Vatican News phoûng vaán

cha Pheâroâ Nguyeãn Vaên Höông,

Phoù Giaùm Ñoác Ñaïi Chuûng Vieän Vinh Thanh

Vatican News phoûng vaán cha Pheâroâ Nguyeãn Vaên Höông, Phoù Giaùm Ñoác Ñaïi Chuûng Vieän Vinh Thanh.

Thöïc hieän: Vaên Yeân, SJ

Roma (Vatican News 12-06-2019) - Vieäc ñaøo taïo linh muïc ñoùng moät vai troø quan troïng trong söù maïng cuûa Giaùo hoäi. Chuùng toâi xin gôûi ñeán quyù vò cuoäc phoûng vaán cuûa Vatican News vôùi cha Pheâroâ Nguyeãn Vaên Höông, phoù giaùm ñoác Ñaïi Chuûng Vieän Phanxicoâ Xavie (Vinh). Cha hieän ñang tham döï khoaù thöôøng huaán taïi Roma daønh cho caùc giaùm ñoác vaø phoù giaùm ñoác ñaïi chuûng vieän.

Hoûi 1: Thöa cha, xin cha cho bieát ñoâi chuùt veà chöông trình thöôøng huaán hieän taïi cuûa cha vaø coù ñieåm gôïi höùng naøo töø chöông trình thöôøng huaán naøy cho vieäc ñaøo taïo chuûng sinh taïi Ñaïi Chuûng Vieän ôû Vinh?

- Tröôùc heát, con xin kính chaøo Cha vaø quyù vò thính giaû cuûa ñaøi Vatican News. Caûm ôn Cha ñaõ môøi con vaø con raát vui vì ñöôïc haàu chuyeän vôùi cha vaø quyù vò.

Con saép keát thuùc khoùa hoïc veà vieäc ñaøo taïo linh muïc ôû Chuûng Vieän. Khoùa hoïc naøy do Boä Truyeàn Giaùo toå chöùc, keát hôïp vôùi moät soá Boä, Ngaønh lieân quan cuûa Toøa Thaùnh.

YÙ thöùc veà taàm quan troïng cuûa söù vuï ñaøo taïo linh muïc hieän nay vôùi nhöõng thay ñoåi vaø thaùch ñoá môùi, haèng naêm Boä Truyeàn Giaùo toå chöùc hai khoùa hoïc: khoùa I töø thaùng 10 ñeán thaùng 12 cho caùc nhaø ñaøo taïo vaø giaùo sö Chuûng Vieän; khoùa II töø thaùng 02 ñeán thaùng 5 cho caùc Giaùm Ñoác, Phoù Giaùm ñoác Chuûng Vieän vaø Tieàn Chuûng vieän thuoäc Mieàn truyeàn giaùo. Moãi khoùa khoâng quaù 30 ngöôøi. Khoùa hoïc naøy coù 25 linh muïc, trong ñoù 16 vò ñeán töø Chaâu Phi, 8 vò ñeán Chaâu AÙ vaø 1 vò ñeán töø Chaâu Myõ Latinh.

Neáu khoùa I coù muïc ñích giuùp hoïc vieân caäp nhaät kieán thöùc theo chuyeân nghaønh cuûa mình vaø hoïc hoûi veà phöông phaùp sö phaïm, thì khoùa II giuùp cho hoïc vieân bieát toå chöùc chöông trình ñaøo taïo trong Chuûng Vieän: töø cô caáu, ñònh höôùng, noäi dung, phöông phaùp vaø caùc giai ñoaïn huaán luyeän theo yeâu caàu cuûa Ratio môùi maø Boä Giaùo Syõ vöøa ban haønh.

Dó nhieân, coù nhieàu ñieåm gôïi höùng cho con trong söù vuï ñaøo taïo, nhöng con chæ xin chia seû moät soá ñieåm quan troïng:

1) Tröôùc heát, vieäc ñaøo taïo linh muïc laø moät tieán trình huaán luyeän toaøn veïn, tieäm tieán vaø thoáng nhaát töø thôøi gian, noäi dung vaø nhaân söï cuõng nhö cô caáu toå chöùc. Traùnh loái huaán luyeän moät chieàu nhö chæ lo huaán luyeän tri thöùc, hay quaù chuù troïng ñeán vieäc huaán luyeän tu ñöùc, hoaëc loái huaán luyeän duy kyû naêng chæ chaïy theo hoaït ñoäng muïc vuï beân ngoaøi.

Trôû thaønh linh muïc laø moät söï daán thaân toaøn boä con ngöôøi cho moät söù vuï, chöù khoâng phaûi laø moät thöù ngheà nghieäp, nhôø khoùa hoïc naøy, caùc hoïc vieân hieåu hôn veà muïc tieâu ñaøo taïo linh muïc laø giuùp caùc öùng sinh thöïc söï tröôûng thaønh veà nhaân baûn, tu ñöùc, tri thöùc vaø muïc vuï. Vì theá, vieäc huaán luyeän linh muïc phaûi mang tính toaøn veïn, lieân ngaønh vaø ña dieän thì môùi phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh hieän nay.

2) Ñieåm thöù hai, moät soá chuû ñeà quan troïng ñöôïc nghieân cöùu trong khoùa hoïc nhö: vieäc ñoàng haønh vôùi töøng chuûng sinh, vieäc phaân ñònh caù nhaân vaø coäng ñoaøn, phöông phaùp laøm vieäc nhoùm ñeå caùc nhaø ñaøo taïo bieát coäng taùc, hieäp nhaát vôùi nhau trong chöông trình ñaøo taïo.

Khoùa hoïc cuõng nghieân cöùu veà vieäc söû duïng hieåu bieát taâm lyù ñeå giuùp caùc chuûng sinh tröôûng thaønh veà nhaân caùch, tính tình, tình caûm, töông quan lieân vò vaø caùch haønh xöû phuø hôïp vôùi söù vuï linh muïc. Veà ñieåm naøy, Boä Giaùo Syõ coå voõ caùc Chuûng Vieän neân môøi caùc chuyeân vieân taâm lyù vaø nöõ giôùi, nhaát laø nöõ tu tham gia vaøo coâng cuoäc ñaøo taïo linh muïc theo khaû naêng vaø chuyeân moân cuûa hoï. ÔÛ Vieät Nam, chuùng ta ñang thieáu veà ñieåm naøy.

Moät soá chuû ñeà mang tính thôøi cuõng ñöôïc hoïc hoûi: vaán ñeà ñoàng tính; vaán ñeà laïm duïng quyeàn, laïm duïng löông taâm vaø laïm duïng tính duïc cuûa giaùo syõ; nhöõng tröôøng hôïp taâm beänh; vaán ñeà baûo veä treû em vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông; vaán ñeà quaûn trò taøi saûn vaø taøi chính trong Chuûng Vieän theo söï caûi caùch hieän nay cuûa Toøa Thaùnh.

3) Ñieåm thöù ba laø tinh thaàn vaø phöông phaùp laøm vieäc theo Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ maø caùc Chuûng Vieän caàn aùp duïng, döïa treân neàn taûng thaàn hoïc veà moät "Giaùo Hoäi nhö laø Daân cuøng nhau tieán böôùc" (Chiesa come un popolo in cammino). Vieäc huaán luyeän laø söï kieän thuoäc Giaùo Hoäi hoïc maø Chuûng Vieän laø noâi ñeå soáng vaø theå hieän moâ hình Giaùo Hoäi hieäp thoâng theo hình troøn: Nghóa laø laøm sao taïo ñöôïc tinh thaàn vaø phöông phaùp laøm vieäc chung vôùi nhau nôi Ban Ñaøo taïo theo caùc nguyeân taéc: hieäp thoâng, huynh ñeä thaàn bí, tham döï, ñoái thoaïi, coäng taùc, tính coâng nghò vaø tính taäp ñoaøn ñeå cuøng phaân ñònh, cuøng quyeát ñònh theo söï khoân ngoan cuûa Thaùnh Thaàn (comunione, fraternitaø mistica - partecipazione - dialogo - corresponsabilitaø, collegialitaø - sinodalitaø). Söù vuï ñaøo taïo laø coâng trình chung, neáu taïo ñöôïc baàu khí naøy ôû Chuûng Vieän, thì seõ traùnh ñöôïc loái ñaøo taïo "moãi ngöôøi moät kieåu," thieáu tính thoáng nhaát vaø phoái hôïp, thieáu laéng nghe vaø ñoái thoaïi. Nhö theá, vieäc ñaøo taïo seõ mang laïi nhieàu hieäu quaû thieát thöïc hôn. Ñaây laø nhöõng ñieàu môùi meû maø con caûm thaáy ñöôïc gôïi höùng nhieàu trong boái caûnh ôû Vieät Nam.

Hoûi 2: Chöông trình ñaøo taïo cuûa Ñaïi Chuûng vieän thaùnh Phanxicoâ Xavieâ (Vinh) ñeå trôû thaønh moät linh muïc traûi qua nhöõng giai ñoaïn naøo vaø nhöõng ñieåm nhaán trong nhöõng giai ñoaïn ñoù nhö theá naøo?

- Xin caûm ôn Cha ñaõ quan taâm ñeán chuùng con. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, chöông trình ñaøo taïo linh muïc ôû Vinh traûi qua nhöõng giai ñoaïn sau: 1) Giai ñoaïn Döï Tu: Caùc öùng sinh ñang hoïc Ñaïi Hoïc vaø Cao Ñaúng, neáu hoï muoán thi vaøo Ñaïi Chuûng Vieän, hoï ñöôïc môøi goïi gia nhaäp Nhoùm Döï tu vaø sinh hoaït trong 3 naêm ñeå tìm hieåu vaø phaân ñònh xem mình coù phuø hôïp vôùi ôn goïi linh muïc hay khoâng. Sau khi toát nghieäp, hoï tham döï kyø thi vaøo Ñaïi Chuûng Vieän. Vuøng Thanh- Ngheä - Tónh - Bình laø nôi coù nhieàu ôn goïi. ÔÛ Vinh, coù nhöõng kyø thi coù hôn 400 öùng sinh nhöng chæ laáy 40 ngöôøi. Ñeå ñöôïc vaøo Chuûng Vieän, ñoøi hoûi caùc em phaûi coá gaéng nhieàu vaø thöïc söï laø phaûi coù ôn Chuùa.

2) Giai ñoaïn II ôû Tieàn Chuûng vieän, ñaây laø giai ñoaïn ñaàu cuûa vieäc huaán luyeän, trong 2 naêm hoï ñöôïc ñaøo taïo chuû yeáu veà nhaân baûn, tu ñöùc vaø kieán thöùc neàn taûng v.v... Ñaây cuõng laø giai ñoaïn saøng loïc nghieâm tuùc, ñeå xaùc ñònh tính phuø hôïp cho ôn goïi linh muïc. Neáu hoï vöôït qua, thì seõ ñöôïc vaøo Ñaïi Chuûng vieän.

3) Giai ñoaïn ôû Chuûng Vieän, goàm 2 naêm Trieát Hoïc, 1 naêm Thöû, 4 naêm Thaàn Hoïc, vaø khoaûng 1 naêm thöïc taäp muïc vuï ôû giaùo xöù. Sau ñoù neáu moïi söï suoân seû, hoï seõ ñöôïc truyeàn chöùc linh muïc. Nhö theá, toång coäng thôøi gian ñaøo taïo laø 9 naêm. Chöông trình naøy caên baûn aùp duïng theo ñöôøng höôùng ñaøo taïo cuûa Giaùo Hoäi vaø Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam.

Hoûi 3: Con xin pheùp hoûi moät caâu beân ngoaøi phaïm vi giaùo phaän. Vieäc lieân keát veà chöông trình ñaøo taïo giöõa caùc chuûng vieän taïi Vieät Nam nhö theá naøo?

- Veà ñieåm naøy, con nhaän thaáy raèng trong nhöõng naêm qua, nhôø nhöõng noå löïc cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam, ñaëc bieät cuûa UÛy Ban Giaùo Syõ vaø Chuûng Sinh, caùc Chuûng Vieän coù moät söï lieân keát, ñoái thoaïi vaø hoïc hoûi laãn nhau raát toát. Chuùng ta ñaõ coù Ratio Nationalis, Ñònh Höôùng ñaøo taïo linh muïc cho toaøn quoác, ñöôïc Toøa Thaùnh pheâ chuaån, ñaây laø taøi lieäu raát quyù ñeå giuùp caùc Chuûng Vieän coù chung moät ñònh höôùng vaø cuøng moät trình ñoä huaán luyeän. Ñaëc bieät, haèng naêm, UÛy Ban ñeàu ñaën toå chöùc caùc cuoäc thöôøng huaán cho caùc nhaø ñaøo taïo vaøo dòp heø, ñoù cuõng laø cô hoäi raát quyù ñeå caùc nhaø ñaøo taïo caäp nhaät kieán thöùc vaø nhaát laø hoïc hoûi kinh nghieäm huaán luyeän vôùi nhau. Con nhaän thaáy ñoù laø daáu hieäu raát tích cöïc, trong khi so saùnh moät soá nöôùc hieän nay, hoï chöa coù Ratio, chöông trình ñaøo taïo chung nhö Vieät Nam.

Hoûi 4: Nhöõng nguyeân taéc chung ñaïo taïo linh muïc cho toaøn theå Giaùo Hoäi ñöôïc aùp duïng vaøo boái caûnh Vieät Nam theá naøo? Neáu ñöôïc, xin cha cho moät vaøi ví duï.

Caâu hoûi naøy khaù thuù vò ñoái vôùi con. Vieäc huaán luyeän linh muïc laø moät ngheä thuaät cuûa caùc ngheä thuaät. Ngöôøi huaán luyeän phaûi coù söï hieåu bieát veà huaán luyeän, bieát phöông phaùp huaán luyeän vaø coù chieán löôïc huaán luyeän.

Con chæ muoán chia seû 5 nguyeân taéc maø con hoïc ñöôïc:

1) Huaán luyeän laø höôùng tôùi giaù trò hôn laø caám ñoaùn. Muïc tieâu huaán luyeän laø giuùp öùng sinh bieán ñoåi. Neáu khoâng bieán ñoåi laø khoâng coù keát quaû. Maø con ngöôøi chæ bieán ñoåi nhôø soáng caùc giaù trò. Ñoù laø lyù do taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ noùi raèng: ñöøng huaán luyeän theo kieåu caûnh saùt!

2) Huaán luyeän laø höôùng tôùi söï sieâu vieät vaø tuyeät ñoái. Theo ñoù, huaán luyeän laø höôùng tôùi Thieân Chuùa, yeâu meán Ngöôøi treân heát moïi söï vaø hieán thaân cho Ngöôøi. Huaán luyeän laø giuùp öùng sinh trôû thaønh "ngöôøi cuûa Thieân Chuùa."

3) Huaán luyeän cuõng laø giuùp thuï huaán sinh bieát yeâu meán Giaùo Hoäi vaø phuïc vuï ngöôøi khaùc. Ôn goïi linh muïc ôû trong Giaùo Hoäi vaø cho ngöôøi khaùc, chöù khoâng phaûi cho mình. Neân vieäc huaán luyeän ñích thöïc laø giuùp öùng sinh trôû thaønh moät ngöôøi bieát yeâu meán Giaùo Hoäi vaø phuïc vuï tha nhaân, nhaát laø nhöõng ngöôøi ngheøo. Linh muïc laø "ngöôøi cuûa Giaùo Hoäi."

4) Huaán luyeän bao goàm moïi phaïm vi, khoâng chæ ôû phaïm vi chính thöùc (formal) maø caû phaïm vò khoâng chính thöùc (informal). Nghóa laø khoâng chæ huaán luyeän trong moâi tröôøng nghieâm tuùc, nhö ôû lôùp hoïc, nhaø thôø, nhöng ôû moïi nôi, moïi luùc, moïi lónh vöïc, nhö theå thao, aâm nhaïc, hoaït ñoäng vaên hoùa, lao ñoäng chaân tay, nôi saân coû, taïi baøn aên, ngoaøi ñöôøng, khi giao tieáp, ñi daõ ngoaïi, khi nghæ heø# taát caû ñeàu ñöôïc nhìn nhö laø phöông tieän vaø cô hoäi ñeå giaùo duïc.

5) Huaán luyeän phaûi theo nguyeân taéc bao goàm (inclusive) vaø loaïi boû naõo traïng loaïi tröø (exclusive). Nghóa laø loái tieáp caän huaán luyeän moät con ngöôøi bao goàm caû quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai; bao goàm nhöõng khaû naêng, tieàm naêng vaø caû nhöõng yeáu ñuoái, giôùi haïn vaø nhöõng toån thöông cuûa hoï. Nguyeân taéc naøy coù theå aùp duïng cho nhieàu laõnh vöïc nhö nghieân cöùu, muïc vuï, toå chöùc vaø löôïng giaù... Noù môû ra cho chuùng ta nhieàu cô hoäi. Coøn loái loaïi tröø thì ngaøy nay ñaõ loãi thôøi vaø khoâng neân aùp duïng trong giaùo duïc.

Hoûi 5: Vôùi kinh nghieäm cuûa cha, ñaâu laø nhöõng thaùch ñoá lôùn trong vieäc ñaøo taïo moät chuûng sinh ngaøy nay? Vaø höôùng giaûi quyeát cuûa cha theá naøo?

- Ñaây laø caâu hoûi hay, nhöng khoù traû lôøi! Hieän nay coù nhieàu thaùch ñoá cho vieäc ñaøo taïo linh muïc treân theá giôùi vaø cuõng nhö ôû Vieät Nam. Theo thieån yù, con muoán noùi ñeán moät soá thaùch ñoá lôùn ôû Vieät Nam: 1) Tröôùc heát ñoù laø thaùch ñoá veà moâi tröôøng xaõ hoäi, moät xaõ hoäi voâ thaàn, duy vaät chaát, trong ñoù söï giaû doái, luoàn laùch leân ngoâi, soáng trong moâi tröôøng ñoù, ai cuõng bò aûnh höôûng, caùc öùng sinh ñeán töø moâi tröôøng naøy cuõng caàn ñöôïc thanh loïc töø söï aûnh höôûng naøy. Ñieàu ñoù laø khoâng deã!

Thaùch ñoá thöù hai ñeán töø phía öùng sinh: Vì söï töï do vaø choïn löïa rieâng, coù nhöõng ngöôøi khoâng muoán ñöôïc ñaøo taïo, chæ nín thôû qua soâng ñeå ñöôïc chòu chöùc, maëc daàu Ban Ñaøo taïo ñaõ coá gaéng giuùp ñôõ. Ñoù laø traùch nhieäm cuûa hoï. Taï ôn Chuùa, treân thöïc teá, nhöõng tröôøng hôïp naøy chæ laø thieåu soá.

Vaán ñeà tuoåi taùc cuõng laø moät thaùch ñoá, nhieàu chuûng sinh vaøo Chuûng Vieän khi tuoåi ñôøi khaù cao, maø theo taâm lyù phaùt trieån, 30 tuoåi trôû ñi, moïi thöù ñaõ oån ñònh veà loái nghó, thoùi quen vaø nhaân caùch, neân thieát töôûng, vieäc huaán luyeän caøng treû caøng toát, vì caây ñaõ lôùn seõ khoù uoán. Tuy nhieân, chuùng ta coøn coù nieàm tin vaøo ôn Chuùa vaø söï thieän chí cuûa ñöông söï, neáu coù hai yeáu toá naøy, moïi söï ñeàu coù theå. Thöïc teá, coù nhöõng öùng sinh duø lôùn tuoåi, nhöng hoï vaãn trôû thaønh nhöõng linh muïc toát.

Thaùch ñoá thöùc ba veà nhaân söï vaø phöông tieän huaán luyeän. Noùi chung Vieät Nam chuùng ta ñang coøn thieáu nhaân söï, thieáu chuyeân moân vaø caùc phöông tieän caàn thieát nhö thö vieän, cô sôû vaät chaát phuø hôïp vôùi söù vuï ñaøo taïo linh muïc hieän nay.

Hoûi 6: Vôùi tö caùch laø Phoù Giaùm ñoác Ñaïi Chuûng vieän thaùnh Phanxicoâ Xavieâ, xin cha cho bieát ñaâu laø maãu chuûng sinh hay tieâu chuaån maø cha thaáy xöùng ñaùng chòu chöùc linh muïc vaøo cuoái giai ñoaïn ñaøo taïo?

Thöïc ra maø noùi, ôn goïi linh muïc laø moät hoàng ôn nhöng khoâng cuûa Thieân Chuùa. Chuùa ban cho ai ngöôøi ñoù ñöôïc. Neân noùi laø xöùng ñaùng, thì khoâng ai coù theå cho laø xöùng ñaùng. Cuõng chaúng ai coù quyeàn ñoøi giaùm muïc phaûi truyeàn chöùc cho mình. Nhöng nhö ñaõ noùi, ôn goïi linh muïc ñöôïc ban trong vaø qua Giaùo Hoäi, cuï theå laø qua söï ñaùnh giaù cuûa Ñöùc Giaùm Muïc, Ban Ñaøo Taïo vaø Daân Chuùa chöùng thöïc öùng sinh naøy coù xöùng ñaùng vaø phuø hôïp ñeå trôû thaønh linh muïc hay khoâng. Neáu döïa theo tieâu chuaån caù nhaân, thì deã rôi vaøo chuû quan, neân chuùng ta phaûi döïa theo tieâu chuaån maø Giaùo Luaät 1983, ñieàu 1029 quy ñònh 7 tieâu chuaån ñeå xeùt caùc öùng sinh ñöôïc tieán chöùc: Hoï chöùng thöïc 1) ñöùc tin tinh tuyeàn; 2) chí höôùng ngay thaúng; 3) kieán thöùc ñaày ñuû; 4) danh thôm tieáng toát; 5) taùc phong ñoan chính; 6) nhaân ñöùc ñöôïc thöû luyeän; 7) coù söùc khoûe theå lyù vaø taâm lyù toát töông öùng vôùi chöùc thaùnh seõ laõnh nhaän. Ñoù laø nhöõng tieâu chuaån maø chuùng con thöôøng döïa vaøo ñeå löôïng giaù öùng sinh vaø giôùi thieäu vôùi Giaùm Muïc cuûa mình.

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page