Toøa Thaùnh coâng boá vaên kieän môùi

veà lyù thuyeát phaùi tính coù töïa ñeà:

"Ngöôøi döïng neân hoï coù nam coù nöõ"

Toøa Thaùnh coâng boá vaên kieän môùi veà lyù thuyeát phaùi tính coù töïa ñeà: "Ngöôøi döïng neân hoï coù nam coù nöõ".

Vuõ Vaên An

Vatican (VietCatholic News 10-06-2019) - Theo Gerard O'Connell cuûa taïp chí America, Boä Giaùo duïc Coâng Giaùo cuûa Toøa Thaùnh vöøa ban haønh moät taøi lieäu veà vaán ñeà lyù thuyeát phaùi tính, moät vaên kieän, duø khoâng chöùa caùc yeáu toá tín lyù hoaëc phaùt trieån naøo môùi, nhöng ñaõ tìm caùch trình baøy quan ñieåm cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo veà vaán ñeà theo caùch khoâng buùt chieán vaø baøy toû söï caàn thieát phaûi ñoái thoaïi veà chuû ñeà naøy.

Baûn aên ñöôïc kyù bôûi boä tröôûng vaø toång thö kyù thaùnh boä, laàn löôït laø Ñöùc Hoàng Y Giuseppe Versaldi vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Angelo Vicenzo Zani. Nhöng khoâng choã naøo noùi raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ duyeät hoaëc pheâ chuaån taøi lieäu naøy. Ñieàu naøy coù theå gôïi yù raèng baûn vaên naøy laø cô sôû ñeå ñoái thoaïi vaø thaûo luaän cho nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lónh vöïc giaùo duïc vaø khoâng ñöôïc coi laø caâu traû lôøi cuoái cuøng veà chuû ñeà gaây tranh caõi naøy.

Ñöùc Hoàng Y Versaldi, trong moät baøi trình baøy ñöôïc coâng boá tröôùc baùo chí cuøng vôùi baûn vaên "Nam vaø Nöõ", giaûi thích raèng caùc giaùm muïc treân toaøn theá giôùi ñaõ löu yù ñeán vaán ñeà phaùi tính trong thaäp nieân vöøa qua. Trong hoäi nghò toaøn theå cuûa thaùnh boä vaøo thaùng 2 naêm 2017, "yù thöùc heä phaùi tính" ñaõ xuaát hieän nhö "moät vaán ñeà khaån caáp" trong lónh vöïc giaùo duïc, vì vaäy hoäi nghò ñaõ quyeát ñònh thaùnh boä neân vieát moät taøi lieäu ñeå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong lónh vöïc giaùo duïc Coâng Giaùo. Ñöùc Hoàng Y Versaldi cho bieát caùc boä sôû cuûa Toøa Thaùnh ñaõ ñoùng goùp nhieàu döõ lieäu, nhöng ngaøi khoâng noùi lieäu caùc thaønh vieân cuûa thaùnh boä ôû caùc nôi khaùc nhau treân theá giôùi coù ñöôïc tham khaûo yù kieán hay khoâng.

Taøi lieäu daøi 31 trang, ñang ñöôïc göûi ñeán caùc chuû tòch cuûa moïi hoäi ñoàng giaùm muïc, mang töïa ñeà "Ngöôøi döïng neân hoï coù nam coù nöõ". Noù ñöôïc coâng boá bôûi phoøng baùo chí Toøa Thaùnh vaøo ngaøy 10 thaùng 6 vaø coù phuï ñeà laø "Höôùng tôùi moät con ñöôøng ñoái thoaïi veà vaán ñeà lyù thuyeát phaùi tính trong giaùo duïc".

Baûn vaên giaûi thích raèng "lyù thuyeát phaùi tính" noùi leân moät yù thöùc heä voán "baùc boû söï khaùc bieät vaø tính hoã töông trong baûn tính ñaøn oâng vaø ñaøn baø vaø döï kieán moät xaõ hoäi khoâng coù söï khaùc bieät giôùi tính, do ñoù loaïi boû cô sôû nhaân hoïc cuûa gia ñình.

Baûn vaên noùi raèng yù thöùc heä naøy daãn ñeán caùc chöông trình giaùo duïc vaø caùc ban haønh luaät phaùp nhaèm coå vuõ moät baûn saéc baûn vò vaø thaân maät xuùc caûm taùch bieät hoaøn toaøn vôùi söï khaùc bieät sinh hoïc giöõa nam vaø nöõ vôùi haäu quaû laø "baûn saéc con ngöôøi trôû thaønh söï löïa choïn cuûa caù nhaân, moät löïa choïn cuõng coù theå thay ñoåi theo thôøi gian", nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ giaûi thích trong toâng huaán cuûa ngaøi veà gia ñình, "Amoris Laetitia" (soá 56).

Trong khi nhìn nhaän raèng yù thöùc heä naøy töông phaûn vôùi vieãn kieán cuûa Kitoâ giaùo veà nhaân hoïc, taøi lieäu noùi raèng, "neáu chuùng ta muoán tieáp nhaän caùch tieáp caän vaán ñeà lyù thuyeát phaùi tính döïa treân con ñöôøng ñoái thoaïi, thì ñieàu sinh töû laø phaûi löu yù phaân bieät giöõa yù thöùc heä phaùi tính moät maët vaø maët khaùc, toaøn boä lónh vöïc nghieân cöùu veà phaùi tính maø caùc khoa hoïc nhaân vaên ñaõ vaø ñang ñaûm nhieäm.

Taøi lieäu nhaéc nhôù raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ chæ ra raèng duø caùc yù thöùc heä phaùi tính ñaùp öùng "caùc hoaøi mong ñoâi khi coù theå hieåu ñöôïc", nhöng chuùng cuõng tìm caùch "töï khaúng ñònh laø tuyeät ñoái vaø khoâng theå nghi ngôø, thaäm chí coøn ra leänh treû em neân ñöôïc nuoâi daïy nhö theá naøo", do ñoù loaïi boû ñoái thoaïi.

Baûn vaên nhaán maïnh "Thay vaøo ñoù, caùc coâng trình khaùc veà phaùi tính ñaõ ñöôïc thi haønh nhaèm ñaït ñöôïc söï hieåu bieát saâu xa hôn veà caùch thöùc trong ñoù söï khaùc bieät giôùi tính giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø ñöôïc soáng thöïc trong nhieàu neàn vaên hoùa khaùc nhau. Chính trong moái lieân heä vôùi loaïi nghieân cöùu naøy maø chuùng ta neân côûi môû hôn ñeå laéng nghe, lyù luaän vaø ñeà xuaát".

Taøi lieäu naøy cung caáp moät caùi nhìn toång quan ngaén goïn veà caùc "bieán coá vaên hoùa" theá kyû 20, "nhöõng bieán coá ñaõ mang ñeán nhöõng lyù thuyeát nhaân hoïc môùi vaø vôùi chuùng laø caùc khôûi ñaàu cuûa lyù thuyeát phaùi tính". Noù cho raèng, nhöõng lyù thuyeát naøy "döïa treân moät caùch hieåu söï dò bieät hoùa phaùi tính tính hoaøn toaøn mang tính xaõ hoäi , döïa vaøo söï nhaán maïnh maïnh meõ vaøo quyeàn töï do caù nhaân", vaø vaøo khoaûng giöõa theá kyû, "caùc cuoäc nghieân cöùu ñaõ ñöôïc coâng boá, nhieàu laàn nhaán maïnh ñeán vai troø cuûa ñieàu kieän hoùa töø beân ngoaøi, bao goàm caû aûnh höôûng cuûa noù ñoái vôùi vieäc xaùc ñònh nhaân caùch".

"Khi caùc cuoäc nghieân cöùu nhö vaäy ñöôïc aùp duïng vaøo giôùi tính cuûa con ngöôøi, hoï thöôøng laøm nhö vaäy vôùi muïc ñích chöùng minh raèng baûn saéc giôùi tính laø moät caáu truùc xaõ hoäi hôn laø moät söï kieän töï nhieân hoaëc sinh hoïc coù saün".

Theo taøi lieäu, "vaøo ñaàu nhöõng naêm 1990, noù taäp chuù vaøo khaû theå caù nhaân töï xaùc ñònh xu höôùng tình duïc cuûa mình maø khoâng xem xeùt tính hoã töông vaø tính boå tuùc trong caùc moái lieân heä nam nöõ, cuõng khoâng xem xeùt muïc ñích sinh saûn cuûa tình duïc. Hôn nöõa, coù yù kieán cho raèng ngöôøi ta coù theå uûng hoä lyù thuyeát taùch bieät trieät ñeå giöõa phaùi tính (gender) vaø giôùi tính (sex), vôùi phaùi tính chieám öu tieân hôn giôùi tính. Moät muïc tieâu nhö vaäy ñöôïc coi nhö moät giai ñoaïn quan troïng trong söï bieán hoùa cuûa loaøi ngöôøi, trong ñoù, "moät xaõ hoäi khoâng coù caùc dò bieät veà giôùi tính" laø ñieàu coù theå döï kieán ñöôïc.

Theo taøi lieäu, taát caû caùc ñieàu treân daãn ñeán vaán ñeà "taùch bieät giôùi tính khoûi phaùi tính"; vaø taøi lieäu vieát theâm, "khaùi nieäm phaùi tính ñöôïc coi laø phuï thuoäc vaøo taâm thöùc (mindset) chuû quan cuûa moãi ngöôøi, hoï coù theå choïn phaùi tính khoâng töông öùng vôùi giôùi tính sinh hoïc cuûa hoï, vaø do ñoù vôùi caùch nhöõng ngöôøi khaùc nhìn ngöôøi ñoù (chuyeån phaùi tính, transgenderism).

"Caùc ñeà xuaát cuûa lyù thuyeát phaùi tính gaëp nhau ôû khaùi nieäm "queer", coù yù noùi ñeán caùc chieàu kích giôùi tính cöïc kyø deã thay ñoåi (liquid, loûng), deã uoán naén, vaø döôøng nhö du muïc (nomadic). Ñieàu naøy ñaït ñeán ñænh cao khi chuùng khaúng ñònh söï giaûi phoùng hoaøn toaøn cuûa caù nhaân khoûi baát cöù moät ñònh nghóa naøo veà giôùi tính theo loái tieân thieân (a priori) coù saün, vaø vieäc khoâng coøn caùc vieäc phaân loaïi bò coi laø quaù cöùng ngaéc.

Baûn vaên tieáp tuïc: "tính soùng ñoâi (duality) nôi caùc caëp nam nöõ ngoaøi ra coøn bò xem laø maâu thuaãn vôùi yù nieäm 'ña aùi' (polyamory), nghóa laø caùc moái lieân heä lieân quan ñeán hôn hai caù nhaân. Vì theá, ngöôøi ta cho raèng khoaûng thôøi gian keùo daøi cuûa caùc moái lieân heä, cuõng nhö baûn chaát raøng buoäc cuûa chuùng, neân linh hoaït, tuøy thuoäc vaøo mong muoán thay ñoåi cuûa caùc caù nhaân lieân quan. Ñöông nhieân, ñieàu naøy coù haäu quaû ñoái vôùi vieäc chia seû traùch nhieäm vaø caùc nghóa vuï coá höõu trong chöùc phaän laøm meï vaø laøm cha. Loaït lieân heä môùi naøy trôû thaønh 'söï gioáng nhau veà tính chaát' (kinship)", voán "döïa treân theøm muoán hoaëc tình aâu yeám, thöôøng coù ñaëc ñieåm ôû moät khoaûng thôøi gian giôùi haïn ñöôïc ñònh saün, linh hoaït veà maët ñaïo ñöùc hoaëc thaäm chí (ñoâi khi baèng söï ñoàng thuaän minh nhieân) khoâng hy voïng coù baát cöù yù nghóa daøi haïn naøo".

Baûn vaên giaûi thích raèng Giaùo Hoäi roõ raøng coù vaán ñeà vôùi taàm nhìn naøy veà giôùi tính, baûn saéc vaø moái lieân heä, nhöng noù cuõng löu yù nhöõng ñieåm maø treân ñoù, Toøa Thaùnh vaø caùc nhaø lyù thuyeát phaùi tính tìm ñöôïc ñoàng thuaän vaø caùc nguoàn ñeå ñoái thoaïi, nhö "moät mong muoán ñaùng khen choáng laïi moïi phaùt bieåu kyø thò baát coâng" vaø "caùc hình thöùc kyø thò baát coâng laø moät söï kieän ñaùng buoàn cuûa lòch söû vaø cuõng ñaõ gaây aûnh höôûng trong Giaùo hoäi".

Baûn vaên thöøa nhaän "Ñieàu treân ñem ñeán moät nguyeân traïng (status quo) cöùng ngaéc naøo ñoù, laøm chaäm dieãn trình hoäi nhaäp vaên hoùa caàn thieát vaø coù tính tieán boä vieäc coâng boá söï thaät cuûa Chuùa Gieâsu veà phaåm giaù bình ñaúng cuûa ñaøn oâng vaø ñaøn baø, vaø khuyeán khích caùc toá caùo thuoäc loaïi naõo traïng duy nam tính (masculinist mentality), nuùp döôùi caùc ñoäng cô toân giaùo ít nhieàu che ñaäy".

Moät ñieåm quan troïng khaùc cuûa ñoàng thuaän laø "nhu caàu giaùo duïc treû em vaø thanh thieáu nieân bieát toân troïng moïi ngöôøi veà neùt ñaëc thuø vaø khaùc bieät cuûa hoï, ñeå khoâng ai phaûi chòu söï baét naït, baïo löïc, laêng maï hoaëc kyø thò döïa treân caùc ñaëc ñieåm cuï theå cuûa hoï (nhö nhu caàu ñaëc bieät, chuûng toäc, toân giaùo, khuynh höôùng giôùi tính, v.v.)".

Taøi lieäu sau ñoù tieáp tuïc phaùc thaûo neàn nhaân hoïc Kitoâ giaùo, moät neàn nhaân hoïc, theo taøi lieäu, "coù goác reã trong caâu chuyeän veà nguoàn goác con ngöôøi xuaát hieän trong saùch Saùng theá, trong ñoù, chuùng ta ñoïc raèng 'Thieân Chuùa döïng neân con ngöôøi gioáng hình aûnh cuûa chính Ngöôøi ... Ngöôøi döïng neân hoï coù nam coù nöõ'".

Taøi lieäu noùi, "nhöõng lôøi leõ naøy naém baét khoâng nhöõng baûn chaát cuûa caâu chuyeän veà saùng theá maø coøn caû caâu chuyeän veà moái lieân heä trao ban söï soáng giöõa ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø, ñöa hoï ñeán söï hieäp nhaát vôùi Thieân Chuùa".

Taøi lieäu cuûa thaùnh boä lyù luaän raèng, "Caàn phaûi khaúng ñònh laïi nguoàn goác höõu theå cuûa söï khaùc bieät giôùi tính, nhö moät söï baùc boû nhaân hoïc veà caùc möu toan phuû nhaän tính soùng ñoâi (duality) nam-nöõ cuûa baûn chaát con ngöôøi, maø töø ñoù gia ñình ñöôïc phaùt sinh".

Döïa treân giaùo huaán cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI vaø Ñöùc Phanxicoâ, taøi lieäu noùi, "vieäc baùc boû tính soùng ñoâi naøy khoâng chæ xoùa boû vieãn kieán coi con ngöôøi nhö laø thaønh quaû cuûa moät haønh ñoäng saùng taïo maø coøn taïo ra yù nieäm coi con ngöôøi nhö moät loaïi tröøu töôïng hoùa töï choïn cho mình thöù baûn tính mình muoán".

Taøi lieäu vieát tieáp: "Ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø trong traïng thaùi thuï taïo cuûa hoï nhö caùc phieân baûn boå sung cuûa nhöõng gì laø nhaân baûn ñang bò tranh caõi. Nhöng neáu khoâng coù tính song ñoái nam nöõ ñònh saün trong saùng theá, thì gia ñình cuõng khoâng coøn laø moät thöïc taïi ñöôïc saùng theá thieát ñònh. Töông töï nhö vaäy, ñöùa treû cuõng ñaùnh maát vò trí noù chieám höõu ñöôïc töø ñoù vaø caû phaåm giaù voán thuoäc veà noù".

Taøi lieäu keát luaän baèng caùch noùi raèng "caùc nhaø giaùo duïc Coâng Giaùo ñöôïc keâu goïi vöôït xa moïi chuû nghóa giaûn löôïc coù tính yù thöùc heä hoaëc chuû nghóa duy töông ñoái coù tính ñoàng ñieäu hoùa (homologizing relativism) baèng caùch trung thaønh vôùi baûn saéc döïa treân tin möøng cuûa hoï, haàu bieán ñoåi caùch tích cöïc caùc thaùch thöùc thôøi ñaïi thaønh cô hoäi baèng caùch ñi theo con ñöôøng laéng nghe lyù luaän vaø ñeà xuaát vieãn kieán Kitoâ giaùo, ñoàng thôøi laøm chöùng baèng chính söï hieän dieän cuûa hoï, vaø baèng söï nhaát quaùn trong lôøi noùi vaø vieäc laøm cuûa hoï".

Taøi lieäu vieát theâm, "neàn vaên hoùa ñoái thoaïi khoâng heà maâu thuaãn vôùi caùc nguyeän voïng chính ñaùng cuûa caùc tröôøng Coâng Giaùo trong vieäc duy trì vieãn kieán cuûa hoï veà giôùi tính con ngöôøi, phuø hôïp vôùi quyeàn cuûa caùc gia ñình ñöôïc töï do giaùo duïc con caùi theo moät neàn nhaân hoïc toaøn dieän, coù khaû naêng haøi hoøa baûn saéc theå lyù, taâm linh vaø thieâng lieâng cuûa con ngöôøi".

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page