Giaùo hoäi Coâng giaùo thaêng tieán
ñôøi soáng ngöôøi phuï nöõ Nuba
Giaùo hoäi Coâng giaùo thaêng tieán ñôøi soáng ngöôøi phuï nöõ Nuba.
Hoàng Thuûy
Nuba (Vat. 20-10-2018) - Ngöôøi daân Nuba vaãn tin raèng ngöôøi nam cao quyù hôn ngöôøi nöõ vaø hoï ñöôïc caùc ñaëc quyeàn hôn. Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ giuùp thay ñoåi tö töôûng naøy, giuùp cho caùc treû nöõ ñöôïc ñi hoïc, giuùp caùc phuï nöõ hoïc ngheà ñeå chaêm lo cho gia ñình.
Khi Toma Konyono lôùn leân taïi moät ngoâi laøng ôû daõy nuùi Nuba. Haøng ñeâm, gia ñình coâ thöôøng nghe tin töùc treân ñaøi phaùt thanh Omdurman, moät keânh baèng tieáng A raäp vaø caùc phaùt thanh vieân ñeàu laø ngöôøi nam. Töø beù coâ ñaõ ñöôïc daïy raèng nhöõng thöïc phaåm toát giaøu chaát boå laø ñöôïc daønh cho ngöôøi nam. Ñoù cuõng laø nieàm tin chuùng cuûa daân laøng coâ. Nhöng Toma ñaõ nghó nhöõng ñieàu naøy caàn ñöôïc thay ñoåi.
YÙ thöùc bình ñaúng
Khi leân 10 tuoåi, Toma thöa vôùi cha mình raèng khi lôùn leân, coâ seõ leân ñaøi phaùt thanh vaø leân tieáng beânh vöïc phuï nöõ. Vì ngöôøi phuï nöõ ôû laøng coâ bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi, nhöõng beù gaùi khoâng ñöôïc ñeán tröôøng hoc vaø phuï nöõ bò ñaùnh ñaäp trong caùc coäng ñoàng. Cha Toma baûo coâ raèng, tröôùc tieân coâ caàn ñi hoïc vaø oâng ñaõ göûi coâ ñeán moät tröôøng Coâng giaùo ôû Kauda. Khi Kauda bò quaân ñoäi Sudan doäi bom, Toma phaûi trôû veà gia ñình. Nhöng roài cha coâ laïi göûi coâ trôû laïi tröôøng hoïc vaø noùi vôùi coâ raèng Thieân Chuùa seõ gìn giöõ cho coâ ñöôïc bình an.
Toma ñaõ kieân trì hoïc haønh vaø cuoái cuøng coâ ñaõ toát nghieäp. Trong 7 naêm qua, khaép daõy nuùi Nuba ñaõ nghe tieáng coâ treân ñaøi Tieáng noùi Hoøa bình, moät ñaøi phaùt thanh ôû Gidel ñöôïc Giaùo hoäi Coâng giaùo taøi trôï. Toma chia seû: "Caùc söï vieäc ñaõ thay ñoåi ñoái vôùi caùc phuï nöõ. Hoï coù theå aên cuøng thöùc aên nhö ngöôøi nam. Chuùng toâi coù nhöõng coâ giaùo, caùc nöõ y taù vaø toâi laø ñaïi dieän cuûa caùc phuï nöõ treân ñaøi phaùt thanh. Qua laøn soùng phaùt thanh, toâi coù theå noùi vôùi caùc phuï nöõ trong laøng cuûa toâi, nhöõng ngöôøi bò "giam giöõ" ñaøng sau nhöõng daõy nuùi. Toâi coù theå noùi cho hoï bieát raèng hoï coù quyeàn bình ñaúng. Chuùng toâi toå chöùc nhöõng chöông trình nôi chuùng toâi noùi veà quyeàn cuûa ngöôøi nöõ, nôi chuùng toâi khuyeân ngöôøi nam caùch thaûo luaän caùc vaán ñeà trong hoøa khí vaø nôi chuùng toâi khuyeán khích caùc treû nöõ tieáp tuïc hoïc haønh vaø tieáp tuïc trôû thaønh nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo trong caùc coäng ñoàng cuûa hoï.
Thaêng tieán cuoäc soáng vaø nhaân quyeàn
Sô Catherine Khamis doøng Comboni cho bieát laø Giaùo hoäi giuùp cho caùc phuï nöõ Nuba "nhaän bieát raèng chính hoï cuõng laø nhöõng thaønh vieân coù giaù trò cuûa xaõ hoäi, ngay caû khi xaõ hoäi khoâng nhìn nhaän hoï." Sô Khamis ñeán Gidel töø naêm 2011; sô chia seû: "Sô giaùm tænh cho toâi bieát laø sô muoán toâi laøm vieäc vôùi caùc phuï nöõ. Toâi ñaõ thöa vôùi sô laø toâi khoâng bieát laøm gì, vì vaäy toâi caàn chuaån bò. Sô giaùm tænh noùi vaán ñeà khoâng phaûi laø laøm ñieàu gì ñoù nhöõng toát hôn laø ôû beân hoï, caàu nguyeän vôùi hoï, khuyeán khích hoï. Vì theá khi toâi ñeán, toâi ngoài xuoáng vôùi moät nhoùm phuï nöõ vaø baét ñaàu ñoïc Thaùnh kinh vôùi hoï. Sau khi gaëp nhau khoaûng 5 ngaøy, moät phuï nöõ noùi: "Thöa sô, ñuû roài. Chuùng toâi muoán laøm vieäc. Chuùng toâi muoán hoïc ñieàu gì ñoù ñeå chuùng toâi coù theå tieán böôùc."
Vì theá sô Khamis ñaõ cuøng vôùi hoï hoïc caùch laøm xaø boâng. Sau ñoù sô tìm moät vaøi caùi maùy may cuõ ñeå cho caùc phuï nöõ hoïc may caùc ñoàng phuïc hoïc sinh vaø hoïc coù theå baùn cho haøng xoùm cuûa hoï. Moät soá phuï nöõ baét ñaàu coâng vieäc buoân baùn nhoû baèng caùch baùn caùc loaïi nöôùc traùi caây hay bia do hoï töï laøm. Khi hoï kieám ñöôïc ít tieàn qua coâng vieäc laøm taïi trung taâm phuï nöõ cuûa caùc nöõ tu, hoï coù theå traû tieàn hoïc cho con caùi hoï, mua xaø boâng vaø thænh thoaûng mua thöùc aên cho con hoï. Caùc phuï nöõ keå vôùi sô Khamis raèng tröôùc ñaây, khi hoï khoâng ñöôïc choàng cuûa hoï toân troïng. Nhöng khi hoï baét ñaàu kieám ñöôïc thu nhaäp cho gia ñình thì caû caùc oâng choàng vaø ngöôøi trong laøng ñeàu toân troïng hoï. Do ñoù, nhieàu phuï nöõ muoán ñeán trung taâm vaø laøm vieäc.
Rashida Ismael laø moät trong soá nhöõng phuï nöõ naøy vaø ngaøy nay chò laø ngöôøi ñöùng ñaàu nhoùm phuï nöõ maø sô Khamis ñaøng laøm vieäc vôùi hoï. Chò chia seû: "ÔÛ nhaø chuùng toâi chaúng laø gì caû, nhöng sô Khamis ñaõ taäp hoïp caùc phuï nöõ laïi. Chuùng toâi may quaàn aùo vaø baùn ôû chôï. Moät soá phuï nöõ khoâng coù taøi saûn gì vaø raát dô baån, nhöng khi chuùng toâi laøm vieäc vôùi nhau nhieàu naêm thì nhöõng ñieàu naøy cuõng thay ñoåi. Chuùng toâi trôû neân toát hôn nhieàu so vôùi tröôùc ñaây. Giôø ñaây vieäc moät ngöôøi phuï nöõ bò ñaùnh ñaäp trôû neân baát thöôøng vaø khi noù xaûy ra, caûnh saùt goïi ngöôøi ñaøn oâng ñoù ñeán gaêp caûnh saùt...."
Giaùo duïc laø chìa khoùa quan troïng
Theo chò Ismael, giaùo duïc laø chìa khoùa quan troïng. Chò noùi: "moïi söï thay ñoåi nhanh choùng vì ngöôøi daân ñöôïc giaùo duïc. Ñöùc cha ñaõ thaønh laäp caùc tröôøng hoïc vaø chuùng toâi ñi hoïc vaø caùc söï vieäc thay ñoåi. Tröôùc ñay ngöôøi ta chæ cho con trai ñi hoïc, nhöng ngaøy nay con gaùi cuõng ñöôïc ñi hoïc. Taát caû nhöõng thieáu nöõ laøm vieäc trong beänh vieän hieän nay laø caùc con gaùi cuûa chuùng toâi.
Thaät ra, vieäc caùc treû nöõ ñi hoïc vaãn bò choáng laïi ôû moät soá nôi vì caùc cha meï muoán ñöôïc tieàn hoài moân hôn laø phaûi ñoùng tieàn hoïc cho caùc con gaùi. Sô Mary Caroline Lawia, doøng Maùu Thaùnh, ñang coäng taùc vôùi trung taâm phuï nöõ ôû Kauda keå: "Nhieàu em gaùi keå vôùi chuùng toâi laø cha meï caùc em seõ khoâng traû tieàn hoïc cho caùc em, vì vaäy chuùng toâi ñeán noùi chuyeän vôùi hoï. Moät soá raát giaän döõ. Hoï chæ quan taâm ñeán caùc con boø khi nghó raèng caøng coù nhieàu boø thì hoï caøng giaøu. Toâi noùi vôùi hoï raèng hoï seõ giaøu hôn baèng caùch ñaàu tö cho vieäc hoïc cuûa caùc con gaùi."