Huaán duï cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng
môû ñaàu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà giôùi treû
Huaán duï cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng môû ñaàu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà giôùi treû.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vat. 4-10-2018) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ môøi goïi caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà giôùi treû haõy can ñaûm noùi thaúng, laéng nghe ngöôøi khaùc, phaân ñònh, vöôït thaéng nhöõng thaønh kieán, tuyeät ñoái traùnh xu höôùng giaùo só trò, töï maõn, töï phuï, vaø haõy laøm töôi nôû hy voïng.
Ñöùc Thaùnh Cha baøy toû laäp tröôøng treân ñaây trong buoåi caàu nguyeän chieàu thöù tö, 3 thaùng 10 naêm 2018 taïi Hoäi tröôøng Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ôû noäi thaønh Vatican. Hieän dieän trong phieân hoïp töø luùc 16 giôø 30 coù 250 nghò phuï vaø 40 döï thính vieân.
Huaán töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Leân tieáng sau kinh giôø 9 vaø lôøi chaøo möøng cuûa Ñöùc Hoàng Y Louis Sako, Thöôïng Phuï, Coâng Giaùo Canñeâ beân Irak, Chuû tòch theo löôït cuûa phieân hoïp, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñoïc baøi huaán duï daøi 20 phuùt, ñeà ra höôùng ñi cho Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc hieän nay veà giôùi treû. Höôùng ñi naøy coù theå toùm taét trong 3 töø mô öôùc, hy voïng vaø nhöõng chaân trôøi môû roäng. Cuï theå ngaøi yeâu caàu caùc nghò phuï haõy can ñaûm noùi thaúng trong tinh thaàn töï do, laéng nghe ngöôøi khaùc, thöïc haønh söï phaân ñònh, vöôït thaéng nhöõng thaønh kieán, tuyeät ñoái traùnh xu höôùng giaùo só trò, thaùi ñoä töï maõn, töï phuï, töông quan ñuùng ñaén giöõa giaø vaø treû, laøm töôi nôû hy voïng. Coù moät ñieàu raát cuï theå, ñoù laø, Ñöùc Thaùnh Cha yeâu caàu: cöù sau 5 baøi phaùt bieåu thì moïi ngöôøi ngöng, im laëng trong 3 phuùt ñeå suy tö veà nhöõng gì ñaõ nghe.
Can ñaûm chia seû, thaønh thaät pheâ bình
Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc chuùng ta ñang soáng laø moät thôøi ñieåm chia seû. Vì theá, vaøo ñaàu tieán trình Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naøy, toâi muoán môøi goïi taát caû haõy can ñaûm noùi, parresia, noùi ngay noùi thaúng, nghóa laø lieân keát töï do, söï thaät vaø baùc aùi. Chæ coù ñoái thoaïi môùi laøm cho chuùng ta taêng tröôûng. Moät söï pheâ bình thaønh thaät vaø trong saùng laø ñieàu xaây döïng vaø trôï giuùp, trong khi nhöõng chuyeän taàm phaøo voâ ích, nhöõng tin ñoàn ñaïi, noùi xaáu hoaëc thaønh kieán thì khoâng giuùp ích gì.
Khieâm toán laéng nghe, ñoái thoaïi
"Töông öùng vôùi vieäc can ñaûm noùi leân yù kieán, phaûi coù loøng khieâm toán laéng nghe. Toâi ñaõ noùi vôùi nhöõng ngöôøi treû trong tieàn Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc raèng: "Neáu caùc baïn noùi ñieàu khoâng laøm toâi haøi loøng, thì toâi caøng phaûi laéng nghe hôn, vì moãi ngöôøi ñeàu coù quyeàn ñöôïc laéng nghe, cuõng nhö moãi ngöôøi ñeàu coù quyeàn noùi". Söï laéng nghe côûi môû naøy ñoøi phaûi coù can ñaûm trong vieäc leân tieáng vaø noùi thay cho bao nhieâu ngöôøi treû treân theá giôùi khoâng hieän dieän. Chính söï laéng nghe naøy môû ra moâi tröôøng ñoái thoaïi. Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc phaûi laø moät vieäc thöïc haønh ñoái thoaïi, nhaát laø giöõa nhöõng ngöôøi tham döï. Vaø thaønh quaû ñaàu tieân cuûa cuoäc ñoái thoaïi naøy laø moãi ngöôøi côûi môû ñoái vôùi söï môùi meû, thay ñoåi yù kieán cuûa mình nhôø nhöõng gì ñaõ nghe ngöôøi khaùc. Ñaây laø ñieàu quan troïng ñoái vôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc. Nhieàu ngöôøi trong caùc baïn ñaõ chuaån bò baøi tham luaän tröôùc khi ñeán ñaây, vaø toâi caùm ôn caùc baïn vì coâng vieäc naøy, - nhöng toâi môøi caùc baïn haõy töï do cöùu xeùt nhöõng gì caùc baïn chuaån bò nhö moät sô thaûo taïm thôøi, côûi môû ñoái vôùi nhöõng boå tuùc vaø thay ñoåi maø haønh trình coâng nghò naøy coù theå gôïi yù cho moãi ngöôøi. Chuùng ta haõy caûm thaáy töï do ñoùn nhaän vaø hieåu ngöôøi khaùc vaø thay ñoåi nhöõng xaùc tín vaø laäp tröôøng cuûa chuùng ta: ñoù laø daáu hieäu moät söï tröôûng thaønh lôùn veà maët nhaân baûn vaø tinh thaàn."
Thöïc haønh phaân ñònh
"Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc laø moät vieäc thöïc haønh cuûa Giaùo Hoäi veà söï phaân ñònh. Noùi thaúng thaén vaø côûi môû laéng nghe, ñoù laø nhöõng thaùi ñoä caên baûn ñeå Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc trôû thaønh moät tieán trình phaân ñònh. Phaân ñònh khoâng phaûi laø moät khaåu hieäu quaûng caùo, cuõng chaúng phaûi laø moät kyõ naêng toå chöùc, hoaëc laø moät caùi "moát" cuûa trieàu ñaïi giaùo hoaøng naøy, nhöng laø moät thaùi ñoä noäi taâm, aên reã saâu trong moät haønh vi ñöùc tin. Phaân ñònh laø phöông phaùp vaø ñoàng thôøi laø muïc ñích chuùng ta nhaém tôùi: noù döïa treân xaùc tín raèng Thieân Chuùa ñang hoaït ñoäng trong lòch söû theá giôùi, trong caùc bieán coá cuûa cuoäc soáng, nôi nhöõng ngöôøi chuùng ta gaëp vaø hoï noùi vôùi chuùng ta. Vì theá, chuùng ta ñöôïc keâu goïi ñaët mình laéng nghe ñieàu Chuùa Thaùnh Linh soi saùng cho chuùng ta, theo nhöõng theå thöùc vaø trong ñöôøng höôùng nhieàu khi ta khoâng löôøng tröôùc ñöôïc. Phaân ñònh caàn khoâng gian vaø thôøi gian. Vì theá, toâi qui ñònh raèng trong caùc cuoäc hoïp, caùc phieân khoaûng ñaïi cuõng nhö trong caùc cuoäc hoïp nhaém, cöù 5 baøi phaùt bieåu thì giöõ moät luùc thinh laëng, khoaûng 3 phuùt, ñeå moãi ngöôøi chuù yù ñeán aâm höôûng nhöõng gì ñaõ nghe gôïi leân trong taâm hoàn mình, ñeå ñi vaøo chieàu saâu vaø laõnh hoäi nhöõng gì gaây aán töôïng cho mình hôn caû. Söï chuù yù noäi taâm naøy laø chìa khoùa ñeå thöïc hieän haùnh trình nhaän thöùc, giaûi thích vaø choïn löïa.
Vöôït leân treân thaønh kieán vaø quan nieäm coá höõu
"Böôùc ñaàu tieân trong chieàu höôùng laéng nghe laø giaûi thoaùt taâm trí chuùng ta khoûi nhöõng thaønh kieán vaø nhöõng quan nieäm coá höõu: khi chuùng ta nghó mình ñaõ bieát ngöôøi khaùc laø ai vaø hoï muoán gì thì chuùng ta seõ khoù laéng nghe hoï moät caùch nghieâm tuùc. Nhöõng töông quan giöõa caùc theá heä laø moät moâi tröôøng trong ñoù caùc thaønh kieán vaø nhöõng quan nieäm coá höõu raát deã baùm reã maø nhieàu khi chuùng ta khoâng nhaän thaáy.
"Nhöõng ngöôøi treû bò caùm doã coi nhöõng ngöôøi lôùn laø thöù loãi thôøi, coøn nhöõng ngöôøi lôùn thì bò caùm doã coi ngöôøi treû laø khoâng coù kinh nghieäm, bieát ngöôøi treû laø ai vaø nhaát laø hoï caàn phaûi soáng vaø cö xöû theá naøo. Taát caû nhöõng ñieàu aáy coù theå taïo neân moät chöôùng ngaïi lôùn ngaên caûm ñoái thoaïi vaø cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc theá heä. Phaàn lôùn nhöõng ngöôøi hieän dieän taïi ñaây khoâng thuoäc theá heä ngöôøi treû, vì theá ñieàu roõ raøng laø chuùng ta phaûi ñeå yù ñeán nguy cô noùi veà ngöôøi treû theo nhöõng phaân loaïi vaø khuoân maãu nay khoâng coøn hôïp thôøi nöõa. Neáu chuùng ta bieát traùnh nguy cô ñoù, thì chuùng ta seõ goùp phaàn laøm cho söï lieân minh giöõa caùc theá heä trôû thaønh ñieàu coù theå thöïc hieän ñöôïc.
Caùm doã ngöôøi lôùn caàn vöôït thaéng
"Ngöôøi lôùn phaûi vöôït thaéng caùm doã coi nheï khaû naêng cuûa ngöôøi treû vaø phaùn ñoaùn hoï moät caùch tieâu cöïc. Coù laàn toâi ñaõ ñoïc thaáy söï nhaéc ñeán ñaàu tieân veà söï kieän naøy 3 ngaøn naêm tröôùc Chuùa Kitoâ vaø ñaõ ñöôïc tìm thaáy treân moät bình saønh ôû thaønh Babilone coå, treân ñoù coù vieát raèng "tuoåi treû laø voâ luaân vaø ngöôøi treû khoâng coù khaû naêng cöùu vaõn neàn vaên hoùa cuûa daân toäc".
Traùi laïi nhöõng ngöôøi treû phaûi vöôït thaéng caùm doã khoâng laéng nghe ngöôøi lôùn vaø khoâng coi troïng ngöôøi giaø, coi hoï laø "ñoà coå, loãi thôøi vaø nhaøm chaùn", maø queân raèng thaät laø ngu xuaån khi luoân luoân muoán baét ñaàu töø soá zero nhö theå cuoäc soáng chæ baét ñaàu vôùi moãi ngöôøi trong hoï. Trong thöïc teá, ngöôøi giaø, maëc duø söùc löïc cuûa hoï suy yeáu, nhöng hoï vaãn luoân laø kyù öùc cuûa nhaân loaïi chuùng ta, laø caên coäi xaõ hoäi chuùng ta, laø maïch tim cuûa neàn vaên minh chuùng ta. Khinh reû, loaïi boû ngöôøi giaø, vaø nhoát hoï trong nhöõng khu coâ laäp hoaëc coi hoï nhö khoâng coù, ñoù laø daáu chæ moät söï chieàu theo naõo traïng traàn tuïc ñang xaâu xeù caùc gia cö cuûa chuùng ta töø beân trong. Lô laø vôùi kho taøng kinh nghieäm maø moãi theá heä thöøa höôûng vaø thoâng truyeàn cho theá heä sau, ñoù chính laø moät haønh ñoäng töï huûy dieät.
Vöôït thaéng naïn giaùo só laïm quyeàn
"Vì theá moät ñaøng caàn quyeát lieät vöôït thaéng tai öông giaùo só laïm quyeàn. Thöïc vaäy, laéng nghe vaø ra khoûi nhöõng quan nieäm coá höõu cuõng laø moät thuoác giaûi ñoäc maïnh meõ choáng laïi nguy cô giaùo só trò, giaùo só laïm quyeàn, maø moät ñaïi hoäi nhö coâng nghò cuûa chuùng ta thöôøng gaëp phaûi, vöôït leân treân nhöõng yù höôùng cuûa moãi ngöôøi chuùng ta. Noù naûy sinh töø moät qua nieäm duy öu tuù vaø loaïi tröø ôn goïi, giaûi thích söù vuï mình nhaän laõnh nhö moät quyeàn bính ñeå thi haønh thay vì laø moät söï phuïc vuï nhöng khoâng vaø quaûng ñaïi caàn thöïc hieän; vaø ñieàu naøy daãn tôùi thaùi ñoä cho mình thuoäc veà moät nhoùm coù taát caû caùc caâu traû lôøi vaø khoâng caàn laéng nghe hoïc hoûi gì caû. Thaùi ñoä giaùo só trò laø moät söï ñoài baïi vaø laø caên coäi cuûa bao nhieâu tai öông trong Giaùo Hoäi: chuùng ta phaûi khieâm toán xin loãi vaø nhaát laø taïo ñieàu kieän ñeå noù khoâng taùi dieãn."
Caûnh giaùc ngöôøi treû
Ñöùc Thaùnh Cha noùi tieáp: "Nhöng ñaøng khaùc, caàn chöõa trò virus töï maõn, töï phuï vaø voäi vaõ ñöa ra nhöõng keát luaän nôi nhieàu ngöôøi treû. Moät ngaïn ngöõ Ai Caäp noùi: "Neáu trong nhaø baïn khoâng coù ngöôøi giaø, thì baïn haõy mua ngöôøi giaø vì baïn seõ caàn ngöôøi aáy". Choái boû vaø töø khöôùc taát caû nhöõng gì ñöôïc thoâng truyeàn qua bao theá kyû thì chæ daãn tôùi nguy cô laïc höôùng ngôõ ngaøng, thöôøng ñe doïa nhaân loaïi chuùng ta; noù ñöa tôùi tình traïng hoang mang, thaát voïng xaâm nhaäp taâm hoàn cuûa caùc theá heä. Söï chaát chöùa kinh nghieäm con ngöôøi, qua doøng lòch söû, laø kho taøng quí giaù nhaát vaø ñaùng tin caäy maø caùc theá heä thöøa höôûng cuûa nhau. Khoâng bao giôø ñöôïc queân maïc khaûi cuûa Chuùa, voán soi saùng vaø mang laïi yù nghóa cho lòch söû vaø cuoäc soáng chuùng ta."
Gaëp gôõ giöõa caùc theá heä mang laïi hy voïng
"Cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc theá heä coù theå raát phong phuù ñeå mang laïi hy voïng. Ngoân söù Gioel ñaõ daïy chuùng ta ñieàu ñoù - toâi ñaõ nhaéc nhôû cho caùc baïn treû trong Tieàn Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc - toâi nghó ñoù laø lôøi tieân baùo ngaøy nay: "Nhöõng ngöôøi giaø cuûa caùc baïn seõ mô öôùc, nhöõng ngöôøi treû cuûa caùc baïn seõ coù thò kieán" (3,1).
"Khoâng caàn nhöõng lyù luaän thaàn hoïc tinh vi ñeå chöùng toû nghóa vuï cuûa chuùng ta laø giuùp theá giôùi ngaøy nay tieán veà Nöôùc Thieân Chuùa, maø khoâng nuoâi nhöõng hy voïng giaû taïo, khoâng phaûi chæ thaáy nhöõng ñoå vôõ vaø tai öông. Thöïc vaäy, khi noùi veà nhöõng ngöôøi ñaùnh giaù söï kieän maø khoâng coù söï khaùch quan ñaày ñuû vaø khoâng coù phaùn ñoaùn khoân ngoan, Thaùnh Gioan 23 ñaõ noùi: "Trong nhöõng hoaøn caûnh ngaøy nay cuûa xaõ hoäi nhaân loaïi, hoï khoâng coù khaû naêng thaáy gì khaùc hôn laø nhöõng ñoå vôõ vaø tai öông; hoï noùi raèng thôøi ñaïi chuùng ta, neáu so vôùi caùc theá heä tröôùc ñaây, thì hoaøn toaøn teä hôn; vaø hoï ñi tôùi ñoä cö xöû nhö theå hoï khoâng coù gì caàn hoïc töø lòch söû voán laø thaày cuûa cuoäc soáng" (Dieãn vaên khai maïc Coâng ñoàng chung Vatican 2, 11-10-1962).
Vì theá chuùng ta ñöøng ñeå mình bò caùm doã vì nhöõng lôøi tieân baùo tai öông, ñöøng phung phí naêng löïc ñeå "ñeám nhöõng thaát baïi vaø than vaõn cay ñaéng", haõy chaêm chuù nhìn vaøo ñieàu thieän nhieàu khi aâm thaàm, khoâng phaûi laø ñeà taøi cuûa caùc blog, vaø cuõng chaúng ñöôïc ñöa leân trang ñaàu caùc baùo chí", khoâng kinh haõi tröôùc nhöõng veát thöông cuûa thaân mình Chuùa Kitoâ, luoân bò thöông vì toäi loãi vaø nhieàu khi do chính caùc con caùi cuûa Giaùo Hoäi gaây ra" (Dieãn Vaên vôùi caùc Giaùm Muïc môùi döï khoùa boài döôõng do Boä Giaùm Muïc vaø caùc Giaùo Hoäi Ñoâng phöông, 13-9-2018).
Keát luaän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
"Vaäy chuùng ta haõy daán thaân tìm tôùi töông lai vaø töø Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naøy khoâng phaûi chæ taïo ra moät vaên kieän - thöôøng chæ ñöôïc moät ít ngöôøi ñoïc vaø bò nhieàu ngöôøi pheâ bình - nhöng nhaát laø nhöõng ñeà nghò muïc vuï cuï theå, coù theå thöïc thi chính nghóa vuï cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, nghóa laø laøm naûy maàm nhöõng giaác mô, khôi leân nhöõng lôøi ngoân söù vaø thò kieán, laøm cho hy voïng töôi nôû, khích thích loøng tín thaùc, baêng boù caùc veát thöông, noái keát nhöõng quan heä, khôi leân bình minh hy voïng, hoïc hoûi laãn nhau, taïo ra moät saùng kieán tích cöïc soi saùng taâm trí, söôûi aám caùc taâm hoàn vaø traû laïi söùc maïnh cho ñoâi tay, gôïi höùng cho ngöôøi treû , taát caû giôùi treû khoâng phaân bieät ai, vieãn töôïng moät töông lai ñaày nieàm vui cuûa Tin Möøng".