Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
tröôùc caùc nhaø laõnh ñaïo daân söï
vaø ngoaïi giao ñoaøn Panama
Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha tröôùc caùc nhaø laõnh ñaïo daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn Panama.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Panama (VietCatholic News 24-01-2019) - Hoâm thöù Naêm, 24 thaùng Gieâng naêm 2019, ngaøy ñaày ñuû ñaàu tieân cuûa ngaøi taïi quoác gia Trung Myõ Panama, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi chuyeän vôùi chính quyeàn, ñaïi dieän cuûa xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn taïi dinh toång thoáng Palas de las Garzas ôû thuû ñoâ Panama. Phaùt bieåu baèng tieáng Taây Ban Nha, laø tieáng meï ñeû cuûa ngaøi, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gôïi leân hình aûnh cuûa moät "toå quoác vó ñaïi" nhö Simon Bolivar ñaõ hình dung khi ngaém nhìn Panama nhö moät vuøng ñaát cuûa söï hoäi tuï vaø cuûa nhöõng giaác mô.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Thöa toång thoáng,
Caùc vò höõu traùch,
Kính thöa quyù vò,
Toâi caùm ôn Toång thoáng, vì nhöõng lôøi chaøo möøng vaø lôøi noùi öu aùi cuûa ngaøi môøi toâi ñeán thaêm ñaát nöôùc naøy. Qua toång thoáng, toâi xin gôûi lôøi chaøo vaø caùm ôn ñeán taát caû ngöôøi daân Panama, töø Darieùn ñeán Chiriquí vaø Bocas del Toro, ñaõ noã löïc tuyeät vôøi ñeå chaøo ñoùn ñoâng ñaûo nhöõng ngöôøi treû ñeán töø khaép nôi treân theá giôùi. Caùm ôn caùc baïn ñaõ môû roäng caùnh cöûa nhaø cuûa caùc baïn cho chuùng toâi.
Toâi baét ñaàu cuoäc haønh höông cuûa mình trong khu vöïc lòch söû naøy, nôi Simoùn Bolívar ñaõ tuyeân boá raèng "neáu theá giôùi phaûi choïn thuû ñoâ cuûa mình, Isthmus cuûa Panama chaéc chaén seõ ñöôïc choïn cho söù meänh vó ñaïi naøy", vaø ñaõ thuyeát phuïc caùc nhaø laõnh ñaïo vaøo thôøi ñoù haõy thöïc hieän giaác mô thoáng nhaát Toå quoác vó ñaïi. Ñoù laø moät lôøi hieäu trieäu giuùp chuùng ta nhaän ra raèng caùc daân toäc cuûa chuùng ta coù theå taïo ra, trui reøn vaø treân heát laø mô veà moät toå quoác vó ñaïi coù theå bao goàm söï toân troïng vaø ñoùn nhaän söï phong phuù ña vaên hoùa cuûa moãi daân toäc vaø moãi neàn vaên hoùa. Laáy caûm höùng naøy, chuùng ta coù theå nhìn Panama nhö moät vuøng ñaát cuûa hoäi tuï vaø cuûa nhöõng giaác mô.
1. Moät vuøng ñaát hoäi tuï
Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc nhìn thaáy trong Coâng Nghò Panama [vaøo thôøi ñoù] vaø caû ngaøy nay trong söï hieän dieän cuûa haøng ngaøn ngöôøi treû mang theo hy voïng vaø mong muoán ñöôïc gaëp gôõ vaø cöû möøng vôùi nhau.
Nhôø vaøo vò trí thuaän lôïi cuûa mình, ñaát nöôùc cuûa caùc baïn laø vuøng ñaát chieán löôïc khoâng chæ ñoái vôùi khu vöïc maø coøn ñoái vôùi toaøn theá giôùi. Panama laø caàu noái giöõa caùc ñaïi döông vaø laø vuøng ñaát töï nhieân cho söï gaëp gôõ. Quoác gia heïp nhaát trong toaøn luïc ñòa Myõ Chaâu naøy laø bieåu töôïng cho söï beàn vöõng phaùt sinh ra töø khaû naêng taïo ra caùc moái lieân keát vaø caùc lieân minh. Naêng löïc naøy hình thaønh neân taâm hoàn cuûa daân toäc Panama.
Moãi ngöôøi trong caùc baïn ñeàu coù moät vò trí ñaëc bieät trong vieäc xaây döïng quoác gia, vaø ñöôïc môøi goïi ñeå baûo ñaûm raèng vuøng ñaát naøy coù theå soáng theo ôn goïi cuûa mình laø moät vuøng ñaát cuûa hoäi tuï vaø gaëp gôõ. Ñieàu naøy lieân quan ñeán caùc quyeát ñònh, nhöõng cam keát vaø noã löïc haøng ngaøy ñeå baûo ñaûm raèng taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù cô hoäi ñeå caûm thaáy raèng hoï laø nhöõng taùc nhaân cuûa vaän meänh chính mình, gia ñình vaø caû quoác gia nöõa. Khoâng theå nghó ñeán töông lai cuûa moät xaõ hoäi neáu khoâng coù söï tham gia tích cöïc - chöù khoâng phaûi chæ laø treân danh nghóa maø thoâi - cuûa moãi thaønh vieân, theo moät caùch theá maø nhaân phaåm cuûa ngöôøi aáy ñöôïc thöøa nhaän vaø baûo ñaûm thoâng qua khaû naêng tieáp caän vôùi moät neàn giaùo duïc coù phaåm chaát cao, vaø nhöõng coâng aên vieäc laøm xöùng ñaùng. Hai thöïc teá naøy giuùp chuùng ta coù theå nhaän ra vaø ñaùnh giaù cao taøi naêng vaø söï naêng ñoäng saùng taïo cuûa daân toäc naøy. Cuõng theá, chuùng laø thuoác giaûi ñoäc toát nhaát cho baát kyø hình thaùi "baûo hoä" naøo haïn cheá quyeàn töï do cuûa caùc coâng daân, buoäc hoï phaûi tuøng phuïc hay xem thöôøng phaåm giaù cuûa hoï, ñaëc bieät cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát.
Taøi naêng cuûa nhöõng vuøng ñaát naøy ñöôïc ghi daáu baèng söï phong phuù cuûa caùc daân toäc baûn ñòa nhö nhöõng ngöôøi bribri, bugle, emberaù, kuna, Nasoteribe, ngabe vaø waunana, laø nhöõng daân toäc coù raát nhieàu ñieàu ñeå lieân heä ñeán vaø nhaéc nhôù veà vaên hoùa vaø taàm nhìn cuûa hoï ñoái vôùi theá giôùi. Toâi chaøo hoï vaø toâi caûm ôn hoï. Trôû thaønh moät vuøng ñaát hoäi tuï coù nghóa laø cöû möøng, thöøa nhaän vaø laéng nghe ñieàu gì laø ñaëc thuø cuûa töøng daân toäc naøy vaø cuûa taát caû nhöõng ngöôøi nam nöõ ñang taïo neân boä maët cuûa Panama vaø ñang laøm vieäc ñeå xaây döïng moät töông lai hy voïng. Chuùng ta chæ coù theå baûo veä thieän ích chung vaø ñaët chuùng vöôït leân treân tö lôïi cuûa moät caù nhaân hoaëc chæ moät vaøi ngöôøi khi chuùng ta coù moät quyeát ñònh quyeát lieät muoán chia seû trong coâng lyù thieän ích cuûa ta.
Theá heä treû, vôùi nieàm vui vaø söï nhieät tình, vôùi töï do, söï nhaïy caûm vaø naêng löïc pheâ phaùn, ñoøi hoûi ngöôøi lôùn, vaø ñaëc bieät laø taát caû nhöõng ngöôøi thöïc hieän vai troø laõnh ñaïo trong cuoäc soáng coâng coäng, phaûi soáng moät cuoäc soáng xöùng hôïp vôùi phaåm giaù vaø quyeàn bính maø hoï naém giöõ vaø ñaõ ñöôïc trao phoù cho hoï. Hoï ñöôïc môøi goïi soáng ñôn sô vaø minh baïch, vôùi tinh thaàn traùch nhieäm roõ raøng ñoái vôùi ngöôøi khaùc vaø ñoái vôùi theá giôùi cuûa chuùng ta. Hoï ñöôïc môøi goïi soáng moät cuoäc soáng minh chöùng raèng coâng boäc cuûa daân laø moät töø ñoàng nghóa vôùi trung thöïc vaø coâng lyù, vaø phaûn nghóa vôùi taát caû caùc hình thaùi tham nhuõng. Nhöõng ngöôøi treû tuoåi ñoøi hoûi moät cam keát trong ñoù taát caû - baét ñaàu töø nhöõng ngöôøi trong chuùng ta töï xöng mình laø Kitoâ höõu - haõy coù gan daï ñeå xaây döïng moät neàn chính trò nhaân vaên thöïc söï (Hieán Cheá Vui Möøng vaø Hy Voïng, 73) khieán cho con ngöôøi trôû thaønh trung taâm vaø con tim cuûa moïi thöù. Ñoù laø moät neàn chính trò hoaït ñoäng ñeå xaây döïng moät neàn vaên hoùa minh baïch hôn trong chính phuû, trong khu vöïc tö nhaân vaø toaøn daân, theo lôøi caàu nguyeän cuûa baïn cho ñaát nöôùc mình: "Xin cho chuùng toâi löông thöïc haøng ngaøy: xin cho chuùng con coù theå duøng böõa trong nhaø mình, vaø trong moät tình traïng söùc khoûe xöùng ñaùng vôùi con ngöôøi."
2. Vuøng ñaát cuûa nhöõng giaác mô
Trong nhöõng ngaøy naøy, Panama seõ khoâng chæ ñöôïc ñeà caäp ñeán nhö moät trung taâm trong khu vöïc hoaëc moät ñòa ñieåm chieán löôïc veà phöông dieän thöông maïi, hay laø nôi quaù caûnh cuûa con ngöôøi: noù seõ bieán thaønh moät trung taâm cuûa hy voïng. Ñoù laø moät ñieåm gaëp gôõ nôi nhöõng ngöôøi treû ñeán töø khaép naêm chaâu, traøn ngaäp öôùc mô vaø hy voïng, seõ aên möøng, gaëp gôõ nhau, caàu nguyeän vaø khôi daäy mong muoán vaø cam keát cuûa hoï ñeå xaây döïng moät theá giôùi nhaân baûn hôn. Qua ñoù, hoï seõ thaùch thöùc nhöõng quan ñieåm thieån caän vaø ngaén haïn, bò quyeán ruõ bôûi söï cam chòu hoaëc loøng tham lam, hay ñang bò laøm moài ngon cho naõo traïng suøng baùi kyõ thuaät, tin raèng caùch duy nhaát tieán leân laø tuaân theo luaät caïnh tranh, maïnh ñöôïc yeáu thua, trong ñoù keû maïnh aên treân löng cuûa keû yeáu (Toâng Huaán Nieàm Vui Tin Möøng, 53). Tin nhö theá laø ñoùng cöûa töông lai, kheùp kín moät vieãn töôïng môùi cuûa nhaân loaïi. Khi chaøo ñoùn nhöõng giaác mô cuûa nhöõng ngöôøi treû tuoåi naøy, Panama moät laàn nöõa laïi trôû thaønh vuøng ñaát cuûa nhöõng öôùc mô thaùch thöùc raát nhieàu nhöõng ñònh kieán trong thôøi ñaïi chuùng ta vaø môû ra nhöõng chaân trôøi thieát yeáu coù theå laøm phong phuù con ñöôøng phía tröôùc thoâng qua moät caùi nhìn toân troïng vaø töø bi vôùi ngöôøi khaùc. Trong nhöõng ngaøy naøy, chuùng ta seõ chöùng kieán vieäc môû ra caùc keânh giao tieáp vaø hieåu bieát môùi, caùc keânh lieân ñôùi, saùng taïo vaø hoã trôï laãn nhau; caùc keânh cuûa tình nhaân loaïi thuùc ñaåy nhöõng daán thaân vaø vöôït qua tình traïng voâ danh vaø coâ laäp, cho moät caùch kieán taïo lòch söû môùi.
Moät theá giôùi khaùc laø ñieàu coù theå! Chuùng ta bieát ñieàu naøy vaø nhöõng ngöôøi treû tuoåi thuùc giuïc chuùng ta döï phaàn vaøo vieäc xaây döïng theá giôùi ñoù, ñeå giaác mô cuûa chuùng ta khoâng coøn laø phuø du hay phuø phieám, maø coù theå thuùc ñaåy moät giao öôùc xaõ hoäi trong ñoù moïi ngöôøi ñeàu coù cô hoäi mô veà moät ngaøy mai. Quyeàn töông lai cuõng laø moät nhaân quyeàn.
Höôùng veà chaân trôøi naøy, nhöõng lôøi cuûa Ricardo Miroù döôøng nhö trôû neân soáng ñoäng. Khi haùt veà queâ höông yeâu daáu cuûa mình, anh noùi: "Khi hoï nhìn thaáy queâ höông cuûa toâi, hoï coù theå noùi raèng mieàn ñaát naøy ñöôïc hình thaønh bôûi thaùnh yù Thieân Chuùa, ñeå döôùi aùnh maët trôøi chieáu soi, caû nhaân loaïi coù theå hoäi tuï treân daûi ñaát naøy" (Patria de mis amores).
Moät laàn nöõa toâi caùm ôn caùc baïn vì taát caû nhöõng gì caùc baïn ñaõ laøm ñeå bieán cuoäc gaëp gôõ naøy thaønh hieän thöïc vaø toâi baøy toû vôùi ngaøi, thöa Toång thoáng, vaø taát caû nhöõng ngöôøi coù maët ôû ñaây, cuõng nhö taát caû nhöõng ai tham gia cuøng chuùng ta qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng, nhöõng lôøi chuùc toát ñeïp nhaát cuûa toâi cho nieàm hy voïng vaø nieàm vui môùi trong söï phuïc vuï thieän ích chung.
Caàu xin Ñöùc Meï Santa Maria La Antigua, chuùc phuùc vaø phuø hoä Panama.
(Source Libreria Editrice Vaticana MEETING WITH THE AUTHORITIES, WITH THE DIPLOMATIC CORPS AND WITH REPRESENTATIVES OF SOCIETY ADDRESS OF HIS HOLINESS Palacio Bolivar - Ministry of Foreign Affairs (Panama) Thursday, 24 January 2019)