Toùm taét toâng huaán

Christus Vivit - Ñöùc Kitoâ soáng

Toùm taét toâng huaán Christus Vivit - Ñöùc Kitoâ soáng.

Vaên Yeân, SJ

Vatican (Vat. 2-04-2019) - "Ñöùc Kitoâ soáng. Ngaøi laø nieàm hy voïng cuûa chuùng ta vaø laø söï treû trung ñeïp nhaát cuûa theá giôùi naøy. Taát nhöõng gì Ngaøi chaïm ñeán ñeàu trôû neân treû, môùi vaø ñaày söùc soáng". Ñaây laø nhöõng lôøi môû ñaàu toâng huaán "Christus vivit - Ñöùc Kitoâ soáng" haäu Thöôïng hoäi ñoàng veà ngöôøi treû, ñöôïc kyù ngaøy 25 thaùng 3 naêm 2019 taïi Loreto, gôûi ñeán "ngöôøi treû vaø toaøn daân Chuùa". Toâng huaán goàm 9 chöông, chia ra laøm 299 ñoaïn.

Toùm taét noäi dung toâng huaán:

Chöông 1: "Lôøi Chuùa noùi gì veà ngöôøi treû?"

Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc raèng "trong thôøi ñaïi maø ngöôøi treû chæ ñoùng vai troø thöù yeáu, thì moät soá baûn vaên cho thaáy Thieân Chuùa nhìn vôùi caëp maët khaùc" (6) vaø ñöôïc theå hieän trong hình aûnh cuûa moät soá ngöôøi treû trong Cöïu Öôùc: Giuse, Ghít-oân (7), Samuen (8), vua Ñavít (9), Salomon vaø Gieâreâmia (10), coâ beù giuùp vieäc nhaø oâng Naaman vaø coâ Ruùt (11). Trong Taân Öôùc, "Chuùa Gieâsu khoâng thích thaáy vieäc ngöôøi lôùn nhìn nhöõng ngöôøi treû vôùi caëp maét coi thöôøng hay baét hoï phuïc vuï theo loái ñoäc ñoaùn. Ngöôïc laïi, Ngaøi ñoøi: "Giöõa anh em, ai muoán laøm lôùn phaûi trôû neân nhoû hôn" (Lc 22,26). Ñoái vôùi Ngaøi, tuoåi taùc khoâng taïo neân ñaëc quyeàn, vaø ai ít tuoåi khoâng coù nghóa laø ít giaù trò hôn". Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích: "Ñöøng hoái tieác tieâu xaøi tuoåi treû ñeå trôû thaønh ngöôøi toát, môû con tim cho Chuùa, vaø soáng moät caùch khaùc" (17).

Chöông 2: "Ñöùc Gieâsu Kitoâ luoân treû"

Khoâng theå töôûng töôïng ra moät "Gieâsu nieân thieáu ñôn ñoäc hay moät Gieâsu treû chæ nghó cho rieâng mình. Töông quan cuûa Ngaøi vôùi daân chuùng thöïc söï laø töông quan cuûa moät ngöôøi treû chia seû cuoäc soáng gia ñình trong söï hoaø hôïp nôi xoùm laøng" (28). Ñöùc Gieâsu nieân thieáu, "nhôø söï tin töôûng cuûa cha meï... Ngaøi lôùn leân trong töï do vaø hoïc caùch böôùc ñi vôùi taát caû nhöõng ngöôøi khaùc" (29). Nhöõng yeáu toá naøy trong ñôøi soáng cuûa Ñöùc Gieâsu khoâng neân bò boû qua trong muïc vuï ngöôøi treû, "ñeå khoâng taïo ra nhöõng döï aùn taùch rôøi ngöôøi treû khoûi gia ñình vaø theá giôùi, hay bieán hoï thaønh moät thieåu soá ñöôïc tuyeån choïn vaø ñöôïc baûo quaûn khoûi moïi laây nhieãm." Nhöng ngöôïc laïi, "nhöõng döï aùn giuùp ngöôøi treû cöùng caùp, ñoàng haønh vôùi hoï vaø höôùng hoï ñeán vieäc gaëp gôõ ngöôøi khaùc, phuïc vuï quaûng ñaïi vaø vì söù maïng" (30).

Chuùa Gieâsu "khoâng soi saùng chuùng con, nhöõng ngöôøi treû, töø xa hay töø ngoaøi, nhöng khôûi ñi töø chính tuoåi treû cuûa Ngaøi, Ngaøi chia seû vôùi chuùng con" (31).

Giaùo hoäi coù theå bò caùm doã maát ñi loøng nhieät huyeát vaø tìm kieám "nhöõng an toaøn giaû taïo cuûa theá gian. Chính ngöôøi treû coù theå giuùp Giaùo hoäi giöõ ñöôïc söï treû trung" (37).

Chöông 3: "Caùc con laø hieän taïi cuûa Thieân Chuùa"

Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh chuùng ta khoâng theå töï giôùi haïn maø noùi raèng: "ngöôøi treû laø töông lai cuûa theá giôùi. Hoï laø hieän taïi, hoï hieän ñang laøm phong phuù theá giôùi baèng nhöõng ñoùng goùp cuûa hoï" (64). "Ngaøy nay, ngöôøi lôùn chuùng ta coù nguy cô lieät keâ ra moät danh saùch nhöõng hö hoûng, laàm loãi cuûa tuoåi treû trong thôøi ñaïi chuùng ta... Ñaâu laø keát quaû cuûa thaùi ñoä naøy? Moät khoaûng caùch ngaøy caøng lôùn hôn" (66). Ai ñöôïc keâu goïi ñeå trôû thaønh cha, muïc töû, ngöôøi höôùng daãn giôùi treû phaûi coù khaû naêng "nhaän ra ñöôïc nhöõng con ñöôøng ôû nôi maø ngöôøi khaùc xem chæ laø böùc töôøng, vaø bieát ñöôïc cô hoäi nôi ngöôøi khaùc chæ thaáy nguy hieåm. Ñaây laø caùch nhìn cuûa Thieân Chuùa Cha, khaû naêng nhaän ra giaù trò vaø laøm naûy maàm nhöõng haït gioáng trong traùi tim tuoåi treû. Bôûi theá, traùi tim cuûa moãi ngöôøi treû phaûi ñöôïc xem laø 'nôi thaùnh'" (67).

Veà nhöõng ngöôøi treû soáng trong vuøng chieán tranh, nhieàu ngöôøi treû bò nhoài nheùt yù thöùc heä, trôû neân duïng cuï vaø bò söû duïng nhö bia ñôõ ñaïn hoaëc nhö moät löïc löôïng ñeå tieâu dieät, ñe doïa hoaëc cheá gieãu ngöôøi khaùc (73). Moät soá lôùn hôn chòu ñau khoå ôû nhöõng hình thöùc bò loaïi tröø vaø gaït sang beân leà xaõ hoäi vì nhöõng lyù do toân giaùo, chuûng toäc hoaëc kinh teá. Ñöùc Thaùnh Cha noùi ñeán nhöõng treû vò thaønh nieân vaø nhöõng ngöôøi treû "coù thai vaø noãi nhöùc nhoái veà naïn phaù thai, söï phaùt taùn HIV, nhöõng hình thöùc nghieän ngaäp (thuoác phieän, côø baïn, phim aûnh xaáu,...) vaø nhöõng hoaøn caûnh treû em vaø ngöôøi treû ñöùng ñöôøng (74); tình huoáng trôû neân ñau ñôùn vaø khoù khaên gaáp ñoâi ñoái vôùi nöõ giôùi. "Chuùng ta khoâng theå laø moät Giaùo hoäi khoâng bieát khoùc tröôùc nhöõng thaûm kòch cuûa nhöõng con caùi treû cuûa mình" (75).

"Trong moät theá giôùi tuyeät ñoái nhaán maïnh ñeán tình duïc, thì thaät khoù ñeå giöõ moät töông quan toát vôùi chính thaân xaùc cuûa mình vaø soáng bình thaûn vôùi nhöõng töông quan tình caûm". Cuõng vì theá, luaân lyù tính duïc thöôøng trôû thaønh nguyeân nhaân "hieåu laàm vaø xa traùnh Giaùo hoäi" nhö theå Giaùo hoäi laø "nôi xeùt xöû vaø keát aùn" (81). Ñöùc Thaùnh Cha, ñöùng tröôùc nhöõng phaùt trieån cuûa khoa hoïc veà kyõ thuaät y sinh vaø khoa hoïc thaàn kinh, nhaéc raèng "chuùng coù theå laøm cho chuùng ta queân raèng söï soáng laø moät moùn quaø, raèng chuùng ta ñöôïc taïo döïng vaø giôùi haïn, raèng chuùng ta deã bò coâng cuï hoaù bôûi nhöõng ngöôøi naém giöõ quyeàn löïc coâng ngheä" (82). "Moâi tröôøng soá" ñaõ taïo neân "moät caùnh thöùc môùi veà truyeàn thoâng" vaø "coù theå deã daøng taïo ñieàu kieän cho vieäc trao ñoåi thoâng tin ñoäc laäp". Taïi nhieàu nöôùc, website vaø maïng xaõ hoäi trôû thaønh "nôi khoâng theå thieáu ñeå tieáp caän vaø hoaø ñoàng vôùi ngöôøi treû" (87). Nhöng "ñaây cuõng laø laõnh ñòa cuûa söï coâ ñôn, leøo laùi, khai thaùc vaø baïo löïc ñeán tröôøng hôïp cöïc ñoan cuûa web ñen. Phöông tieän soá coù theå cho thaáy nguy cô phuï thuoäc, taùch mình vaø daàn maát ñi töông quan vôùi thöïc teá cuï theå" (88).

Toâng huaán cuõng ñeà caäp ñeán "di daân nhö laø moät moâ hình cuûa thôøi ñaïi chuùng ta" vì caùc lyù do "chieán tranh, baïo löïc, baùch haïi chính trò hay toân giaùo, hoaëc ñeå traùnh nhöõng thaûm hoaï töï nhieân do bieán ñoåi moâi tröôøng vaø söï ngheøo ñoùi cuøng cöïc" (91), hoï cuõng coù theå ñi tìm moät cô hoäi vaø mô öôùc moät töông lai toát hôn.

Ñöùc Thaùnh Cha cuõng noùi ñeán vieäc laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân, ngaøi dieãn taû loøng bieát ôn "ñoái vôùi nhöõng ngöôøi can ñaûm toá caùo söï döõ ngay laäp töùc (99), vaø "caûm ôn Chuùa", nhöõng linh muïc phaïm phaûi "toäi aùc kinh khuûng naøy khoâng phaûi laø ña soá, nhöng ngöôïc laïi nhieàu linh muïc thi haønh söù maïng trung thaønh vaø quaûng ñaïi". Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi nhöõng ngöôøi treû khi thaáy moät linh muïc coù nguy cô laïc ñöôøng, haõy can ñaûm nhaéc vò aáy veà söï daán thaân cho Chuùa vaø cho daân cuûa Ngaøi (100).

Nhöng duø theá naøo, thì vaãn luoân coù moät "con ñöôøng ñeå böôùc ra" khoûi nhöõng tình huoáng u toái vaø ñau buoàn. Haõy nhôù laø tin vui ñöôïc ban vaøo saùng Phuïc Sinh (105).

Chöông 4: "Lôøi loan baùo vó ñaïi cho taát caû ngöôøi treû"

Ñöùc Thaùnh Cha loan baùo vôùi taát caû ngöôøi treû ba söï thaät lôùn:

Thöù nhaát: "Thieân Chuùa laø tình yeâu" vaø "Thieân Chuùa yeâu con, ñöøng bao giôø nghi ngôø veà ñieàu ñoù" (112). Trí nhôù cuûa Chuùa Cha "khoâng gioáng nhö moät oå cöùng ghi nhôù vaø löu tröõ moïi döõ kieän, trí nhôù cuûa Ngaøi laø moät traùi tim ñaày nhaân haäu, ngaøi vui loøng xoaù saïch moïi veát nhô cuûa chuùng ta... Bôûi vì Ngaøi yeâu con. Haõy tìm caùch ôû laïi trong nhöõng giaây phuùt thinh laëng, caûm nhaän mình ñöôïc Ngaøi yeâu (115).

Thöù hai: "Ñöùc Kitoâ cöùu con". "Ñöøng bao giôø queân laø Ngaøi tha thöù baûy möôi laàn baûy. Ngaøi trôû laïi ñeå vaùc chuùng ta treân vai heát laàn naøy ñeán laàn khaùc" (119). "Tình yeâu cuûa Chuùa lôùn hôn taát caû nhöõng phaûn nghòch, yeáu ñuoái vaø loãi laàm cuûa chuùng ta" (120).

Thöù ba: "Ngaøi ñang soáng". "Chuùng ta nhôù ñeán Ngaøi... nhöng vôùi nguy cô laø nhìn thaáy Chuùa Gieâsu Kitoâ chæ nhö moät göông saùng quaù khöù, moät töôûng nieäm, nhö moät ngöôøi ñaõ cöùu chuùng ta 2000 naêm tröôùc (124). "Ngaøi ñang soáng, ñaây laø moät baûo ñaûm raèng ñieàu thieän coù theå ñi vaøo ñôøi soáng chuùng ta. Do ñoù, chuùng ta khoâng caøm raøm nhöng luoân höôùng nhìn veà phía tröôùc (127).

Chöông 5: "Haønh trình cuûa ngöôøi treû"

"Tình yeâu Thieân Chuùa vaø töông quan cuûa chuùng ta vôùi Ñöùc Kitoâ haèng soáng khoâng caûn trôû chuùng ta öôùc mô, khoâng haïn cheá taàm nhìn cuûa chuùng ta. Ngöôïc laïi, tình yeâu naøy thuùc ñaåy chuùng ta, khuyeán khích chuùng ta vaø höôùng chuùng ta ñeán moät cuoäc soáng toát hôn vaø ñeïp hôn (138). Nghó veà ngöôøi treû, Ñöùc Thaùnh Cha nhìn thaáy moät ngöôøi ñaët saün böôùc chaân phía tröôùc, saün saøng leân ñöôøng, saün saøng lao mình veà phía tröôùc (139). Tuoåi treû khoâng theå ôû traïng thaùi "thôøi gian treo", bôûi vì "ñaây laø tuoåi cuûa nhöõng choïn löïa" veà ngheà nghieäp, xaõ hoäi, chính trò, vaø caû choïn ngöôøi yeâu hay choïn coù nhöõng ñöùa con. "Öôùc mô lôùn nhaát ñaït ñöôïc vôùi hy voïng, kieân nhaãn vaø daán thaân# Ñöøng sôï nguy hieåm vaø phaïm nhöõng sai laàm" (142).

Ñöùc Thaùnh Cha môøi ngöôøi treû ñöøng ñöùng nhìn cuoäc soáng töø ban coâng, ñöøng ñeå cuoäc soáng löôùt qua tröôùc maøn hình, ñöøng nhìn theá giôùi nhö moät khaùch du lòch, nhöng "caùc con haõy caûm nhaän! Loaïi boû ñi sôï haõi laøm teâ lieät caùc con... Caùc con haõy soáng ñi (143). "Soáng giaây phuùt hieän taïi", taän höôûng moïi moùn quaø nhoû cuûa cuoäc soáng vôùi loøng bieát ôn (146).

"Con seõ khoâng bieát söï troøn ñaày thaät söï cuûa tuoåi treû, neáu... con khoâng soáng tình baïn vôùi Gieâsu" (150). Nhö moät ngöôøi baïn, "chuùng ta noùi chuyeän, chia seû, ngay caû nhöõng ñieàu thaàm kín nhaát vôùi Gieâsu". "Ñöøng ñeå thieáu ñi tình baïn naøy trong tuoåi treû cuûa con", "con seõ soáng kinh nghieäm ñeïp khi bieát mình luoân ñöôïc ñoàng haønh" nhö caùc moân ñeä treân ñöôøng Emmaus (156).

Ñöùc Thaùnh Cha noùi ñeán vieäc "lôùn leân vaø tröôûng thaønh" trong ñoù coù moät chieàu kích quan troïng laø "söï lôùn maïnh thieâng lieâng", "tìm kieám Chuùa vaø giöõ Lôøi Ngaøi", "luoân keát noái vôùi Gieâsu... bôûi vì con seõ khoâng lôùn leân trong haïnh phuùc vaø thaùnh thieän chæ vôùi noå löïc vaø yù chí cuûa mình" (158). Ngay caû nhöõng ngöôøi lôùn cuõng ñöøng ñeå maát giaù trò tuoåi treû: "Moãi giaây phuùt cuûa cuoäc soáng, chuùng ta cuõng coù theå laøm môùi laïi vaø phaùt huy söï treû trung cuûa chuùng ta. Khi toâi baét ñaàu söù vuï Giaùo hoaøng, Chuùa ñaõ môû roäng taàm nhìn cuûa toâi vaø cho toâi moät söï treû trung ñöôïc ñoåi môùi. Ñieàu naøy cuõng xaûy ra vôùi caùc caëp cöôùi nhau nhieàu naêm, hay vôùi moät ñan só trong ñan vieän" (160). "Neân nhôù raèng, con seõ khoâng laø oâng thaùnh hay laø baûn sao cuûa moät ngöôøi khaùc", "con phaûi khaùm phaù ra mình laø ai vaø phaùt trieån trong caùch thöùc rieâng cuûa mình ñeå neân thaùnh" (162).

Ñöùc Thaùnh Cha ñeà nghò nhöõng "haønh trình huynh ñeä" ñeå soáng ñöùc tin. "Chuùa Thaùnh Thaàn muoán thuùc ñaåy chuùng ta ra khoûi mình ñeå ñi cuøng vôùi ngöôøi khaùc... Do ñoù, soáng ñöùc tin vaø dieãn taû tình yeâu chuùng ta trong moät cuoäc soáng coäng ñoaøn seõ luoân toát hôn (164). Thieân Chuùa "yeâu thích nieàm vui cuûa ngöôøi treû" (167).

Tuy nhieân, "nhöõng ngöôøi treû daán thaân" cuõng neân traùnh "nguy cô ñoùng laïi trong nhöõng nhoùm nhoû... Hoï caûm nhaän soáng tình yeâu huynh ñeä, nhöng coù theå nhoùm cuûa hoï trôû thaønh ñôn thuaàn laø moät caùi toâi môû roäng trong nhoùm. Ñieàu naøy trôû neân xaáu ñi neáu ôn goïi giaùo daân ñöôïc hieåu chæ nhö laø moät vieäc phuïc vuï trong Giaùo hoäi..., maø queân raèng ôn goïi giaùo daân tröôùc heát laø baùc aùi trong gia ñình vaø baùc aùi xaõ hoäi hay chính trò" (168). Vì theá, Ñöùc Thaùnh Cha ñeà nghò "ngöôøi treû ñi xa hôn khoûi nhoùm baïn vaø xaây döïng tình baïn xaõ hoäi vaø tìm kieám lôïi ích chung" (169). "Daán thaân xaõ hoäi vaø lieân heä tröïc tieáp vôùi ngöôøi ngheøo laø moät cô hoäi neàn taûng ñeå khaùm phaù hay ñaøo saâu ñöùc tin vaø phaân ñònh chính ôn goïi cuûa mình (170). Ñöùc Thaùnh Cha ñöa ra nhöõng ví duï tích cöïc cuûa nhöõng ngöôøi treû cuûa caùc giaùo xöù, caùc nhoùm vaø phong traøo, "hoï coù thoaùi quen ñeán laøm baïn vôùi nhöõng ngöôøi giaø, ngöôøi beänh, hay thaêm vieáng nhöõng nôi ngheøo" (171).

Nhöõng ngöôøi treû ñöôïc keâu goïi ñeå trôû thaønh "nhöõng nhaø truyeàn giaùo can ñaûm", laøm chöùng cho Tin Möøng ôû khaép nôi baèng chính cuoäc ñôøi cuûa mình, ñieàu naøy khoâng coù nghóa "noùi veà söï thaät, nhöng soáng söï thaät" (175).

Chöông 6: "Ngöôøi treû vôùi nguoàn coäi"

Ñöùc Thaùnh Cha noùi: thaät nguy hieåm khi "thaáy raèng moät soá ngöôøi ñeà nghò giôùi treû xaây döïng töông lai khoâng coù nguoàn coäi, nhö theå theá giôùi baét ñaàu ngaøy hoâm nay" (179).

Ngaøy nay ngöôøi ta coå voõ moät "linh ñaïo khoâng coù Thieân Chuùa, moät tình caûm khoâng coäng ñoaøn vaø khoâng daán thaân cho nhöõng ngöôøi ñau khoå, moät söï sôï haõi veà ngöôøi ngheøo nhö theå nhöõng ñoái töôïng nguy hieåm, vaø moät chuoãi nhöõng môøi moïc laøm cho ngöôøi ta tin vaøo moät töông lai thieân ñöôøng seõ luoân naèm ôû ñaâu ñoù."

Neàn taûng laø "söï lieân heä vôùi nhöõng ngöôøi giaø", giuùp cho ngöôøi treû khaùm phaù ra ñöôïc kho taøng soáng ñoäng cuûa quaù khöù, laøm soáng laïi kyù öùc. "Lôøi Chuùa khuyeân ñöøng ñeå maát lieân laïc vôùi ngöôøi giaø, ñeå coù theå thu löôïm ñöôïc kinh nghieäm cuûa hoï" (188).

Veà "öôùc mô vaø vieãn töôïng", Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Neáu ngöôøi treû vaø ngöôøi giaø môû ra vôùi Thaùnh Thaàn, thì hoï cuøng nhau taïo ra moät söï keát hôïp tuyeät vôøi. Ngöôøi giaø mô öôùc vaø ngöôøi treû coù vieãn töôïng" (192). Neáu "ngöôøi treû beùn reã trong öôùc mô cuûa ngöôøi giaø thì coù theå nhìn thaáy töông lai" (193).

Chöông 7: "Muïc vuï giôùi treû"

Muïc vuï giôùi treû ñöùng tröôùc nhöõng thay ñoåi veà xaõ hoäi vaø vaên hoaù, vaø "nhöõng ngöôøi treû, trong nhöõng cô caáu thoâng thöôøng, khoâng tìm ñöôïc giaûi ñaùp thoaû ñaùng cho nhöõng lo laéng, nhu caàu, vaán ñeà vaø thöông tích cuûa hoï" (202). Chính nhöõng ngöôøi treû "laø taùc giaû cuûa muïc vuï giôùi treû, ñöôïc ñoàng haønh vaø höôùng daãn, nhöng töï do tìm ra con ñöôøng luoân môùi vôùi söï saùng taïo vaø taùo baïo". Caàn "nhaän thaáy söï nhanh nheïn, thoâng minh vaø hieåu bieát maø chính ngöôøi treû coù veà söï nhaïy beùn, veà ngoân ngöõ vaø veà nhöõng vaán ñeà cuûa caùc ngöôøi treû khaùc" (203).

Muïc vuï giôùi treû caàn uyeån chuyeån, vaø caàn "môøi ngöôøi treû vaøo caùc chöông trình maø moãi khi tham döï, hoï khoâng chæ nhaän moät söï huaán luyeän, maø coøn cho pheùp hoï chia seû cuoäc soáng, toå chöùc leã hoäi, ca haùt, laéng nghe nhöõng chöùng taù cuï theå vaø traûi nghieäm cuoäc gaëp mang tính coäng ñoaøn vôùi Thieân Chuùa haèng soáng" (204).

Muïc vuï giôùi treû laø moät "haønh trình cuøng nhau" vaø mang hai höôùng haønh ñoäng lôùn: thöù nhaát laø tìm kieám, thöù hai laø lôùn leân. "Moãi ngöôøi treû ñeàu coù söï can ñaûm ñeå gieo lôøi loan baùo ñaàu tieân trong thöûa ñaát maøu môû laø traùi tim cuûa moät ngöôøi treû khaùc" (210). "Ngoân ngöõ cuûa söï gaàn guõi, ngoân ngöõ cuûa tình yeâu vò tha, töông hoã, hieän sinh ñuïng chaïm ñeán con tim", gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi treû "baèng loái neûo cuûa tình yeâu, khoâng baèng loâi keùo" (211). Do ñoù, "muïc vuï giôùi treû phaûi luoân bao goàm nhöõng khoaûnh khaéc giuùp laøm môùi laïi vaø ñaøo saâu kinh nghieäm caù nhaân veà tình yeâu Thieân Chuùa vaø Chuùa Gieâsu haèng soáng" (214).

Nhö theá, nhöõng cô caáu cuûa Giaùo hoäi phaûi trôû neân "moâi tröôøng phuø hôïp", ñeå phaùt trieån "khaû naêng ñoùn tieáp": "trong caùc cô sôû cuûa chuùng ta phaûi cho ngöôøi treû nhöõng nôi thích hôïp, ñeå hoï coù theå thöïc hieän nhöõng ñieàu hoï quan taâm vaø nôi coù theå ra vaøo töï do, nhöõng nôi ñoùn tieáp hoï vaø nôi coù theå ñeán moät caùch töï phaùt vaø vôùi söï tin töôûng gaëp gôõ nhöõng ngöôøi treû khaùc, caû trong nhöõng luùc ñau khoå hay buoàn chaùn laãn khi hoï muoán leã hoäi vui möøng" (218). Giöõa nhieàu nhöõng phaùt trieån muïc vuï, Ñöùc Thaùnh Cha noùi ñeán nhöõng "aán töôïng myõ thuaät" (226), "theå thao" (227) vaø daán thaân baûo veä taïo vaät (228). Giaùo hoäi laø nôi caùnh cöûa luoân luoân môû, vaø "khoâng nhaát thieát moät ngöôøi phaûi chaáp nhaän toaøn boä giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi môùi coù theå tham gia vaøo moät soá laõnh vöïc daønh cho giôùi treû cuûa chuùng ta." (234).

Muïc vuï giôùi treû "phaûi luoân luoân laø muïc vuï truyeàn giaùo" (240). Ngöôøi treû caàn ñöôïc toân troïng töï do, "nhöng hoï cuõng caàn ñöôïc ñoàng haønh" bôûi nhöõng ngöôøi lôùn, baét ñaàu töø gia ñình (242), roài ñeán coäng ñoaøn.

Chöông 8: "Ôn goïi"

"Ñieàu caên baûn laø phaân ñònh vaø khaùm phaù ra ñöôïc ñieàu tröôùc heát Chuùa Gieâsu muoán nôi moãi ngöôøi treû laø tình baïn" (250). Ôn goïi laø moät lôøi keâu goïi phuïc vuï ngöôøi khaùc, "bôûi vì cuoäc soáng cuûa chuùng ta treân traùi ñaát ñaït ñeán söï troøn ñaày khi bieán thaønh moät moùn quaø ñeå trao taëng" (254). "Ñeå nhaän ra ôn goïi cuûa chính mình thì nhaát thieát caàn phaùt trieån, öôm maàm vaø vun xôùi taát caû nhöõng gì laø mình. Khoâng phaûi laø phaùt minh ra, hay taïo ra ñieàu gì ñoù töø soá khoâng, nhöng laø khaùm phaù ra döôùi aùnh saùng cuûa Chuùa vaø laøm cho ñieàu laø mình ñöôïc nôû hoa" (257).

Veà "tình yeâu vaø gia ñình", Ñöùc Thaùnh Cha vieát: "ngöôøi treû caûm thaáy maïnh meõ lôøi môøi goïi yeâu thöông vaø öôùc mô gaëp ñöôïc ngöôøi thích hôïp ñeå taïo neân moät gia ñình" (259), vaø bí tích hoân phoái "thaét chaët tình yeâu naøy baèng aân suûng cuûa Thieân Chuùa, beùn reã nôi chính Thieân Chuùa" (260).

Veà "coâng vieäc", Ñöùc Thaùnh Cha "môøi nhöõng ngöôøi treû ñöøng ñeå mình soáng khoâng vieäc laøm, phuï thuoäc vaøo söï giuùp ñôõ cuûa ngöôøi khaùc. Ñieàu naøy khoâng toát, bôûi vì coâng vieäc laø moät ñieàu thieát yeáu, laø moät phaàn taïo neân yù nghóa cuoäc soáng treân traùi ñaát naøy, qua söï tröôûng thaønh, phaùt trieån nhaân baûn vaø hoaøn thieän baûn thaân" (269).

Ñöùc Thaùnh Cha keát thuùc chöông naøy khi noùi veà "ôn goïi daâng hieán". "Trong phaân ñònh ôn goïi, khoâng loaïi tröø khaû theå daâng hieán mình cho Thieân Chuùa... Taïi sao phaûi loaïi tröø noù? Coù moät chaéc chaén raèng, neáu con nhaän ra lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa vaø theo Ngaøi, thì ñoù laø ñieàu cho con söï troøn ñaày trong cuoäc soáng cuûa con" (276).

Chöông 9: "Phaân ñònh"

Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc nhôù raèng "khoâng coù söï khoân ngoan cuûa phaân ñònh chuùng ta deã daøng bieán mình thaønh nhöõng con roái tröôùc loøng thöông haïi cuûa xu höôùng hieän taïi" (279).

Ñoái vôùi nhöõng ai giuùp ngöôøi treû phaân ñònh, hoï caàn coù ba nhaïy beùn. Thöù nhaát laø chuù yù ñeán con ngöôøi: "laéng nghe ngöôøi ñang noùi vì hoï ñang trao chính hoï qua lôøi noùi" (292). Thöù hai laø vöõng chaéc trong vieäc phaân ñònh, nghóa laø "nhaët ra ñöôïc nhöõng ñieåm thích hôïp ñeå phaân bieät aân suûng vaø caùm doã" (293). Thöù ba laø kieân trì 'laéng nghe nhöõng thoâi thuùc hoï höôùng tôùi. Laéng nghe kyõ caøng veà 'nôi thöïc söï hoï muoán ñeán'" (294).

Toâng huaán keát thuùc vôùi "öôùc mô" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: "Giaùo hoäi caàn söï haêm hôû daán thaân cuûa caùc con, caàn tröïc giaùc vaø ñöùc tin cuûa caùc con... Vaø khi caùc con seõ ñeán nôi maø chuùng toâi ñaây chöa ñaït tôùi, caùc con kieân nhaãn chôø ñôïi chuùng toâi" (299).

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page