Taïi Rabat, Morocco,
Ñöùc Phanxicoâ nhaéc laïi
chuû ñeà 4 ñieåm veà di daân
Taïi Rabat, Morocco, Ñöùc Phanxicoâ nhaéc laïi chuû ñeà 4 ñieåm veà di daân.
Vuõ Vaên An
Rabat (VietCatholic News 31-03-2019) - Theo tin Zenit, ngaøy 30 thaùng Ba naêm 2019, Ñöùc Phanxicoâ, khi noùi chuyeän taïi Truï Sôû chính cuûa Caritas taïi Rabat, Morocco, ñaõ nhaéc laïi keá hoaïch 4 ñieåm trong Thoâng Ñieäp Ngaøy Di Daân vaø Tò Naïn Theá Giôùi naêm 2018: chaáp nhaän, baûo veä, coå vuõ vaø hoaø nhaäp.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Rabat:
Caùc baïn thaân meán,
Toâi raát vui khi coù cô hoäi naøy ñöôïc gaëp gôõ caùc baïn trong chuyeán thaêm Vöông quoác Morocco. Noù cho toâi cô hoäi moät laàn nöõa baøy toû söï gaàn guõi cuûa toâi vôùi taát caû caùc baïn vaø cuøng vôùi caùc baïn, ñeå thaûo luaän veà moät veát thöông lôùn vaø saâu tieáp tuïc aûnh höôûng ñeán theá giôùi cuûa chuùng ta ôû ñaàu theá kyû hai möôi moát naøy. Moät veát thöông ñang keâu thaáu tôùi trôøi. Chuùng ta khoâng muoán phaûn öùng cuûa chuùng ta laø moät phaûn öùng thôø ô vaø im laëng (xem Xh 3: 7). Ñieàu naøy caøng ñuùng vaøo ngaøy nay, khi chuùng ta chöùng kieán nhieàu trieäu ngöôøi tò naïn vaø di daân bò cöôõng böùc khaùc ñi tìm söï baûo veä quoác teá, chöa keå caùc naïn nhaân cuûa naïn buoân ngöôøi vaø caùc hình thöùc noâ leä môùi do caùc toå chöùc toäi phaïm thöïc hieän. Khoâng ai coù theå thôø ô vôùi tình huoáng ñau ñôùn naøy.
Toâi caûm ôn Ñöùc Toång Giaùm Muïc Santiago [Agrelo Martínez] vì nhöõng lôøi chaøo möøng vaø vieäc laøm cuûa Giaùo hoäi trong vieäc hoã trôï ngöôøi di cö. Toâi cuõng caûm ôn Jackson vì chöùng töø cuûa anh, vaø taát caû caùc baïn, caû ngöôøi di cö laãn thaønh vieân cuûa caùc hieäp hoäi ñang taän tuïy chaêm soùc hoï. Chuùng ta gaëp nhau chieàu nay ñeå taêng cöôøng moái lieân heä cuûa chuùng ta vaø tieáp tuïc caùc noã löïc cuûa chuùng ta ñeå baûo ñaûm caùc ñieàu kieän soáng xöùng ñaùng cho taát caû moïi ngöôøi. Taát caû chuùng ta ñöôïc keâu goïi ñaùp öùng nhieàu thaùch thöùc ñaët ra bôûi caùc phong traøo di cö ñöông thôøi moät caùch ñaïi löôïng, nhieät tình, khoân ngoan vaø nhìn xa troâng roäng, moãi ngöôøi theo khaû naêng toát nhaát cuûa mình (xem Thoâng ñieäp veà Ngaøy di cö vaø tò naïn theá giôùi naêm 2018).
Moät vaøi thaùng tröôùc ñaây, taïi thaønh phoá Marrakech, Hoäi nghò lieân chính phuû ñaõ thoâng qua vieäc aùp duïng hieäp öôùc Global Compact veà di cö an toaøn, coù traät töï vaø hôïp leä. Hieäp öùôc di daân Compact theå hieän moät böôùc tieán quan troïng ñoái vôùi coäng ñoàng quoác teá, coäng ñoàng maø giôø ñaây, trong boái caûnh Lieân Hôïp Quoác, laàn ñaàu tieân ñaõ xöû lyù chuû ñeà naøy treân bình dieän ña phöông trong moät vaên kieän coù taàm quan troïng ñeán theá (Dieãn vaên vôùi Ngoaïi giao ñoaøn beân caïnh Toøa thaùnh, ngaøy 7 thaùng 1 naêm 2019).
Hieäp öôùc naøy giuùp chuùng ta thaáy raèng, "khoâng chæ veà ngöôøi di cö maø thoâi (xem Chuû ñeà Ngaøy di cö vaø tò naïn theá giôùi 2019), nhö theå cuoäc soáng vaø traûi nghieäm cuûa hoï hoaøn toaøn khoâng lieân quan gì ñeán phaàn coøn laïi cuûa xaõ hoäi hoaëc tö caùch cuûa hoï nhö nhöõng con ngöôøi vôùi ñaày ñuû caùc quyeàn phaàn naøo ñaõ "bò ñình chæ" vì tình hình hieän taïi cuûa hoï. "Phía bieân giôùi nôi ngöôøi di cö ñang ñöùng khoâng laøm cho anh ta hoaëc coâ ta ít laø ngöôøi hôn.
Noù cuõng noùi ñeán khuoân maët maø chuùng ta muoán daønh cho xaõ hoäi vaø ñeán giaù trò cuûa moãi ñôøi soáng con ngöôøi. Nhieàu böôùc tích cöïc ñaõ ñöôïc thöïc hieän ôû caùc khu vöïc khaùc nhau, nhaát laø ôû caùc nöôùc phaùt trieån, nhöng chuùng ta khoâng theå queân raèng tieán boä cuûa nhaân daân chuùng ta khoâng theå ñöôïc ño löôøng baèng nhöõng tieán boä kyõ thuaät hoaëc kinh teá maø thoâi. Treân heát, noù phuï thuoäc vaøo söï côûi môû cuûa chuùng ta, saün saøng ñeå mình bò ñaùnh ñoäng vaø xuùc ñoäng bôûi nhöõng ngöôøi ñeán goõ cöûa nhaø chuùng ta. Khuoân maët cuûa hoï phaù tan vaø vaïch traàn taát caû nhöõng thaàn töôïng sai laàm coù theå ñaõ chieám lónh vaø noâ dòch cuoäc soáng chuùng ta; nhöõng thaàn töôïng höùa heïn moät haïnh phuùc aûo töôûng vaø nhaát thôøi ñui muø tröôùc cuoäc soáng vaø ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc. Moät thaønh phoá trôû neân khoâ caèn vaø khaéc nghieät xieát bao, khi noù ñaùnh maát khaû naêng caûm thöông! Moät xaõ hoäi nhaãn taâm... moät ngöôøi meï caèn coãi. Caùc baïn khoâng phaûi laø ngöôøi ngoaøi leà; caùc baïn ñang ôû trung taâm cuûa traùi tim Giaùo Hoäi.
Toâi muoán ñeà xuaát boán ñoäng töø - chaáp nhaän, baûo veä, coå vuõ vaø hoøa nhaäp - nhöõng ñoäng töø coù theå giuùp nhöõng ngöôøi muoán giuùp ñôõ laøm cho giao öôùc naøy trôû neân cuï theå vaø thöïc chaát hôn, haønh ñoäng thaän troïng hôn laø giöõ im laëng, hoã trôï thay vì coâ laäp, xaây döïng hôn laø boû rôi.
Caùc baïn thaân meán, toâi muoán nhaéc laïi taàm quan troïng cuûa boán ñoäng töø naøy. Chuùng taïo thaønh caùi khung tham chieáu cho taát caû chuùng ta. Vì taát caû chuùng ta ñeàu can döï vaøo noã löïc naøy - can döï theo nhieàu caùch khaùc nhau, nhöng taát caû ñeàu can döï - vaø taát caû chuùng ta ñeàu caàn thieát trong coâng vieäc xaây döïng moät cuoäc soáng xöùng ñaùng, an toaøn vaø huynh ñeä hôn. Toâi thích nghó raèng tình nguyeän vieân, ngöôøi trôï taù, ngöôøi cöùu hoä hoaëc baïn beø ñaàu tieân cuûa moät ngöôøi di cö laø moät ngöôøi di cö khaùc, vì hoï laø ngöôøi ñaàu tieân bieát roõ caùc gian khoå cuûa haønh trình. Chuùng ta khoâng theå khai trieån caùc chieán löôïc quy moâ lôùn coù khaû naêng khoâi phuïc phaåm giaù baèng caùch chæ aùp duïng phöông thöùc phuùc lôïi maø thoâi. Ñoù laø loaïi hoã trôï caàn thieát nhöng khoâng ñaày ñuû. Caùc baïn, nhöõng ngöôøi laø ngöôøi di cö, neân caûm nhaän ñöôïc lôøi keâu goïi phaûi ñi ñaàu vaø hoã trôï vieäc toå chöùc toaøn boä dieãn trình naøy.
Boán ñoäng töø maø toâi ñaõ ñeà caäp coù theå giuùp chuùng ta tìm ñöôïc caùc chieán löôïc chung ñeå taïo khoâng gian chaøo ñoùn, baûo veä, coå vuõ vaø hoøa nhaäp. Nhöõng khoâng gian, cuoái cuøng, seõ ñem laïi phaåm giaù.
"Trong tình hình hieän nay, chaøo ñoùn, tröôùc heát, coù nghóa cung caáp caùc giaûi phaùp roäng raõi hôn ñeå caùc di daân vaø ngöôøi tò naïn ñeán caùc quoác gia ñích ñeán moät caùch an toaøn vaø hôïp phaùp (Thoâng ñieäp cho Ngaøy di cö vaø tò naïn theá giôùi 2018). Thaät vaäy, môû roäng caùc ñöôøng di daân hôïp leä laø moät trong nhöõng muïc tieâu chính cuûa hieäp öôùc Global Compact. Cam keát chung naøy laø caàn thieát ñeå traùnh taïo ra nhöõng cô hoäi môùi cho "nhöõng laùi buoân ngöôøi", nhöõng keû khai thaùc giaác mô vaø nhu caàu cuûa di daân. Cho ñeán khi cam keát naøy ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, tình traïng khaån caáp cuûa vieäc di daân baát hôïp leä phaûi ñöôïc giaûi ñaùp baèng coâng lyù, lieân ñôùi vaø loøng thöông xoùt. Caùc hình thöùc truïc xuaát taäp theå, khoâng cho pheùp ñoái xöû thích ñaùng töøng tröôøng hôïp caù theå, laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Maët khaùc, caùc chieán löôïc luaät phaùp hoùa ñaëc bieät, nhaát laø trong tröôøng hôïp caùc gia ñình vaø treû vò thaønh nieân, caàn ñöôïc khuyeán khích vaø ñôn giaûn hoùa.
Baûo veä coù nghóa laø baûo veä "caùc quyeàn vaø phaåm giaù cuûa ngöôøi di cö vaø ngöôøi tò naïn, khoâng phuï thuoäc tö caùch phaùp lyù cuûa hoï" (ibid.). Trong boái caûnh cuûa toaøn boä khu vöïc naøy, vieäc baûo veä, tröôùc heát vaø treân heát, phaûi ñöôïc baûo ñaûm doïc theo caùc tuyeán di cö, nhöõng tuyeán, ñaùng buoàn thay, thöôøng laø caùc nôi dieãn ra baïo löïc, boùc loät vaø laïm duïng ñuû loaïi. ÔÛ ñaây cuõng vaäy, döôøng nhö caàn phaûi chuù yù ñaëc bieät ñeán ngöôøi di cö trong caùc tình huoáng deã bò toån thöông lôùn lao: ñoái vôùi nhieàu treû vò thaønh nieân khoâng coù ngöôøi ñi keøm vaø phuï nöõ. Ñieàu caàn thieát laø moïi ngöôøi phaûi ñöôïc baûo ñaûm quyeàn ñöôïc hoã trôï y teá, taâm lyù vaø xaõ hoäi caàn thieát ñeå khoâi phuïc phaåm giaù cho nhöõng ngöôøi ñaõ maát noù treân ñöôøng ñi, nhö caùc baïn laøm vieäc trong cô quan naøy ñang thöïc hieän caùch raát taän taâm. Trong soá nhöõng ngöôøi coù maët, moät soá ngöôøi coù theå ñích thaân laøm chöùng cho taàm quan troïng cuûa caùc dòch vuï baûo veä naøy ñeå mang laïi hy voïng trong thôøi gian löu truù taïi caùc quoác gia sôû taïi.
Coå vuõ coù nghóa laø baûo ñaûm raèng taát caû moïi ngöôøi, ngöôøi di cö vaø ngöôøi daân ñòa phöông, ñeàu coù theå höôûng ñöôïc moät moâi tröôøng an toaøn ñeå hoï coù theå phaùt trieån moïi naêng khieáu cuûa mình. Vieäc coå vuõ naøy baét ñaàu vôùi vieäc thöøa nhaän raèng khoâng con ngöôøi nhaân baûn naøo ñaùng bò loaïi boû, nhöng ñuùng hôn phaûi ñöôïc coi laø moät nguoàn tieàm naêng laøm giaøu veà phöông dieän baûn thaân, vaên hoùa vaø chuyeân nghieäp ôû baát cöù nôi naøo hoï hieän dieän. Caùc coäng ñoàng chuû nhaø seõ ñöôïc laøm giaøu neáu hoï hoïc ñöôïc caùch ñaùnh giaù vaø taän duïng söï ñoùng goùp cuûa ngöôøi di cö trong khi coá gaéng ngaên chaën moïi hình thöùc kyø thò vaø baøi ngoaïi. Ngöôøi di cö neân ñöôïc khuyeán khích hoïc hoûi ngoân ngöõ ñòa phöông nhö moät phöông tieän thieát yeáu ñeå thoâng ñaït lieân vaên hoùa vaø ñöôïc giuùp ñôõ tích cöïc ñeå khai trieån ñöôïc yù thöùc traùch nhieäm ñoái vôùi xaõ hoäi ñaõ chaáp nhaän hoï, hoïc caùch toân troïng caùc caù nhaân vaø daây lieân keát xaõ hoäi, luaät phaùp vaø vaên hoùa. Ñieàu naøy seõ goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän.
Nhöng chuùng ta ñöøng queân raèng vieäc coå vuõ caùc di daân vaø gia ñình hoï veà nhaân baûn cuõng baét ñaàu töø caùc coäng ñoàng nguoàn goác cuûa hoï, nôi quyeàn ñöôïc di cö phaûi ñöôïc baûo ñaûm, nhöng caû quyeàn khoâng buoäc phaûi di cö nöõa, nghóa laø quyeàn ñöôïc höôûng taïi queâ höông hoï caùc ñieàu kieän thích ñaùng cho moät cuoäc soáng xöùng ñaùng. Toâi ñaùnh giaù cao vaø khuyeán khích caùc chöông trình hôïp taùc quoác teá vaø phaùt trieån lieân quoác gia khoâng coù tö lôïi ñaûng phaùi, coù söï tham gia cuûa ngöôøi di cö trong tö caùch chuû ñaïo tích cöïc (xem Dieãn vaên cho nhöõng ngöôøi tham gia Dieãn ñaøn quoác teá veà Di cö vaø Hoøa bình, 21 thaùng 2 naêm 2017).
Hoøa nhaäp coù nghóa laø daán thaân vaøo moät dieãn trình nhaèm naâng cao caû di saûn vaên hoùa cuûa coäng ñoàng chaøo ñoùn laãn di saûn vaên hoùa cuûa ngöôøi di cö, do ñoù xaây döïng moät xaõ hoäi côûi môû vaø lieân vaên hoùa. Chuùng ta bieát raèng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñeán vaø nhöõng ngöôøi tieáp nhaän hoï, gaëp gôõ moät neàn vaên hoùa ngoaïi lai, ñaët mình vaøo vò trí cuûa nhöõng ngöôøi khaùc haún chuùng ta, ñeå hieåu suy nghó vaø kinh nghieäm cuûa hoï, laø ñieàu khoâng deã daøng. Do ñoù, chuùng ta thöôøng töø choái gaëp gôõ ngöôøi khaùc vaø döïng leân caùc raøo caûn ñeå töï baûo veä mình (x. Baøi giaûng taïi Thaùnh leã cho Ngaøy di daân vaø Ngöôøi tò naïn Theá giôùi, 14 thaùng 1 naêm 2018). Hoøa nhaäp ñoøi hoûi chuùng ta khoâng ñeå sôï haõi vaø thieáu hieåu bieát chi phoái.
Nhö theá, tröôùc maét chuùng ta, laø moät haønh trình chuùng ta phaûi cuøng nhau böôùc ñi, nhö nhöõng ngöôøi baïn ñoàng haønh thöïc söï. Ñoù laø moät haønh trình môøi goïi moïi ngöôøi, ngöôøi di cö vaø ngöôøi daân ñòa phöông, trong vieäc xaây döïng caùc thaønh phoá bieát chaøo ñoùn, toân troïng caùc khaùc bieät vaø löu yù ñeán caùc dieãn trình lieân vaên hoùa. Caùc thaønh phoá coù khaû naêng ñaùnh giaù söï phong phuù cuûa ña nguyeân phaùt sinh töø cuoäc gaëp gôõ cuûa chuùng ta vôùi ngöôøi khaùc. ÔÛ ñaây cuõng vaäy, nhieàu ngöôøi trong caùc baïn coù theå ñích thaân chöùng thöïc möùc ñoä chuû yeáu cuûa cam keát ñoù.
Caùc baïn di cö thaân meán, Giaùo hoäi nhaän thöùc ñöôïc caùc ñau khoå voán ñi theo cuoäc haønh trình cuûa caùc baïn vaø Giaùo Hoäi cuøng ñau khoå vôùi caùc baïn. Khi vöôn tay ra vôùi caùc baïn trong nhöõng tình huoáng raát khaùc nhau cuûa caùc baïn, Giaùo Hoäi quan taâm nhaéc nhôû caùc baïn raèng Thieân Chuùa muoán taát caû chuùng ta soáng heát mình. Giaùo hoäi muoán ôû beân caïnh ñeå giuùp caùc baïn ñaït ñöôïc ñieàu toát nhaát cho cuoäc soáng cuûa caùc baïn. Vì moãi con ngöôøi nhaân baûn ñeàu coù quyeàn soáng, moãi ngöôøò ñeàu coù quyeàn mô öôùc vaø tìm ñöôïc vò trí xöùng ñaùng cuûa mình trong "ngoâi nhaø chung" cuûa chuùng ta! Moãi ngöôøi ñeàu coù quyeàn coù töông lai.
Moät laàn nöõa, toâi xin göûi lôøi caûm ôn tôùi taát caû nhöõng ngöôøi tham gia hoã trôï ngöôøi di cö vaø ngöôøi tò naïn treân khaép theá giôùi, vaø ñaëc bieät tôùi caùc baïn, nhaân vieân cuûa Caritas, vaø tôùi caùc cô quan ñoái taùc cuûa caùc baïn, nhöõng ngöôøi coù vinh döï bieåu loä tình yeâu thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi raát nhieàu anh chò em cuûa chuùng ta nhaân danh toaøn theå Giaùo hoäi. Do kinh nghieäm, caùc baïn bieát roõ raèng ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu, "khoâng phaûi chæ laø veà ngöôøi di cö", vì chính Chuùa Kitoâ cuõng töøng goõ cöûa nhaø chuùng ta.
Nguyeän xin Chuùa, Ñaáng, trong suoát cuoäc ñôøi traàn theá, ñaõ traûi nghieäm trong xaùc thòt Ngöôøi noãi ñau khoå bò ñaày aûi, chuùc phuùc cho moãi ngöôøi caùc baïn. Xin Ngöôøi ban cho caùc baïn söùc maïnh caàn thieát ñeå khoâng bao giôø ngaõ loøng vaø luoân laø "Beán an toaøn" daønh cho nhau söï chaøo ñoùn vaø chaáp nhaän.
Caûm ôn caùc baïn!