Laéng nghe nhöõng suy tö cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI
veà vaán ñeà giaùo só laïm duïng tình duïc treû em
Laéng nghe nhöõng suy tö cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI veà vaán ñeà giaùo só laïm duïng tình duïc treû em.
Gm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm
Myõ Tho (WHÑ 13-04-2019) - Laéng nghe nhöõng suy tö cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI veà vaán ñeà giaùo só laïm duïng tình duïc treû em, baøi chia seû cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm:
Môùi ñaây xuaát hieän treân nguyeät san Klerusblatt taïi Ñöùc Quoác moät baøi vieát daøi cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI veà vaán ñeà giaùo só laïm duïng tình duïc treû em vaø côn khuûng hoaûng Hoäi Thaùnh Coâng giaùo ñang phaûi ñoái dieän. Baøi vieát ngay laäp töùc thu huùt söï chuù yù cuûa caùc cô quan truyeàn thoâng vaø ñöôïc dòch ra nhieàu thöù tieáng. Chaéc chaén nhöõng suy tö cuûa ngaøi coøn caàn ñöôïc ñaøo saâu trong thôøi gian tôùi; ôû ñaây trong khuoân khoå moät baøi baùo, chæ xin neâu leân vaøi caûm nghó ban ñaàu khi tieáp caän nhöõng suy tö cuûa ngaøi.
1. Moät taàm nhìn roäng vaø saâu
Laø ngöôøi coù kieán thöùc uyeân baùc cuøng vôùi kinh nghieäm muïc töû ôû taàm voùc toaøn caàu, Ñöùc Beâneâñictoâ XVI nhìn vaán ñeà trong moät boái caûnh lòch söû-vaên hoùa roäng lôùn vaø phaân tích nhöõng nguyeân nhaân ñeå lyù giaûi tình traïng hieän nay. Ngaøi cho thaáy cuoäc caùch maïng 1968 ôû phöông Taây ñaõ môû ñöôøng cho cuoäc caùch maïng tình duïc vì ngöôøi ta cho raèng giaûi phoùng tình duïc laø moät hình thaùi cuûa giaûi phoùng con ngöôøi. Nhaân danh cuoäc giaûi phoùng ñoù, ngöôøi ta ñoøi hoûi "töï do tình duïc hoaøn toaøn, khoâng chaáp nhaän baát cöù leà luaät naøo". Nhöõng gì bò coi laø caám kî tröôùc ñaây thì baây giôø phôi baøy thoaûi maùi; phim aûnh khieâu daâm xuaát hieän ngaøy caøng nhieàu; giaùo duïc giôùi tính cho hoïc sinh khoâng nhöõng laø yeâu caàu hôïp lyù maø coøn ñöôïc trình baøy caùch loä lieãu; haønh vi tính duïc vôùi treû em ñöôïc coi laø khoâng coù vaán ñeà (trong thaäp nieân 1970 ngöôøi ta vaãn coøn tranh caõi treân truyeàn hình veà tính hôïp phaùp cuûa haønh vi tính duïc vôùi treû em).
Trong boái caûnh ñoù, ñôøi soáng Hoäi Thaùnh chòu taùc ñoäng raát lôùn, caû treân bình dieän tö töôûng cuõng nhö trong ñôøi soáng thöïc tieãn. Veà maët tö töôûng, Thaàn hoïc luaân lyù Coâng giaùo chao ñaûo. Ngöôøi ta chuû tröông raèng "tính luaân lyù chuû yeáu ñöôïc xaùc ñònh bôûi nhöõng muïc ñích cuûa haønh ñoäng", moät chuû tröông trong thöïc teá chaúng khaùc gì laäp luaän "muïc ñích bieän minh cho phöông tieän". Heä quaû laø "khoâng coù baát cöù ñieàu gì ñöôïc cho laø toát laønh tuyeät ñoái, cuõng chaúng coù gì laø xaáu töø neàn taûng, chæ coù nhöõng phaùn quyeát vôùi giaù trò töông ñoái maø thoâi". Veà maët thöïc tieãn, ôn goïi linh muïc giaûm suùt traàm troïng, nhöõng nhoùm ñoàng tính hình thaønh trong caùc chuûng vieän, soá linh muïc hoài tuïc gia taêng raát nhanh, ñoàng thôøi ñaây cuõng laø giai ñoaïn coù nhieàu linh muïc vöôùng vaøo chuyeän laïm duïng tình duïc treû em. Ñöùc Beâneâñictoâ XVI coøn noùi ñeán vaán ñeà khaù teá nhò laø luùc ñoù, moät trong nhöõng tieâu chuaån ñeå choïn Giaùm muïc laø tìm ngöôøi bieát "hoøa hoaõn" ñeå coù theå thích nghi vôùi thôøi ñaïi! Taát caû ñeàu laø nhöõng nhaân toá goùp phaàn laøm neân cuoäc khuûng hoaûng ngaøy nay.
Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ nhìn thaáy raát roõ moái nguy hieåm naøy neân moät trong nhöõng thoâng ñieäp quan troïng ngaøi ban haønh laø Veritatis Splendor (6-8-1993) ñeå ñònh höôùng cho vieäc nghieân cöùu vaø giaûng daïy Thaàn hoïc luaân lyù trong Hoäi Thaùnh. Phaûi xaùc tín raèng, "Coù nhöõng ñieàu toát khoâng bao giôø thay ñoåi, coù nhöõng giaù trò khoâng bao giôø ñöôïc hi sinh duø vôùi lyù do gì, keå caû vieäc baûo toàn maïng soáng. Töû ñaïo laø ôû ñaây! Tin vaøo Thieân Chuùa ñoøi hoûi nhöõng gì coøn lôùn lao hôn söï toàn taïi theå xaùc. Moät cuoäc soáng ñöôïc mua baèng söï choái töø Thieân Chuùa, moät cuoäc soáng xaây neàn treân doái traù, ñoù khoâng phaûi laø soáng" (non-life). Ngoaøi ra neáu coù nhöõng ngöôøi cho raèng Hoäi Thaùnh chæ baát khaû ngoä trong laõnh vöïc ñöùc tin chöù khoâng coù quyeàn baát khaû ngoä trong laõnh vöïc luaân lyù, thì caàn cho hoï thaáy coù nhöõng leà luaät luaân lyù gaén chaët khoâng theå taùch rôøi vôùi nguyeân lyù neàn taûng cuûa ñöùc tin, do ñoù phaûi baûo veä nhöõng luaät luaân lyù ñoù; neáu khoâng, ñöùc tin seõ chæ coøn laø moät lyù thuyeát chöù khoâng ñi vaøo ñôøi soáng cuï theå.
2. Trôû veà vôùi nhöõng ñieàu coát loõi
Khoâng phaûi Ñöùc Beâneâñictoâ XVI khoâng quan taâm ñeán nhöõng keá hoaïch vaø phöông theá cuï theå ñeå ngaên ngöøa, chaán chænh, giaûi quyeát nhöõng vi phaïm trong laõnh vöïc naøy. Ñöøng queân raèng khi laø Toång tröôûng Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, chính ngaøi ñaõ ñeà nghò chuyeån vieäc giaûi quyeát caùc vuï giaùo só laïm duïng tình duïc treû em, tröôùc ñaây do Boä Giaùo só, nay ñöa sang Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin. Tuy nhieân ôû ñaây, trong baøi vieát, ngaøi ñeà nghò trôû veà vôùi nhöõng ñieàu coát loõi.
Ñieàu coát loõi ñaàu tieân laø phaûi xaùc tín raèng Thieân Chuùa hieän höõu. Moät theá giôùi khoâng coù Thieân Chuùa chæ coù theå laø moät theá giôùi voâ nghóa, moät theá giôùi khoâng coøn chuaån möïc ñeå phaân bieät ñuùng sai. Khi ñoù, chæ coù quyeàn löïc laø nguyeân lyù duy nhaát, coøn chaân lyù bò gaït ra beân leà. Do ñoù vieäc nhìn nhaän moät Thieân Chuùa laø Ñaáng taïo hoùa vaø chuaån möïc cuûa moïi söï, laø ñoøi hoûi caên baûn vaø thieát yeáu. Boån phaän quan troïng nhaát cuûa Kitoâ höõu laø phaûi thöïc söï laáy Chuùa laøm neàn taûng cho ñôøi soáng cuûa mình chöù khoâng chæ laø tuyeân xöng xuoâng.
Ñieàu coát loõi thöù hai laø vò trí trung taâm cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Ñaáng Thieân Chuùa maø chuùng ta tuyeân xöng laø Ñaáng yeâu thöông nhaân loaïi ñeán noãi hieán ban Con Moät cuûa Ngöôøi cho nhaân loaïi, ñeå Ngöôøi Con aáy trôû neân ñöôøng ñi, söï thaät vaø söï soáng cho chuùng ta. Ngaøy nay, söï gaén keát vôùi Ñaáng Thieân Chuùa nhaäp theå aáy ñöôïc theå hieän caùch cuï theå nhaát nôi Bí tích Thaùnh Theå, laø nguoàn maïch vaø ñænh cao cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu. Ñieàu ñaùng buoàn laø taïi nhieàu nôi treân theá giôùi, Bí tích Thaùnh Theå khoâng coøn ñöôïc toân kính nhö ñaùng ñöôïc, cuï theå laø soá tín höõu döï leã Chuùa nhaät giaûm suùt nhieàu hoaëc coi Thaùnh Leã chæ coøn nhö moät nghi thöùc voâ hoàn. Ngöôøi Coâng giaùo phaûi xin Chuùa giuùp chuùng ta hieåu roõ hôn söï vó ñaïi cuûa hy teá Thaùnh Leã, ñoàng thôøi phaûi laøm moïi söï caàn thieát ñeå Bí tích cao troïng naøy khoâng bò laïm duïng.
Ñieàu coát loõi thöù ba laø taàm nhìn veà Hoäi Thaùnh. Cuoäc khuûng hoaûng ngaøy nay coù theå laøm cho moät soá ngöôøi thaát voïng vaø rôøi boû Hoäi Thaùnh, soá khaùc nghó raèng Hoäi Thaùnh teä haïi quaù vaø chuùng ta caàn phaûi thieát keá laïi. Theá nhöng Ñöùc Beâneâñictoâ XVI noùi: "Moät Hoäi Thaùnh do con ngöôøi taïo ra khoâng theå mang laïi hi voïng". Ñöøng queân raèng chính Chuùa Gieâsu ñaõ ví Hoäi Thaùnh nhö meû löôùi, coù caù toát vaø coù caû caù xaáu; Hoäi Thaùnh nhö ruoäng luùa coù coû luøng chen laãn luùa. Ñuùng laø coù caù xaáu trong taám löôùi vaø coû luøng trong ruoäng luùa Hoäi Thaùnh, theá nhöng "ruoäng luùa vaãn laø ruoäng luùa cuûa Chuùa, vaø taám löôùi vaãn laø taám löôùi cuûa Chuùa. Thôøi naøo cuõng theá, khoâng chæ coù coû luøng vaø caù xaáu, nhöng coøn coù luùa vaø caù toát". Ngaøy nay cuõng theá, trong Hoäi Thaùnh ñang coù coû luøng vaø caù xaáu nhöng ñoù laø Hoäi Thaùnh cuûa Chuùa vaø chính Hoäi Thaùnh ñoù ñöôïc Chuùa duøng ñeå cöùu ñoä loaøi ngöôøi.
3. Trong moái hieäp thoâng cuûa Hoäi Thaùnh
Khoâng theå phuû nhaän raèng ñang coù söï chia reõ trong Hoäi Thaùnh ngaøy nay, caùch rieâng ñöôïc theå hieän qua thaùi ñoä, phaûn öùng cuûa ngöôøi ta ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Coù nhoùm tung hoâ heát mình, cuõng coù nhoùm tìm caùch haï beä ngaøi baèng ñöôïc. Trong boái caûnh ñoù, coù theå seõ coù ngöôøi vaän duïng baøi vieát cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI nhö khí cuï pheâ phaùn ñöôøng loái vaø laäp tröôøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, trong caùch ñieàu haønh Hoäi Thaùnh noùi chung vaø trong caùch giaûi quyeát vaán ñeà giaùo só laïm duïng tình duïc treû em noùi rieâng. Tuy nhieân seõ thaät sai laàm vaø aùc yù neáu khai thaùc baøi vieát cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI theo höôùng ñoù, bôûi leõ ngay töø ñaàu baøi vieát, ngaøi ñaõ trình baøy lyù do taïi sao ngaøi vieát ra nhöõng suy tö naøy: cuoäc khuûng hoaûng do vieäc haøng giaùo só laïm duïng tình duïc treû em khieán cho nhieàu linh muïc cuõng nhö giaùo daân "ñaët vaán ñeà veà chính ñöùc tin cuûa Hoäi Thaùnh", do ñoù "caàn phaûi göûi moät söù ñieäp maïnh meõ, tìm kieám moät khôûi ñaàu môùi, laøm cho Hoäi Thaùnh laáy laïi tính khaû tín nhö aùnh saùng giöõa muoân daân vaø nhö nguoàn löïc choáng laïi nhöõng söùc maïnh taøn phaù". Roài ngaøi noùi theâm: "Vì chính toâi ñaõ töøng laõnh traùch nhieäm laø muïc töû cuûa Hoäi Thaùnh khi cuoäc khuûng hoaûng naøy noå ra cuõng nhö trong thôøi gian sau ñoù, toâi töï hoûi - duø nay ñaõ veà höu, khoâng coøn chòu traùch nhieäm tröïc tieáp nöõa, toâi coù theå ñoùng goùp ñieàu gì cho söï khôûi ñaàu môùi naøy".
Nhöõng doøng chöõ treân dieãn taû tinh thaàn traùch nhieäm vaø loøng yeâu meán Hoäi Thaùnh cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI. Khoâng nhöõng theá, tröôùc khi phoå bieán baøi vieát, ngaøi coøn lieân laïc vôùi Ñöùc hoàng y Quoác vuï khanh vaø Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñeå hoûi yù kieán, roài môùi cho phoå bieán treân Klerusblatt, nguyeät san cho haøng giaùo só trong haàu heát caùc Giaùo phaän vuøng Bavaria, Ñöùc Quoác. Vaø keát thuùc baøi vieát laø nhöõng lôøi khoâng theå ñeïp hôn veà Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: "Keát thuùc nhöõng suy tö naøy, toâi xin caûm ôn Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ veà taát caû nhöõng gì Ngöôøi laøm ñeå chæ cho thaáy aùnh saùng cuûa Thieân Chuùa, aùnh saùng khoâng bao giôø bieán maát. Xin caûm ôn Ñöùc Thaùnh Cha!"
Quaû laø moät baøi hoïc raát lôùn veà söï khieâm toán vaø vaâng phuïc, cuõng laø moät trong nhöõng ñieàu coát yeáu moãi chuùng ta caàn hoïc hoûi ñeå khoâng bao giôø laøm toån thöông vaø xoùi moøn söï hieäp nhaát trong Hoäi Thaùnh Chuùa.