Thaùnh Oscar Romero - giaùm muïc cuûa ngöôøi ngheøo

Thaùnh Oscar Romero - giaùm muïc cuûa ngöôøi ngheøo.

Hoàng Thuûy

Vatican (Vat. 13-10-2018) - Ngöôøi ta thöôøng tranh luaän veà con ngöôøi cuûa Ñöùc cha Oscar Romero: Ngaøi laø moät nhaø coäng saûn? Moät nhaø caùch maïng theo thaàn hoïc giaûi phoùng? Nhöng ai hieåu roõ Ñöùc cha, seõ nhaän ra raèng treân taát caû, ngaøi laø ngöôøi cuûa Giaùo hoäi, cuûa Tin möøng vaø coù tình yeâu thöông daân ngheøo bò aùp böùc khoán khoå.

Thôøi thô aáu vaø haønh trình ôn goïi

Ñöùc cha OÙscar Romero coù teân ñaày ñuû laø OÙscar Arnulfo Romero y Galdaùmez. Ngaøi sinh ngaøy 15 thaùng 03 naêm 1917 trong moät gia ñình giaøu coù taïi Ciudad Barrios, nöôùc Salvador, laø con thöù 3 trong 8 ngöôøi con cuûa oâng baø Santos Romero vaø Guadalupe de Jesuùs Galdaùmez. Ngay töø khi coøn nhoû, caäu beù OÙscar ñaõ hoïc töø cha meï loøng kính yeâu Chuùa vaø hoïc caàu nguyeän, ñaëc bieät meï cuûa caäu ñaõ daïy cho con ñoïc kinh Truyeàn Tin vaø laàn chuoãi Maân Coâi. Naêm 11 tuoåi, OÙscar ñöôïc röôùc leã laàn ñaàu.

Sau khi hoïc xong tieåu hoïc vaøo naêm 12 tuoåi, OÙscar theo hoïc ngheà thôï moäc. Tuy theá loøng ham meâ hoïc haønh vaø caùch caàu nguyeän ñaõ ñöôïc oâng Alfonso, thò tröôûng cuûa thaønh phoá Barrios ñeå yù. OÙscar ñaõ trình baøy vôùi oâng veà öôùc nguyeän trôû thaønh linh muïc. Nhôø theá, duø ñaát nöôùc böôùc vaøo giai ñoaïn chieán tranh ñoå maùu, OÙscar ñöôïc nhaän vaøo tieåu chuûng vieän thaùnh Micae. Caäu ñaõ traûi qua nhöõng naêm bình an taïi chuûng vieän vaø nhôø naêng khieáu aâm nhaïc thöøa höôûng töø ngöôøi cha, OÙscar hoïc soáng côûi môû vôùi nhöõng ngöôøi khaùc.

Naêm 1937, OÙscar gia nhaäp ñaïi chuûng vieän thaùnh Giuse ôû Montana, nhöng 7 thaùng sau, OÙscar ñöôïc göûi sang Toma hoïc. Chieán tranh theá giôùi thöù hai buøng noå, thaày OÙscar khoâng theå trôû veà queâ höông, neân ñöôïc chòu chöùc linh muïc taïi Roma vaøo ngaøy 04 thaùng 04 naêm 1942. Sau khi thöïc hieän moät soá traùch nhieäm khaùc nhau trong giaùo phaän, ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm Muïc El Salvador.

Tình yeâu vôùi ngöôøi ngheøo bò aùp böùc

Khi trôû veà nöôùc, cha OÙscar ñöôïc boå nhieäm vaøo moät giaùo xöù, sau ñoù trôû thaønh giaùm ñoác cuûa chuûng vieän lieân giaùo phaän ôû San Salvador, giaùm ñoác caùc baùo muïc vuï vaø Toång Thö kyù Hoäi ñoàng Giaùm muïc Trung Myõ vaø Panama.

Cha laø moät ngöôøi coù tinh thaàn raát gaàn vôùi Hoäi Opus Dei. Khi cha ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm Muïc phuï taù cuûa San Salvador vaøo naêm 1970, nhieàu ngöôøi nghó raèng ngaøi laø moät ngöôøi baûo thuû, muoán kìm haõm nhöõng hoaït ñoäng canh taân. Söï sôï haõi vaø thuø ñòch cuûa haøng giaùo só caøng toû roõ hôn khi Ñöùc Cha OÙscar ñöôïc boå laøm Giaùm Muïc chính toøa vaøo naêm 1974.

Trong khi ñoù, chính quyeàn vaø caùc nhoùm naém giöõ quyeàn haønh thì vui möøng vì hoï xem vieäc boå nhieäm moät Giaùm Muïc gaàn 60 tuoåi, hoaøn toaøn "thieâng lieâng" vaø "chæ lo hoïc haønh nghieân cöùu", laø baûo ñaûm toát nhaát cuûa vieäc giaûm bôùt daán thaân vì ngöôøi ngheøo maø toång giaùo phaän, vôùi Ñöùc Cha tieàn nhieäm, ñang phaùt trieån. Hoï hy voïng raèng, vôùi Ñöùc Cha OÙscar, Giaùo hoäi Salvador seõ töø boû moïi daán thaân xaõ hoäi vaø chính trò vaø Giaùo hoäi hoaøn toaøn lo muïc vuï thieâng lieâng, khoâng quan taâm ñeán moïi söï kieän chính trò. Vieäc Ñöùc Cha OÙscar töø choái chieác xe Cadillac sang troïng cuõng nhö cung ñieän traùng leä baèng ñaù caåm thaïch ñöôïc caùc chuû ñaát daâng taëng vaø söï vaéng maët cuûa cha taïi buoåi leã nhaäm chöùc cuûa nhaø ñoäc taøi cuõng ñöôïc giaûi thích nhö laø söï thieáu quan taâm ñeán chính trò cuûa cha.

Thaät ra, ñöøng queân raèng ngay töø khi coøn treû, cha Romero ñaõ noåi tieáng laø moät linh muïc khoå haïnh, coù ñôøi soáng thieâng lieâng saâu saéc, neàn giaùo huaán vöõng chaéc vaø tình yeâu ñaëc bieät daønh cho daân ngheøo. Moät caùch raát ñôn giaûn, tröôùc nhöõng aùp böùc vaø boùc loät ngöôøi daân, vieâc caùc phi ñoäi thaàn cheát gieát haïi caùc noâng daân, ngöôøi ngheøo vaø caùc linh muïc daán thaân vaøo caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi, trong ñoù coù cha Rutilio Grande, doøng Teân, ÑC Romero hieåu raèng khoâng theå laøm gì khaùc hôn laø coù moät laäp tröôøng roõ raøng. Ngaøi ñaõ thaønh laäp moät UÛy ban baûo veä nhaân quyeàn; caùc Thaùnh leã do ÑC daâng baét ñaàu ñoâng ngheït caùc tín höõu. ÑC Romero coâng khai ñöùng leân ñaáu tranh vì ngöôøi ngheøo: khoâng chæ baèng nhöõng baøi giaûng hay caùc baøi vieát ñöôïc phoå bieán qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, nhöng baèng chính söï hieän dieän cuûa ngaøi

Töû ñaïo vì beânh vöïc ngöôøi ngheøo

Ñöùc Cha Romero ñaõ phaûi traû giaù cho choïn löïa beânh vöïc ngöôøi ngheøo. Caøng ngaøy ngaøi caøng bò coâ laäp vaø choáng ñoái maïnh meõ, caû töø phía toøa söù thaàn cuõng nhö Vatican. Moät soá Giaùm muïc toá caùo Ñöùc Cha kích ñoäng ñaáu tranh giai caáp vaø caùch maïng, trong khi cha laïi bò phe caùnh höõu khinh cheâ, xem nhö laø noåi loaïn vaø coäng saûn. Ngaøy 23 thaùng 03 naêm 1980, trong baøi giaûng cuoái cuøng cuûa ngaøi taïi nhaø thôø chính toøa, Ñöùc Cha Romero ñaõ keâu goïi: "Nhaân danh Thieân Chuùa vaø daân toäc ñang ñau khoå, toâi caàu khaån anh em, toâi van xin anh em, haõy chaám döùt söï ñaøn aùp!".

Ngaøy hoâm sau, moät teân gieát ngöôøi thueâ ñaõ vaøo nhaø nguyeän cuûa beänh vieän Chuùa Quan phoøng ôû San Salvador, khi Ñöùc Cha Romero ñang cöû haønh Thaùnh leã. Haén ñaõ nhaém baén moät phaùt vaøo tim cuûa Ñöùc Cha khi ngaøi ñang naâng cao cheùn leã vaøo luùc daâng leã vaät. Ngaøi vöøa noùi: "Öôùc gì thaân xaùc ñöôïc hieán teá vaø maùu ñaõ hy sinh vì nhaân loaïi cuõng soi saùng cho chuùng ta hieán daâng thaân xaùc vaø maùu vì noãi ñau ñôùn vaø khoán khoå nhö Chuùa Gieâsu Kitoâ; khoâng phaûi laø vì chuùng ta nhöõng ñeå mang laïi cho daân toäc chuùng ta hoa traùi cuûa coâng lyù vaø bình an.

Ñöùc cha Romero - con ngöôøi cuûa Giaùo hoäi, cuûa Tin möøng vaø cuûa ngöôøi ngheøo

Nhöõng ngöôøi bieát roõ veà Ñöùc Cha Romero laøm chöùng raèng cha khoâng phaûi laø moät nhaø caùch maïng, nhöng laø con ngöôøi cuûa Giaùo hoäi, cuûa tin möøng vaø do ñoù, cuûa ngöôøi ngheøo. Ngay laäp töùc, nhaân daân Salvador xem Ñöùc Cha laø vò töû ñaïo vaø tieáp tuïc caàu nguyeän tröôùc moä cuûa ngaøi taïi haàm nhaø thôø chính toøa Chuùa Cöùu Theá cuûa theá giôùi ôû El Salvador.

Ngaøy 13 thaùng 09 naêm 1993, Toøa Thaùnh nhìn nhaän caùi cheát cuûa Ñöùc Cha Romero laø söï töû ñaïo vì ñöùc tin vaø ngaøy 24 thaùng 03 naêm 1994, aùn phong thaùnh cho ngaøi ôû giaùo phaän San Salvador ñaõ ñöôïc baét ñaàu. Naêm 2014, taøi lieäu veà söï töû ñaïo cuûa ngaøi ñöôïc ñeä trình. Ngaøy 03 thaùng 02 naêm 2015, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ chuaån y saéc leänh nhìn nhaän cuoäc töû ñaïo cuûa ngaøi. Ngaøy 23 thaùng 05 naêm 2015, taïi quaûng tröôøng Ñaáng Cöùu ñoä theá giôùi ôû San Salvador, Ñöùc Hoàng Y Angelo Amato ñaõ chuû söï Thaùnh leã tuyeân phong Ñöùc Cha Romero leân haøng chaân phöôùc.

Pheùp laï môû ñöôøng cho vieäc tuyeân phong hieån thaùnh

Vieäc phong thaùnh cho Ñöùc Cha Romero ñöôïc chaáp thuaän sau khi moät pheùp laï nhôø lôøi caàu baàu cuûa Ñöùc Cha ñöôïc nhìn nhaän. Ngöôøi ñöôïc pheùp laï nhôø söï can thieäp cuûa chaân phöôùc Romero laø baø Cecilia Flores, soáng taïi Mejicanos, thaønh phoá vaønh ñai cuûa San Salvador. Caùch ñaây hai naêm röôõi, ngöôøi phuï nöõ naøy chæ caùch caùi cheát coù moät böôùc.

OÂng Alejandro Rivas 42 tuoåi vaø vôï oâng, baø Cecilia 35 tuoåi, thuoäc theá heä lôùn leân trong söï caân baèng giöõa cuoäc noäi chieán vaø cuoäc taùi xaây döïng ñaày khoù khaên. Hoï khoâng bieát nhieàu veà ñöùc cha Romero. Hoï ñaõ nghe noùi khoâng toát veà ngaøi vaø do ñoù hoï coù ñònh kieán khoâng ñuùng. Ñöùc cha Romero laø ñoái töôïng cuûa moät söï phæ baùng taøn baïo vaø coù heä thoáng. Ngay caû trong Giaùo hoäi cuõng khoâng thieáu nhöõng lôøi chæ trích. Vôùi söï tieán trieån cuûa tieán trình phong thaùnh vaø nhìn nhaän söï töû ñaïo cuûa ngaøi, baàu khí ñaõ thay ñoåi. OÂng Alejandro keå: "Ngaøy 23 thaùng 5 naêm 2015, toâi vaø Cecilia tham döï leã phong chaân phöôùc. Thaät söï khoâng phaûi bôûi loøng suøng kính ñoái vôùi ñöùc cha cho baèng vì ñoù laø moät giaây phuùt lòch söû." Baø Cecilia tieáp lôøi choàng mình: "Luùc ñoù toâi ñang mang thai thaùng thöù naêm vaø vieäc mang thai cuûa toâi raát phöùc taïp. Toâi luoân caûm thaáy meät moûi. Cuoái cuøng toâi ñaõ ñeå cho mình bò thuyeát phuïc..." Gaàn ñeán ngaøy sinh, caû hai oâng baø xin chaân phöôùc Romero gìn giöõ ñöùa beù. OÂng Alejandro nhaán maïnh: "Vaø noù ñaõ ñöôïc laøm nhö theá, ngay caû khi chuùng toâi nguoäi laïnh vôùi ngaøi..." Moät bieán coá baát ngôø ñaõ xaûy ra vaøo muøa heø tieáp theo.

Hoï ñaõ quyeát ñònh seõ cho baø Cecilia sinh moå vaøo ngaøy 3 thaùng 9 naêm 2015. Nhöng vì baø khoâng khoûe, neân ngaøy 27 thaùng 8 naêm 2015 oâng Alejandro ñaõ ñöa vôï ñeán beänh vieän. Saùng sôùm ngaøy 28 thaùng 8 naêm 2015, caäu beù Luis Carlos chaøo ñôøi. Sau ñoù tình traïng söùc khoûe cuûa baø Cecilia trôû neân toài teä; nhöõng côn ñau ôû buïng cuûa baø ngaøy caøng gia taêng. Khi troøng maét cuûa baø môø ñi, oâng Alejandro hieåu raèng vôï mình ñang lìa boû mình. Caùc baùc só ñaõ moå caáp cöùu cho baø Cecilia vaø hoï khaùm phaù ra baø bò moät chöùng beänh hieám, hoäi chöùng Hellp, laø hoäi chöùng thieáu maùu taùn huyeát, taêng men gan, giaûm tieåu caàu ôû thai phuï. Sau ca phaãu thuaät, baø Cecilia rôi vaøo tình traïng hoân meâ. Nhìn thaáy vôï naèm baát ñoäng, thaân theå ñeo 14 oáng daãn, maét chaûy maùu, oâng Alejandro hieåu raèng mình ñaõ maát ngöôøi vôï thaân yeâu roài. Baùc só cuõng khaúng ñònh vôùi oâng: "Chuùng toâi khoâng theå laøm gì hôn nöõa. Neáu oâng tin, haõy caàu nguyeän ñi."

OÂng Alejandro thaät söï thaát voïng. Thình lình vaøo khoaûng 2 giôø saùng, oâng tình côø tìm thaáy cuoán saùch Thaùnh kinh cuûa baø oâng, baø cuï Rebecca, moät ngöôøi raát suøng kính ñöùc cha Romero. Töø khi oâng coøn nhoû baø ñaõ keå cho oâng nghe veà ngaøi nhö moät vò anh huøng. Thöôøng thì oâng Alejandro khoâng caàu nguyeän vôùi saùch Thaùnh kinh, nhöng laàn naøy thì oâng môû saùch. Giöõa caùc trang saùch cuûa cuoán Thaùnh kinh coù moät taám aûnh cuûa ñöùc cha Romero. Ngay laäp töùc oâng Alejandro caàu nguyeän vôùi ñöùc cha Romero: "Baø cuûa con ñaõ keå vôùi con raèng cha coù tình thöông meán voâ cuøng daønh cho daân toäc El Salvador. Con xin cha, haõy khaån caàu cho Cecilia vôï con."

Saùng hoâm sau, oâng Alejandro nhaän thaáy caùc cô quan noäi taïng cuûa baø Cecilia baét ñaàu coù daáu hieäu hoaït ñoäng. OÂng Alejandro tin raèng Ñöùc cha Romero ñaõ nghe lôøi oâng caàu xin. Theá laø oâng xin nhöõng ngöôøi baïn thuoäc phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng maø oâng vaø baø Cecilia tham gia cuøng hieäp yù caàu nguyeän. Khoâng ñaày moät tuaàn sau, baø Cecilia heát hoân meâ vaø ñöôïc xuaát vieän. Baø chia seû: "Toâi ñaõ khoâng tin khi hoï keå laïi vôùi toâi veà pheùp laï. Nhöng chöùng taù cuûa nhieàu ngöôøi ñaõ caàu nguyeän cho toâi ñaõ thuyeát phuïc toâi. Hoï ñaõ thuùc ñaåy toâi trình baøy söï vieäc cho cô quan phuï traùch phong thaùnh. Daàn daàn toâi baét ñaàu thöïc söï khaùm phaù ra ñöùc cha Romero: caùc baøi giaûng tuyeät vôøi cuûa ngaøi, ñöùc tin vaø loøng can ñaûm cuûa ngaøi. Ngay khi ñöôïc bieát veà vieäc nhìn nhaän pheùp laï chuùng toâi muoán taï ôn ñöùc cha Romero. Chuùng toâi ñaõ ñeán moä cuûa ngaøi. Toâi xin ngaøi canh giöõ gia ñình toâi vaø ñaát nöôùc Salvadore bò taøn phaù bôûi baïo löïc. Ngaøi ñaõ muoán moät töông lai hoøa bình cho queâ höông. Chuùng toâi vaãn coøn caàn söï trôï giuùp cuûa ngaøi ñeå xaây döïng noù."

Ngaøy 06 thaùng 03 naêm 2018, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ pheâ chuaån saéc leänh nhìn nhaän moät pheùp laï ñöôïc xem laø hoaøn taát ñieàu kieän ñeå tuyeân phong Ñöùc Cha Romero leân haøng caùc thaùnh. Trong coâng nghò hoàng y vaøo ngaøy 19 thaùng 05 naêm 2018, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ quyeát ñònh ngaøy 14 thaùng 10 naêm 2018 laø ngaøy Ñöùc Cha Romero ñöôïc tuyeân thaùnh cuøng vôùi 6 vò chaân phöôùc khaùc. Thaùnh Giaùm muïc Romero töû ñaïo ñöôïc kính nhôù vaøo ngaøy 24 thaùng 03, ngaøy ngaøi töû ñaïo vaø cuõng laø ngaøy ngaøi ñöôïc sinh ra treân thieân ñaøng.

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page