Thieân Chuùa coù theå chieán thaéng
vaø Ngaøi seõ chieán thaéng: Pesach vaø Pasqua
Thieân Chuùa coù theå chieán thaéng vaø Ngaøi seõ chieán thaéng: Pesach vaø Pasqua.
Ngoïc Yeán
Vatican (Vat. 20-04-2019) - Cöû haønh Phuïc sinh - Pasqua cuûa Kitoâ giaùo, trung taâm cuûa Kitoâ giaùo gioáng nhö Pesach cuûa ngöôøi Do Thaùi. Ngoaøi söï khaùc bieät giöõa caùc truyeàn thoáng, maãu soá chung cuûa hai leã ñoù laø chia seû nieàm tin chung: Thieân Chuùa coù theå chieán thaéng, vaø Ngaøi seõ chieán thaéng söùc maïnh cuûa aùp böùc, caùi cheát vaø seõ môû ra caùc con ñöôøng cho töï do vaø cuoäc soáng môùi.
Baûn saéc cuûa daân toäc Do Thaùi ñöôïc xaùc ñònh trong taát caû bieán coá xaûy ra vôùi toå tieân ôû Ai Caäp: haønh trình Thieân Chuùa giaûi thoaùt, lang thang trong sa maïc vaø vieäc Thieân Chuùa maëc khaûi vaø trao kinh Torah treân nuùi Sinai.
Caùc söï kieän, caùc bieán coá chöùa ñöïng con tim cuûa Israel ñöôïc laäp laïi trong lôøi caàu nguyeän haøng ngaøy cuûa Do Thaùi giaùo.
Töï do, phaåm giaù con ngöôøi vaø tinh thaàn vaên hoùa Do Thaùi coù nguoàn goác saâu xa trong vieäc cöû haønh "vöôït qua", tieáng Do Thaùi goïi laø Pesach.
Chính Kinh Thaùnh quy ñònh con caùi Israel moãi naêm phaûi cöû haønh böõa toái nhôù laïi bieán coá toå tieân hoï ñöôïc giaûi thoaùt khoûi Ai Caäp. Gioáng nhö böõa toái caùch ñaây 33 theá kyû, ngaøy nay cuõng vaäy treân baøn aên cuûa ngaøy leã Vöôït qua coù baùnh khoâng men vaø rau ñaéng. Taïi böõa aên naøy cha meï keå laïi cho con caùi caâu chuyeän cuûa toå tieân vaø truyeàn laïi cho theá heä töông lai giaùo huaán ñaïo ñöùc luaân lyù veà phaåm giaù con ngöôøi maø moãi caù nhaân phaûi tuaân giöõ vaø phaùt huy.
Haggadah, baûn vaên nhö kim chæ nam cho vieäc truyeàn taûi bieán coá Pesach ñeà caäp ñeán nhieàu khoaûnh khaéc ñaëc bieät cuûa lòch söû daân Do Thaùi. Söï kieän cuoái cuøng ñöôïc noùi ñeán trong Seder, quy ñònh veà caùc böôùc cöû haønh böõa toái Vöôït qua ñoù laø cuoäc noåi daäy cuûa khu oå chuoät (Ghetto) ôû Varsavia vaøo ñeâm Pesah naêm 1943. Ñaây laø cuoäc noåi daäy ñaàu tieân cuûa ngöôøi Do Thaùi choáng laïi Ñöùc quoác xaõ trong thaønh phoá chuùng chieám ñoùng.
Baát chaáp nhöõng bi kòch vaø noãi ñau, quaù khöù soi saùng hieän taïi vaø caûm nhaän söï hieän dieän giaûi phoùng cuûa Ñaáng Taïo Hoùa; ñoù laø kinh nghieäm cuûa daân toäc Do Thaùi.
Böõa toái cuoái cuøng cuûa Chuùa Gieâsu coù theå laø moät Seder cuûa Leã Vöôït qua cuûa ngöôøi Do Thaùi. Böõa aên cuoái cuøng trong Giaùo hoäi ñöôïc cöû haønh laø Bí tích Thaùnh Theå. Ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu tieân khôûi böõa aên naøy mang moät yù nghóa raát saâu saéc cuûa Pesach vaø caùc bieåu töôïng cuûa noù, nhö Thaùnh Phaoloâ caûnh baùo daân thaønh Corinto: "Anh em haõy loaïi boû men cuõ ñeå trôû thaønh boät môùi, vì anh em laø baùnh khoâng men. Quaû vaäy, Ñöùc Ki-toâ ñaõ chòu hieán teá laøm chieân leã Vöôït Qua cuûa chuùng ta" (1Cr 5,7)
Cöû haønh Phuïc sinh cuûa Kitoâ giaùo, trung taâm cuûa Kitoâ giaùo gioáng nhö Pesach cuûa ngöôøi Do Thaùi. Maãu soá chung cuûa hai leã, ngoaøi söï khaùc bieät giöõa caùc truyeàn thoáng ñoù laø chia seû nieàm tin chung: Thieân Chuùa coù theå chieán thaéng, vaø Ngaøi seõ chieán thaéng söùc maïnh cuûa aùp böùc, caùi cheát vaø seõ môû ra caùc con ñöôøng cho töï do vaø cuoäc soáng môùi.
Thoâng ñieäp Phuïc Sinh laø söï khôûi ñaàu cuûa daân toäc Israel. Phuïc sinh laø khôûi ñaàu cuûa Kitoâ giaùo nhö ñöùc tin cuûa nhieàu ngöôøi treân theá giôùi. Ñieåm cuoái cuøng cho caû hai laø söï hoaøn thaønh thò kieán cuûa Isaia (2, 4), khi Chuùa keát thuùc thôøi gian vaø taát caû chuùng ta seõ traûi nghieäm cuoäc soáng, moät cuoäc soáng doài daøo.
Nhöõng suy tö naøy coù theå laø moät lôøi chuùc chaân thaønh cuûa nhöõng ai cöû haønh Pesach ñeán taát caû nhöõng ngöôøi cöû haønh leã Pasqua -Phuïc sinh.