Nhìn töø vuï vieäc Nhaø Thôø Buøi Chu:

Nhöõng cô hoäi cho Giaùo hoäi Vieät Nam

Nhìn töø vuï vieäc Nhaø Thôø Buøi Chu: nhöõng cô hoäi cho Giaùo hoäi Vieät Nam.

Khaéc Baù, SJ - tình nguyeän vieân Vatican News

Buøi Chu (Vat. 11-05-2019) - Giaùo hoäi Vieät Nam noùi rieâng vaø xaõ hoäi noùi chung boãng suïc soâi trong nhöõng ngaøy qua xung quanh keá hoaïch haï giaûi Nhaø thôø chính toaø Buøi Chu. Trong moái baän loøng vôùi Giaùo hoäi, baûn thaân toâi vöøa coù nhöõng caûm giaùc buoàn loøng, vöøa xen laãn nhöõng nieàm an uûi vaø hy voïng.

Buoàn khi ñoïc nhöõng lôøi bình luaän khaù khoù nghe cuûa nhöõng ngöôøi böïc töùc vôùi nhöõng nhaø höõu traùch vaø vôùi Giaùo hoäi noùi chung khi ra quyeát ñònh haï giaûi moät di tích lòch söû vaên hoaù coù giaù trò. Vaø caøng buoàn hôn khi thaáy nhöõng lôøi ñaùp traû cuûa nhöõng ngöôøi uûng hoä vieäc haï giaûi vôùi nhöõng lôøi leõ cuõng khoù nghe khoâng keùm. Tuy nhieân, toâi laïi thaáy ñöôïc an uûi khi höôùng veà goùc nhìn khaùc cuûa vuï vieäc, vôùi nhöõng bieåu hieän raát tích cöïc maø tröôùc giôø chuùng ta ít thaáy, nhö söï quan taâm cuûa coâng chuùng daønh cho moät coâng trình cuûa Coâng Giaùo, ñaëc bieät laø haønh ñoäng cuûa nhoùm 20 kieán truùc sö, nhöõng ngöôøi vaãn ñang khoâng ngöøng noã löïc heát söùc mình vì traùch nhieäm vôùi coäng ñoàng, duø bò gaùn maùc laø 'thöông vay khoùc möôùn'.

Vaø hoâm nay, toâi caøng vui hôn khi ñoïc ñöôïc thoâng baùo töø giaùo phaän Buøi Chu, maø toâi troäm nghó laø heát söùc khoân ngoan, raèng seõ hoaõn vieäc haï giaûi nhaø thôø laïi. Duø chöa bieát vuï vieäc seõ keát thuùc theá naøo, nhöng toâi thaáy moät nieàm hy voïng daâng traøn trong loøng. Nieàm hy voïng ôû ñaây khoâng chæ laø ñöôïc thaáy neùt ñeïp trong tinh thaàn laéng nghe vaø caàu thò cuûa Ñöùc Cha vaø caùc vò höõu traùch ôû Buøi Chu, maø coøn vì nhìn thaáy nhöõng cô hoäi lôùn lao döôøng nhö ñang môû ra cho Giaùo hoäi Vieät Nam qua nhöõng daáu chæ töø vuï vieäc naøy.

Cô hoäi ñoái thoaïi vaø truyeàn giaùo

Coù moät thöïc teá laø Giaùo hoäi Coâng Giaùo ñaõ vaø ñang chòu raát nhieàu thaønh kieán, khoâng chæ töø chính quyeàn maø coøn töø ngöôøi khoâng Coâng giaùo noùi chung, trong ñoù coù nhöõng thaønh kieán raát oan uoång vaø khoâng ñaùng coù cho Giaùo hoäi, nhö vieäc bò gaùn maùc laø 'theo Vatican vaø luoân choáng nhaø nöôùc', thaäm chí laø 'choáng daân toäc'. Ngay caû coâng trình Chöõ Quoác Ngöõ cuûa caùc thöøa sai cuõng bò cho laø gaén lieàn vôùi yù ñoà chính trò cuûa thöïc daân.

Coù leõ nhöõng thaønh kieán treân ñaõ daãn ñeán moät khoaûng caùch khaù lôùn giöõa hai beân, voán ñang ñöôïc phaân bieät raïch roøi: 'beân Ñaïo' vaø 'beân Löông'. Khoaûng caùch naøy ñöôïc theå hieän raát roõ neùt töø vuï vieäc nhaø thôø Buøi Chu, nhaát laø qua caùc caùch laäp luaän, 'gioïng ñieäu' vaø caùch duøng töø ngöõ cuûa hai beân.

Cuõng phaûi thöøa nhaän moät thöïc teá laø chuùng ta döôøng nhö khoâng coù nhieàu cô hoäi ñeå ñoái thoaïi hay thanh minh tröôùc nhöõng thaønh kieán naøy. Giaûi trình baèng Giaùo lyù thì chaúng maáy ai (khoâng Coâng giaùo) quan taâm; coøn giaûi trình baèng caùc tö lieäu, nghieân cöùu lòch söû thì chöa coù 'saân chôi'.

Thieát töôûng, chuùng ta chæ coù moät soá ñieàu khaû dó coù theå döïa vaøo nhö nhöõng phöông tieän ñeå tieán haønh vieäc ñoái thoaïi khi coù thôøi ñieåm thích hôïp. Nhöõng ñieàu ñoù thuoäc veà nhöõng ñoùng goùp cuûa Giaùo hoäi Coâng Giaùo cho toaøn theå xaõ hoäi noùi chung, nhö Chöõ Quoác Ngöõ, caùc coâng trình ngheä thuaät, caùc daáu aán giaùo duïc,...

Vaø vuï vieäc Nhaø thôø Buøi Chu ñaõ cho thaáy nhöõng daáu chæ raèng ñaây coù theå laø thôøi ñieåm thích hôïp ñeå ta coù theå ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi khoâng Coâng giaùo. Tröôùc heát, chuùng ta ñang coù cô hoäi giaûi baøy nhöõng khoù khaên laâu nay cuûa mình, nhaát laø nhöõng khoù khaên vôùi chính quyeàn. Quaû vaäy, ñaõ coù moät soá baøi vieát phaûn bieän, trong ñoù neâu roõ nhöõng khoù khaên veà quyõ ñaát, nhöõng thuû tuïc phaùp lyù nhieâu kheâ gaây ra cho nhaø thôø, vv., maø laâu nay Giaùo hoäi Vieät Nam ñang phaûi chòu. Duø nhöõng khoù khaên naøy chöa ñöôïc chính quyeàn löu taâm giaûi quyeát ngay, thì chí ít chuùng ta cuõng ñöôïc nhöõng ngöôøi khoâng Coâng giaùo thaáu hieåu vaø caûm thoâng cho hoaøn caûnh cuûa mình.

Thöù ñeán, ñaây laø cô hoäi tuyeät vôøi ñeå chuùng ta giôùi thieäu tinh thaàn vaø ñoùng goùp cuûa Giaùo hoäi, qua ví duï cuï theå laø moät coâng trình kieán truùc nhö theá naøy. Quaû vaäy, giaû nhö trong vaán ñeà nhaø thôø Buøi Chu, vaø caùc vaán ñeà töông töï, Giaùo hoäi coù theå toå chöùc theo nhöõng caùch thöùc thu huùt ñöôïc söï quan taâm vaø tham gia cuûa nhöõng thaønh phaàn khaùc trong xaõ hoäi, nhaát laø giôùi chuyeân gia hoaëc giôùi nghieân cöùu, thì haún seõ mang laïi nhöõng cô hoäi voâ cuøng lôùn trong vieäc ñoái thoaïi vaø xoaù boû daàn caùc thaønh kieán, ñoàng thôøi kieán taïo moät töông quan toát laønh hôn giöõa 'löông' vaø 'giaùo'.

Vieäc laøm saùng toû nhöõng noäi dung, nhöõng hoaït ñoäng vaø tinh thaàn cuûa giaùo hoäi, xoaù boû ñi nhöõng hieåu laàm, nhöõng thaønh kieán khoâng ñaùng coù, töï noù cuõng laø moät caùch truyeàn giaùo. Hôn nöõa, khoâng chæ laø vaán ñeà xoaù bôùt nhöõng thaønh kieán, caùch laøm ñoù coøn cho thaáy tinh thaàn coäng taùc xaây döïng vaø ñoái thoaïi cuûa ngöôøi Coâng giaùo. Ñoù chính laø caùch raát höõu hieäu ñeå giôùi thieäu caên tính Ki-toâ giaùo trong theá giôùi hoâm nay, nhö lôøi Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ: "Ki-toâ höõu khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi xaây töôøng ngaên caùch, maø laø nhöõng ngöôøi baéc caùc nhòp caàu".[1]

Cô hoäi ñaøo saâu ñöùc tin

Nhöõng coâng trình nhö nhaø thôø Buøi Chu töï noù laø moät 'quyeån saùch' thieâng lieâng soáng ñoäng; vaø chuùng ta coù theå ñaøo saâu ñöùc tin cuûa mình döïa vaøo nhöõng coâng trình naøy. Nhöõng coâng trình ñoù khoâng ñôn thuaàn chæ laø moät taøi saûn vaên hoaù ngheä thuaät hay moät di tích lòch söû, maø coøn laø moät chöùng tích soáng ñoäng cuûa ñôøi soáng ñöùc tin. Moät ngoâi nhaø thôø hôn moät traêm tuoåi laø caû moät kyù öùc soáng ñaïo, laø moät 'traàm tích' thaùnh thieâng thaám ñaãm nhöõng lôøi ca tieáng haùt, nhöõng tieáng kinh caàu, nhöõng öôùc nguyeän traên trôû, nhöõng hy sinh vaø ñoùng goùp cuûa bao ngöôøi; nhaø thôø cuõng laø nôi löu daáu nhöõng aân suûng cuûa Thieân Chuùa vaø bieåu hieän ñöùc tin cuûa giaùo daân qua bao theá heä.

Vì theá, vieäc toân troïng vaø giöõ gìn nhöõng coâng trình ñoù khoâng chæ laø bieåu hieän cuûa loøng quyù troïng vaên hoaù, ngheä thuaät vaø lòch söû; cuõng khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc toû loøng bieát ôn vôùi tieàn nhaân, maø coøn laø caùch öùng xöû vôùi ñöùc tin hieän taïi cuûa chuùng ta. Ñöùc tin ñoù khoâng phaûi töï nhieân maø tôùi vôùi chuùng ta, maø laø moät ñöùc tin ñöôïc rao truyeàn vaø trao truyeàn, khoâng chæ baèng nhöõng baûn vaên giaùo lyù, maø coøn baèng caû nhöõng chöùng nhaân vaø nhöõng chöùng tích, trong ñoù bao goàm nhöõng coâng trình, neáp soáng, cung caùch caùch haønh xöû, vv.

Do ñoù, tu söûa moät nhaø thôø nhö Buøi Chu coù theå trôû thaønh moät cô hoäi tuyeät vôøi ñeå chuùng ta ñaøo saâu ñöùc tin cuûa mình baèng caùch trôû veà nguoàn. Ñaây ñoù ñaõ coù nhöõng baøi vieát nhaéc laïi lòch söû, nhaéc laïi nhöõng yù nghóa vaø chöùc naêng cuûa ngoâi nhaø thôø, vaø nhöõng thaêng traàm ñôøi soáng ñaïo cuûa caùc Ki-toâ höõu ñaõ gaén lieàn vôùi noù. Thieát töôûng, neáu chuùng ta ñaåy maïnh hôn nöõa vieäc ñònh höôùng nhöõng suy tö vaø hoïc hoûi nhö theá, khoâng chæ giôùi haïn treân moät soá trang maïng hay trong moät soá dieãn ñaøn cuûa giôùi trí thöùc, maø phoå bieán roäng raõi cho giaùo daân, thì hieäu quaû mang laïi seõ raát lôùn lao. Giaùo daân seõ ñöôïc laøm môùi laïi vaø ñaøo saâu voán lieáng ñöùc tin maø mình ñöôïc laõnh nhaän qua söï trao truyeàn töø cha oâng, vaø seõ yù thöùc hôn veà traùch nhieäm soáng ñaïo cuûa chính mình vaø cho caùc theá heä mai sau.

Cô hoäi hoïc caùch laéng nghe tìm kieám yù Chuùa

Nhöõng cô hoäi treân seõ chæ laø lyù thuyeát suoâng neáu chuùng ta khoâng naém laáy cô hoäi caên baûn naøy: hoïc caùch laéng nghe. Chæ vôùi moät thoâng baùo hoaõn laïi vieäc haï giaûi nhaø thôø, ñaõ coù bieát bao ngöôøi - goàm caû nhöõng ngöôøi khoâng Coâng giaùo - caûm thaáy meán phuïc vì tinh thaàn laéng nghe cuûa Ñöùc cha vaø caùc vò höõu traùch ôû Buøi Chu. Moät haønh vi laéng nghe ñích thaät thöôøng mang laïi moät giaù trò rao giaûng Tìn Möøng raát lôùn lao. Vì theá, thieát töôûng ñaây laø dòp raát toát ñeå Ki-toâ höõu Vieät Nam chuùng ta suy xeùt vaø hoïc hoûi veà tinh thaàn laéng nghe.

'Laéng nghe' ñoøi hoûi moät thaùi ñoä khieâm toán vaø tinh thaàn ñaïo ñöùc. Chuùng ta coù theå hoïc hoûi thaùi ñoä naøy töø chính Thaày cuûa mình laø Ñöùc Ki-toâ. Ngaøi luoân ñeå taâm laéng nghe nhöõng taâm tö cuûa caùc moân ñeä mình. Khoâng chæ laéng nghe caùc moân ñeä, Ñöùc Gieâ-su coøn laéng nghe taát caû moïi ngöôøi khaùc, töø nhöõng thaéc maéc cuûa nhöõng ngöôøi coù quyeàn theá nhö caùc Pha-ri-sieâu, cho tôùi nhöõng lo aâu traên trôû cuûa nhöõng ngöôøi bò gaït ra leà xaõ hoäi nhö caùc baø goaù. Ngaøi laéng nghe vì Ngaøi yeâu meán hoï, vì Ngaøi laø Ñaáng "hieàn töø vaø khieâm nhöôøng trong loøng" (Mt 11,29). Noùi caùch khaùc, neàn taúng caên baûn cuûa laéng nghe chính laø thaùi ñoä toân troïng vaø yeâu meán tha nhaân, baát keå hoï laø ai.

Laéng nghe cuõng laø moät caùch tìm kieám yù muoán cuûa Thieân Chuùa qua caùc ñoái thoaïi vaø caùc daáu chæ thôøi ñaïi. Chuùa Thaùnh Thaàn vaãn luoân hoaït ñoäng trong moïi hoaøn caûnh. Duø moät söï vieäc coù theå chöùa ñöïng nhieàu yeáu toá phöùc taïp, nhöng ta vaãn luoân coù theå tìm thaáy nhöõng 'caùnh cöûa môû' mang laïi khaû naêng ñoái thoaïi vaø xaây döïng, neáu chuùng ta thöïc söï bieát laéng nghe, caàu nguyeän vaø tìm kieám yù muoán cuûa Thieân Chuùa, nhö nhaän ñònh cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ: "Luoân coù nhöõng caùnh cöûa khoâng ñoùng. Haõy tìm ra nhöõng caùnh cöûa duø chæ heù heù môû, haõy böôùc vaøo ñoù vaø noùi veà nhöõng ñieåm chung vaø töøng böôùc tieán veà phía tröôùc."[2]

Vì vaäy, öôùc gì trong luùc cuøng caàu nguyeän cho vuï vieäc lieân quan ñeán nhaø thôø Buøi Chu ñöôïc giaûi quyeát moät caùch toát ñeïp, chuùng ta cuøng caàu nguyeän cho nhau vaø cho Giaùo hoäi Vieät Nam ñeå coù theå naém laáy nhöõng cô hoäi ñang môû ra haàu laøm vinh danh Thieân Chuùa hôn vaø möu ích cho con ngöôøi hôn. Ñoù cuõng laø caùch soáng Muøa Phuïc Sinh raát thieát thöïc, vôùi tinh thaàn ñeå cho nieàm vui Phuïc Sinh nôi moãi ngöôøi ñöôïc chieáu toaû traøo traøn ra beân ngoaøi theo söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.

Khaéc Baù, SJ.

- - - - - - -

[1] <https://www.americamagazine.org/faith/2019/03/31/pope-francis-build-bridges-not-walls>. Caäp nhaät ngaøy 09/05/2019.

[2] Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ, traû lôøi phoûng vaán baùo chí treân chuyeán bay töø Fatima veà Rome, ngaøy 14/05/2017. Xem taïi: <http://www.catholicherald.co.uk/news/2017/05/14/pope-francis-i-personally-doubt-authenticity-of-medjugorje/>. Caäp nhaät ngaøy 09/05/2019.

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page