Lòch söû dieäu kyø
cuûa Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Loreto,
nôi Ñöùc Thaùnh Cha kyù
Toâng huaán Vive Cristo, esperanza nuestra
Lòch söû dieäu kyø cuûa Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Loreto, nôi Ñöùc Thaùnh Cha kyù Toâng huaán Vive Cristo, esperanza nuestra.
Ñaëng Töï Do
Loreto (VietCatholic News 22-03-2019) - Saùng thöù Hai ngaøy 25 thaùng 3 naêm 2019, Leã Thieân Thaàn Truyeàn Tin Cho Ñöùc Meï, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ vieáng thaêm Basilica della Santa Casa, nghóa laø Ñeàn thôø Nhaø Thaùnh, hay coøn goïi laø Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï Loreto; caùch Roâma 280 km veà phía Ñoâng Baéc. Taïi ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ kyù Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Thanh Nieân coù teân laø "Vive Cristo, esperanza nuestra" (tieáng Taây Ban Nha), coù nghóa laø "Chuùa Kitoâ haèng soáng, nieàm hy voïng cuûa chuùng ta".
Töïa ñeà naøy cuõng laø nhöõng lôøi môû ñaàu cuûa vaên baûn goác baèng tieáng Taây Ban Nha cuûa Toâng huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Thanh Nieân ñöôïc trình baøy döôùi hình thöùc moät laù thö göûi ñeán giôùi treû.
Trong moät tuyeân boá ñöa ra hoâm thöù Tö 20 thaùng Ba naêm 2019, Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh giaûi thích nhö sau: "Vôùi cöû chæ naøy, Ñöùc Thaùnh Cha coù yù phoù daâng cho Ñöùc Trinh Nöõ Maria taøi lieäu hoaøn thaønh coâng vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñöôïc toå chöùc taïi Vatican töø ngaøy 3 ñeán 28 thaùng 10 naêm 2018, vôùi chuû ñeà: 'Ngöôøi treû, ñöùc tin vaø söï phaân ñònh ôn goïi'".
Chuùng toâi xin ñöôïc giôùi thieäu qua veà lòch söû dieäu kyø cuûa ngoâi ñeàn thôø naøy.
Nôi Thieân thaàn truyeàn tin cho Ñöùc Meï
Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï Loreto laø moät trong caùc trung taâm Thaùnh Maãu ñöôïc toân suøng vaø thu huùt ñoâng ñaûo caùc tín höõu nhaát treân khaép theá giôùi. Vaø ñuùng nhö vaäy, vì theo truyeàn thoáng, theo caùc chöùng töø cuûa caùc vò Giaùo Hoaøng vaø caùc Thaùnh, ñaây laø nôi caên nhaø cuûa Ñöùc Meï ôû Nagiareùt khi xöa ñaõ ñöôïc caùc Thieân thaàn dôøi veà ñaây.
Nhaø Thaùnh nôi Thieân thaàn truyeàn tin cho Ñöùc Meï ñöôïc coi laø nôi "saùng taïo môùi" - töùc laø ôn cöùu chuoäc cuûa chuùng ta - ñaõ baét ñaàu. Trong nhieàu theá kyû qua, moïi ngöôøi töø khaép nôi treân theá giôùi ñaõ ñeán ñeàn thôø naøy ñeå caàu nguyeän vaø tìm kieám söï caàu baàu cuûa Ñöùc Meï. Haøng ngaøn pheùp laï ñöôïc ghi nhaän laø do Ñöùc Meï ban ôn cho caùc tín höõu kính vieáng ñeàn thaùnh naøy.
Truyeàn thoáng toân kính vaø lòch söû cuûa Nhaø Thaùnh, nôi Thieân thaàn truyeàn tin cho Ñöùc Meï, ñaõ coù töø thôøi caùc thaùnh Toâng ñoà. Töø nhöõng ngaøy ñaàu tieân cuûa Kitoâ giaùo, Nhaø Thaùnh ñaõ laø nôi taáp naäp caùc khaùch haønh höông, vaø moät hang ñaù ñöôïc xaây ngay beân caïnh Nhaø Thaùnh. Naêm 313, Ñaïi ñeá Constantine ñaõ xaây moät Vöông cung thaùnh ñöôøng lôùn bao truøm Nhaø thaùnh Nagiareùt vaø hang ñaù. Vaøo khoaûng naêm 1090, quaân Hoài Giaùo xaâm chieám Thaùnh ñòa, cöôùp boùc vaø phaù huûy nhieàu ñeàn thôø linh thieâng ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu. Moät trong soá ñoù laø Vöông cung thaùnh ñöôøng ôû Nagiareùt, nhöng Nhaø thaùnh vaø hang ñaù vaãn coøn nguyeân.
Khi thaùnh Phanxicoâ Assisi ñeán thaêm Thaùnh Ñòa (1219-1220), ngaøi töøng caàu nguyeän nhieàu laàn taïi Nhaø Thaùnh naøy. Thaùnh Louis thöù Chín, Vua nöôùc Phaùp, cuõng ñaõ ñeán thaêm vaø röôùc leã trong ñeàn thôø naøy khi ngaøi laõnh ñaïo moät cuoäc thaäp töï chinh ñeå giaûi phoùng Thaùnh ñòa khoûi tay quaân Hoài Giaùo. Moät nhaø thôø khaùc ñöôïc xaây döïng treân neàn ngoâi nhaø thôø cuõ trong theá kyû 12 ñeå baûo veä Nhaø Thaùnh. Vöông cung thaùnh ñöôøng thöù hai naøy cuõng bò phaù huûy sau ñoù khi quaân Hoài Giaùo ñaùnh baïi quaân thaäp töï chinh vaøo naêm 1263. Moät laàn nöõa, Nhaø Thaùnh thoaùt khoûi söï huûy dieät vaø vaãn coøn nguyeân veïn döôùi ñoáng ñoå naùt cuûa Vöông cung thaùnh ñöôøng. Cuoái cuøng, vaøo naêm 1291, quaân thaäp töï chinh ñaõ bò ñaùnh ñuoåi hoaøn toaøn khoûi Thaùnh ñòa vaø chính taïi thôøi ñieåm naøy trong lòch söû, Nhaø Thaùnh bieán maát khoûi Palestine vaø xuaát hieän ôû moät nôi ngaøy nay chuùng ta goïi laø Croatia, vaø moät ngoâi ñeàn lôùn nhaát ñöôïc xaây döïng ôû ñoù ñeå bao boïc Nhaø Thaùnh, goïi laø ñeàn Ñöùc Meï Trsat (tieáng YÙ goïi laø Tersatto).
Nhaø Thaùnh taïi Tersatto
Truyeàn thoáng cho chuùng ta bieát raèng vaøo ngaøy 10 thaùng 5 naêm 1291, Nhaø Thaùnh Nagiareùt ñaõ ñöôïc caùc Thieân thaàn dôõ khoûi neàn moùng ôû Nagiareùt vaø ñöa baêng qua Ñòa Trung Haûi töø Palestine ñeán moät ngoïn ñoài cuûa laøng Dalmatia thuoäc thò traán nhoû Tersatto.
Cha sôû nhaø thôø Thaùnh George, taïi Tersatto, laø cha Alexander Georgevich, ñaõ raát kinh ngaïc tröôùc söï hieän dieän baát ngôø cuûa moät nhaø thôø nhoû vaø caàu nguyeän xin ñöôïc soi saùng. Nhöõng lôøi caàu nguyeän cuûa ngaøi ñaõ ñöôïc traû lôøi khi Ñöùc Trinh Nöõ xuaát hieän vôùi ngaøi trong giaác nguû vaø noùi vôùi ngaøi raèng ñaây thöïc söï laø Nhaø thaùnh Nagiareùt, nôi Thieân thaàn truyeàn tin cho Ñöùc Meï vaø ñaõ ñöôïc ñöa ñeán ñaây nhôø quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa. Ñeå xaùc nhaän nhöõng gì Meï noùi vôùi ngaøi, ngaøi töùc khaéc ñöôïc phuïc hoài söùc khoûe, khoûi haún nhöõng caên beänh maø ngaøi ñaõ phaûi chòu ñöïng trong nhieàu naêm qua. Anh chò em giaùo daân ñöôïc khích leä ñeán haønh höông taïi ñaây vaø nhieàu ngöôøi nhaän ñöôïc caùc ôn laï.
Nhaø Thaùnh taïi Loreto
Naêm 1294, khi quaân Hoài Giaùo tieán chieám Albania vaø coù khaû naêng seõ phaïm thaùnh, ngoâi nhaø ñoät nhieân bieán maát khoûi Tersatto. Moät soá ngöôøi chaên chieân quaû quyeát ñaõ nhìn thaáy vaøo ngaøy 10 thaùng Möôøi Hai naêm 1294, Nhaø Thaùnh ñöôïc caùc Thieân thaàn naâng leân lô löûng treân khoâng, baêng qua bieån Adriatic vaø ñeán moät khu röøng caùch thaønh phoá Recanati cuûa YÙ 6.5km. Tin töùc lan truyeàn nhanh choùng vaø haøng ngaøn ngöôøi ñeán xem ngoâi nhaø nhoû gioáng nhö moät nhaø thôø. Ngoâi nhaø trôû thaønh nôi haønh höông vaø nhieàu pheùp laï ñaõ dieãn ra ôû ñoù. Nhöng keû cöôùp töø khu vöïc röøng caây gaàn ñoù baét ñaàu laøm khoå nhöõng ngöôøi haønh höông, vì vaäy Nhaø Thaùnh ñöôïc ñöa ñeán moät nôi an toaøn hôn caùch ñoù khoâng xa. Nhöng ôû nôi naøy cuõng khoâng xong vì hai anh em sôû höõu maûnh ñaát ñang tranh caõi nhau. Ngoâi nhaø ñaõ ñöôïc chuyeån ñeán ñòa ñieåm hieän nay. Hai anh em nhaø noï trôû neân hoøa thuaän vôùi nhau ngay khi Nhaø Thaùnh ñònh cö ôû vò trí cuoái cuøng. Thaät laø laï luøng, baát cöù nôi naøo Nhaø Thaùnh ñaùp xuoáng, ngoâi nhaø ñeàu naèm vöõng chaõi moät caùch kyø dieäu treân maët ñaát, maëc duø khoâng coù neàn moùng gì caû.
Ñöùng tröôùc nhöõng pheùp laï tuoân ñoå treân nhöõng ngöôøi haønh höông, giaùo quyeàn vaø ngöôøi daân muoán bieát chaéc chaén ñaây coù phaûi laø Nhaø Thaùnh ôû Nagiareùt khoâng. Vì theá hoï ñaõ göûi moät phaùi ñoaøn goàm 16 ngöôøi ñaøn oâng ñeán Tersatto vaø sau ñoù ñeán Nagiareùt ñeå xaùc ñònh chaéc chaén nguoàn goác cuûa Nhaø Thaùnh. Möôøi saùu ngöôøi ñaøn oâng, taát caû ñeàu laø caùc coâng daân ñaùng tin caäy, ñaõ mang theo caùc soá ño vaø chi tieát ñaày ñuû cuûa Nhaø Thaùnh, vaø sau vaøi thaùng trôû laïi vôùi baùo caùo raèng theo yù kieán cuûa hoï, Nhaø Thaùnh naøy ñaõ thöïc söï ñeán töø Nagiareùt.
Phaûn öùng cuûa caùc vò Giaùo Hoaøng
Trong nhieàu theá kyû, nhieàu vò Giaùo Hoaøng ñaõ coâng nhaän tính xaùc thöïc cuûa Nhaø Thaùnh vaø caùc pheùp laï ñöôïc cho laø nhôø lôøi caàu baàu cuûa Ñöùc Meï khi caùc tín höõu haønh höông ñeán ñaây. Söï suøng kính cuûa caùc vò Giaùo Hoäi ñoái vôùi Nhaø Thaùnh ñöôïc theå hieän qua voâ soá caùc aân xaù ñöôïc trao cho nhöõng ngöôøi ñeán thaêm Nhaø Thaùnh. Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XII laø vò Giaùo Hoaøng ñaàu tieân ban caùc aân xaù, sau ñoù ñeán Ñöùc Giaùo Hoaøng Urbanoâ VI. Ngaøi ñaõ ban aân xaù cho caùc tín höõu haønh höông ñeán ñaây vaøo ngaøy leã möøng sinh nhaät Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng Boniface IX vaø Martin V cuõng ban nhieàu aân xaù. Moät baûng lieät keâ danh saùch caùc vò Giaùo Hoaøng ban aân xaù cho caùc tín höõu haønh höông trong nhieàu theá kyû qua ñaõ theå hieän xaùc tín cuûa caùc ngaøi veà tính xaùc thöïc cuûa Nhaø Thaùnh taïi Ñeàn Thôø Loreto.
Kinh caàu Ñöùc Baø Loreto
Kinh caàu Ñöùc Baø maø chuùng ta thöôøng ñoïc coøn ñöôïc goïi laø Kinh caàu Ñöùc Baø Loreto vì ñaây laø nôi xuaát phaùt kinh caàu naøy vaøo naêm 1558, vaø sau ñoù ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Xittoâ V pheâ duyeät vaø truyeàn coâng boá trong toaøn theå Giaùo Hoäi vaøo naêm 1587. Ñoù laø moät trong 5 kinh caàu ñöôïc chính thöùc pheâ duyeät duøng trong toaøn theå Giaùo Hoäi.
Caùc vò Thaùnh ñaõ töøng haønh höông ñeàn thôø Nhaø thaùnh Loreto
Baát cöù nôi naøo coù ñeàn thôø Ñöùc Meï ñích thöïc hieän ra, baïn coù theå chaéc chaén seõ coù nhieàu pheùp laï. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng taïi Nhaø Thaùnh, nôi ñaõ coù raát nhieàu ngöôøi ñöôïc chöõa khoûi khoâng theå giaûi thích ñöôïc veà maët Y khoa. Treân thöïc teá, ít nhaát ba vò Giaùo Hoaøng ñaõ ñöôïc chöõa khoûi moät caùch kyø dieäu taïi ñeàn thôø Nhaø thaùnh Loreto.
Hôn hai ngaøn ngöôøi ñaõ ñöôïc Giaùo hoäi phong thaùnh, phong chaân phöôùc hoaëc toân kính ñaõ ñeán thaêm Nhaø Thaùnh. Thaùnh Teâreâxa thaønh Lisieux, Thaùnh Anphongsoâ Liguori, Thaùnh Frances Cabrini, Hoàng Y Newman, Thaùnh John Neumann vaø Thaùnh Phanxicoâ ñeä Saleâ ñeàu ñaõ vieáng thaêm Nhaø Thaùnh.
Thaùnh Phanxicoâ Assisi vaøo nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû 13 ñaõ thaønh laäp moät tu vieän taïi Sirolo, phía baéc Recanati. Tröôùc söï hoang mang cuûa moät nhoùm caùc tu só, Thaùnh Phanxicoâ ñaõ tieân baùo tröôùc raèng tröôùc khi keát thuùc theá kyû ñoù, moät thaùnh ñöôøng seõ ñöôïc xaây döïng gaàn ñoù, nôi noåi tieáng hôn Roâma hoaëc Gieârusalem vaø caùc tín höõu töø khaép nôi treân theá giôùi seõ ñeán haønh höông Thaùnh ñòa naøy. Lôøi tieân tri naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh laø ñuùng khi Nhaø Thaùnh Loreto ñeán vaøo ngaøy 10 thaùng 12 naêm 1294.
Vaøo ngaøy 4 thaùng 10 naêm 2012, Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI ñaõ ñeán thaêm Ñeàn thôø nhaân kyû nieäm 50 naêm chuyeán vieáng thaêm Ñöùc Gioan 23. Trong chuyeán vieáng thaêm naøy, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI chính thöùc phoù daâng Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Theá Giôùi vaø Naêm Ñöùc tin cho Ñöùc Meï Loreto.
(Source: Catholic Tradition The Miracle of the Holy House of Loreto)