Khoâng yeâu thöông
laø böôùc ñaàu cuûa vieäc gieát ngöôøi
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Khoâng yeâu thöông laø böôùc ñaàu cuûa vieäc gieát ngöôøi.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vat. 17-10-2018) - Khoâng phaûi chæ khi töôùc ñoaït söï soáng cuûa mình hay cuûa ai ñoù môùi laø gieát ngöôøi. Nhöng chính vieäc thôø ô vôùi söï soáng, sæ nhuïc khinh khi, khoâng tin töôûng, gaây toån thöông, khoâng yeâu thöông, noùi haønh noùi xaáu vv., cuõng laø nhöõng haønh ñoäng gieát ngöôøi. Ngöôïc laïi, khoâng gieát ngöôøi laø chaêm soùc, nhìn nhaän giaù trò, bao goàm nhìn nhaän, tha thöù cho tha nhaân. Giôùi raên "chôù gieát ngöôøi" laø lôøi môøi goïi yeâu thöông.
Tröôùc khoaûng 25 ngaøn tín höõu hieän dieän taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ trong buoåi tieáp kieán chung vaøo saùng thöù tö ngaøy 17 thaùng 10 naêm 2018, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tieáp tuïc giaûi thích veà ñieàu raên thöù 5 "Chôù gieát ngöôøi". Tröôùc heát, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi ñieàu ngaøi ñaõ giaûi thích trong baøi huaán duï tuaàn tröôùc: ñoái vôùi Thieân Chuùa, söï soáng con ngöôøi thaät quyù giaù, thaùnh thieâng vaø baát khaû xaâm phaïm. Khoâng ai coù theå khinh khi söï soáng cuûa ngöôøi khaùc hay cuûa chính mình; thöïc teá laø con ngöôøi mang trong mình hình aûnh cuûa Thieân Chuùa vaø laø ñoái töôïng cuûa tình yeâu voâ cuøng cuûa Thieân Chuùa, duø cho hoï sinh ra trong hoaøn caûnh naøo. Tieáp ñeán, Ñöùc Thaùnh Cha trình baøy yù nghóa saâu xa maø Chuùa Gieâsu maïc khaûi cho chuùng ta trong ñoaïn Tin möøng theo thaùnh Maùttheâu 5, 21-24.
Caùc hình thöùc gieát ngöôøi
Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Chuùa Gieâsu khaúng ñònh raèng, tröôùc toøa aùn cuûa Thieân Chuùa, caû söï giaän döõ ñoái vôùi anh em mình cuõng laø moät hình thöùc gieát ngöôøi. Do ñieàu naøy, thaùnh Gioan toâng ñoà vieát: "Ai gheùt anh em mình laø gieát ngöôøi" (Ga 3,15). Nhöng Chuùa Gieâsu khoâng chæ döøng laïi ôû ñieàu naøy, vaø trong cuøng caùch lyù luaän naøy, Ngöôøi noùi theâm raèng caû vieäc sæ nhuïc vaø khinh khi coù theå gieát cheát ngöôøi. Vaø chuùng ta ñaõ quen thuoäc vôùi vieäc sæ nhuïc. Moät lôøi sæ nhuïc gioáng nhö moät hôi thôû ñoái vôùi chuùng ta vaäy. Vaø Chuùa Gieâsu noùi: "Haõy döøng laïi, bôûi vì sæ nhuïc laø ñieàu xaáu, noù gieát ngöôøi." Ngöôøi sæ nhuïc noùi: "Nhöng toâi thì... vôùi loaïi ngöôøi naøy, toâi coi thöôøng hoï." Ñaây laø moät hình thöùc gieát ñi phaåm giaù cuûa moät ngöôøi. Thaät laø toát neáu giaùo huaán naøy cuûa Chuùa Gieâsu ñi vaøo taâm trí vaø moãi ngöôøi chuùng ta seõ noùi: "Toâi khoâng bao giôø sæ nhuïc ai." Seõ laø moät ñeà nghò hay, bôûi vì Chuùa Gieâsu noùi vôùi chuùng ta: "Xem kìa, neáu baïn sæ nhuïc, neáu baïn khinh khi, neáu baïn oaùn gheùt, ñieàu naøy laø vieäc gieát ngöôøi."
Caàn hoøa giaûi khi tham döï Thaùnh leã
Ñöùc Thaùnh Cha noùi tieáp: Khoâng coù boä luaät naøo cuûa con ngöôøi ñaùnh ñoàng caùc haønh vi khaùc nhau nhö theá khi gaùn cho chuùng cuøng moät möùc ñoä phaùn xeùt. Vaø moät caùch cöông quyeát, Chuùa Gieâsu coøn môøi chuùng ta, ngay laäp töùc, döøng laïi vieäc daâng leã vaät trong ñeàn thôø neáu noù nhaéc chuùng ta raèng chuùng ta coù baát hoøa vôùi moät ngöôøi anh em, ñeå ñi tìm anh ta vaø laøm hoøa vôùi anh ta. Ngay caû chuùng ta, khi chuùng ta ñi tham döï Thaùnh leã, chuùng ta phaûi coù thaùi ñoä hoøa giaûi naøy vôùi nhöõng ngöôøi maø chuùng ta coù vaán ñeà vôùi hoï. Ngay caû chuùng ta nghó xaàu veà hoï thì chuùng ta ñaõ sæ nhuïc hoï roài. Nhöng nhieàu laàn, trong khi chuùng ta chôø ñôïi Linh muïc ñeán cöû haønh Thaùnh leã, chuùng ta nhieàu chuyeän moät tí vaø chuùng ta noùi xaáu ngöôøi khaùc. Nhöng chuùng ta khoâng theå laøm ñieàu naøy. Chuùng ta haõy suy nghó: söï quan troïng cuûa vieäc sæ nhuïc, söï quan troïng cuûa vieäc khinh reû, söï quan troïng cuûa vieäc thuø gheùt. Chuùa Gieâsu ñaët nhöõng ñieàu naøy ngang haøng vôùi vieäc gieát ngöôøi.
Thôø ô laø gieát ngöôøi
Chuùa Gieâsu muoán noùi ñieàu gì khi Ngöôøi môû roäng ñieàu raên thöù 5 naøy ñeán taän ñieåm naøy? Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích: Con ngöôøi coù moät söï soáng cao quyù, raát yù nghóa, vaø coù moät "baûn ngaõ" taâm lyù khoâng keùm quan troïng so vôùi söï hieän dieän theå lyù. Trong thöïc teá, moät caâu noùi khoâng phuø hôïp laø ñuû xuùc phaïm ñeán söï voâ toäi cuûa moät ñöùa treû. Moät cöû chæ laïnh luøng laø ñuû ñeå laøm toån thöông moät ngöôøi phuï nöõ. Khoâng tin töôûng ngöôøi treû laø ñaõ ñuû laøm tan vôõ traùi tim cuûa hoï. Chæ caàn phôùt lôø moät ngöôøi laø ñuû tieâu dieät anh ta. Söï thôø ô laø gieát ngöôøi. Noù gioáng nhö laø noùi vôùi ngöôøi khaùc: "Ñoái vôùi toâi, anh coi nhö ñaõ cheát roåi", bôûi vì nhö theá laø baïn ñaõ gieát ngöôøi ñoù trong traùi tim baïn. Khoâng yeâu laø böôùc ñaàu tieân gieát ngöôøi; vaø khoâng gieát ngöôøi laø böôùc ñaàu tieân ñeå yeâu.
Nhöng chuùng ta laø ngöôøi baûo veä anh chò em mình
Töø ñaàu saùch Thaùnh kinh, chuùng ta ñoïc caâu noùi kinh khuûng ñöôïc teân gieát ngöôøi ñaàu tieân, Cain, noùi ra, sau khi Thieân Chuùa hoûi anh ta em cuûa anh ta ñaâu. Cain traû lôøi: "Toâi khoâng bieát. Toâi coù phaûi laø ngöôøi canh giöõ em toâi ñaâu?" (St 4,9). Nhöõng keû gieát ngöôøi cuõng noùi nhö theá: "noù khoâng lieân quan ñeán toâi", ñoù laø vieäc cuûa baïn", vaø nhöõng ñieàu töông töï. Ñöùc Thaùnh Cha ñaët caâu hoûi: Chuùng ta coù phaûi laø ngöôøi canh giöõ anh em chuùng ta? Vaø ngaøi traû lôøi: Ñuùng! Chuùng ta laø ngöôøi baûo veä anh em! Chuùng ta laø ngöôøi baûo veä nhau! Vaø ñaây laø con ñöôøng cuûa söï soáng, laø con ñöôøng khoâng gieát ngöôøi
Tình yeâu tha thöù vaø thöông xoùt
Söï soáng con ngöôøi caàn tình yeâu. Vaø ñaâu laø tình yeâu ñích thöïc? Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích: Ñoù laø tình yeâu maø Chuùa Kitoâ ñaõ toû cho chuùng ta, ñoù laø loøng thöông xoùt. Tình yeâu maø chuùng ta khoâng theå thieáu ñoù chính laø tình yeâu tha thöù, tình yeâu ñoùn nhaän ngöôøi ñaõ laøm ñieàu khoâng toát cho chuùng ta. Khoâng coù ai trong chuùng ta coù theå soáng soùt toàn taïi maø khoâng coù loøng thöông xoùt, taát caû chuùng ta ñeàu caàn ñöôïc tha thöù. Do ñoù, neáu gieát ngöôøi nghóa laø huûy dieät, ñaøn aùp, loaïi boû ai ñoù, thì khoâng gieát ngöôøi coù nghóa laø chaêm soùc, xem hoï coù giaù trò, bao goàm chöù khoâng loaïi boû, vaø caû tha thöù.
"Khoâng laøm ñieàu xaáu laø moät vieäc toát, nhöng khoâng laøm ñieàu toát thì khoâng phaûi laø ñieàu toát"
Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng moãi ngöôøi ñöôïc môøi goïi laøm ñieàu toát, ñieàu thieän, hôn laø chæ baèng loøng vôùi vieäc khoâng laøm ñieàu xaáu laø ñuû. Ngaøi noùi: Khoâng ai coù theå töï löøa doái mình baèng caùch nghó raèng: "Toâi ok bôûi vì toâi khoâng laøm ñieàu gì xaáu caû". Moät khoaùng chaát hay moät caùi caây - nhöõng vieân ñaù cuoäi ôû ñoù, khoâng laøm ñieàu gì xaáu, chuùng hieän höõu theo kieåu nhö theá, nhöng moät con ngöôøi thì khoâng. Con ngöôøi ñöôïc ñoøi hoûi hôn theá nöõa. Coù nhöõng ñieàu toát ñeå laøm, ñöôïc chuaån bò cho moãi ngöôøi chuùng ta, moãi ngöôøi coù vieäc toát cuûa mình, noù laøm cho chuùng ta hoaøn toaøn laø chính mình. "Khoâng gieát ngöôøi" laø moät lôøi keâu goïi yeâu thöông vaø thöông xoùt, laø moät lôøi keâu goïi soáng theo Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñaõ ban söï soáng cho chuùng ta vaø ñaõ soáng laïi vì chuùng ta. Moät khi chuùng ta cuøng nhau, trong quaûng tröôøng naøy, laäp laïi lôøi cuûa moät vò thaùnh veà ñieàu naøy: "Khoâng laøm ñieàu xaáu laø moät vieäc toát, nhöng khoâng laøm ñieàu toát thì khoâng phaûi laø ñieàu toát. Chuùng ta luoân phaûi laøm ñieàu toát.
Giôùi raên "Chôù gieát ngöôøi" laø lôøi môøi goïi yeâu thöông
Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän raèng giôùi raên thöù 5 chính laø lôøi môøi goïi yeâu thöông. Ngaøi noùi: Chính Chuùa Gieâsu, khi nhaäp theå, Ngöôøi ñaõ thaùnh hoùa söï soáng cuûa chuùng ta; chính Ngöôøi, baèng chính maùu cuûa mình, ñaõ laøm cho söï soáng trôû neân voâ giaù; chính Ngöôøi, "Ñaáng khôi nguoàn söï soáng" (Cv 3,15), nhôø ñoù moãi ngöôøi chuùng ta laø moät moùn quaø cuûa Chuùa Cha. Trong Ngöôøi, trong tình yeâu maïnh hôn söï cheát cuûa Ngöôøi vaø bôûi quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn do Thieân Chuùa ban cho chuùng ta, chuùng ta coù theå ñoùn nhaän Lôøi "chôù gieát ngöôøi" nhö lôøi môøi goïi quan troïng vaø thieát yeáu nhaát: lôøi môøi goïi yeâu thöông.