Göông hy sinh cöùu giuùp ngöôøi Do thaùi
cuûa gia ñình Ulma
Göông hy sinh cöùu giuùp ngöôøi Do thaùi cuûa gia ñình Ulma.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vat. 13-12-2018) - Ngaøy 24 thaùng 03 naêm 2018, Balan ñaõ toå chöùc kyû nieäm laàn thöù nhaát Ngaøy toaøn quoác töôûng nhôù caùc gia ñình Balan ñaõ giuùp ñôõ ngöôøi Do thaùi trong cuoäc baùch haïi cuûa quaân phaùt xít Ñöùc. Ngaøy 24 thaùng 03 naêm 1944 laø ngaøy gia ñình Ulma, goàm coù cha meï vaø 7 ñöùa con, ñaõ bò phaùt xít Ñöùc taøn saùt vaøo naêm 1944, vì ñaõ cho ngöôøi Do thaùi truù aån trong nhaø cuûa mình.
Naêm 1939, Hitler ñaõ khai maøo chieán tranh theá giôùi thöù hai khi taán coâng Balan. Naêm 1941 quaân Ñöùc ñaõ quyeát ñònh tieâu dieät ngöôøi Do thaùi, vaø hoï baét ñaàu keá hoaïch taøn saùt 11 trieäu ngöôøi Do thaùi ôû Chaáu AÂu. Khi ñoù taïi Balan coù 4 trieäu ngöôøi Do thaùi, chieám 10% daân soá caû nöôùc. Vì theá quaân Ñöùc ñaõ toå chöùc nhöõng traïi taäp trung ngay treân ñaát Balan ñeå tieâu dieät ngöôøi Do thaùi, trong ñoù coù traïi taäp trung Auschwitz.
Ngay caû khi chính hoï laø ñoái töôïng baùch haïi cuûa quaân Ñöùc, ngöôøi Balan ñaõ phaùt ñoäng moät chieán dòch giuùp ñôõ ngöôøi Do thaùi, do caùc toå chöùc vaø hieäp hoäi bí maät cuûa Balan höôùng daãn, trong ñoù coù Hoäi ñoàng trôï giuùp ngöôøi Do thaùi, ñöôïc goïi laø "Zegota", ñöôïc thaønh laäp naêm 1942.
Giaùo hoäi Balan cöùu giuùp ngöôøi Do thaùi
Giaùo hoäi Balan cuõng daán thaân, toå chöùc trôï giuùp vaät chaát, che daáu ngöôøi Do thaùi trong caùc tu vieän vaø ñan vieân, keâu goïi giuùp ñôõ hoï döôùi moïi hình thöùc, treân heát laø göông saùng cuûa caùc Giaùm muïc, linh muïc vaø nöõ tu, nhöõng ngöôøi ñaõ soáng lyù töôûng t yeâu thöông Ki-toâ giaùo daønh cho tha nhaân, trong thôøi khaéc ñen toái vaø voâ nhaân ñaïo.
Khi ñoù, quaân Ñöùc aùp duïng moät ñaïo luaät ôû Balan: nhöõng ai giuùp ñôõ ngöôøi Do thaùi, döôùi baát cöù hình thöùc naøo, cuõng phaûi nhaän aùn töû hình. Nhöng duø cho nguy hieåm ñeán maïng soáng, ngöôøi Balan ñaõ cöùu soáng raát nhieàu ngöôøi Do thaùi; ngöôøi ta tính raèng khoaûng 1 trieäu ngöôøi Balan baèng nhöõng caùch theá khaùc nhau ñaõ cöùu ñöôïc khoaûng 300 ngaøn ngöôøi Do thaùi.
Danh saùch nhöõng ngöôøi Balan cöùu giuùp ngöôøi Do thaùi cuõng coù teân cuûa caùc Giaùm muïc vaø linh muïc. 11 trong soá 13 Giaùm muïc trong vuøng vaãn ôû laïi Balan trong cuoäc dieät chuûng vaø ñaõ tham gia cöùu giuùp ngöôøi Do thaùi. Moät giaùm muïc di cö ñeán Anh quoác cuõng ñaõ leân tieáng treân Radio Luaân ñoân ñeå toá caùo toäi aùc choáng laïi ngöôøi Do thaùi cuûa quaân phaùt xít Ñöùc.
Gia ñình Ulma
Gia ñình Ulma, moät gia ñình noâng daân bình thöôøng, laøm ngheà thuoäc da ôû laøng Markowa, mieàn ñoâng nam Balan, nôi bò quaân Ñöùc chieám ñoùng, thuoäc vaøo soá nhöõng ngöôøi Balan anh huøng ñaõ giuùp ñôõ ngöôøi Do thaùi. Ñoái vôùi hoï, khoâng coù so ño tính toaùn, hay sôï haõi, chæ ñôn giaûn laø cöùu giuùp ngöôøi khoán cuøng, bò ñoái xöû baát coâng, voâ nhaân ñaïo. Vaøo khoaûng cuoái naêm 1942, duø cho soáng trong hoaøn caûnh ngheøo khoå vaø bieát raèng seõ gaëp nguy hieåm, gia ñình Ulma ñaõ cho 8 ngöôøi Do thaùi aån truù trong gia ñình hoï. Moät caûnh saùt ñaõ toá caùo vôùi quaân Ñöùc vieäc gia ñình Ulma ñang che daáu ngöôøi Do thaùi. Saùng ngaøy 24 thaùng 03 naêm 1944, 5 teân lính Ñöùc vaø moät soá caûnh saùt ñaõ ñeán tröôùc nhaø cuûa gia ñình Ulma. Nhöõng ngöôøi lính Ñöùc baét ñaàu baén nhöõng ngöôøi Do thaùi, sau ñoù ñeán ñoâi vôï choàng treû nhaø Ulma: Joùzef 44 tuoåi vaø Wiktoria 32 tuoåi, khi ñoù baø Wiktoria ñang mang thai ñöùa con thöù 7.
Moät nhaân chöùng keå laïi: "Vaøo luùc quaân Ñöùc xöû baén taïi gia ñình Ulma, ngöôøi ta nghe thaáy nhöõng tieáng la heùt than khoùc khuûng khieáp. Nhöõng ñöùa treû caàu cöùu vôùi cha meï caùc em khi hoï ñaõ bò gieát cheát . Ñoù laø moät caûnh thaät ñau loøng." Vaøi phuùt sau ñoù, vieân só quan chæ huy quyeát ñònh saùt haïi caû 6 ñöùa treû con caùi cuûa oâng baø Ulma, ñeå "cho coäng ñoàng khoâng gaëp raéc roái". 6 ñöùa treû ôû caùc ñoä tuoåi: 8 tuoåi, 6 tuoåi, 5 tuoåi, 4 tuoåi, 3 tuoåi vaø 1.5 tuoåi. Theá laø trong voøng vaøi phuùt, hôn moät chuïc maïng ngöôøi ñaõ bò saùt haïi.
Treân ñöôøng hieån thaùnh
Naêm 1995, oâng baø Joùzef vaø Wiktoria Ulma ñöôïc UÛy ban Do thaùi coâng nhaän laø "Ngöôøi coâng chính giöõa caùc daân nöôùc". Giaùo hoäi Coâng giaùo nhìn nhaän loøng ñaïo ñöùc nhieät thaønh cuûa hoï cuõng nhö haønh ñoäng anh huøng ñöôïc thuùc ñaåy bôûi tình yeâu Ki-toâ giaùo ñoái vôùi tha nhaân. Vaøo naêm 2003, aùn phong chaân phöôùc cho gia ñình Ulma baét ñaàu ñöôïc tieán haønh taïi giaùo phaän Przemysl vaø ñaàu naêm 2017 Vatican ñaõ cho pheùp taùch hoà sô phong chaân phöôùc cuûa gia ñình Ulma khoûi hoà sô chung cuûa caùc vò töû ñaïo Balan. Nhö theá, tieán trình ñieàu tra vaø hoaøn taát hoà sô phong chaân phöôùc cho gia ñình naøy seõ ñöôïc tieán haønh nhanh choùng hôn.
Ñeå ghi nhôù söï hy sinh cuûa gia ñình Ulma, hoài thaùng 11 naêm 2018, Ñöùc toång Giaùm muïc giaùo phaän Przemysl vaø Quyõ Gia ñình Ulma ñaõ toå chöùc moät cuoäc trieãn laõm taïi ñaïi hoïc Giaùo hoaøng Urbaniana ôû Roma ñeå vinh danh hoï.