Cuoäc hoïp baùo treân chuyeán bay
töø Rabat veà Roâma cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Cuoäc hoïp baùo treân chuyeán bay töø Rabat veà Roâma cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 01-04-2019) - Ngaøy 31 thaùng 3 naêm 2019, treân chuyeán bay töø Rabat veà Roâma, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ coù cuoäc hoïp baùo sau ñaây theo baûn ghi cuûa Haõng CNA:
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Toâi caùm ôn vieäc ñoàng haønh cuûa caùc baïn, chuyeán ñi, coâng vieäc cuûa caùc baïn. Noù khaù thaùch thöùc vì moät ngaøy röôõi nhöng raát nhieàu chuyeän, phaûi khoâng? Vaø caùm ôn coâng vieäc cuûa caùc baïn vaø baây giôø toâi xin phuïc vuï caùc baïn.
Alessandro Gisotti: Roõ raøng, nhö moïi khi, nhö truyeàn thoáng, chuùng ta baét ñaàu vôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñòa phöông. Siham Toufiki, baïn coù muoán ñaët caâu hoûi baèng tieáng Anh, tuøy yù baïn.
Siham Toufiki, MAP: Con xin hoûi baèng tieáng Phaùp... Coù nhöõng khoaûnh khaéc raát maïnh meõ. Chuyeán thaêm naøy phi thöôøng, lòch söû ñoái vôùi ngöôøi daân Ma-roác. Ñaâu laø haäu quaû cuûa chuyeán thaêm naøy ñoái vôùi töông lai, hoøa bình theá giôùi, söï soáng chung trong cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc neàn vaên hoùa?
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Toâi xin noùi raèng baây giôø môùi coù hoa thoâi, quaû seõ ñeán sau, nhöng hoa raát coù trieån voïng. Toâi haïnh phuùc vì trong hai ngaøy haønh trình naøy, toâi ñaõ coù theå noùi nhieàu veà nhöõng gì thaân thieát ñoái vôùi traùi tim toâi - hoøa bình, ñoaøn keát, tình huynh ñeä. Vôùi caùc anh chò em Hoài giaùo, chuùng toâi ñaõ ñoùng aán tình huynh ñeä naøy trong vaên kieän Abu Dhabi, vaø ôû ñaây taïi Ma-roác, vôùi ñieàu naøy, taát caû chuùng ta ñaõ thaáy moät söï töï do, moät söï chaøo ñoùn, moïi anh em vôùi loøng toân troïng tuyeät vôøi vaø boâng hoa soáng chung tuyeät ñeïp, moät boâng hoa töôi ñeïp höùa heïn seõ sinh hoa traùi.
Chuùng ta khoâng ñöôïc ñaàu haøng. Ñuùng laø vaãn coøn nhieàu khoù khaên. Seõ coøn nhieàu khoù khaên vì khoâng may vaãn coù nhöõng nhoùm cöïc ñoan. Ñieàu naøy cuõng theá, toâi muoán noùi roõ raøng raèng: trong moïi toân giaùo luoân coù nhöõng nhoùm cöïc ñoan, khoâng muoán tieán tôùi vaø chæ muoán soáng vôùi nhöõng hoaøi nieäm ñaéng cay cuûa caùc cuoäc tranh ñaáu quaù khöù vaø tìm kieám nhieàu cuoäc chieán tranh hôn nöõa cuøng gieo raéc sôï haõi; vaø chuùng ta ñaõ thaáy gieo hy voïng ñeïp ñeõ hôn xieát bao. Gieo hy voïng laø naém tay nhau, luoân höôùng veà phía tröôùc.
Chuùng ta ñaõ thaáy, ngay trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc baïn ôû ñaây ôû Ma-roác raèng, caàn coù nhöõng caây caàu, vaø chuùng ta caûm thaáy ñau ñôùn khi thaáy coù nhöõng ngöôøi thích xaây nhöõng böùc töôøng. Taïi sao chuùng ta caûm thaáy buoàn? Bôûi vì nhöõng ngöôøi xaây caùc böùc töôøng keát cuïc seõ trôû thaønh tuø nhaân cuûa nhöõng böùc töôøng hoï ñaõ xaây. Thay vaøo ñoù, nhöõng ngöôøi xaây döïng caùc caây caàu seõ tieán leân phía tröôùc. Ñoái vôùi toâi, xaây döïng caùc caây caàu laø moät thöù gaàn nhö vöôït xa con ngöôøi bôûi vì noù caàn raát nhieàu noã löïc.
Toâi raát xuùc ñoäng bôûi moät caâu trong tieåu thuyeát, "Caây Caàu treân Soâng Drina", cuûa Ivo Andric. OÂng noùi raèng caây caàu ñöôïc Thieân Chuùa taïo ra baèng ñoâi caùnh thieân thaàn ñeå con ngöôøi coù theå thoâng ñaït...ñeå con ngöôøi coù theå thoâng ñaït. Caây caàu daønh cho vieäc thoâng ñaït cuûa con ngöôøi. Vaø ñieàu naøy thaät ñeïp vaø toâi ñaõ thaáy noù ôû ñaây ôû Maroác. Noù thaät ñeïp. Thay vì caùc böùc töôøng choáng laïi thoâng ñaït - chuùng daønh cho söï coâ laäp vaø nhöõng ngöôøi xaây chuùng seõ trôû thaønh tuø nhaân cuûa nhöõng böùc töôøng ñoù. Vì vaäy, xin toùm taét: quaû chöa thaáy, nhöng chuùng ta thaáy raát nhieàu hoa seõ sinh quaû. Ta haõy tieán böôùc nhö theá.
Gisotti: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Nicolas Seneze cuûa La Croix giôø seõ neâu caâu hoûi cuûa coâ, coù leõ Cristina Cabrejas coù theå ñeán gaàn hôn ñeå chuùng ta tieát kieäm thôøi gian.
Nicolas Seneze, La Croix: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, xin kính chaøo Ñöùc Thaùnh Cha buoåi toái. Hoâm qua, Quoác vöông Maroác cho bieát oâng seõ baûo veä ngöôøi Maroác goác Do Thaùi vaø caùc Kitoâ höõu soáng ôû Maroác khoûi caùc quoác gia khaùc. Ñieàu naøy ñaët ra caâu hoûi: nhöõng ngöôøi Hoài giaùo chuyeån sang Kitoâ giaùo thì sao? Con muoán bieát Ñöùc Thaùnh Cha coù quan taâm ñeán nhöõng ngöôøi ñaøn oâng vaø phuï nöõ naøy, nhöõng ngöôøi coù nguy cô phaûi ngoài tuø, hoaëc töû vong ôû moät soá quoác gia Hoài giaùo, nhö Emirates, maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán thaêm. Vaø cuõng laø moät caâu hoûi hôi thaàm leùn, ñoù laø veà Ñöùc Hoàng Y Barbarin, ngöôøi sinh ra ôû Rabat, maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vieáng thaêm trong hai ngaøy.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Coøn caâu hoûi?
Seneze: Con bieát noù hôi laét leùo, nhöng tuaàn naøy caùc hoäi ñoàng cuûa Giaùo phaän Lyon ñaõ boû phieáu gaàn nhö nhaát trí raèng moät giaûi phaùp laâu daøi phaûi ñöôïc tìm thaáy ñeå ngaøi nghæ höu (nghæ vieäc). Ñaët ra ngoaøi{khoâng nghe ñöôïc} cuûa Ñöùc Hoàng Y, con muoán bieát lieäu Ñöùc Thaùnh Cha, ngöôøi raát gaén boù vôùi tính ñoàng nghò (synodality) cuûa Giaùo hoäi, coù theå nghe lôøi keâu goïi naøy cuûa moät giaùo phaän ñang gaëp tình huoáng khoù khaên nhö vaäy khoâng? Caûm ôn Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Caâu hoûi ñaàu tieân ra sao?
Seneze: Ngöôøi Hoài giaùo chuyeån ñoåi sang Kitoâ giaùo.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Toâi coù theå noùi raèng ôû Ma-roác coù töï do thôø phöôïng, coù töï do toân giaùo, coù quyeàn töï do thuoäc veà moät tín ngöôõng toân giaùo. Roài, töï do luoân phaùt trieån, noù lôùn maïnh. Haõy nghó ñeán Kitoâ höõu chuùng ta 300 naêm tröôùc, lieäu coù töï do maø chuùng ta coù ngaøy nay hay khoâng. Ñöùc tin phaùt trieån trong yù thöùc, khaû naêng töï hieåu chính noù. Moät ñan só giöõa caùc caùc baïn, moät ngöôøi Phaùp, Vincent thaønh Leùrins, vaøo theá kyû thöù 9 hoaëc thöù 8 [bieân taäp: Theá kyû thöù 5] ñaõ ñaët ra moät bieåu thöùc ñeïp ñeõ ñeå giaûi thích caùch caùc baïn coù theå phaùt trieån trong ñöùc tin, giaûi thích roõ hôn moïi ñieàu, cuõng phaùt trieån caû veà ñaïo ñöùc, nhöng cuõng trung thaønh vôùi coäi nguoàn cuûa caùc baïn. Ngaøi noùi ba chöõ chính xaùc chæ roõ ñöôøng ñi. Ngaøi noùi raèng phaùt trieån trong vieäc giaûi thích vaø hieåu bieát veà ñöùc tin vaø ñaïo ñöùc phaûi "annis scilicet consolidetur, dilatetur tempore, sublimetur aetate," nghóa laø noù phaûi ñöôïc cuûng coá trong nhieàu naêm, môû roäng theo thôøi gian, nhöng vaãn laø moät ñöùc tin aáy, vaø ñöôïc thaêng hoa trong nhieàu naêm.
Vì vaäy, chuùng ta hieåu, chaúng haïn, laø ngaøy nay chuùng ta, trong Giaùo hoäi, ñaõ baõi boû aùn töû hình khoûi Saùch Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Ba traêm naêm tröôùc, nhöõng keû dò giaùo ñaõ bò thieâu soáng. Bôûi vì Giaùo hoäi ñaõ phaùt trieån trong löông taâm ñaïo ñöùc, toân troïng con ngöôøi vaø töï do thôø phöôïng. Chuùng ta cuõng phaûi tieáp tuïc lôùn leân. Coù nhöõng ngöôøi, Coâng Giaùo, khoâng chaáp nhaän nhöõng gì Coâng ñoàng Vatican II noùi veà töï do thôø phöôïng, töï do löông taâm. Coù nhöõng ngöôøi khoâng chaáp nhaän noù. Ngöôøi Coâng Giaùo. Ngoaøi ra chuùng ta coù vaán ñeà naøy. Nhöng, anh em Hoài giaùo cuõng lôùn leân trong löông taâm. ÔÛ moät soá nöôùc, hoï khoâng hieåu roõ hoaëc hoï khoâng phaùt trieån nhö ôû nhöõng nöôùc khaùc.
ÔÛ Maroác, coù söï taêng tröôûng treân. Trong boái caûnh naøy, coù vaán ñeà trôû laïi, moät soá quoác gia vaãn khoâng thaáy noù. Toâi khoâng bieát lieäu noù coù bò caám khoâng, nhöng vieäc thöïc haønh thì bò caám. Moät soá quoác gia nhö Ma-roác taïo ra vaán ñeà - hoï côûi môû hôn, toân troïng hôn, hoï tìm kieám moät caùch tieán haønh khoân kheùo. Caùc quoác gia khaùc maø toâi töøng noùi chuyeän vôùi, "Chuùng toâi khoâng coù vaán ñeà gì, nhöng chuùng toâi thích hoï laøm pheùp röûa ôû beân ngoaøi ñaát nöôùc vaø hoï trôû veà trong tö caùch Kitoâ höõu". Nhöng, coù nhieàu caùch ñeå tieán tôùi trong töï do toân giaùo vaø töï do thôø phöôïng .
Nhöng moät ñieàu khaùc coù lieân quan ñeán toâi: söï thoaùi boä cuûa caùc Kitoâ höõu chuùng ta khi chuùng ta laáy ñi töï do löông taâm. Haõy nghó ñeán caùc baùc só Kitoâ höõu vaø caùc ñònh cheá beänh vieän khoâng coù quyeàn phaûn ñoái löông taâm, ví duï, ñoái vôùi trôï töû. Laøm theá naøo? Giaùo hoäi ñaõ tieán böôùc vaø caùc nöôùc Kitoâ giaùo cuûa caùc baïn ñi ngöôïc? Haõy nghó ñeán ñieàu ñoù vì noù laø moät söï thaät. Ngaøy nay, caùc Kitoâ höõu chuùng ta coù nguy cô moät soá chính phuû seõ laáy maát quyeàn töï do löông taâm cuûa chuùng ta, noù voán laø böôùc ñaàu tieân höôùng tôùi töï do thôø phöôïng. Caâu traû lôøi khoâng deã daøng. Nhöng, ta ñöøng toá caùo ngöôøi Hoài giaùo. Chuùng ta haõy toá caùo chính chuùng ta cuõng ôû nhöõng nöôùc naøy, nôi ñieàu naøy xaûy ra. Thaät laø xaáu hoå.
Roài, veà Ñöùc Hoàng Y Barbarin. Ngaøi, moät con ngöôøi cuûa Giaùo hoäi, ñaõ ñeä ñôn töø chöùc, nhöng veà maët ñaïo ñöùc toâi khoâng theå chaáp nhaän ñieàu ñoù vì maët phaùp lyù, nhöng caû trong luaät hoïc coå ñieån hoaøn caàu, coù vieäc phaûi giaû ñònh voâ toäi trong thôøi gian vuï aùn coøn chöa xong. Ngaøi ñaõ laøm ñôn khaùng caùo vaø vuï aùn vaãn chöa xong. Nhö theá, khi toøa aùn thöù hai ñöa ra phaùn quyeát, chuùng ta seõ thaáy ñieàu gì xaûy ra. Nhöng, ngaøi luoân luoân phaûi ñöôïc suy ñoaùn laø voâ toäi. Ñieàu naøy raát quan troïng vì noù ñi ngöôïc laïi söï leân aùn hôøi hôït cuûa giôùi truyeàn thoâng. Luaät hoïc hoaøn caàu noùi gì? "ngaøi ñaõ laøm ñieàu naøy". Nhöng naøy, thaåm phaùn noùi gì, luaät hoïc hoaøn caàu noùi gì? Hoï noùi raèng neáu moät vuï aùn chöa xong, thì coù söï suy ñoaùn voâ toäi. Coù theå ngaøi khoâng voâ toäi, nhöng coù vieäc giaû ñònh [voâ toäi].
Nhieàu laàn... moät laàn toâi ñaõ noùi veà vaán ñeà naøy khi noùi veà Taây Ban Nha, caùch truyeàn thoâng leân aùn ñaõ huûy hoaïi cuoäc soáng cuûa moät soá linh muïc, nhöõng ngöôøi sau ñoù ñöôïc phaùn quyeát laø voâ toäi. Tröôùc khi ñöa ra lôøi keát aùn cuûa truyeàn thoâng, haõy suy nghó kyõ. Toâi khoâng bieát lieäu toâi coù traû lôøi ñöôïc chöa. Vaø, ñieàu [Ñöùc Hoàng Y Barbarin] thích hôn, thaät loøng... laø "con seõ nghæ höu, nghæ pheùp töï nguyeän vaø ñeå cho cha toång ñaïi dieän quaûn lyù giaùo phaän cho ñeán khi toøa aùn ñöa ra quyeát ñònh cuoái cuøng". Hieåu chöù? Caûm ôn baïn.
Gisotti: Vaâng, xin yeâu caàu taát caû caùc baïn cho ngaén goïn vaø chæ moät caâu hoûi ñoái vôùi moïi nhoùm ngoân ngöõ. Coù Cristina Cabrejas cuûa EFE hoûi caâu hoûi cuûa coâ, trong khi ñoù Michael Schram cuûa ARD neáu anh ta ñaõ saün saøng. Laøm ôn, Cristina.
Cristina Cabrejas, EFE: Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, Xin chaøo ngaøi buoåi toái. Toâi seõ ñaët caâu hoûi baèng tieáng YÙ. Trong baøi dieãn vaên hoâm qua vôùi caùc nhaø caàm quyeàn, ngaøi noùi raèng hieän töôïng di cö khoâng ñöôïc giaûi quyeát baèng caùc raøo caûn vaät lyù, nhöng taïi ñaây, ôû Maroác, Taây Ban Nha ñaõ xaây döïng hai haøng raøo baèng löôõi saéc beùn ñeå caét nhöõng ngöôøi muoán vöôït qua noù. Ngaøi ñaõ gaëp moät vaøi ngöôøi trong soá hoï trong moät vaøi cuoäc gaëp gôõ vaø Toång thoáng Trump nhöõng ngaøy naøy cho bieát oâng muoán ñoùng cöûa hoaøn toaøn bieân giôùi vaø ñình chæ vieän trôï cho ba quoác gia Trung Myõ.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Tröôùc heát, nhöõng gì toâi ñaõ noùi luùc naãy, nhöõng ngöôøi xaây caùc böùc töôøng, baát keå ñöôïc laøm baèng daây theùp gai saéc nhö dao hoaëc baèng gaïch, seõ trôû thaønh tuø nhaân cuûa nhöõng böùc töôøng hoï laøm. Ñaàu tieân. Lòch söû seõ chöùng minh ñieàu aáy.
Thöù hai, Jordi Evole, khi phoûng vaán toâi, ñaõ cho toâi xem moät ñoaïn keõm gai ñoù saéc nhö dao. Toâi coù theå chaân thaønh noùi vôùi baïn, toâi raát xuùc ñoäng. Sau ñoù, khi anh aáy boû ñi toâi ñaõ khoùc. Toâi khoùc vì quaù nhieàu söï taøn nhaãn nhö theá khoâng nhaäp vaøo traùi tim vaø ñaàu toâi ñöôïc. Nhìn nhöõng ngöôøi cheát ñuoái ôû Ñòa Trung Haûi khoâng nhaäp vaøo traùi tim vaø ñaàu toâi ñöôïc, caùc cöûa khaåu khoùa kín khoâng nhaäp vaøo ñöôïc. Ñoù khoâng phaûi laø caùch ñeå giaûi quyeát vaán ñeà nghieâm troïng nhaäp cö. Toâi hieåu, moät chính phuû coù vaán ñeà naøy nhö coù "cuû khoai taây noùng", caàn phaûi ñöôïc giaûi quyeát theo moät caùch khaùc.
Khi toâi nhìn thaáy sôïi daây keõm gai ñoù, saéc nhö dao, döôøng nhö toâi khoâng theå tin ñöôïc. Sau ñoù, moät khi toâi coù cô hoäi xem moät video veà nhaø tuø giam ngöôøi tò naïn trôû veà, bò göûi traû laïi. Caùc nhaø tuø khoâng chính thöùc, caùc nhaø tuø giöõa nhöõng keû buoân ngöôøi. Neáu coâ muoán, toâi coù theå göûi [video] cho coâ. Nhöng hoï taïo ra ñau khoå, hoï taïo ra ñau khoå. Hoï baùn phuï nöõ vaø treû em ôû ñoù, nhöõng ngöôøi ñaøn oâng ôû laïi. Vaø nhöõng cöïc hình ñöôïc nhìn thaáy, ñöôïc quay ôû ñoù khoâng theå naøo tin ñöôïc. Ñoù laø moät cuoán phim ñöôïc thöïc hieän trong bí maät, vôùi caùc dòch vuï. ÔÛ ñaây toâi khoâng cho vaøo: Ñieàu ñoù ñuùng vì toâi khoâng coù choã, nhöng coù nhöõng nöôùc khaùc, coù nhaân tính nôi Lieân minh chaâu AÂu. Chuùng ta phaûi noùi veà toaøn boä Lieân minh chaâu AÂu. Toâi khoâng cho hoï vaøo, hoaëc ñeå hoï cheát ñuoái ôû ñoù, hoaëc ñeå hoï ñi vì bieát raèng raát nhieàu ngöôøi trong soá hoï seõ rôi vaøo tay nhöõng keû buoân ngöôøi seõ baùn phuï nöõ vaø treû em, gieát hoaëc tra taán ñeå noâ dòch nhöõng ngöôøi ñaøn oâng. Cuoán Video coâ coù theå tuøy yù söû duïng.
Coù laàn toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi moät chính trò gia, moät ngöôøi toâi toân troïng vaø toâi seõ noùi roõ teân: OÂng Alexis Tsipras. Vaø khi noùi veà ñieàu naøy vaø caùc hieäp öôùc khoâng cho [ngöôøi di cö] vaøo, oâng aáy ñaõ giaûi thích caùc khoù khaên cho toâi, nhöng cuoái cuøng, oâng aáy ñaõ noùi vôùi toâi töø traùi tim vaø noùi cuïm töø naøy: 'caùc nhaân quyeàn coù tröôùc caùc hieäp öôùc' Caâu noùi naøy xöùng ñaùng nhaän giaûi thöôûng Nobel.
Gisotti: Ñaây, caâu hoûi seõ ñöôïc Michael Schramm cuûa ARD Ñöùc ngoû, vaø Cristiana Caricato ñang chuaån bò, caûm ôn baïn.
Michael Schramm, ARD Roma: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con phaûi xin loãi, tieáng YÙ cuûa con khoâng hay. Laáy laøm tieác. Caâu hoûi cuûa con: Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chieán ñaáu nhieàu naêm ñeå baûo veä vaø giuùp ñôõ ngöôøi di cö, nhö Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ laøm trong vaøi ngaøy qua ôû Maroác. Chính trò chaâu AÂu hoaøn toaøn ñi theo höôùng ngöôïc laïi. Chaâu AÂu trôû thaønh moät caây gaäy choáng laïi ngöôøi di cö. Chính saùch naøy phaûn aùnh yù kieán cuûa cöû tri. Phaàn lôùn nhöõng cöû tri naøy laø Kitoâ höõu Coâng Giaùo. Ñöùc Thaùnh Cha caûm thaáy theá naøo veà tình huoáng ñaùng buoàn naøy?
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Toâi thaáy raèng nhieàu ngöôøi coù thieän chí, khoâng chæ ngöôøi Coâng Giaùo, maø caû nhöõng ngöôøi toát, coù thieän chí, bò kìm keïp moät chuùt bôûi noãi sôï ñoù laø baøi giaûng thoâng thöôøng cuûa chuû nghóa daân tuùy: sôï haõi. Gieo raéc sôï haõi roài ñöa ra caùc quyeát ñònh. Sôï haõi laø khôûi ñaàu cuûa cheá ñoä ñoäc taøi. Chuùng ta haõy trôû laïi theá kyû tröôùc, gaëp söï suïp ñoå cuûa ñeá cheá Weimar [Coäng hoøa]. Toâi nhaéc laïi ñieàu naøy khaù nhieàu. Ñöùc caàn moät loái thoaùt vaø, vôùi nhöõng lôøi höùa vaø noãi sôï haõi, Hitler ñaõ ñi tröôùc. Chuùng ta bieát keát quaû. Chuùng ta hoïc ñöôïc töø lòch söû, ñieàu naøy khoâng coù chi môùi: Gieo raéc sôï haõi laø thöc hieän muøa thu hoaïch taøn aùc, ñoùng cöûa vaø thaäm chí laø voâ sinh. Haõy nghó tôùi muøa ñoâng nhaân khaåu hoïc cuûa chaâu AÂu. Ngay caû chuùng ta, nhöõng ngöôøi soáng ôû YÙ: döôùi soá khoâng. Haõy nghó tôùi vieäc thieáu kyù öùc lòch söû: Chaâu AÂu ñöôïc taïo ra bôûi vieäc di cö vaø ñoù laø söï phong phuù cuûa noù. Chuùng ta nghó ñeán söï haøo phoùng cuûa raát nhieàu quoác gia, nhöõng quoác gia maø ngaøy nay ñang goõ cöûa chaâu AÂu, vôùi nhöõng ngöôøi di cö chaâu AÂu töø '84 trôû ñi, hai thôøi kyø haäu chieán, haøng loaït, Baéc Myõ, Trung Myõ, Nam Myõ. Cha toâi ñaõ ñeán ñoù trong thôøi kyø haäu chieán, ñöôïc chaøo ñoùn. Ngay caû chaâu AÂu cuõng coù theå coù moät chuùt loøng bieát ôn, ñoù laø söï thaät. Thaät ñaáy. Ñeå hieåu bieát, toâi seõ noùi hai ñieàu. Ñuùng laø vieäc ñaàu tieân chuùng ta neân laøm laø coá gaéng baûo ñaûm raèng nhöõng ngöôøi di cö vì chieán tranh hoaëc vì ñoùi khoâng coù nhu caàu naøy. Nhöng neáu chaâu AÂu, haøo phoùng nhö theá, maø laïi baùn vuõ khí cho Yemen [ñöôïc söû duïng] ñeå gieát treû em, laøm sao chaâu AÂu coù theå nhaát quaùn ñöôïc? Toâi noùi: ñaây laø moät ví duï, nhöng Chaâu AÂu quaû coù baùn vuõ khí. Roài coù vaán ñeà ñoùi, khaùt. Chaâu AÂu, neáu noù muoán laø meï chaâu AÂu chöù khoâng phaûi baø ngoaïi chaâu AÂu, thì phaûi ñaàu tö, phaûi coá gaéng moät caùch thoâng minh ñeå giuùp naâng cao [ngöôøi ta] baèng giaùo duïc, baèng caùc khoaûn ñaàu tö, (ñaây khoâng phaûi laø vieäc cuûa toâi, Thuû töôùng Merkel noùi). Ñoù laø moät ñieàu baø aáy ñeà xuaát khaù toát.
Ngaên chaën nhaäp cö khoâng phaûi baèng vuõ löïc, maø baèng söï haøo phoùng, ñaàu tö giaùo duïc, ñaàu tö kinh teá, v.v ... Ñieàu naøy raát quan troïng. Ñieàu thöù hai veà vieäc naøy: phaûi haønh ñoäng theá naøo. Ñuùng laø moät quoác gia khoâng theå tieáp nhaän moïi ngöôøi, nhöng coù caû moät chaâu AÂu ñeå phaân phoái ngöôøi di cö ñeán, coù caû moät chaâu AÂu. Vì loøng hieáu khaùch phaûi coù taâm hoàn roäng môû, sau ñoù ñoàng haønh, coå vuõ vaø hoøa nhaäp. Neáu moät quoác gia khoâng theå hoøa nhaäp [ngöôøi di cö], hoï phaûi nghó ngay ñeán vieäc noùi chuyeän vôùi caùc quoác gia khaùc: baïn coù theå hoøa nhaäp bao nhieâu ñeå mang laïi moät cuoäc soáng xöùng ñaùng cho ngöôøi ta.
Moät ví duï khaùc maø toâi ñaõ soáng trong xaùc thòt cuûa toâi trong thôøi kyø ñoäc taøi, cuoäc haønh quaân Condor ôû Buenos Aires, Myõ Chaâu Latinh, Argentina, Chile vaø Uruguay. Luùc ñoù Thuïy Ñieån tieáp nhaän ngöôøi ta, vôùi moät söï haøo phoùng gaây aán töôïng.
Hoï ngay laäp töùc hoïc ngoân ngöõ vôùi chi phí cuûa nhaø nöôùc, hoï tìm ñöôïc vieäc laøm, moät caên nhaø. Baây giôø Thuïy Só caûm thaáy moät chuùt khoù khaên trong vieäc hoøa nhaäp [ngöôøi di cö], nhöng nöôùc naøy noùi leân ñieàu ñoù vaø yeâu caàu giuùp ñôõ.
Khi toâi ôû Lund naêm ngoaùi, hoaëc naêm tröôùc nöõa, toâi khoâng nhôù, thuû töôùng ñaõ chaøo ñoùn toâi, nhöng trong buoåi leã chia tay laø moät boä tröôûng, moät boä tröôûng treû, toâi tin giaùo duïc. Coâ aáy coù moät chuùt toùc naâu, bôûi vì coâ aáy laø con gaùi cuûa moät ngöôøi Thuïy Ñieån vaø moät ngöôøi di cö chaâu Phi. Ñoù laø lyù do toâi laáy quoác gia ñoù laøm ví duï, Thuïy Ñieån, hoøa nhaäp [ngöôøi di cö]. Nhöng ñieàu naøy môùi coù söï haøo phoùng, ñoù laø mong muoán tieán leân phía tröôùc. Vôùi sôï haõi, chuùng ta seõ khoâng tieán leân phía tröôùc, vôùi caùc böùc töôøng chuùng ta seõ vaãn cöù ñoùng kín trong nhöõng böùc töôøng naøy. Toâi ñang giaûng moät baøi giaûng, xin loãi.
Gisotti: Baây giôø ñeán caâu hoûi cuûa Cristiana Caricato cuûa TV2000 vaø chuùng ta seõ xem lieäu chuùng ta coù theå hoûi caâu hoûi cuoái cuøng hay khoâng.
Cristiana Caricato, TV2000: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha vöøa nhaän ñònh caùc noãi sôï haõi vaø nguy cô ñoäc taøi maø nhöõng noãi sôï haõi naøy coù theå taïo ra. Môùi hoâm nay, moät boä tröôûng ngöôøi YÙ, khi ñeà caäp ñeán hoäi nghò Verona, noùi raèng hôn caû gia ñình, ngöôøi ta phaûi sôï Hoài giaùo. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi ñieàu gì khaùc trong nhieàu naêm nay. Theo yù kieán Ñöùc Thaùnh Cha, chuùng ta coù nguy cô ñoäc taøi ôû nöôùc ta [YÙ] khoâng? Theo Ñöùc Thaùnh Cha, ñoù laø keát quaû cuûa ñònh kieán, khoâng bieát, Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì? Vaø roài moät chuyeän toø moø: Ñöùc Thaùnh Cha thöôøng toá caùo haønh ñoäng cuûa ma quyû, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ laøm nhö vaäy taïi [hoäi nghò thöôïng ñænh cuûa Vatican veà laïm duïng]. Döôøng nhö ñoái vôùi con, trong thôøi kyø sau cuøng naøy, haén raát tích cöïc, ma quyû ñaõ töï daønh cho mình khaù nhieàu vieäc phaûi laøm gaàn ñaây, caû trong Giaùo hoäi nöõa. Theo Ñöùc Thaùnh Cha, neân laøm gì ñeå choáng laïi haén, nhaát laø lieân quan ñeán vuï tai tieáng aáu daâm? Phaùp luaät coù ñuû khoâng? Taïi sao ma quyû laïi tích cöïc nhö vaäy trong luùc naøy?
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Raát toát. Caûm ôn coâ vì ñaõ hoûi. Moät tôø baùo cho bieát, sau baøi dieãn vaên cuûa toâi vaøo cuoái hoäi nghò thöôïng ñænh [cuûa caùc hoäi ñoàng giaùm muïc]: Ñöùc Giaùo Hoaøng khaù lieán laùo. Ñaàu tieân ngaøi noùi raèng aáu daâm laø moät vaán ñeà hoaøn caàu, sau ñoù ngaøi laïi baûo laø moät ñieàu cuûa Giaùo hoäi, cuoái cuøng ngaøi röûa tay vaø ñoå loãi cho ma quyû. Moät chuùt 'ngaây thô' khoâng phaûi sao? Baøi dieãn vaên ñoù raát roõ raøng. Moät trieát gia Phaùp, vaøo thaäp nieân 70, ñaõ ñöa ra moät söï phaân bieät khaù soi saùng cho toâi. OÂng aáy ñöôïc môøi [ghi aâm khoâng roõ raøng]. OÂng ñaõ cho toâi moät aùnh saùng giaûi thích. OÂng noùi: ñeå hieåu moät tình huoáng baïn phaûi ñöa ra moïi giaûi thích roài tìm kieám yù nghóa. Veà maët xaõ hoäi ñieàu naøy coù yù nghóa gì? Veà maët baûn thaân hay toân giaùo, noù coù yù nghóa gì?
Toâi coá gaéng cung caáp cho coâ moïi giaûi thích vaø caû caùc giôùi haïn cuûa caùc giaûi thích naøy. Nhöng coù moät ñieåm khoâng theå hieåu ñöôïc neáu khoâng coù maàu nhieäm söï aùc. Haõy nghó tôùi ñieàu naøy: vaên hoùa khieâu daâm aûo veà treû em. Coù hai cuoäc hoïp quan troïng [veà chuû ñeà naøy], moät ôû Roâma vaø moät ôû Abu Dhabi. Toâi töï hoûi: Taïi sao ñieàu naøy trôû thaønh moät ñieàu haøng ngaøy? Taïi sao, toâi ñang noùi veà soá lieäu thoáng keâ nghieâm tuùc, laøm theá naøo coù chuyeän toâi muoán xem vieäc laïm duïng tình duïc treû em, tröïc tieáp, laøm theá naøo coâ laïi coù theå keát noái vôùi vaên hoùa khieâu daâm aûo veà treû em, hoï laøm ra ñieàu ñoù. Naøy, toâi khoâng noùi doái ñaâu. Ñoù laø trong soá lieäu thoáng keâ. Toâi töï hoûi: haù nhöõng ngöôøi chòu traùch nhieäm veà traät töï coâng coäng khoâng theå laøm gì hay sao? Chuùng ta trong Giaùo hoäi seõ laøm moïi ñieàu ñeå keát lieãu côn dòch naøy, chuùng ta seõ laøm taát caû. Vaø trong baøi dieãn vaên ñoù toâi ñaõ ñöa ra caùc bieän phaùp cuï theå. Vaø chuùng ñaõ coù, tröôùc hoäi nghò thöôïng ñænh, khi caùc chuû tòch hoäi ñoàng ñöa cho toâi danh saùch ñoù toâi ñaõ phaân phoái cho taát caû caùc baïn [Bieân taäp: 21 'ñieåm ñeå suy nghó']. Nhöng coù phaûi thuû phaïm cuûa söï baån thæu naøy laø voâ toäi? Nhöõng keû kieám ñöôïc tieàn töø ñieàu naøy? ÔÛ Buenos Aires, vôùi hai nghò vieân cuûa thaønh phoá, khoâng phaûi cuûa chính phuû quoác gia, chuùng toâi ñaõ ra leänh, khoâng phaûi laø luaät, maø laø moät ñieàu khoaûn khoâng raøng buoäc ñoái vôùi caùc khaùch saïn sang troïng, nôi ngöôøi ta noùi 'phaûi ñaët ôû phoøng tieáp taân [caâu]: taïi khaùch saïn naøy (caùc lieân heä) tieâu khieån vôùi treû vò thaønh nieân khoâng ñöôïc pheùp' Khoâng ai muoán ñaët caâu ñoù. 'Khoâng, nhöng baïn bieát ñaáy, baïn khoâng theå, coù veû nhö chuùng ta baån thæu, chuùng ta khoâng cho pheùp ñieàu aáy, nhöng khoâng coù yeát thò' Moät chính phuû, chaúng haïn, khoâng theå nhaän dieän nôi video [laïm duïng] naøy [dieãn ra], nhöõng vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi treû em ôû ñaâu? Taát caû ñöôïc quay tröïc tieáp. Ñieàu naøy ñeå noùi raèng tai hoïa hoaøn caàu laø raát lôùn, nhöng cuõng ñeå noùi raèng ñieàu naøy khoâng ñöôïc hieåu neáu khoâng coù thaàn xaáu. Ñoù laø moät vaán ñeà cuï theå. Chuùng ta phaûi giaûi quyeát noù moät caùch cuï theå, nhöng haõy noùi raèng ñoù laø thaàn xaáu.
Vaø ñeå giaûi quyeát ñieàu naøy, coù hai aán phaåm maø toâi ñeà nghò: moät laø baøi baùo cuûa Gianni Valente trong Vatican Insider, trong ñoù oâng noùi tôùi phaùi Donatists. Nguy cô cuûa Giaùo hoäi ngaøy nay laø trôû thaønh phaùi Donatist baèng caùch thi haønh moïi söï [baèng] caùc döï lieäu cuûa con ngöôøi, moät ñieàu caàn phaûi laøm, nhöng chæ nhöõng döï lieäu naøy maø thoâi, maø queân maát caùc chieàu kích khaùc nhö: caàu nguyeän, ñeàn toäi, buoäc toäi chính mình, nhöõng ñieàu chuùng ta khoâng quen laøm. Caû hai! Vì thaéng thaàn xaáu khoâng phaûi laø 'röûa tay,' noùi 'ma quyû laøm ñieàu ñoù', khoâng. Chuùng ta cuõng phaûi ñaáu tranh vôùi ma quyû, nhö chuùng ta phaûi ñaáu tranh vôùi nhöõng thöù cuûa con ngöôøi.
AÁn phaåm khaùc laø moät aán phaåm maø hoï ñaõ laøm ... coâ, La Civilta Cattolica. Toâi ñaõ vieát moät cuoán saùch naêm 1987, "Caùc Laù thö Khoå naõo" ("The Letters of Tribulation"), ñoù laø nhöõng laù thö cuûa caùc cha beà treân caû doøng Teân thôøi ñoù, khi doøng saép bò giaûi theå, vaø toâi ñaõ vieát lôøi noùi ñaàu. Vaø nhöõng ngöôøi naøy ñaõ nghieân cöùu cuoán naøy vaø hoï ñaõ tìm ñöôïc moät baøi nghieân cöùu veà caùc laù thö maø toâi ñaõ vieát cho haøng giaùm muïc Chile vaø cho ngöôøi daân Chile, phaûi haønh ñoäng ra sao trong vaán ñeà naøy, hai phaàn, phaàn con ngöôøi, phaàn khoa hoïc ñeå ñi tröôùc vaø choáng laïi, phaàn phaùp lyù nöõa, vaø sau ñoù laø phaàn taâm linh.
Ñieàu töông töï toâi ñaõ laøm vôùi caùc giaùm muïc Hoa Kyø, bôûi vì caùc ñeà xuaát quaù nhieàu ñoái vôùi moät toå chöùc, veà phöông phaùp luaän, hôi khoâng coù yù nghóa, nhöng noù ñaõ boû qua chieàu kích taâm linh thöù hai naøy, vôùi haøng giaùo daân, vôùi moïi ngöôøi.
Toâi muoán noùi vôùi coâ, Giaùo hoäi khoâng phaûi laø moät giaùo hoäi duy coäng ñoaøn (congregationalist), noù laø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, nôi giaùm muïc naém giöõ ñieàu naøy trong tay nhö moät muïc töû, "Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi naém laáy ñieàu naøy trong tay", nhöng ngaøi naém noù theá naøo? Vôùi caùc bieän phaùp kyû luaät, vôùi lôøi caàu nguyeän, saùm hoái, lôøi buoäc toäi chính baûn thaân. Trong böùc thö maø toâi ñaõ vieát cho caùc ngaøi tröôùc khi caùc ngaøi baét ñaàu caùc buoåi linh thao, chieàu kích naøy cuõng ñaõ ñöôïc giaûi thích roõ raøng. Toâi raát bieát ôn neáu coâ nghieân cöùu caû hai thöù: phaàn con ngöôøi vaø caû cuoäc chieán taâm linh nöõa.
Gisotti: Khoâng, chuùng ta ñaõ thöïc söï vöôït quaù thôøi gian, toâi xin loãi, nhöng ñoù laø moät cuoäc hoïp baùo ñaõ trôû neân daøi hôn theá ...
Caricato: Caâu hoûi ñaët ra laø ngay caû ôû YÙ chuùng ta coù nguy cô ñoäc taøi hay khoâng.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: Thöïc söï, toâi khoâng hieåu chính trò YÙ. Toâi khoâng hieåu. Hoâm qua, toâi ñaõ tình côø gaëp [treân maùy bay] Franca [Giansoldati]. Toâi ñaõ ñoïc voäi veà Ngaøy gia ñình naøy. Toâi noùi [vôùi Giansoldati] coâ ñaõ khoâng vieát noù hay sao? Coâ nghó gì veà Ngaøy gia ñình? Toâi khoâng bieát noù laø gì, thöïc söï toâi bieát ñoù laø moät trong nhieàu ngaøy maø [ngöôøi YÙ] coù. Toâi cuõng bieát, toâi noùi vôùi coâ aáy raèng, toâi ñaõ ñoïc böùc thö do Ñöùc Hoàng Y Parolin göûi vaø toâi ñoàng yù. Moät laù thö muïc vuï, lòch söï töø traùi tim cuûa moät muïc töû. Nhöng ñöøng hoûi toâi veà chính trò YÙ, toâi khoâng hieåu.
Gisotti: Toâi xin loãi, nhö toâi ñaõ noùi vôùi caùc baïn, chuùng ta thöïc söï, hoaøn toaøn, heát thì giôø. Thaät söï chæ coøn moät phuùt cho moät baát ngôø nho nhoû daønh cho hai ñoàng nghieäp ñaõ coù ngaøy sinh nhaät hoâm qua: Phil Pulella vaø Gerry O'Connell, hai ñoàng nghieäp tuyeät vôøi vaø ñaây laø moät moùn quaø nhoû töø coäng ñoàng ñoàng nghieäp cuûa caùc baïn vaø taát caû chuùng ta.