Giôùi thieäu Ñaát Nöôùc
vaø Giaùo Hoäi Baéc Macedonia
Giôùi thieäu Ñaát Nöôùc vaø Giaùo Hoäi Baéc Macedonia.
Ñaëng Töï Do
Skopje (VietCatholic News 03-05-2019) - Baéc Macedonia, teân chính thöùc laø Coäng hoøa Baéc Macedonia, laø moät quoác gia thuoäc khu vöïc ñoâng nam AÂu chaâu, giaùp vôùi Serbia vaø vuøng laõnh thoå Kosovo veà phía baéc, giaùp vôùi Albania veà phía taây, giaùp vôùi Hy Laïp veà phía nam vaø giaùp vôùi Baûo Gia Lôïi veà phía ñoâng.
Toång dieän tích laø 25,713km2 vôùi daân soá laø 2,119,000 ngöôøi, thuû ñoâ laø Skopje.
Nöôùc Coäng hoøa naøy coù nhöõng tranh caõi vôùi Hy Laïp veà teân goïi cuûa quoác gia vì Macedonia laïi laø moät vuøng ñaát lòch söû naèm treân laõnh thoå nhieàu quoác gia khaùc nhau vaø coù lòch söû cuõng nhö vaên hoùa gaén lieàn Hy Laïp. Naêm 1991, quoác gia naøy taùch ra khoûi Lieân bang Nam Tö laáy quoác hieäu laø Coäng hoøa Macedonia thì lieàn coù nhöõng tranh caõi vôùi Hy Laïp. Vaøo ngaøy 12 thaùng 6 naêm 2018, hai chính phuû Macedonia vaø Hy Laïp ñaõ ñaït ñöôïc moät thoûa thuaän sô boä chaám döùt tranh chaáp keùo daøi 27 naêm, trong ñoù Coäng hoøa Macedonia ñöôïc ñoåi thaønh Coäng hoøa Baéc Macedonia. Ngaøy 12 thaùng Hai naêm nay, hai quoác gia tuyeân boá raèng thoûa thuaän ñoåi teân chính thöùc cuûa Coäng hoøa Macedonia thaønh Coäng hoøa Baéc Macedonia baét ñaàu coù hieäu löïc.
Baéc Macedonia laø thaønh vieân cuûa Lieân Hieäp Quoác, Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi. Hieän nöôùc naøy ñang laø moät trong nhöõng öùng cöû vieân tieáp theo gia nhaäp Lieân minh AÂu chaâu vaø NATO.
1. Lòch söû caän ñaïi
Vuøng ñaát naøy lieân tuïc bò ñoåi chuû ñaëc bieät laø sau cuoäc theá chieán vaøo theá kyû vöøa qua. Khi chieán tranh theá giôùi thöù hai keát thuùc, laõnh tuï coäng saûn Tito thaønh laäp ra Lieân bang Coäng hoøa Nhaân daân Nam Tö vaø Macedonia bò saùt nhaäp thaønh moät trong saùu nöôùc thaønh vieân cuûa Lieân bang.
Ngaøy 8 thaùng 9 naêm 1991, Macedonia ly khai ra khoûi Lieân bang Nam Tö moät caùch hoøa bình vaø laáy ngaøy naøy laø ngaøy quoác khaùnh. Khoaûng ñaàu thaäp nieân 1990, nöôùc naøy vaãn giöõ ñöôïc hoøa bình vaø khoâng can döï vaøo cuoäc chieán trong vuøng. Nhöng khi cuoäc chieán tranh ôû Kosovo noå ra vaøo naêm 1999, khoaûng 360,000 ngöôøi Albania tò naïn ñaõ chaïy vaøo Macedonia. Sau khi chieán tranh keát thuùc nhöõng ngöôøi Albania ôû caû hai phía bieân giôùi laïi tìm caùch ñoøi quyeàn töï trò vaø quyeàn ñoäc laäp cho coäng ñoàng ngöôøi Albania taïi Coäng hoøa Macedonia. Nhöõng vuï xung ñoät ñaõ noå ra giöõa chính phuû Skopje vôùi quaân phieán loaïn Albania taïi mieàn baéc vaø mieàn taây ñaát nöôùc trong töø thaùng 3 ñeán thaùng 6 naêm 2001. Cuoái cuøng cuoäc chieán keát thuùc vôùi söï can thieäp cuûa NATO. Theo Hieäp ñònh Ohrid, chính phuû Macedonia ñoàng yù trao nhieàu quyeàn chính trò roäng raõi hôn cho ngöôøi Albania cuõng nhö coâng nhaän nhöõng ñoùng goùp vaên hoùa cuûa coäng ñoàng thieåu soá naøy. Coøn ngöôøi Albania theo thoûa thuaän seõ ngöøng caùc hoaït ñoäng ly khai choáng chính phuû vaø giao noäp vuõ khí cho NATO.
2. Quan heä ngoaïi giao vôùi Toøa Thaùnh
Baéc Macedonia coù quan heä ngoaïi giao chính thöùc vôùi Toøa Thaùnh. Söù thaàn Toøa Thaùnh taïi Baûo Gia Lôïi hieän nay laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Anselmo Guido Pecorari, ngöôøi YÙ naêm nay 72 tuoåi. Ngaøi töøng laø Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Rwanda, Uruguay. Ngaøi cuõng kieâm nhieäm Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Baûo Gia Lôïi.
3. Chính trò
Coäng hoøa Baéc Macedonia laø moät quoác gia theo theå cheá daân chuû nghò vieän. Quoác Hoäi Baéc Macedonia, hay coøn goïi laø Sobranie, laø cô quan laäp phaùp duy nhaát cuûa Baéc Macedonia. Quoác Hoäi coù theå coù töø 120 ñeán 140 thaønh vieân (hieän laø 120), ñöôïc baàu töø 6 khu vöïc baàu cöû, vaø cuõng coù 3 gheá daønh rieâng cho caùc coäng ñoàng ngöôøi Macedonia haûi ngoaïi coù ñuû tuùc soá cöû tri. Caùc thaønh vieân Quoác Hoäi ñöôïc baàu vôùi nhieäm kyø boán naêm vaø khoâng theå bò giaûi taùn trong nhieäm kyø. Truï sôû cuûa Quoác Hoäi laø ôû thuû ñoâ Skopje.
Thuû töôùng hieän nay laø Zoran Zaev, sinh ngaøy 8 thaùng 10 naêm 1974. OÂng ñöôïc Quoác Hoäi baàu vaøo chöùc vuï naøy ngaøy 31 thaùng Naêm naêm 2017.
Toång thoáng laø toång tö leänh quaân ñoäi vaø laø ngöôøi ñöùng ñaàu caùc löïc löôïng vuõ trang. OÂng cuõng laø ngöôøi ñöùng ñaàu Hoäi ñoàng An ninh quoác gia. Tuy nhieân, trong thöïc teá toång thoáng chæ coù vai troø nghi leã. Quyeàn löïc thöïc söï naèm trong tay ngöôøi ñöùng ñaàu chính phuû laø thuû töôùng.
Chöùc vuï toång thoáng taïi Coäng hoøa Baéc Macedonia coù nhieäm kyø 5 naêm vaø moãi toång thoáng coù theå naém toái ña 2 nhieäm kyø. Ñöông kim toång thoáng hieän nay laø oâng Gjorge Ivanov. OÂng sinh ngaøy 2 thaùng Naêm, 1960, vaø ñöôïc baàu laøm toång thoáng töø ngaøy 12 thaùng Naêm, 2009 ñeán nay.
4. Giaùo Hoäi taïi Baéc Macedonia
64.8% ngöôøi daân Baéc Macedonia theo Chính Thoáng Giaùo. 33.3% theo Hoài Giaùo. Ngöôøi Coâng Giaùo chieám chöa ñaày 0.4%.
Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Baéc Macedonia goàm moät Mieàn Phuû Doaõn Toâng Toøa daønh cho caùc tín höõu Coâng Giaùo nghi leã Ñoâng phöông, vôùi 11,400 anh chò em sinh hoaït trong 8 giaùo xöù. Mieàn Phuû Doaõn Toâng Toøa Ñoâng phöông naøy, do Ñöùc Cha Kiro Stojanov, 60 tuoåi coi soùc, coù 15 linh muïc trieàu, moät linh muïc doøng, 18 nöõ tu vaø moät nam tu só khoâng coù chöùc linh muïc.
Ngoaøi ra coøn coù giaùo phaän Skopje daønh cho anh chò em Coâng Giaùo nghi leã Latinh, cuõng do Ñöùc Cha Kiro Stojanov coi soùc.
Giaùo phaän Skopje ñöôïc thaønh laäp töø theá kyû thöù Tö vôùi danh xöng toång giaùo phaän Dardania. Ñeán naêm 1656, Ñöùc Giaùo Hoaøng Alexander Ñeä Thaát ñaët teân laïi laø toång giaùo phaän Skopje. Ñeán theá kyû thöù 18 chæ coøn goïi laø giaùo phaän Skopje.
Giaùo phaän Skopje hieän coù 3,670 tín höõu sinh hoaït trong 2 giaùo xöù, döôùi söï chaêm soùc cuûa 7 linh muïc trieàu vaø 13 nöõ tu.
(Source: WikiNorth Macedonia)