Gôïi yù muïc vuï naêm 2019:
Ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình gaëp khoù khaên
Baøi 3: Quy Luaät Ñoàng Haønh:
Tieäm Tieán Theo Thôøi Gian
Gôïi yù muïc vuï naêm 2019: Ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình gaëp khoù khaên.
Baøi 3: Quy Luaät Ñoàng Haønh: Tieäm Tieán Theo Thôøi Gian
Trong khi ñi ñöôøng ngöôøi ta caàn coù luaät, trong khi haønh höông leà luaät laø chaân lí vì theá tuyeät ñoái caàn thieát. Nhö theá luaät khoâng phaûi laø giôùi haïn maø laø kim chæ nam höôùng daãn ñeå ngöôøi ta ñi ñöôøng khoâng bò laïc. Leà luaät bôûi theá laø moät trôï giuùp cho töï do cuûa con ngöôøi trong khi tìm kieám yù nghóa vaø höôùng ñi cho cuoäc soáng, höôùng ñeán cuøng ñích laø Thieân Chuùa. Leà luaät coù vai troø nhö nguyeân taéc cho moïi söï phaân ñònh caàn thieát ñeå caát böôùc haønh trình.
Hoäi thaùnh khi ñoàng haønh vôùi con ngöôøi yù thöùc raèng con ngöôøi caàn phaûi bieát Leà luaät cuûa Chuùa noùi chung, nhöng ñieàu ñoù khoâng ñuû, coøn caàn phaûi coù moät söï "ñoàng ñieäu" giöõa con ngöôøi vaø söï thieän haûo ñích thöïc. Hieåu nhö theá ñeå traùnh khoâng rôi vaøo thaùi ñoä duy luaät boùp cheát moïi saùng kieán rieâng tö trong khi taêng tröôûng.
Trong khi lieân heä tôùi luaät luaân lí, coù moät luaät ñaëc bieät quan troïng cho vieäc ñoàng haønh, ñoù laø "luaät tieäm tieán", voán lieân heä tôùi khoa sö phaïm nhaèm giuùp con ngöôøi nhaän thöùc luaân lí töøng böôùc vaø noäi taâm hoùa leà luaät. Luaät luaân lí aáy khoâng ngöøng ñöôïc khôi daãn doïc daøi cuoäc ñoàng haønh. YÙ nghóa cuûa noù trong ñoàng haønh laø neàn taûng cho cuoäc löõ haønh theo chaân Chuùa Kitoâ.
Luaät tieäm tieán trong Ñoàng haønh
Ta khoâng ñöôïc ñoàng nhaát "luaät tieäm tieán" vôùi "söï tieäm tieán cuûa luaät" voán ñöôïc hieåu laø coù "nhöõng möùc ñoä khaùc nhau vaø hình thöùc khaùc nhau cuûa giôùi luaät Chuùa cho nhöõng ngöôøi vaø hoaøn caûnh khaùc nhau". Söï hieåu laàm aáy tai haïi ôû choã ngöôøi ta thoûa hieäp qua vieäc thích öùng nhöõng ñoøi hoûi meänh leänh cuûa giôùi luaät vôùi khaû naêng haïn heïp chuû quan cuûa con ngöôøi. Kieåu nhö khi ta noùi: giôùi luaät naøy quaù cöùng raén vôùi baïn, neân toâi phaûi ban boá moät giôùi luaät khaùc cuõng hieäu löïc cho tröôøng hôïp cuûa baïn. Laøm theá coù nghóa laø ñaõ laáy khaû naêng con ngöôøi laøm thöôùc ño cuûa aân suûng, töùc laø rôi vaøo chuû nghóa Peâlagioâ. Giôùi luaät Chuùa thöïc ra khoâng coù tröôøng hôïp ngoaïi leä. Vaán ñeà khoâng phaûi laø mieãn chuaån giöõ moät giôùi luaät quaù söùc, bôûi vì khoâng giöõ luaät laø con ngöôøi ñaõ bò keát aùn haïi thaân roài; chính toäi troïng laøm toån thöông tröôùc heát phaåm giaù luaân lí ngöôøi phaïm toäi. Ñöùc thaùnh cha Phanxicoâ xaùc nhaän raèng "luaät cuõng laø quaø taëng cuûa Thieân Chuùa nhaèm ñeå chæ ñöôøng, moät quaø taëng cho taát caû moïi ngöôøi khoâng tröø moät ai ñeå ngöôøi ta coù theå soáng vôùi söï trôï giuùp cuûa aân suûng". Leà luaät khoâng neân hieåu nhö moät caùi gì aùp ñaët töø beân ngoaøi, nhöng ñuùng hôn nhö laø moät haønh trình noäi taâm höôùng ñeán söï thieän haûo.
Nhö theá, noùi raèng khoâng coù tröôøng hôïp ngoaïi leä ñoái vôùi giôùi luaät luaân lí duy nhaát coù giaù trò cho moïi ngöôøi cuõng coù nghóa laø khoâng coù ai bò ñaët ôû beân leà cuoäc ñoàng haønh. Vaø baát kì söï ñoàng haønh hay phaân ñònh naøo "seõ khoâng bao giôø ñöôïc pheùp boû qua nhöõng yeâu saùch cuûa söï thaät vaø baùc aùi theo Tin möøng nhö Hoäi thaùnh ñeà nghò" (AL 300). Soáng nhöõng ñoøi hoûi cuûa söï thaät vaø baùc aùi laø heä quaû cuûa moät söï hoaùn caûi vaø tin vaøo Tin möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ. Giöõa tình traïng toäi loãi vaø soáng trong Ñöùc Kitoâ, nhö laø giöõa tình traïng cheát vaø soáng maø ta phaûi choïn, khoâng coù nhöõng möùc ñoä khaùc nhau. Ngöôøi phuï nöõ Samaria ñöôïc yeâu caàu khoâng chæ thay ñoåi ñôøi soáng (rôøi boû tình traïng hieän taïi soáng chung ngoaøi hoân nhaân cuûa chò: "ngöôøi hieän ñang soáng vôùi chò khoâng phaûi laø choàng chò" (Ga 4,18)), nhöng tröôùc heát laø nhìn nhaän Ñöùc Kitoâ, nhôø Ngöôøi chò thôø phöôïng Thieân Chuùa trong Thaàn Khí vaø söï thaät (cf. Ga 4,23-24). Chính ñoù laø ñôøi soáng thaät cuûa chò, moät ñôøi soáng khoâng chaáp nhaän coù thang caáp nhieàu möùc ñoä. Moät khi ñaõ ñaït ñöôïc chaân lí söï soáng, ngöôøi ta môùi böôùc leân con ñöôøng thaêng tieán moãi ngaøy trong tö caùch moät keû ñang soáng. Nôi chò phuï nöõ Samaria, ñieàu naøy coù nghóa laø hoaùn caûi trôû thaønh chöùng taù cuûa Thieân Chuùa tröôùc caùc ñoàng baøo cuûa chò. Trong cuoäc soáng döôùi aùnh saùng leà luaät naøy, ta thaáy taát caû yù nghóa cuûa vieäc ñoàng haønh laø giuùp ñôõ con ngöôøi trong quaù trình thaêng tieán trong aân suûng. Coù aân suûng ban ñaàu giuùp söùc, ta coù theå ñaùp traû tình yeâu thöông. ÔÛ ñaâu coù khaùt khao, ôû ñoù coù moät maïch nöôùc phun traøo ra söï soáng muoân ñôøi (cf. Ga 4,14).
Tin vaøo quyeàn naêng cuûa aân suûng
Neáu chaáp nhaän coù söï "tieäm tieán cuûa leà luaät" thì ñoàng haønh trôû thaønh voâ nghóa, vì ngöôøi ta khoâng coøn xem aân suûng nhö khôûi ñaàu cuûa ñoàng haønh, khoâng coøn xem hoaùn caûi laø troïng taâm vaø neân thaùnh laø cuøng ñích nöõa. Khoâng caàn hoaùn caûi, khoâng neân thaùnh nhôø aân suûng, ñoàng haønh khoâng coøn laø vieäc muïc vuï nöõa maø chæ laø moät söï baàu baïn nhaân loaïi hay lieân ñôùi mô hoà naøo ñoù thoâi vì thieáu muïc ñích. Caàn phaûi nhaán maïnh ñeán cuøng ñích vì ñoù laø ñaëc tröng cuûa taát caû tinh thaàn muïc vuï. Chuùng ta khoâng ñöôïc hieåu hình aûnh ví von Giaùo hoäi nhö moät beänh vieän daõ chieán theo nghóa Giaùo hoäi chæ lo chöõa laønh nhöõng veát thöông caáp thôøi hieän taïi cuûa con ngöôøi maø thoâi. Kieåu muïc vuï nhö theá cuoái cuøng seõ thaát baïi thoâi vì chæ lo hoaøn taát vieãn aûnh thaàn linh baèng nhöõng vieäc phaøm nhaân höõu haïn. Traùi laïi, chuùng ta phaûi luoân luoân nhaém tôùi vieäc neân thaùnh, vaø ñöøng bao giôø cho raèng söï thaùnh thieän laø lí töôûng quaù cao vôøi maø nhöõng ngöôøi nhö chò phuï nöõ Samaria kia khoâng theå vôùi tôùi ñöôïc. Cuøng vôùi caùc Ñöùc thaùnh cha chuùng ta vaãn raát tin töôûng vaøo söùc maïnh cuûa aân suûng: "Tuy nhieân, moät ngöôøi ñaõ keát hoân coù theå soáng möùc ñoä cao nhaát cuûa ñöùc aùi. Vì theá, ngöôøi aáy coù theå "ñaït tôùi söï hoaøn thieän phaùt xuaát töø ñöùc aùi, nhôø trung thaønh soáng tinh thaàn caùc lôøi khuyeân Phuùc AÂm. Söï hoaøn thieän nhö theá laø ñieàu coù theå vaø moïi ngöôøi nam nöõ ñeàu coù theå ñaït ñöôïc"" (AL 160).
Caâu hoûi gôïi yù suy tö vaø thaûo luaän
1. Anh chò hieåu leà luaät Chuùa ñeå laøm gì? Caùch rieâng, giôùi luaät hoân nhaân ñôn nhaát vaø baát khaû phaân li coù yù nghóa gì?
2. Taïi sao khoâng theå chaáp nhaän söï "tieäm tieán cuûa leà luaät"? Ñaâu laø yù nghóa cuûa khoa sö phaïm cuûa Thieân Chuùa trong "luaät tieäm tieán"?
3. Taïi sao khoâng nhaèm tôùi vieäc "neân thaùnh" laø ta ñaõ töï keát aùn mình?
4. Anh chò coù kinh nghieäm hay coù bieát moät caâu chuyeän moät ngöôøi naøo ñaõ gaëp gôõ Chuùa vaø hoaùn caûi treân ñöôøng neân thaùnh khoâng?
UÛy ban Muïc vuï Gia ñình
- - - - - - - - -
Gioan Phaoloâ II, Thoâng ñieäp Veritatis splendor, 6/8/1993, 64.
Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán Familiaris Consortio, 22/11/1981, 34.
Phanxicoâ, Amoris laetitia (AL) 295.
Gioan Phaolo II, Huaán giaùo thöù tö (14.4.1982).