Phoûng vaán Ñöùc cha Anphong Nguyeãn Höõu Long,
taân giaùm muïc Giaùo phaän Vinh
Phoûng vaán Ñöùc cha Anphong Nguyeãn Höõu Long, taân giaùm muïc Giaùo phaän Vinh.
Thöïc hieän: Vaên Yeân, SJ
Vatican (Vat. 9-01-2019) - Ngaøy 22 thaùng 12 naêm 2018, Phoøng baùo chí Toaø Thaùnh chính thöùc thoâng baùo Ñöùc Thaùnh Cha boå nhieäm Ñöùc cha Anphongsoâ Nguyeãn Höõu Long, laøm giaùm muïc giaùo phaän Vinh. Nhaân dòp naøy, Vatican News coù moät cuoäc phoûng vaán vôùi ngaøi:
Con kính chaøo Ñöùc Cha,
Xin caûm ôn Ñöùc Cha ñaõ cho chuùng con coù cuoäc phoûng vaán naøy!
1. Tröôùc heát, xin Ñöùc Cha cho bieát caûm nhaän cuûa Ñöùc Cha khi ñöôïc boå nhieäm laøm giaùm muïc giaùo phaän Vinh!
- Khi ñöôïc tin boå nhieäm vaøo Vinh, toâi caûm thaáy buoàn vui, lo aâu, phoù thaùc vaø bình an. Toâi chæ vui moät tí thoâi, vì söï boå nhieäm naøy noùi leân söï tín nhieäm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø Toøa Thaùnh daønh cho, khi trao vaøo tay toâi moät giaùo phaän lôùn vaø ñoâng giaùo daân, coù beà daøy lòch söû, noåi tieáng veà loøng tin, loøng ñaïo ñöùc vaø loøng kieân trung giöõa bao gian lao khoán khoù. Toâi buoàn hôi nhieàu vì phaûi xa giaùo phaän Höng Hoùa, nôi maø naêm naêm röôõi qua, toâi gaén boù heát mình, heát tình. Toâi cöù nghó mình seõ ôû vôùi giaùo phaän naøy ñeán cheát. Toâi lo aâu nhieàu hôn caû, vì tröôùc gaùnh naëng nhö theá, mình taøi heøn söùc yeáu, lieäu coù theå ñaûm ñöông khoâng. Sau cuøng, toâi beøn phoù daâng moïi söï trong tay Chuùa. Chuùa muoán thì toâi xin vaâng. Vaø toâi thaáy bình an.
2. Vôùi gaàn 6 naêm giaùm muïc vôùi khaåu hieäu giaùm muïc "Mang vaøo mình muøi chieân", vaø khoâng bieát con coù theå duøng töø "laên loän" ñeå noùi raèng Ñöùc Cha ñaõ laên loän vôùi ñaøn chieân taïi giaùo phaän Höng Hoaù, xin Ñöùc Cha cho bieát thao thöùc vaø öu tö cuûa Ñöùc Cha khi ñang laø giaùm muïc phuï taù giaùo phaän Höng Hoaù vôùi nhöõng ñaëc thuø cuûa vuøng Taây Baéc, vaø baây giôø phaûi rôøi khoûi ñaøn chieân aáy.
- Khi veà vôùi giaùo phaän Höng Hoùa, toâi thaáy ngay ñaây laø moät giaùo phaän ñaùng thöông veà moïi maët. Bao naêm thieáu thoán caû vaät chaát laãn tinh thaàn, khoâng ñöôïc söï chaêm soùc muïc vuï ñaày ñuû, vì coù thôøi kyø caû giaùo phaän roäng lôùn 10 tænh thaønh nhö theá maø chæ coù 17 linh muïc lôùn tuoåi, giaø yeáu. Ngöôøi coâng giaùo Kinh ñaõ vaäy, ngöôøi coâng giaùo H'moâng coøn ñaùng thöông hôn vì tuyeät nhieân khoâng coù linh muïc naøo ñeán ñöôïc vôùi hoï. Hoï töï giöõ ñaïo, sinh con vaø röûa toäi, ñoïc kinh ñoïc nguyeän trong gia ñình maø giöõ ñöùc tin. Ñôøi soáng vaät chaát cuûa hoï thieáu thoán laém, vì toaøn soáng treân vuøng nuùi cao, haàu nhö taùch bieät vôùi ngöôøi Kinh. Toâi coøn nhôù nhöõng laàn vaøo thaêm caùc gia ñình H'moâng, nhaø cöûa hoï tueành toaøng, raùch naùt, luïp xuïp, toái taêm, khoâng coù moät caùi gì ñaùng giaù. Con nít thì laám lem, thieáu aùo maëc, thieáu côm aên, thieáu deùp ñi... Toâi nghó phaûi naêng lui tôùi vôùi hoï ñeå naâng ñôõ ñöùc tin cho hoï, hoï caàn linh muïc, caàn thaùnh leã, caàn bieát Chuùa nhieàu hôn, caàn söï hieän dieän cuûa mình. Veà maët vaät chaát, toâi giuùp hoï coù mieáng côm, manh aùo, söûa laïi nhaø cöûa, giuùp con em hoï ñi hoïc... Toâi nghó phaûi ñeàn buø cho hoï gaáp hai gaáp ba, vì hoï quaù thieät thoøi bao laâu nay.
- Ñoái vôùi caùc coäng ñoaøn ngöôøi Kinh, cuõng vì bao naêm thieáu thoán phaàn thieâng lieâng, neân xöù naøo cuõng coù ngöôøi nguoäi laïnh, ô hôø ñöùc tin, moät soá maát ñöùc tin nöõa. Chöa noùi ñeán vieäc Phuùc AÂm hoùa ngöôøi chöa bieát Chuùa, maø nguyeân vieäc taùi Phuùc AÂm hoùa nhöõng ngöôøi nguoäi laïnh cuõng ñaõ ñoøi hoûi nhieàu coâng söùc roài. Ngoaøi ra, caàn cuûng coá ñöùc tin cho ngöôøi ñang giöõ ñaïo, vì hoï hieåu bieát giaùo lyù ít laém, giöõ ñaïo theo thoùi quen thoâi.
Chính vì theá, nhôø coù ñöùc cha chính Gioan Maria Vuõ Taát lo vieäc quaûn trò, neân toâi ñöôïc thong dong ñi laïi nhieàu trong giaùo phaän, ñeán vôùi caùc coäng ñoaøn Kinh laãn H'moâng. Tính laïi thì thôøi gian toâi ôû taïi Toøa giaùm muïc ít hôn thôøi gian toâi ñi ñeán caùc xöù ñaïo. Toâi cuõng chaân thaønh ñoái thoaïi vôùi chính quyeàn, nhôø ñoù maø coù söï hieåu bieát nhau, daãn ñeán söï thoâng thoaùng veà chính saùch toân giaùo. Baây giôø coù theå noùi söï giöõ ñaïo vaø haønh ñaïo deã daøng, côûi môû hôn tröôùc nhieàu.
3. Naêm 1650 taïi Roma, cha Ñaéc Loä ñaõ noùi tôùi soá tín höõu taïi Vieät Nam khoaûng 300,000 (coù leõ hôi quaù, nhöng cuõng ñaõ coù soá ñaùng keå) chæ sau chöa ñaày 40 naêm truyeàn giaùo, maø daân soá Ñaøng Ngoaøi thôøi ñoù khoaûng 4 trieäu. Tæ leä ngöôøi Coâng giaùo nhö theá cuõng baèng ngaøy nay, nghóa laø töø ñoù tôùi nay, löôïng tín höõu Coâng Giaùo chæ taêng nhôø taêng daân soá töï nhieân maø thoâi. (Klaus Schatz, Hoa Traùi ÔÛ Phöông Ñoâng, NXB Phöông Ñoâng, 2017, tr. 269).
Vôùi tö caùch laø chuû tòch Uyû ban Loan baùo Tin Möøng thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, Ñöùc Cha nhaän ñònh theá naøo veà vieäc Loan Baùo Tin Möøng cuûa Giaùo Hoäi Vieät Nam thôøi ñaàu vaø hieän nay? Theo kinh nghieäm cuûa Ñöùc Cha, ñaâu laø ñieàu coát loõi cuûa vieäc Loan Baùo Tin Möøng?
- Thaønh quaû cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng coù hai maët, moät maët thaáy ñöôïc qua söï taêng tröôûng cuûa Hoäi Thaùnh höõu hình vaø cô caáu. Veà maët naøy thì phaûi coâng nhaän laø söù maïng Loan baùo Tin Möøng taïi Vieät Nam xem ra khoâng ñôm hoa keát traùi sum sueâ nhö yù nguyeän cuûa Chuùa (xem Mt 13,8). Tyû leä ngöôøi coâng giaùo taïi Vieät Nam khoâng nhích leân trong boán naêm thaäp nieân qua! So saùnh vôùi Giaùo Hoäi Haøn Quoác cuõng ôû taïi AÙ Chaâu, cuõng chòu aûnh höôûng Phaät Khoång Laõo, cuõng bò baùch haïi khoác lieät trong maáy theá kyû nhö Vieät Nam, tröôùc ñaây hoï thua xa ta, baây giôø thì ngöôïc laïi. Vaø neáu so saùnh vôùi anh em Tin Laønh taïi vuøng Taây Baéc naøy thì cuõng theá. Hoï cuøng chòu moät hoaøn caûnh nhö ta, cuõng bò baét bôù, caám caùch ñuû kieåu, theá maø hoï phaùt trieån raát nhanh. ÔÛ Lai Chaâu, Coâng giaùo chæ coù 15 coäng ñoaøn vôùi 1,600 ngöôøi, coøn Tin Laønh coù 200 ñieåm nhoùm vôùi gaàn 40,000 tín ñoà. ÔÛ Ñieän Bieân, trong khi Coâng giaùo chæ coù 2,552 ngöôøi trong 11 coäng ñoaøn, thì Tin Laønh coù 40,000 ngöôøi trong hôn 200 ñieåm nhoùm.
Tuy nhieân, neáu hieåu loan baùo Tin möøng hay ñuùng hôn, Phuùc AÂm hoùa, coù nghóa laø laøm cho Phuùc AÂm (Tin Möøng) thaám nhaäp ñôøi soáng caù nhaân vaø xaõ hoäi, thì chuùng ta seõ thaáy vaán ñeà khaùc ñi. Khi ngöôøi Coâng giaùo ñeå cho Phuùc AÂm thaám nhaäp vaøo ñôøi soáng vaø bieán ñoåi mình, chaúng haïn soáng toát laønh, töû teá, yeâu thöông, tha thöù..., thì ñoù ñaõ laø loan baùo Tin möøng; neáu Phuùc AÂm aûnh höôûng ñeán xaõ hoäi, khieán cho ngöôøi khoâng coù ñaïo cuõng soáng toát ñeïp, thì vieäc loan baùo Tin Möøng ñaõ thaønh coâng roài. Keát quaû cuûa noù khoâng haún döïa treân söï gia taêng soá ngöôøi theo ñaïo. Tin theo ñaïo laø vieäc cuûa moät ngöôøi vôùi Chuùa. Chuùa ban ñöùc tin cho ai, ngöôøi aáy môùi ñöôïc. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaéc nhôû trong Toâng huaán Nieàm vui cuûa Tin Möøng : "Hoäi Thaùnh phaùt trieån khoâng phaûi baèng vieäc chieâu duï, nhöng baèng söùc thu huùt" (soá 14).
Sau ñaây, toâi xin neâu vaøi nhaän ñònh veà vieäc thi haønh söù maïng loan baùo Tin Möøng taïi Vieät Nam.
- Xem ra, ngöôøi coâng giaùo Vieät Nam ít quan taâm thi haønh söù maïng naøy, hoï chæ môùi giöõ ñaïo cho mình. Hoï deã nghó loan baùo Tin Möøng laø söù maïng cuûa ai khaùc chöù khoâng phaûi cuûa mình, trong khi noù ñích thöïc laø traùch nhieäm cuûa moïi tín höõu Chuùa Kitoâ, Boä Giaùo Luaät 1983 xaùc ñònh : "Taát caû caùc tín höõu coù nghóa vuï vaø quyeàn lôïi phaûi laøm sao cho söù ñieäp cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa caøng ngaøy caøng ñöôïc truyeàn tôùi heát moïi ngöôøi, thuoäc moïi thôøi vaø moïi nôi" (Ñ.211).
- Döïa vaøo lôøi Ñöùc Thaùnh Cha Gioan-Phaoloâ II : "Coâng cuoäc Taân Phuùc AÂm hoùa caàn coù nhieät huyeát môùi, phöông phaùp môùi vaø caùch trình baøy môùi", ta thaáy taïi Vieät Nam hieän nay, chuùng ta ñang thieáu caû ba yeáu toá naøy. Vaø ñoù laø nhöõng ñieàu coát loõi, khoâng theå thieáu neáu muoán loan baùo Tin Möøng.
4. Ñöùc Cha sinh taïi Haø Noäi, ñöôïc ñaøo taïo cô baûn vaø muïc vuï taïi Quaûng Nam, Ñaø Naüng, laøm linh höôùng vaø giaùo sö taïi Hueá, laøm giaùm muïc taïi Höng Hoaù, vaø baây giôø taïi Vinh. Xin Ñöùc Cha chia seû kinh nghieäm phong phuù veà ñòa lyù vaø vaên hoaù naøy trong vieäc muïc vuï vaø Loan Baùo Tin Möøng, ñaëc bieät taïi giaùo phaän Vinh trong thôøi gian tôùi.
- Toâi coù cô may ñöôïc traûi nghieäm qua nhieàu vuøng mieàn cuûa Toå quoác vaø hoïc ñöôïc tính caùch ñaëc thuø cuûa moãi nôi. Haø Noäi "ngaøn naêm vaên vaät" ôû mieàn Baéc, nôi toâi sinh ra, cho toâi söï tinh teá. Quaûng Nam Ñaø Naüng, vuøng "ñaát caøy leân soûi ñaù", nôi toâi lôùn leân, ñi tu roài laøm linh muïc, hun ñuùc cho toâi tinh thaàn chòu ñöïng gian khoå, ñaëc bieät nhôø thôøi gian hôn ba naêm treân coâng tröôøng Phuù Ninh, nôi lao ñoäng laø "khoå sai" hôn laø "vinh quang". "Hueá moäng Hueá mô" ñaäm neùt tinh hoa vaên hoùa cho toâi tính caùch nheï nhaøng, vaø moâi tröôøng ñaïi chuûng vieän, nôi toâi gaén boù vôùi söù maïng ñaøo taïo linh muïc trong 15 naêm, giuùp toâi chín muøi trong söù maïng vaø ñôøi soáng linh muïc. Coøn Höng Hoùa laø nôi, trong hôn 5 naêm qua, toâi thöïc hieän nhöõng hoaøi baõo muïc vuï, ñaëc bieät vôùi anh chò em H'moâng chaân chaát, ñôn sô, thaønh tín, cho toâi theâm kinh nghieäm thieát thöïc veà söù vuï muïc töû. Baây giôø, ñöôïc sai ñeán vôùi giaùo phaän Vinh, ôû Baéc Trung boä, nôi con ngöôøi giaøu khí phaùch cang cöôøng, daùm ñöông ñaàu vôùi nghòch caûnh, toâi mong seõ hoïc theâm tính caùch naøy ñeå coù theå vöôït qua nhöõng khoù khaên tröôùc maét trong söù vuï cuûa toâi.
5. Xin Ñöùc Cha cho bieát theâm nhöõng öu tö hay chia seû cuûa Ñöùc Cha nhaén gôûi ñeán thính giaû nghe ñaøi, trong ñoù coù caùc giaùo daân Vinh cuûa Ñöùc Cha!
- Vôùi caùc thính giaû nghe ñaøi, toâi muoán chia seû ñieàu naøy: Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ thaät laø vò Muïc töû toái cao cuûa Hoäi Thaùnh qua phong caùch phuïc vuï cuûa ngaøi : thaúng thaén, khieâm toán, hieàn hoøa, laéng nghe, daán thaân vaø gaàn guõi moïi ngöôøi... Toâi xin quyù thính giaû caàu nguyeän cho chuùng toâi, caùc muïc töû, noi göông ngaøi maø daán thaân phuïc vuï taän tình taïi nôi maø Chuùa vaø Hoäi Thaùnh sai ñeán.
- Vôùi giaùo phaän Vinh, toâi vui möøng ñöôïc sai ñeán ñeå phuïc vuï, vaø toâi nguyeän phuïc vuï heát mình. Toâi mong ñöôïc söï ñoùn nhaän vaø coäng taùc cuûa moïi thaønh phaàn daân Chuùa ñeå cuøng nhau xaây döïng giaùo phaän cho vinh danh Chuùa. Teân giaùo phaän môøi goïi chuùng ta khoâng tìm "vinh" cho mình, maø laø cho Chuùa, vì chæ duy moät mình Ngaøi ñaùng ñöôïc chuùc tuïng raèng : "Chính nhôø Ñöùc Kitoâ, vôùi Ngöôøi vaø trong Ngöôøi, maø moïi danh döï vaø vinh quang ñeàu qui veà Chuùa, laø Cha toaøn naêng, trong söï hôïp nhaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán muoân ñôøi. Amen".
Xin chaân thaønh caùm ôn quyù thính giaû.
Con xin chaân thaønh caûm ôn Ñöùc Cha!
Kính chuùc Ñöùc cha traøn ñaày ôn thaùnh ñeå chu toaøn söù vuï môùi Chuùa trao phoù!