Taïi Rabat, Ñöùc Phanxicoâ ñeán
ñeå cuûng coá ñöùc tin cuûa anh chò em mình
Taïi Rabat, Ñöùc Phanxicoâ ñeán ñeå cuûng coá ñöùc tin cuûa anh chò em mình.
Vuõ Vaên An
Rabat (VietCatholic News 31-03-2019) - Ñöùc Phanxicoâ tôùi Morocco taát nhieân vì nhieàu lyù do, nhöng neáu New York Times baét maïch ñuùng, thì ngaøi ñeán ñoù chuû yeáu ñeå cuûng coá ñöùc tin cho anh chò em "nhoû beù" cuûa ngaøi, nhoû veà con soá vaø do ñoù, nhoû caû veà taàm aûnh höôûng. New York Times (https://www.nytimes.com/2019/03/29/world/africa/pope-francis-morocco-christians.html) khoâng ngaïi maø cho raèng hoï ñang bò kyø thò, neáu khoâng muoán noùi laø baùch haïi treân thöïc teá.
Tröôùc khi Ñöùc Phanxicoâ tôùi Rabat moät ngaøy, New York Times ñaêng taám hình vôùi lôøi chuù thích "Caùc taân toøng Kitoâ Giaùo Morocco toå chöùc caùc buoåi caàu nguyeän taïi moät caên nhaø tö. Nhieàu ngöôøi khoâng caûm thaáy hoï coù theå thöïc haønh ñöùc tin cuûa hoï caùch coâng khai taïi Morocco". Duø tôø baùo naøy xaùc nhaän: Morocco ñöôïc nhieàu ngöôøi coi nhö moät quoác gia Hoài Giaùo coù loøng khoan dung phi thöôøng: nöôùc duy nhaát duøng hieán phaùp baûo ñaõm vieäc nhìn nhaän daân soá Do Thaùi giaùo cuûa mình. Noù cuõng laø quoác gia thöôøng xuyeân toå chöùc caùc bieán coá nhaèm coå vuõ ñoái thoaïi lieân toân vaø pheâ chuaån caùc hieäp öôùc quoác teá nhaèm baûo ñaûm töï do toân giaùo. Tuy nhieân, ngöôøi Morocco khoâng theå töï do phaùt bieåu caùc nieàm tin voâ thaàn hay chuyeån sang 1 tín ngöôõng khaùc. Pheâ phaùn Hoài Giaùo vaãn laø moät ñieàu cöïc kyø nhaäy caûm, vaø ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu baûn ñòa, con soá hieän treân döôùi 50,000, vieäc thôø phöôïng laø moät ñieàu gaây nghi vaán, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi töø Hoài Giaùo chuyeån sang.
Caùc Kitoâ höõu Morocco, töø laâu, voán bò xaõ hoäi taåy chay, ñoâi khi baùc boû vaø bò nhaø nöôùc theo doõi saùt nuùt. Hoï khoâng chính thöùc bò caám tôùi nhaø thôø. Nhöng thöïc haønh ñöùc tin caùch coâng khai thöôøng bò saùch nhieãu vaø ñe doïa. Duø hieän nay, gaàn nhö khoâng coù ai bò baét vì ñöùc tin cuûa mình, nhöng phaàn lôùn caûm thaáy bò haïn cheá trong vieäc töï do ñeán nhaø thôø vaø coâng khai thöïc hieän caùc nghi leã nhö röûa toäi, hoân phoái vaø an taùng theo ñöùc tin cuûa hoï. Caùc linh muïc vaø muïc sö coù theå bò buoäc toäi caûi ñaïo (proselytizing), 1 toäi aùc taïi Morocco, chæ vì coù ngöôøi Morocco tham döï thaùnh leã.
Chính vì theá, theo Crux, ngay luùc gaëp quoác vöông Mohammad VI, ngaøy ñaàu chuyeán toâng du, Ñöùc Phanxicoâ khoâng ngaïi noùi vôùi nhaø vua vaø thaàn daân cuûa oâng ta raèng: ñoái thoaïi lieân toân chaân chính phaûi daãn ngöôøi ta tôùi choã khoâng "chæ khoan dung" maø thoâi maø coøn phaûi coi caùc nhoùm thieåu soá toân giaùo nhö caùc coâng daân troïn veïn baát keå con soá cuûa hoï. Ngaøi noùi: "Duø kính troïng caùc dò bieät cuûa chuùng ta, ñöùc tin vaøo Thieân Chuùa daãn chuùng ta tôùi choã nhìn nhaän phaåm giaù öu vieät cuûa moãi con ngöôøi nhaân baûn, cuõng nhö caùc quyeàn lôïi baát khaû nhöôïng cuûa hoï. Chuùng ta tin raèng Thieân Chuùa taïo döïng neân caùc con ngöôøi nhaân baûn bình ñaúng nhau veà quyeàn lôïi, boån phaän vaø phaåm giaù, vaø Ngöôøi keâu goïi hoï soáng nhö anh chò em vaø truyeàn baù caùc giaù trò loøng toát, tình yeâu vaø hoøa bình".
Ñöùc Phanxicoâ cuõng noùi vôùi nhaø vua vaø thaàn daân cuûa oâng ta raèng ñieàu caàn laø thay theá yù nieäm thieåu soá toân giaùo baèng yù nieäm "coâng daân vaø vieäc thöøa nhaän giaù trò nhaân vò, moät giaù trò phaûi chieám vò trí trung taâm trong baát cöù heä thoáng luaät phaùp naøo".
Lôøi leõ cuûa ngaøi coù theå khoâng loït loøng nhaø vua vaø thaàn daân Morocco. Nhöng khoâng heä gì. Ngaøi seõ gaëp gôõ anh chò em mình, nhoû nhoi thoâi, chæ chöøng 35,000 ngöôøi trong soá 36 trieäu daân Morocco, nhöng voâ cuøng thaân thieát vôùi ngaøi, thaân thieát ñuû ñeå oâng giaø ngoaøi 80 "laën loäi" tôùi ñaây "cuûng coá" ñöùc tin cuûa hoï.
Theo Ineùs San Martin cuûa tôø Crux, ngaøi goïi hoï laø "men" xaõ hoäi. Men thì bao giôø cuõng ít, cuõng beù, cuõng nhoû maø xaõ hoäi thì thaät laø lôùn, lôùn moät caùch aùp ñaûo.
Ngaøi töøng ñeán "cuûng coá" haøng maáy trieäu tín höõu moät luùc nhö ôû Phi Luaät Taân. Nhöng ôû ñaáy, anh chò em ngaøi, duø heát söùc thaân thieát, chæ ñöôïc "kính nhi vieãn chi". ÔÛ Rabat, ngaøi gaàn nhö ñuïng ñeán töøng ngöôøi anh chò em cuûa ngaøi. Khung caûnh thaät caûm ñoäng.
Ngaøi noùi vôùi hoï: "Vaán ñeà khoâng phaûi laø luùc chuùng ta ít oûi veà con soá, nhöng laø luùc chuùng ta voâ nghóa, gioáng nhö muoái maát heát vò Tin Möøng hay ñeøn khoâng coøn chieáu saùng nöõa".
"Söù meänh cuûa chuùng ta trong tö caùch nhöõng ngöôøi ñaõ chòu pheùp röûa... thöïc söï khoâng ñöôïc xaùc ñònh bôûi con soá hay kích côõ khoâng gian chuùng ta chieám giöõ, maø ñuùng hôn bôûi khaû naêng phaùt sinh thay ñoåi vaø ñaùnh thöùc söï ngaïc nhieân vaø loøng caûm thöông".
Ngaøi noùi theâm: "Chuùng ta laøm theá baèng caùch soáng nhö moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu, giöõa nhöõng ngöôøi chuùng ta chia seû cuoäc soáng, nieàm vui vaø saàu buoàn, ñau hoå vaø hy voïng haøng ngaøy", chöù khoâng phaûi lo "caûi ñaïo", moät ñieàu chæ daãn tôùi "ngoõ cuït".
Ngaøi thöøa nhaän caùc khoù khaên hoï phaûi chòu ñöïng hieän nay qua vieäc taïi Nhaø Thôø Chính Toøa Rabat, oâm hoân Cha Jean Pierre Schumacher, vò ñan só ngöôøi Phaùp duy nhaát soáng soùt cuoäc thaûm saùt ôû Tibhirine, luùc 7 ñan só doøng Trappist vaø 12 ngöôøi Coâng Giaùo bò baét coùc khoûi ñan vieän Tibhirine naêm 1996 vaø bò gieát. Baåy vò trong soá naøy ñaõ ñöôïc phong aù thaùnh ngaøy 8 thaùng 12 naêm roài.
Ñuùng tinh thaàn "phuùc aâm hoùa" chöù khoâng "caûi ñaïo", ngaøi baûo nhöõng ngöôøi hieän dieän khoâng ñaày nöûa nhaø thôø chính toøa Rabat: laøm Kitoâ höõu khoâng phaûi laø "gaén boù vôùi moät tín lyù, moät ñeàn thôø hay moät nhoùm saéc toäc. Laøm Kitoâ höõu laø vaán ñeà gaëp gôõ. Chuùng ta laø Kitoâ höõu vì chuùng ta ñöôïc yeâu thöông vaø gaëp gôõ, chöù khoâng phaûi hoa traùi moät cuoäc caûi ñaïo. Laøm Kitoâ höõu laø bieát raèng chuùng ta ñaõ ñöôïc tha thöù vaø ñöôïc yeâu caàu cö xöû vôùi ngöôøi khaùc cuøng moät caùch nhö Thieân Chuùa cö xöû vôùi chuùng ta".
"Caûi ñaïo" thöôøng ñeå chæ caùc coá gaéng laøm ngöôøi ta chaáp nhaän moät toân giaùo ñaëc thuø. Tuy nhieân, caùc vò giaùo hoaøng gaàn ñaây hieåu noù vôùi nghóa duøng aùp löïc hay ruø quyeán, traùi vôùi "phuùc aâm hoùa" trong ñoù, ta chæ ñeà xuaát söù ñieäp Kitoâ giaùo chöù khoâng möu toan aùp ñaët noù.
Trích daãn Thaùnh Phaoloâ VI, ngaøi noùi raèng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñöôïc môøi goïi böôùc vaøo cuoäc ñoái thoaïi vôùi xaõ hoäi hieän ñaïi nhöng khoâng "theo thôøi thöôïng", caøng khoâng theo chieán löôïc gia taêng con soá soåi caùc tín höõu.
Ngaøi caùm ôn hoï ñaõ thöïc haønh ñieàu ngaøi goïi laø "ñaïi keát baùc aùi", laáy noù laøm ñöôøng hieäp thoâng giöõa caùc Kitoâ höõu vaø thuùc giuïc hoï cuõng aùp duïng hình thöùc naøy ñoái vôùi ngöôøi Hoài Giaùo. Ñaây laø hình thöùc ñaïi keát ñöôïc vò giaùo hoaøng ngöôøi AÙ Caên Ñình nhaán maïnh xöa nay khi cho raèng caùc luaän ñieåm cao quùy neân ñaët vaøo tay caùc nhaø thaàn hoïc. Coøn ngöôøi thieän chí ñöôïc môøi goïi laøm vieäc vôùi nhau ñeå xaây döïng "neàn vaên hoùa gaëp gôõ".
"Do ñoù, toâi khuyeán khích anh chò em ñöøng coù öôùc nguyeän naøo khaùc ngoaøi vieäc laøm cho söï hieän dieän vaø tình yeâu Chuùa Kitoâ trôû thaønh hieån hieän, Ñaáng ñaõ vì chuùng ta trôû neân ngheøo khoù ñeå laøm giaàu chuùng ta baèng söï ngheøo khoù cuûa Ngöôøi (xem 2Cr 8:9): anh chò em haõy tieáp tuïc laøm laùng gieàng vôùi nhöõng ngöôøi thöôøng bò ñeå laïi sau löng, nhöõng ngöôøi heøn moïn vaø ngheøo khoù, caùc tuø nhaân vaø di daân".
Vaøo buoåi saùng Chuùa Nhaät 31 thaùng 3 naêm 2019, Ñöùc Phanxicoâ cuõng ñaõ gaëp moät soá nöõ tu, trong ñoù, coù nöõ tu ngöôøi YÙ, teân Ersilia Mantovani, nay ñaõ 97 tuoåi, laøm nöõ tu Phansinh ñaõ 80 naêm nay vaø laøm nhaø truyeàn giaùo ôû Morocco ñaõ gaàn 55 naêm qua. Trong cuoäc phoûng vaán naêm 2009, baø cöôøi nhaéc laïi luùc aáy, baø chæ mong ñöôïc daïy giaùo lyù, nhöng khi ñeán Morocco, thaáy chaû coù Kitoâ höõu naøo ñeå daïy giaùo lyù, ñaønh ñi phuïc vuï taïi moät phoøng thí nghieäm y khoa.
Baø noùi: "Do kinh nghieäm cuûa toâi, toâi thaáy quùy oâng baø coù theå soáng ngon laønh vôùi ngöôøi Hoài Giaùo. Hoï raát khoan dung, vaø hoï ñaët nhieàu tin töôûng nhieàu nôi chuùng toâi".
Sau khi chaøo nöõ tu Montovani, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng "Taát caû chò em ñeàu laø chöùng taù cho moät lòch söû vinh quang. Moät lòch söû hy sinh, hy voïng, ñaáu tranh haøng ngaøy, nhöõng cuoäc ñôøi daønh cho phuïc vuï, kieân taâm vaø laøm vieäc vaát vaû, vì moïi vieäc laøm ñeàu vaát vaû, laøm 'vôùi moà hoâi traùn'. Nhöng toâi xin noùi vôùi caùc chò em raèng chò em coù moät lòch söû ñaày vinh quang ñeå töôûng nhôù vaø thuaät laïi, nhöng cuõng laø moät lòch söû lôùn lao caàn ñöôïc hoaøn taát!"
Gerard O'Connel cuûa Amrica thì nhaán maïnh tôùi tính ñaïi keát cuûa buoåi gaëp gôõ taïi Nhaø Thôø Chính Toøa vì taïi ñoù hoâm aáy coøn coù caû ñaïi dieän cuûa 4 giaùo hoäi Kitoâ giaùo khaùc laø Anh Giaùo, Tin Laønh, Chính thoáng Hy Laïp vaø Chính Thoáng Nga.
ÔÛ ñaáy, theo O'Connel, ngaøi ñöôïc nghe chöùng töø cuûa moät linh muïc vaø moät nöõ tu vaø oâm hoân moät linh muïc giaø vaø moät nöõ tu. Vò linh muïc giôùi thieäu Cha Jean Pierre vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng coøn vò nöõ tu giôùi thieäu nöõ tu Ersilla leân Ñöùc Giaùo Hoaøng.
O'Connel cuõng cho hay: Ñöùc Phanxicoâ noùi vôùi nhöõng ngöôøi hieän dieän haõy hoïc ñoái thoaïi baèng caùch "theo göông Chuùa Gieâsu, Ñaáng hieàn laønh vaø khieâm nhöôøng trong loøng, baèng moät tình yeâu soát saéng vaø baát vuï lôïi, khoâng tính toaùn vaø giôùi haïn, vaø vôùi loøng toân troïng töï do cuûa ngöôøi khaùc". Ngaøi neâu göông saùng cuûa Thaùnh Phanxicoâ vaø cuûa chaân phuùc Charles de Foucault, ngöôøi "xuùc ñoäng saâu xa bôûi cuoäc soáng khieâm haï vaø aån daät cuûa Chuùa Gieâsu ôû Nadareùt, Ñaáng ngaøi voán aâm thaàm thôø laïy, ñeán noãi ñaõ muoán trôû thaønh 'anh em cuûa moïi ngöôøi'".
Trong tinh thaàn aáy, ngaøi thuùc giuïc hoï "traûi nghieäm cuoäc ñoái thoaïi cöùu roãi naøy, tröôùc heát, nhö vieäc caàu baàu cho nhöõng ngöôøi ñöôïc uûy thaùc cho ta" nghóa laø "ñem leân baøn thôø vaø vaøo lôøi caàu nguyeän cuûa ta cuoäc ñôøi cuûa moïi ngöôøi quanh ta".
Cuõng theo O'Connel, trong thaùnh leã cöû haønh sau ñoù, vôùi baøi Tin Möøng noùi veà ngöôøi con phung phaù, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng: nieàm vui cuûa ngöôøi cha chæ troïn veïn neáu coù söï hieän dieän cuûa ngöôøi con kia. Neân oâng ñaõ ra ngoaøi tìm kieám anh ta, nhöng anh ta töø choái tham döï tieäc möøng ñöùa em trôû veà. Laøm theá, theo Ñöùc Phanxicoâ, "anh ta khoâng nhöõng khoâng nhìn nhaän ñöùa em maø caû ngöôøi cha, anh ta cuõng khoâng nhìn nhaän!" Ngaøi baûo "anh ta thích coâ laäp hôn gaëp gôõ, ñaéng cay hôn vui möøng".
Ngaøi cho raèng duø ta ñang soáng giöõa chia reõ vaø tranh chaáp, gaây haán vaø choáng ñoái, nhöng ta vaãn thaáy roõ nhö ban ngaøy öôùc nguyeän cuûa ngöôøi cha ñöôïc thaáy moïi con caùi Ngöôøi cuøng chia seû nieàm vui cuûa Ngöôøi, khoâng ai phaûi soáng trong caùc ñieàu kieän voâ nhaân, gioáng ñöùa con thöù hay coâ ñoäc, xa caùch vaø cay ñaéng gioáng ñöùa con caû.
Phaûi theo göông ngöôøi cha môùi thaáy moïi ngöôøi ñeàu laø anh chò em, môùi "nhìn söï vieäc moät caùch khoâng coi thöôøng caùc dò bieät nhaân danh söï hôïp nhaát cöôõng böùc hay bò ñaåy ra beân leà caùch aâm thaàm".
Ngaøi noùi roõ: "di saûn vaø söï giaàu coù vó ñaïi nhaát cuûa moät Kitoâ höõu" laø nhìn söï vieäc baèng "loøng caûm thöông vaø ñoâi maét trìu meán cuûa Chuùa Cha". Nhôø theá, "thay vì töï ño löôøng mình hay töï xeáp haïng mình theo caùc tieâu chuaån luaân lyù, xaõ hoäi, saéc toäc hay toân giaùo khaùc nhau, chuùng ta neân coù khaû naêng nhaän ra raèng moät tieâu chuaån khaùc quaû coù hieän höõu, moät tieâu chuaån khoâng ai coù theå laáy maát vì noù laø moät hoàng aân tinh tuyeàn. Ñoù laø ñieàu nhaän ra raèng chuùng ta ñeàu laø con trai con gaùi quùy yeâu, nhöõng keû Chuùa Cha ñang chôø ñôïi vaø möøng vui".
Ngaøi caûnh caùo hoï ñöøng sa vaøo "côn caùm doã muoán giaûn löôïc söï kieän chuùng ta laø con caùi Ngöôøi chæ coøn laø vaán ñeà luaät leä vaø qui ñònh, nhieäm vuï vaø tuaân giöõ". Thöïc ra "caên tính vaø söù meänh cuûa chuùng ta khoâng phaùt sinh töø caùc hình thöùc duy yù chí, duy luaät leä, duy töông ñoái hoaëc duy cöïc ñoan maø töø vieäc laøm tín höõu, nhöõng ngöôøi ngaøy ñeâm khieâm nhöôøng vaø kieân taâm caàu xin cho Nöôùc Cha trò ñeán".
Trôû laïi vôùi duï ngoân cuûa ngaøy leã, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng "trong nhaø Cha coù nhieàu choã: nhöõng ngöôøi duy nhaát ñöùng ngoaøi nhaø aáy laø nhöõng ngöôøi nhaát quyeát khoâng chòu chia seû nieàm vui cuûa ngöôøi cha".
Ngaøi khuyeán khích tín höõu "tieáp tuïc ñeå neàn vaên hoùa xoùt thöông lôùn leân, neàn vaên hoùa trong ñoù khoâng ai döûng döng nhìn ngöôøi khaùc hoaëc khoâng chòu nhìn vaøo noãi ñau khoå cuûa hoï". Vaø "kieân nhaãn treân con ñöôøng ñoái thoaïi vôùi anh chò em Hoài Giaùo vaø hôïp taùc trong vieäc laøm cho tình huynh ñeä phoå quaùt trôû thaønh hieån hieän, moät tình huynh ñeä voán baét nguoàn töø Thieân Chuùa".