Höôùng tôùi Maàu nhieäm Phuïc sinh
Höôùng tôùi Maàu nhieäm Phuïc sinh.
Ngoïc Yeán
Vatican (Vat. 18-04-2019) - Muøa Chay ñöôïc cöû haønh vôùi ñænh cao laø Tuaàn Thaùnh, thôøi gian quyù giaù maø Giaùo hoäi daønh cho caùc tín höõu ñeå trôû veà vôùi nhöõng ñieàu thieát yeáu cuûa ñöùc tin vaø taùi khaùm phaù moái quan heä saâu saéc vôùi Thieân Chuùa. Sau ñaây laø cuoäc phoûng vaán daønh cho linh muïc doøng Ña Minh, cha Wojciech Giertych, thaàn hoïc gia cuûa Phuû Giaùo Hoaøng veà yù nghóa soáng maàu nhieäm Vöôït Qua:
- Ñaâu laø yù nghóa cuûa nhöõng ngaøy naøy, nhöõng ngaøy chuùng ta ñang ñang chuaån bò soáng?
+ Baây giôø chuùng ta ñang ôû cuoái Muøa Chay vaø chuùng ta ñang chuaån bò cöû haønh leã Phuïc sinh cuûa Chuùa. Thôøi gian trung taâm cuûa lòch söû cöùu ñoä laø Cuoäc Khoå Naïn, söï cheát vaø söï soáng laïi cuûa Con Thieân Chuùa, tieáp theo laø moùn quaø cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Haøng naêm chuùng ta cöû haønh long troïng phuïng vuï Phuïc sinh; nhöng phaûi nhôù raèng moãiThaùnh leã, moãi bí tích trong Giaùo hoäi ñeàu mang laïi söùc maïnh sieâu nhieân töø vieäc Traùi tim cuûa Chuùa Gieâsu môû ra, töø ñoù khôi nguoàn aân suûng cöùu chuoäc. Nôi moùn quaø cuûa Chuùa Kitoâ, chuùng ta tìm thaáy ôn cöùu ñoä. Chuùng ta bieát roõ toäi loãi cuûa chuùng ta. Vôùi tình caûm töï nhieân, ngay laäp töùc chuùng ta nhaän ra raèng toäi loãi khoâng phuø hôïp vôùi khuynh höôùng cuûa nhöõng ñieàu toát ñeïp toàn taïi trong baûn chaát cuûa chuùng ta, vaø noù coù neàn taûng trong traät töï ñaïo ñöùc luaân lyù khaùch quan baét nguoàn töø söï khoân ngoan cuûa Thieân Chuùa. Tuy nhieân, ñoàng thôøi chuùng ta khaùm phaù giôùi haïn söùc maïnh baûn chaát ñaïo ñöùc cuûa chuùng ta. Vì vaäy, chuùng ta thaáy mình ôû trong moät loaïi baãy. Chuùng ta muoán laøm vieäc thieän vaø laøm aùc. Taâm trí bieát ñieàu toát, ngay caû khi ñoâi khi boái roái, vaø söùc maïnh con ngöôøi bò toån thöông, khoâng theå hoaøn toaøn tuaân thuû ñieàu toát nhaát. Maàu nhieäm Phuïc sinh laø moùn quaø cuûa Thieân Chuùa, trao ban con ñöôøng cöùu roãi vaø giaûi thoaùt. Taát caû Maïc khaûi trình baøy cho chuùng ta veà söï daâng hieán cuûa Cha ñôøi ñôøi. Muøa Chay chính laø thôøi gian ñaëc bieät laøm cho chuùng ta saün saøng môû loøng, ñoùn nhaän troïn veïn moùn quaø cuûa Chuùa.
- Trong thôøi ñaïi cuûa chuùng ta, caùi aùc, ñieàu xaáu xuaát hieän khaép nôi. Cha khoâng nghó raèng vieäc tìm kieám Thieân Chuùa coù theå trôû thaønh moät loái thoaùt khoûi thöïc teá cuûa theá giôùi vaø toäi loãi? Coù phaûi ñieàu quan troïng hôn laø tìm ra phöông tieän ñeå ngaên chaën ñieàu aùc, haïn cheá aûnh höôûng cuûa noù vaø baûo veä keû yeáu khoûi hieåm nguy?
+ Roát cuoäc, caâu hoûi laø lieäu chuùng ta phaûi cöùu theá giôùi vaø Giaùo hoäi baèng phöông tieän cuûa con ngöôøi, hay ngöôïc laïi, chuùng ta phaûi cöùu Giaùo hoäi vaø theá giôùi baèng phöông tieän thieâng lieâng. Coù raát nhieàu ngöôøi treân theá giôùi tìm kieám phöông tieän töï nhieân ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà khaùc nhau. Chuùng ta khoâng phuû nhaän noã löïc naøy, nhöng Giaùo hoäi, ñöôïc Chuùa Kitoâ thieát laäp vaø ñöôïc aân suûng cuûa Ngaøi ban cho, coù nhöõng phöông tieän sieâu nhieân, vaø ñaây laø nhöõng phöông tieän thöïc söï duy nhaát Giaùo hoäi coù. Veà vaán ñeà naøy, tö töôûng ñaïo ñöùc ñöôïc chia thaønh ba khuynh höôùng: taäp trung vaøo caùc haønh vi tìm kieám phaåm chaát ñaïo ñöùc cuûa Giaùo hoäi vaø theá giôùi; taäp trung vaøo caùc quy taéc vaø thuû tuïc phaùp lyù hy voïng tìm thaáy söï baûo veä trong nhöõng thöïc taïi naøy; vaø caùi nhìn Kitoâ giaùo taäp trung vaøo aân suûng cuûa Chuùa Kitoâ, coù theå nhaän ñöôïc qua ñöùc tin soáng ñoäng vaø cuï theå thoâng qua caùc nhaân ñöùc ñöôïc Thieân Chuùa trao ban. Chính vì ñieàu naøy, Thaùnh Phaoloâ keát luaän raèng: "chæ coù ñöùc tin haønh ñoäng nhôø ñöùc aùi" (Gal 5, 6). Do ñoù, ñieàu quan troïng laø môû loøng cho tình yeâu sieâu nhieân ñöôïc "caøi ñaët" trong taâm hoàn, gioáng nhö moät chöông trình ñöôïc caøi ñaët trong maùy tính. Trong thöïc teá, Thieân Chuùa yeâu caàu söï hôïp taùc cuûa chuùng ta, caàu xin ñoâi tay, traùi tim vaø loøng quaûng ñaïi cuûa chuùng ta, qua ñoù tình yeâu cuûa Thieân Chuùa coù theå coù maët ôû ñaây, baây giôø, nôi chuùng ta soáng.
- Ñaây coù phaûi laø yù nghóa cuûa Muøa Chay?
+ Chaéc chaén roài. Toaøn boä phuïng vuï Muøa Chay coù theå ñöôïc coi laø moät lôøi daãn giaûi veà nhöõng lôøi chuùng ta ñöôïc nghe khi baét ñaàu Thaùnh leã: "Chuùng ta haõy nhìn nhaän ra toäi loãi cuûa chuùng ta, ñeå chuùng ta xöùng ñaùng tham döï vaøo caùc maàu nhieäm thaùnh". Phuïng vuï baét ñaàu vôùi yù thöùc raèng taát caû chuùng ta ñeàu laø toäi nhaân, chuùng ta yeáu ñuoái vaø chuùng ta caàn söï giuùp ñôõ cuûa Thieân Chuùa, bôûi vì söùc maïnh töï nhieân cuûa chuùng ta thieáu vaø bò haïn cheá trong khaû naêng cuûa noù. Trong Muøa Chay, toaøn boä phuïng vuï giuùp chuùng ta taäp trung chuù yù vaøo Chuùa Kitoâ vaø veà ôn Cöùu chuoäc cuûa Ngaøi. Giaùo hoäi vaãn gôïi yù cho chuùng ta ba phöông tieän, giuùp chuùng ta taäp trung vaøo ba nhaân ñöùc ñoái thaàn ñoù laø laø ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc aùi, ba nhaân ñöùc xuaát phaùt töø Thieân Chuùa vaø höôùng veà Thieân Chuùa: thoâng qua caàu nguyeän, aên chay vaø boá thí caùc tín höõu tìm laïi ñöôïc Thieân Chuùa vaø chuaån bò cho vieäc cöû haønh Maàu nhieäm Phuïc sinh. Caàu nguyeän, bao goàm vieäc kích hoaït ñöùc tin vaø baùc aùi, höôùng taâm trí tieán veà maàu nhieäm lôùn hôn tính toaùn cuûa con ngöôøi, vì lyù do duy nhaát laø tình yeâu daønh cho Thieân Chuùa. AÊn chay, khoâng chæ thöùc aên maø coøn töø nhöõng thöù khaùc - ví duï, töø internet. Vaø môøi goïi boá thí, moät haønh vi baùc aùi cuï theå, khoâng chæ nhaém ñeán söùc khoûe theå chaát cuûa ngöôøi ngheøo maø treân heát laø söï cöùu roãi ñôøi ñôøi cuûa hoï.
- Cha luoân trôû veà moái töông quan cuûa chuùng ta vôùi Chuùa. Quan ñieåm theo chieàu doïc coù theå khieán cha queân chuù yù chieàu ngang khoâng?
+ Khoâng, chuùng ta caàn caû hai. Nhö vaäy thaäp giaù ñöôïc hình thaønh. Nhöng ñaàu tieân ñoù laø moái töông quan vôùi Thieân Chuùa, moät moái töông quan hieáu thaûo, ñaày tin töôûng, maëc duø söï yeáu ñuoái vaø toäi loãi cuûa chuùng ta. Vaø keát quaû töø moái töông quan treân laø chuùng ta ñöôïc daãn ñeán moái quan heä theo chieàu ngang vôùi ngöôøi thaän caän, vì moät ñoäng löïc duy nhaát laø cuøng moät Thieân Chuùa. Chuùng ta yeâu nhöõng ngöôøi thaân caän theo caùi nhìn Thieân Chuùa, vì chuùng ta cuõng muoán hoï trôû thaønh nhöõng vò thaùnh, nhöõng ngöôøi con thöïc söï cuûa Chuùa. Muøa chay vôùi lôøi caàu nguyeän, aên chay vaø boá thí, caùc buoåi tónh taâm, baøi giaûng vaø baøi ñoïc, nhaéc nhôû chuùng ta, maëc duø toäi loãi cuûa chuùng ta, toäi loãi cuûa theá giôùi, chuùng ta coù theå haøn gaén moái quan heä vôùi Chuùa, taän duïng nhöõng thaønh quaû cuûa Maàu nhieäm Vöôït qua luoân coù saün trong caùc bí tích.
- Taïi sao cha nhaán maïnh veà toäi loãi?
+ Toäi loãi laø moät thöïc teá hieån nhieân cuûa cuoäc soáng chuùng ta. Ñeå nhaän ra noù khoâng caàn phaûi ñoïc baùo, chæ caàn nhìn vaøo löông taâm cuûa chuùng ta. Taát caû chuùng ta laø nhöõng ngöôøi mang toäi loãi, nhöng ñoàng thôøi, laø Kitoâ höõu, ñöôïc röûa toäi, chuùng ta ñaõ ñöôïc cöùu chuoäc. Chieàu kích Cöùu chuoäc môû maét ñeå chuùng ta coù theå nhaän ra söï thaät thaät veà chính mình. Ñieàu naøy traùnh daãn ñeán tình traïng trì treä vaø taäp trung vaøo ñieàu xaáu, bôûi vì toäi loãi ñaõ ñöôïc cöùu chuoäc. Chuùng ta hieän dieän sau phuïc sinh! Chuùa ñaõ chieán thaéng quyeàn löïc cuûa aùc quyû vaø caùi cheát. Muøa chay vaø leã Phuïc sinh laø moät cô hoäi tuyeät vôøi cho ñôøi soáng taâm linh.
- Laøm theá naøo ñeå traû lôøi cho nhöõng ngöôøi khaêng khaêng khaúng ñònh raèng loøng thöông xoùt coù theå taïo ra söï thôø ô tröôùc caùi aùc?
+ Loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa khoâng phuû nhaän thöïc taïi toäi loãi. Tin vaøo söùc maïnh cuûa ôn cöùu chuoäc trong Maàu nhieäm Vöôït qua vaø qua caùc bí tích giuùp chuùng ta coù theå nhìn thaúng vaøo caùi aùc. Ngöôøi tín höõu khoâng sôï ñieàu aùc, bôûi vì chuùng ta tìm thaáy söï bình an trong Chuùa Kitoâ vaø aân suûng cuûa Ngaøi. Suy nghó veà ñieàu naøy chuùng ta phaûi traùnh rôi vaøo moät nhaân loaïi hoïc sai laàm. Nhaân loaïi khoâng ñöôïc chia thaønh hai, nhöõng ngöôøi voâ nhieãm vaø nhöõng ngöôøi toäi loãi. Chuùng ta ñeàu laø con cuûa Adam. Thieän vaø aùc gaëp nhau nôi moãi chuùng ta. Suy nieäm veà Maàu nhieäm Vöôït qua maø chuùng ta cöû haønh trong Tuaàn Thaùnh, caàn löu yù raèng taän saâu thaúm khoâng coù söï giaû hình trong giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi. Maàu nhieäm ñöôïc maëc khaûi khoâng caàn phaûi döïa treân söï khaû tín beân ngoaøi, bôûi vì noù ñöôïc thieát laäp döïa treân Thieân Chuùa, khoâng phaûi döïa treân haønh vi cuûa caùc tín höõu vaø chính caùc linh muïc. Chuùng ta ñeàu bieát raèng chuùng ta laø toäi nhaân. Ñöùc tin döïa treân nhöõng lôøi höùa cuûa Chuùa vaø aân suûng ñöôïc ban trong caùc bí tích, chöù khoâng phaûi döïa treân maãu göông toát ñeïp cuûa caùc linh muïc! Chính caùc linh muïc laø nhöõng toäi nhaân vaø cuõng phaûi khieâm toán caàu xin söï trôï giuùp cuûa Chuùa, caùc linh muïc chieán ñaáu nhö moïi ngöôøi ñeå giöõ cho ñöùc tin ñöôïc soáng trong taâm hoàn. Gioáng nhö moïi ngöôøi, caùc linh muïc coù nhöõng luùc maø loøng trung thaønh yeáu ñuoái vaø ñieàu naøy khoâng ñaùng ngaïc nhieân, nhöng aân suûng cuûa Chuùa Kitoâ luoân maïnh meõ hôn.
- Con ngöôøi khoâng soáng moät mình maø ôû trong vuõ truï, do Thieân Chuùa taïo döïng. Coù moái quan heä naøo giöõa moùn quaø Cöùu chuoäc vaø thuï taïo?
+ Khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa, chính Thieân Chuùa laø Ñaáng Taïo Hoùa vaø Cöùu Chuoäc, vaø do ñoù, khoâng theå coù maâu thuaãn giöõa hai "baøn tay" cuûa Thieân Chuùa. Ôn cöùu chuoäc coù aûnh höôûng ñeán toaøn boä theá giôùi thuï taïo. Cuõng veà chuû ñeà naøy, chuùng ta tìm thaáy moät ñeà taùi khaù thaàn bí cuûa thaùnh Phaoloâ, thaùnh nhaân vieát: "Muoân loaøi thoï taïo nhöõng ngong ngoùng ñôïi chôø ngaøy Thieân Chuùa maëc khaûi vinh quang cuûa con caùi Ngöôøi" (Roâ-ma 8, 19). Noù coù nghóa laø gì? Thaät khoù ñöa ra moät caâu traû lôøi roõ raøng vaø ñôn giaûn, nhöng daàn daàn chuùng ta ngaøy caøng nhaän thöùc roõ hôn veà traùch nhieäm cuûa mình ñoái vôùi coâng trình saùng taïo. Caùc ñöùc tính "sinh thaùi", gioáng nhö taát caû caùc nhaân ñöùc, coù moái töông quan vôùi caùc nhaân ñöùc ñoái thaàn. Moái töông quan hieáu thaûo vôùi Thieân Chuùa coù taùc ñoäng ñeán taát caû cuoäc soáng, thaäm chí laø xaõ hoäi vaø lieân quan ñeán toaøn boä theá giôùi thuï taïo.