Ñöùc Thaùnh Cha hoïp baùo
treân maùy bay töø Maroc veà Roma
Ñöùc Thaùnh Cha hoïp baùo treân maùy bay töø Maroc veà Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vat. 1-04-2019) - Trong cuoäc hoïp baùo treân chuyeán bay töø Maroc veà Roma chieàu toái ngaøy 31 thaùng 3 naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñeà caäp ñeán vieäc ñoùn tieáp ngöôøi di daân, naïn laïm duïng tính duïc, ma quyû trong nhöõng hoaït ñoäng naøy vaø vuï Ñöùc Hoàng Y Barbarin töø chöùc nhöng khoâng ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha chaáp nhaän.
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ veà ñeán Roma baèng an luùc gaàn 9 giôø toái chuùa nhaät 31 thaùng 3 naêm 2019, keát thuùc toát ñeïp chuyeán vieáng thaêm muïc vuï gaàn 2 ngaøy taïi Maroc. Trong chuyeán bay khoaûng 3 tieáng ñoàng hoà töø thuû ñoâ Rabat veà Roma, nhö thöôøng leä, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ thöïc hieän moät cuoäc hoïp baùo vôùi 69 kyù giaû cuøng ñi trong chuyeán bay.
Sau ñaây laø noäi dung cuoäc phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha:
Xaây töôøng vaø haøng raøo choáng di daân
Hoûi: Trong dieãn vaên tröôùc chính quyeàn taïi Maroc, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi: hieän töôïng di daân khoâng giaûi quyeát ñöôïc baèng nhöõng haøng raøo theå lyù, nhöng caïnh nöôùc Maroc naøy, Taây ban nha ñaõ döïng hai haøng raøo keõm gai coù dao saéc beùn ñeå ngaên chaën nhöõng ngöôøi muoán vöôït qua. Vaø Toång thoáng Trump cuûa Myõ trong nhöõng ngaøy naøy tuyeân boá muoán hoaøn toaøn ñoùng bieân giôùi vaø hôn nöõa oâng muoán ngöng vieän trôï cho 3 nöôùc Trung Myõ. Vaäy Ñöùc Thaùnh Cha muoán noùi gì vôùi chính phuû 3 nöôùc aáy?
Ñöùc Thaùnh Cha: Tröôùc tieân: nhöõng ngöôøi xaây töôøng, duø laø baèng keõm gai saéc beùn hay baèng dao hoaëc baèng gaïch, seõ trôû thaønh tuø nhaân cuûa nhöõng böùc töôøng hoï döïng leân. Thöù hai: toâi ñaõ thaáy moät ñoaïn keõm gai vôùi nhöõng con dao saéc beùn aáy. Toâi thaønh thöïc noùi raèng toâi xuùc ñoäng vaø roài khi rôøi nôi aáy ra ñi, toâi ñaõ khoùc. Toâi khoùc vì khoâng töôûng töôïng noåi söï taøn aùc nhö vaäy. Toâi khoâng töôûng nghó ñöôïc söï kieän coù nhöõng ngöôøicheát ñuoái trong Ñòa Trung Haûi. Chuùng ta haõy laäp nhöõng caây caàu ôû caùc cöûa.
Xaây haøng raøo vaø xaây töôøng khoâng phaûi laø caùch giaûi quyeát vaán ñeà traàm troïng nhö vaán ñeà di cö. Toâi hieåu: ñoái vôùi moät chính phuû, vaán ñeà naøy gioáng nhö moät cuû khoai noùng boûng phaûi caàm trong tay, nhöng hoï phaûi giaûi quyeát noù moät caùch khaùc, moät caùch nhaân ñaïo. Khi toâi thaáy nhöõng keõm gai aáy vôùi nhöõng con dao saéc beùn, toâi khoâng theå tin noåi. Roài moät laàn toâi coù dòp xem moät phim veà nhaø tuø vôùi nhöõng ngöôøi tò naïn bò xua ñuoåi, bò giam trong ñoù.
Coù nhöõng nhaø tuø khoâng chính thöùc, nhöõng nhaø tuø cuûa nhöõng keû buoân ngöôøi.. Nhöõng ñieàu aáy laøm ñau loøng.. coù nhöõng phuï nöõ vaø treû em trong ñoù, coù nhöõng ngöôøi ñaøn oâng, vaø nhöõng cuoäc tra taán maø ñoaïn phim trình baøy thaät laø khoâng theå töôûng töôïng noåi. Ñoù laø nhöõng phim quay leùn, vôùi nhöõng nhaø veä sinh..
Coù nöôùc khoâng cho ngöôøi di daân vaøo, vì khoâng coù choã. Nhöng coù nhöõng nöôùc khaùc, coù tình nhaân ñaïo cuûa Lieân hieäp AÂu Chaâu, toaøn Lieân hieäp AÂu Chaâu. Ta ñeå cho hoï cheát ñuoái treân bieån hay sao, ta ñuoåi hoï ñi duø bieát raèng bao nhieâu ngöôøi seõ rôi vaøo tay nhöõng keû buoân ngöôøi, nhöõng keû baùn phuï nöõ vaø treû em, hoï seõ gieát hoaëc tra taán caùc ñaøn oâng ñeå bieán thaønh noâ leä hay sao? Moät laàn toâi ñaõ noùi vôùi moät nhaø laõnh ñaïo chính quyeàn maø toâi toân troïng, toâi noùi teân oâng, oâng laø Alexis Tsipras [thuû töôùng Hy Laïp] vaø khi noùi veà nhöõng ñieàu aáy cuõng nhö nhöõng hieäp ñònh khoâng ñeå cho ngöôøi di daân nhaäp cö, oâng giaûi thích cho toâi veà nhöõng khoù khaên, nhöng oâng cuõng thaønh taâm noùi caâu naøy: "Caùc quyeàn con ngöôøi ôû treân nhöõng hieäp ñònh": caâu noùi naøy ñaùng ñöôïc giaûi Nobel".
Nhieàu ngöôøi Coâng giaùo uûng hoä haïn cheá di daân
Hoûi: Chính trò AÂu Chaâu hoaøn toaøn ñi ngöôïc laïi nhöõng gì ÑTC noùi. AÂu Chaâu trôû thaønh moät phaùo ñaøi choáng ngöôøi di daân. Chính saùch naøy phaûn aùnh dö luaän cuûa caùc cöû tri. Phaàn lôùn caùc cöû tri laø nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo. ÑTC caûm thaáy theá naøo tröôùc tình traïng ñau buoàn aáy?
Ñöùc Thaùnh Cha: Toâi thaáy coù bao nhieâu ngöôøi thieän chí, khoâng phaûi chæ coù ngöôøi Coâng Giaùo maø thoâi, nhöõng ngöôøi toát laønh, thieän chí, coù phaàn bò sôï haõi xaâm chieám, vaø baøi giaûng thoâng thöôøng cuûa nhöõng ngöôøi mî daân laø söï sôï haõi. Ngöôøi ta gieo vaõi söï sôï haõi roài ñöa ra nhöõng quyeát ñònh. Sôï haõi laø khôûi ñaàu cuûa nhöõng cheá ñoä ñoäc taøi. Chuùng ta haõy trôû laïi theá kyû vöøa qua, khi coäng hoøa Weimar ôû Ñöùc suïp ñoå, toâi nhieàu laàn laäp laïi ñieàu naøy. Nöôùc Ñöùc baáy giôø caàn coù moät loái thoaùt, vôùi nhöõng lôøi höùa vaø sôï haõi, vaø Hitler tieán leân. Chuùng ta bieát keát quaû cuûa nhöõng söï kieän ñoù.
"Chuùng ta haõy hoïc baøi hoïc lòch söû, ñaây khoâng phaûi laø ñieàu môùi meû: ngöôøi ta gieo sôï haõi vaø gaët haùi söï taøn aùc, kheùp kín vaø caû söï son seû. Caùc baïn haõy nghó ñeán muøa ñoâng daân soá ôû AÂu Chaâu. Caû chuùng ta cuõng coù tình traïng ñoù ôû Italia: möùc gia taêng daân soá döôùi soá khoâng. Haõy nghó ñeán söï thieáu kyù öùc lòch söû: AÂu Chaâu ñöôïc thaønh hình nhôø di daân vaø ñaây laø ñieàu laøm cho ñaïi luïc phong phuù. Chuùng ta haõy nghó ñeán loøng quaûng ñaïi cuûa bao nhieâu nöôùc, ngaøy nay ñang goõ cöûa AÂu Chaâu, vôùi nhöõng ngöôøi di daân AÂu Chaâu töø naêm 84 ngöôïc veà tröôùc, 2 thôøi haäu chieán tranh, nhöõng ñôït di daân oà aït, Baéc Myõ, Trung Myõ, Nam Myõ. Cha toâi ñaõ di cö sang Nam Myõ sau theá chieán thöù hai vaø ñöôïc ñoùn tieáp.. Toâi nhôù ôn..
Ñuùng vaäy, ñeå noùi ñuû hôn, hieän nay chuùng ta khoâng coù nhu caàu tìm kieám nhöõng ngöôøi di cö vì chieán tranh hoaëc vì ñoùi.. Nhöng neáu AÂu Chaâu raát quaûng ñaïi trong vieäc baùn voõ khí cho Yemen ñeå saùt haïi caùc treû em, vaäy ñieàu maø AÂu Chaâu ñang laøm coù hôïp lyù khoâng? Ñoù laø moät ví duï, nhöng AÂu Chaâu ñang baùn voõ khí. Roài coù vaán ñeà ñoùi khaùt. Neáu AÂu Chaâu muoán laø meï chöù khoâng laø baø noäi baø ngoaïi, thì phaûi ñaàu tö, phaûi tìm caùch giuùp ñôõ moät caùch khoân ngoan, naâng cao baèng giaùo duïc, baèng ñaàu tö. Ñoù khoâng phaûi laø lôøi cuûa toâi nhöng laø lôøi baø thuû töôùng Melkel ñaõ noùi. Ñoù laø ñieàu maø baø thi haønh khaù nhieàu: nghóa laø khoâng duøng voõ löïc ñeå ngaên chaën vieäc xuaát cö, nhöng baèng quaûng ñaïi, ñaàu tö giaùo duïc, kinh teá, v.v. ñoù laø ñieàu raát quan troïng.
Thöù hai laø phaûi haønh ñoäng caùch naøo: Hieån nhieân laø moät nöôùc khoâng ñeå nhaän taát caû moïi ngöôøi di daân, nhöng toaøn AÂu Chaâu coù theå phaân chia soá ngöôøi di daân, toaøn AÂu Chaâu. Vì söï ñoùn tieáp phaûi thöïc hieän vôùi con tim môû roäng, roài phaûi ñoàng haønh, thaêng tieán vaø hoäi nhaäp. Neáu moät nöôùc khoâng theå hoäi nhaäp thì phaûi nghó nay ñeán vieäc noùi vôùi caùc nöôùc khaùc: Anh coù theå nhaän bao nhieâu, ñeå mang laïi moät cuoäc soáng xöùng ñaùng cho daân chuùng. Caàn coù loøng quaûng ñaïi, yù muoán tieán böôùc, nhöng chuùng ta khoâng theå tieán baèng söï sôï haõi, vôùi nhöõng böùc töôøng, chuùng ta seõ bò nhoát trong caùc böùc töôøng.
Cuûng coá ñoái thoaïi
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp Vua Maroc vaø thaáy yù chí cuûa Nhaø Vua muoán ñoái thoaïi. Vaäy caàn phaûi laøm gì cuï theå ñeå cuûng coá ñoái thoaïi?
Ñöùc Thaùnh Cha: Khi coù moät cuoäc ñoái thoaïi huynh ñeä, thì luoân coù moät töông quan ôû nhieàu caáp ñoä. Xin cho pheùp toâi duøng moät hình aûnh: ñoái thoaïi khoâng theå laø ñieàu ôû trong phoøng thí nghieäm, noù phaûi gioáng nhö con ngöôøi, nghóa laø vôùi taâm trí, vôùi ñoâi tay, vaø ta kyù nhöõng hieäp öôùc. Ví duï lôøi keâu goïi chung veà thaønh Jerusalem laø moät böôùc tieán khoâng phaûi do chính quyeàn Maroc hay Vatican, nhöng laø do nhöõng anh chò em tín höõu chòu ñau khoå, khi thaáy Jerusalem "Thaønh Hy voïng" vaãn chöa coù tính chaát ñaïi ñoàng nhö moïi ngöôøi mong muoán: Do thaùi, Hoài giaùo, Kitoâ. Taát caû chuùng ta ñeàu mong muoán ñieàu ñoù. Vì theá chuùng toâi ñaõ kyù keát öôùc muoán aáy: ñoù laø moät öôùc muoán, moät lôøi keâu goïi tình huynh ñeä toân giaùo laø bieåu töôûng taïi Thaønh Jerusalem cuõng laø thaønh cuûa chuùng ta. Taát caû chuùng ta laø coâng daân cuûa Jerusalem, taát caû caùc tín höõu.
Ma quyû vaø naïn laïm duïng tính duïc
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha thöôøng toá giaùc hoaït ñoäng cuûa ma quyû, nhö ngaøi ñaõ laøm trong Hoäi nghò thöôïng ñænh môùi ñaây veà vieäc baûo veä treû vò thaønh nieân. Vaäy phaûi laøm gì ñeå choáng laïi ma quyû, nhaát laø veà nhöõng xì caêng ñan laïm duïng tính duïc treû em?
Ñöùc Thaùnh Cha: Sau baøi dieãn vaên cuûa toâi keát thuùc Hoäi nghò thöôïng ñænh veà vieäc baûo veä treû vò thaønh nieân aáy, moät tôø baùo ñaõ vieát: Giaùo Hoaøng naøy "ma giaùo", ban ñaàu oâng noùi laïm truïng tính duïc treû em laø moät vaán ñeà cuûa theá giôùi, roài cuûa Giaùo Hoäi, vaø sau cuøng röûa tay, gaùn toäi cho ma quyû.
Nhaän ñònh nhö theá thaät laø ñôn giaûn hoùa vaán ñeà! Moät trieát gia ngöôøi Phaùp, trong thaäp nieân 1970, ñaõ ñöa ra moät söï phaân bieät maø toâi thaáy laø mang laïi nhieàu aùnh saùng. OÂng noùi: "Ñeå hieåu moät tình traïng caàn phaûi trình baøy taát caû nhöõng giaûi thích vaø tìm kieám yù nghóa cuûa chuùng". Ñieàu aáy coù nghóa gì veà phöông dieän xaõ hoäi? veà maët baûn thaân hoaëc toân giaùo? Toâi tìm caùch ñöa ra moïi giaûi thích. Nhöng coù moät ñieàu maø ngöôøi ta khoâng theå hieåu neáu khoâng ñeå yù ñeán maàu nhieäm söï aùc. Haõy nghó ñeán naïn aáu daâm, daâm oâ treû em treân maïng. Ñaõ coù hai hoäi nghò quan troïng veà vaán ñeà naøy, moät taïi Roma vaø moät taïi Abu Dhabi. Toâi töï hoûi laøm sao naïn laïm duïng aáy trôû thaønh ñieàu xaûy ra haèng ngaøy? Laøm sao maø khi noùi veà caùc thoáng keâ nghieâm tuùc, neáu baïn muoán thaáy moät vuï laïm duïng treû em tröïc tuyeán thì coù theå vaøo maïng, hoï cho baïn thaáy. Toâi khoâng noùi doái.
Toâi töï hoûi: caùc giôùi höõu traùch coù theå khoâng laøm gì sao? Trong Giaùo Hoäi chuùng toâi coá gaéng laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå chaám döùt tai öông aáy, laøm taát caû nhöõng gì coù theå. Trong baøi dieãn vaên vöøa noùi, toâi ñaõ ñeà ra nhöõng bieän phaùp cuï theå. Tröôùc Hoäi nghò Thöôïng Ñænh, khi caùc vò Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc göûi cho toâi danh saùch nhöõng bieän phaùp, toâi ñaõ chuyeån cho taát caû moïi ngöôøi? Phaûi chaêng nhöõng keû traùch nhieäm veà nhöõng ñieàu nhô baån aáy laø nhöõng ngöôøi voâ toäi? Vaø nhöõng ngöôøi kieám lôïi vôùi nhöõng haønh ñoäng aáy thì sao? Taïi Buenos Aires, vôùi hai vò höõu traùch caùc thaønh phoá, chuùng toâi ñaõ laøm moät qui ñònh khoâng coù tính chaát boù buoäc ñoái vôùi caùc khaùch saïn haïng sang, taïi quaày tieáp khaùch cuûa caùc khaùch saïn coù ñeà baûng: "taïi khaùch saïn naøy khoâng ñöôïc pheùp coù quan heä tình duïc vôùi treû vò thaønh nieân". Nhöng khoâng khaùch saïn naøo muoán ñaët baûng ñoù. Hoï noùi choáng cheá: "khoâng theå laøm nhö vaäy, noù coù veû noùi raèng chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi baån. Xin haõy bieát raèng chuùng toâi khoâng ñeå cho nhöõng quan heä tình duïc vôùi treû em xaûy ra taïi ñaây, nhöng chuùng toâi khoâng ñaët baûng nhö vaäy".
Moät chính quyeàn khoâng theå khaùm phaù ra nôi naøo hoï laøm nhöõng phim daâm oâ vôùi treû em sao? Taát caû nhöõng phim aáy ñeàu quay tröïc tieáp. Ñeå noùi raèng tai öông theá giôùi aáy thaät lôùn nhöng cuõng ñeå noùi raèng ta khoâng theå hieåu hieän töôïng aáy neáu khoâng nhaéc ñeán aùc quyû, ñoù laø moät vaán ñeà cuï theå. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà ñoù, coù hai baøi baùo maø toâi khuyeân ñoïc, moät baøi cuûa Gianni Valente ñaêng treân Vatican Insider noùi veà nhöõng ngöôøi theo thuyeát Donato. Nguy cô ñoái vôùi Giaùo Hoäi laø ngaøy nay ngöôøi ta theo thuyeát Donato, ñeà ra nhöõng qui luaät nhaân traàn, maø queân ñi caùc chieàu kích khaùc. Caàu nguyeän, thoáng hoái ñeàn toäi, phaûi chaêng chuùng ta khoâng quen laøm nhöõng ñieàu ñoù? Caàn laøm caû hai. Ñeå chieán thaéng thaàn döõ khoâng phaûi laø röûa tay khi noùi "ma quyû laøm ñieàu aáy": khoâng phaûi vaäy. chuùng ta phaûi chieán ñaáu choáng ma quyû, nhöng chuùng ta cuõng phaûi ñöa ra nhöõng bieän phaùp con ngöôøi.
Taùc phaåm thöù hai do baùo Civilta Cattolia aán haønh. Toâi cuõng ñaõ vieát moät cuoán saùch hoài naêm 1987 "Nhöõng laù thö saàu muoän", ñoù laø nhöõng laù thö cuûa cha Toång quyeàn doøng teân khi doøng saép bò giaûi taùn. Toâi ñaõ vieát moät lôøi töïa, caùc tu só ñaõ hoïc hoûi veà nhöõng thö maø toâi ñaõ vieát cho caùc Giaùm Muïc vaø daân chuùng Chile. Laøm sao thöïc hieän caû hai phaàn: phaàn khoa hoïc vaø phaàn thieâng lieâng. Toâi cuõng ñaõ laøm nhö vaäy vôùi caùc Giaùm Muïc Myõ: caùc ñeà nghò coù tính chaát quaù phöông phaùp, nhöng khoâng coù yù chí, vaø chieàu kích linh ñaïo bò lô laø. Toâi muoán noùi vôùi caùc baïn: Giaùo Hoäi khoâng phaûi laø duy coäng ñoàng (congregazionista), nhöng laø Coâng Giaùo, trong ñoù Giaùm Muïc vaø caû Giaùo Hoaøng phaûi haønh ñoäng nhö moät muïc töû. Nghóa laø vôùi nhöõng bieän phaùp kyû luaät, nhöng caû caùc bieän phaùp nhö thoáng hoái, caàu nguyeän, xöng thuù toäi. Toâi bieát ôn neáu quí vò hoïc hai ñieàu: phaàn con ngöôøi vaø phaàn thieâng lieâng".
Ñöùc Thaùnh Cha khoâng chaáp nhaän ñôn töø chöùc cuûa Ñöùc Hoàng Y Barbarin
Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, lieân quan Ñöùc Hoàng Y Philippe Barbarin, beân Phaùp: tuaàn qua Hoäi ñoàng tö vaán giaùo phaän Lyon ñaõ boû phieáu haàu nhö nhaát trí yeâu caàu tìm moät giaûi phaùp laâu daøi cho vieäc Ñöùc Hoàng Y ruùt lui. Ñöùc Thaùnh Cha laø ngöôøi vaãn ñeà cao coâng nghò tính cuûa Giaùo Hoäi, Ñöùc Thaùnh Cha coù theå laéng nghe lôøi keâu goïi naøy cuûa moät giaùo phaän ôû trong moät tình traïng khoù khaên nhö theá hay khoâng?
Ñöùc Thaùnh Cha: Ñöùc Hoàng Y Barbarin laø moät ngöôøi cuûa Giaùo Hoäi, ñaõ töø chöùc, nhöng toâi khoâng theå chaáp nhaän vieäc töø chöùc aáy veà phöông dieän luaân lyù, vì xeùt veà maët phaùp lyù, caû trong luaät phaùp truyeàn thoáng cuûa theá giôùi, cuõng coù nguyeân taéc moät ngöôøi ñöôïc coi laø voâ toäi bao laâu vuï aùn coøn ñöôïc cöùu xeùt. Ñöùc Hoàng Y Barbarin ñaõ khaùng aùn vaø vuï aùn coøn ñang môû ngoû. Sau khi toøa aùn caáp cao tuyeân aùn, chuùng ta seõ xem ñieàu gì xaûy ra. Nhöng luoân luoân vôùi nguyeân taéc moät bò caùo laø voâ toäi cho ñeán khi coù phaùn quyeát chung keát. Ñaây laø ñieàu quan troïng vì ñi ngöôïc laïi vôùi söï keát aùn hôøi hôït cuûa baùo chí, cuûa giôùi truyeàn thoâng. Coù theå laø Ñöùc Hoàng Y khoâng voâ toäi, nhöng coù nguyeân taéc vöøa noùi. Moät laàn toâi ñaõ noùi veà moät vuï ôû Taây Ban Nha, söï keát aùn cuûa baùo chí ñaõ laøm taøn ñôøi caùc linh muïc vaø sau ñoù toøa aùn ñaõ xaùc nhaän caùc Linh Muïc aáy voâ toäi. Vaäy tröôùc khi baùo chí leân aùn, chuùng ta haõy suy nghó hai laàn. Ñöùc Hoàng Y ñaõ choïn moät giaûi phaùp löông thieän, nghóa laø noùi: "Toâi khoâng ruùt lui, toâi chæ töï yù nghæ moät thôøi gian vaø ñeå cho vò Toång ñaïi dieän ñieàu haønh giaùo phaän cho ñeán khi toøa aùn tuyeân boá phaùn quyeát chung keát".