Suy tö Naêm Muïc vuï Gia ñình 2018
Ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû
Baøi 11: Saün saøng yeâu thöông ñoùn nhaän con caùi
Suy tö Naêm Muïc vuï Gia ñình 2018: Ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình treû.
Baøi 11: Saün saøng yeâu thöông ñoùn nhaän con caùi
Tình yeâu phong nhieâu saün saøng ñoùn nhaän söï soáng
Yeâu thöông ñích thöïc khoâng kheùp kín vaøo baûn thaân, maø môû loøng ra tröôùc Thieân Chuùa vaø tha nhaân. Tình yeâu vôï choàng vaø söï phong nhieâu cuûa tình yeâu aáy dieãn taû phaàn quan troïng cuûa noù ôû vieäc saün saøng sinh con caùi vaø öôùc muoán nuoâi daïy chuùng neân ngöôøi vaø neân con Chuùa. Ñaây laø vaán ñeà caên baûn cuûa hoân nhaân Kitoâ giaùo. Sinh saûn vaø nuoâi daïy con caùi, ñoâi baïn côûi môû vôùi töông lai vaø thaønh ngöôøi coäng taùc vôùi Thieân Chuùa trong coâng trình Taïo döïng. Ñoâi baïn saün saøng yeâu thöông ñoùn nhaän con caùi maø Chuùa muoán ban cho hoï vì chính chuùng. Hoï ñoùn nhaän con caùi nhö moät quaø taëng cuûa Thieân Chuùa vôùi yù thöùc raèng Chuùa ñaõ ñoùn nhaän chuùng tröôùc vaø yeâu thöông chuùng töø thuôû ñôøi ñôøi. Ñöùa con chính laø hoa traùi tuyeät dieäu cuûa tình yeâu, söï keát hôïp vôï choàng, vaø trao hieán cho nhau.
Veà chuyeän con caùi coù hai thaùi ñoä cöïc ñoan caàn phaûi traùnh: Moät laø, xem con caùi nhö moät "cuûa nôï", moät caûn trôû söï hoaøn thaønh baûn thaân cuûa ta vaø töø ñoù loaïi tröø khaû naêng coù con ngay töø ñaàu; Ñaøng khaùc, ñoù laø thaùi ñoä muoán coù con "baèng moïi giaù" nhö ñeå thoûa maõn nhu caàu rieâng cuûa mình, maø khoâng vì chính chuùng. Vì:
Öôùc muoán laøm cha laøm meï khoâng coù nghóa laø ñöôïc "quyeàn coù con" baèng baát cöù caùch naøo, vì con caùi chöa sinh ra cuõng coù quyeàn cuûa mình. Ñöùa treû chöa sinh ra phaûi ñöôïc baûo ñaûm cho coù nhöõng ñieàu kieän toát nhaát ñeå toàn taïi, nhôø söï oån ñònh cuûa moät gia ñình ñöôïc xaây döïng treân hoân nhaân, nhôø nhöõng söï boå sung cuûa hai ngöôøi, laø cha vaø meï. (HTXHCG 235).
Thaùi ñoä thöù nhaát coù theå daãn ñeán tình traïng phaù thai, hoaëc phoøng ngöøa thuï thai, chæ muoán ñoùn nhaän giôùi haïn con maïnh khoûe, thoâng minh. Ñöùc chaân phöôùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI nhaän thaáy töø thaäp nieân 60 theá kæ tröôùc vôùi söï phaùt trieån coâng ngheä, con ngöôøi bò deã tha hoùa, rôøi xa Thieân Chuùa, vì chính con ngöôøi trôû thaønh ñoái töôïng cuûa söï thao tuùng cuûa mình, khi con ngöôøi coá ñaët haønh vi tình duïc vôï choàng phuï thuoäc vaøo kó thuaät, ñieàu ñoù seõ gaây taùc haïi cho moái quan heä vôï choàng. Söï ngöøa thai coù theå deã daøng trôû thaønh moät dieãn taû cho naõo traïng naøy neáu nhö noù ñònh hình treân ngoân ngöõ dieãn taû tình yeâu. Khi aáy, söï yeâu thöông keát hôïp vôï choàng bò taùch bieät khoûi söï phong nhieâu, nghóa laø khía caïnh coát yeáu cuûa söï trao hieán khoâng coøn nöõa. Phaù thai coøn nghieâm troïng hôn nöõa, khoâng phaûi chæ vì nhöõng di chöùng ñeå laïi cuûa söï vieäc aáy treân con ngöôøi vaø cuoäc soáng cuûa ñoâi baïn, maø coøn vì ñoù laø haønh vi toäi aùc loaïi tröø söï soáng moät con ngöôøi. Ngay töø nhöõng theá kæ ñaàu Hoäi Thaùnh coi ñoù laø nhöõng toäi aùc luaân lí. Moät ngöôøi phaù thai hay tham gia tröïc tieáp vaøo vieäc phaù thai laø ñaõ töï ñaët mình ra ngoaøi Hoäi Thaùnh, töùc bò vaï tuyeät thoâng tieàn keát (Giaùo luaät ñ.1398). Trong xaõ hoäi ngaøy nay, tình traïng phaù thai lan traøn vaø ñöôïc ñoâng ñaûo xem (thaäm chæ coøn khuyeán khích) phaù thai nhö moät phöông tieän ñieàu hoøa sinh saûn neáu khoâng noùi laø truyeàn lan nhö moät 'quyeàn con ngöôøi'. Nhöõng hình thöùc chaån ñoaùn tieàn saûn coøn laøm gia taêng hôn nöõa aùp löïc xaõ hoäi leân ñoâi vôï choàng, tuy nhieân khoâng neân xem thöôøng nhöõng haäu quaû cuûa vieäc phaù thai hay söû duïng thuoác phaù hay ngöøa thai. Phaù thai khoâng theå laø moät löïa choïn.
Thaùi ñoä thöù hai, muoán coù con "baèng moïi giaù", theå hieän qua nhieàu choïn löïa khaùc nhau, noâ leä cho teân baïo chuùa kó thuaät. Ngaøy nay, noåi leân raát nhieàu kieåu "beänh vieän chuyeân giuùp thuï thai" ñaùp öùng cho nhöõng ngöôøi coù nhu caàu coù con maø chöa thaønh töïu. Noùi chung ñoù laø thöïc haønh vieäc "thuï tinh nhaân taïo". Ñoù laø moät can thieäp 'nhaân taïo' vaøo haønh vi vôï choàng, khoâng nhöõng cöôùp ñi phaåm chaát cuûa haønh vi aáy maø coøn thay theá noù baèng kó thuaät. Nhö theá, ñöùa treû khoâng phaùt xuaát töø nguoàn yeâu thöông trao hieán cho nhau cuûa cha meï noù, nhöng laø saûn phaåm cuûa coâng vieäc cuûa ngöôøi thaày thuoác vaø caùc ngöôøi laøm vieäc trong phoøng thí nghieäm cuûa beänh vieän. Thuï tinh nhaân taïo haàu nhö luoân lieân heä tôùi söï choïn löïa chaát lieäu di truyeàn hay caùc phoâi thai, nhaát laø nhöõng nôi naøo coù lieân heä tôùi söï chaån ñoaùn Gen di truyeàn tieàn caáy phoâi. Heä quaû cuûa vieäc naøy laø phaàn ñaàu cuûa cuoäc soáng mình ñöùa treû bò ñoái xöû chæ nhö laø moät chaát lieäu cuûa phoøng thí nghieäm. Khoâng keå haäu quaû cuûa naõo traïng naøy aûnh höôûng treân cuoäc soáng cuûa ñoâi vôï choàng, ñoù coøn laø moät söï kì thò nghieâm troïng vaø xuùc phaïm phaåm giaù nhaân vò. Thuï thai nhaân taïo, hôn nöõa, coøn coù theå trôû thaønh moät thöû thaùch taùc haïi ñeán cuoäc hoân nhaân hai ngöôøi.
Chuaån bò laøm cha meï coù traùch nhieäm trong vieäc sinh-döôõng-duïc
Ñoâi baïn caàn phaûi trao ñoåi vaø thoûa thuaän vôùi nhau vaán ñeà con caùi tröôùc khi cöôùi. Hoï caàn ñöôïc chuaån bò tö theá laøm cha laøm meï coù traùch nhieäm. Ñieàu naøy caøng quan troïng hôn vì khi moät ñöùa con chaøo ñôøi luoân keøm theo nhöõng thaùch ñoá laøm traøn ngaäp cuoäc soáng cuûa hoï. Saün saøng ñoùn nhaän con caùi maø Chuùa ban cho ñoâi vôï choàng laø moät hoa quaû cuûa söï phong nhieâu naøy. Coâng Ñoàng Vatican II daïy raèng ñoâi baïn
Seõ chu toaøn boån phaän vôùi yù thöùc traùch nhieäm, vöøa cuûa con ngöôøi, vöøa cuûa nhöõng Kitoâ höõu, [...] hoï seõ cuøng ñöa ra moät phaùn ñoaùn chính xaùc, trong khi vaãn quan taâm ñeán thieän ích cuûa chính hoï cuõng nhö cuûa con caùi ñaõ sinh ra hay döï ñònh seõ coù, vaãn caân nhaéc veà nhöõng ñieàu kieän vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn cuûa hoaøn caûnh soáng theo töøng thôøi ñieåm, vaø sau cuøng vaãn löu taâm ñeán thieän ích cuûa caû gia ñình, cuûa coäng ñoàng xaõ hoäi vaø cuûa Giaùo Hoäi nöõa. (Gaudium et Spes 50).
Tuy nhieân, söï phong nhieâu cuûa hoân nhaân coøn hieåu theo nghóa roäng hôn, khoâng chæ coù nghóa laø coù con caùi, maø coøn laø nhöõng hoa traùi cuûa ñôøi soáng ñaïo ñöùc, thieâng lieâng vaø sieâu nhieân maø cha meï ñöôïc keâu goïi thoâng truyeàn cho con caùi hoï, vaø qua chuùng cho Giaùo hoäi vaø theá giôùi (Familiaris Consortio 28). Nhö vaäy, söï phong nhieâu coøn laø daïy doã, höôùng daãn con caùi ñi treân neûo ñöôøng daãn ñeán cuoäc soáng vieân maõn. Con caùi laø thieän ích lôùn lao, vaø ñieàu chính yeáu, nhaát laø trong xaõ hoäi tuïc hoùa ngaøy nay, laø trao ban cho chuùng moät neàn taûng vöõng chaéc, ñeå chuùng coù theå loäi ngöôïc doøng tinh thaàn theá tuïc (hay thoùi ñôøi) maø soáng tính môùi meû cuûa Tin Möøng moät caùch troøn ñaày. Ñaây môùi chính laø muïc tieâu thöïc söï cuûa söï soáng vaø söï phong nhieâu.
Neáu ñoâi baïn Kitoâ höõu hieám muoän ngoaøi yù muoán, hoï coù theå tìm nhöõng phöông caùch khaùc laøm cho tình yeâu cuûa hoï troå sinh hoa traùi, chaúng haïn nhaän con nuoâi, ñöôïc uûy thaùc nhaän nuoâi daïy con, lieân ñôùi giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ôû beân leà xaõ hoäi, hoaëc nhieàu caùch khaùc nöõa.
Trong leã cöôùi, ñoâi baïn khoâng chæ ñöôïc hoûi coù saün saøng ñoùn nhaän con caùi nhö taëng phaåm Chuùa ban, maø coøn coù saün saøng 'nuoâi daïy con caùi theo luaät Chuùa vaø Hoäi Thaùnh khoâng'. Nhieäm vuï giaùo duïc naøy "baét nguoàn töø trong ôn goïi ñaàu tieân cuûa ñoâi baïn laø döï phaàn vaøo coâng cuoäc saùng taïo cuûa Thieân Chuùa: khi sinh ra moät con ngöôøi môùi trong tình yeâu vaø vì tình yeâu, moät con ngöôøi mang saün nôi mình ôn goïi phaûi lôùn leân vaø phaùt trieån, caùc cha meï cuõng töø ñoù maø laõnh nhaän boån phaän phaûi giuùp ñôõ höõu hieäu cho ngöôøi aáy ñöôïc soáng moät cuoäc soáng nhaân baûn troïn veïn" (FC 36). Ñoái vôùi caùc cha meï Kitoâ höõu, giaùo duïc con caùi laø moät quyeàn vaø nghóa vuï, khoâng theå thay theá vaø khoâng theå chuyeån nhöôïng. Giaùo duïc laø thaønh phaàn thieát yeáu cuûa vai troø laøm cha meï. Vì töông quan giöõa hoï vaø con caùi laø moät tình yeâu khoâng theå thay theá ñöôïc, neân quyeàn vaø nghóa vuï naøy laø ñoäc ñaùo vaø cô baûn so vôùi boån phaän giaùo duïc cuûa nhöõng ngöôøi khaùc.
Caùc cha meï töï do trong vieäc löïa choïn moâi tröôøng giaùo duïc vaø sinh hoaït (nhaø treû, tröôøng hoïc,...) cuûa con mình, ñeå giuùp hoï hoaøn thaønh nhieäm vuï giaùo duïc naøy, hoï caàn choïn nôi naøo phuø hôïp nhaát vôùi maãu möïc giaùo duïc Kitoâ giaùo. Nhöng traùch nhieäm cuoái cuøng duø sao cuõng laø cuûa hoï.
Giaùo duïc Kitoâ laø moät giaùo duïc toaøn dieän vaø cô baûn: laøm sao giuùp cho treû phaùt trieån caùc khaû naêng, naêng khieáu veà theå lí, tinh thaàn, vaø luaân lí caùch haøi hoøa. Muïc ñích cuûa neàn giaùo duïc naøy laø ñaøo taïo toaøn dieän höôùng tôùi caùc chieàu kích taâm lí - taâm thaàn - tinh thaàn vaø xaõ hoäi cuûa nhaân vò. Bôûi theá, cha meï khoâng theå duøng caùc phöông tieän vaät chaát (ñoà chôi vaø caùc thöù thieát bò kó thuaät,#) buø tröø hoaëc thay theá traùch nieäm phaûi daán thaân ñeå hieän dieän, taïo an sinh, chaêm soùc, daïy doã con caùi. Giaùo duïc laø moät "quaù trình trao ñoåi trong ñoù caùc cha meï - nhaø giaùo duïc ñeán löôït mình ôû möùc naøo ñoù cuõng ñöôïc giaùo duïc. Ñang khi hoï laø thaày daïy nhaân baûn cho con caùi thì hoï cuõng hoïc nhaân baûn töø chuùng" (Gioan Phaoloâ II, Thö gôûi caùc Gia ñình, 16).
Trong gia ñình con treû khoâng nhöõng coù kinh nghieäm ñaàu tieân soáng chung vôùi ngöôøi khaùc, maø coøn coù nhöõng kinh nghieäm ñaàu tieân soáng ñöùc tin, veà Giaùo hoäi, veà Chuùa. Bôûi theá, giaùo duïc Kitoâ khoâng nhöõng höôùng tôùi giaùo duïc yù thöùc traùch nhieäm vaø söû duïng ñuùng ñaén töï do, maø coøn veà nieàm tin, caàu nguyeän, soáng theo Lôøi Chuùa vaø tieáng goïi cuûa Chuùa. Trong boái caûnh ñoù caû gia ñình cuøng caàu nguyeän raát coù yù nghóa.
Caâu hoûi suy tö hay ñeå thaûo luaän
1. Toâi coù öôùc muoán trôû thaønh cha hay thaønh meï khoâng? Toâi coù saün saøng yeâu thöông ñoùn nhaän con caùi vì chính chuùng nhö laø moät quaø taëng cuûa Chuùa ban cho khoâng?
2. Toâi coù saün saøng vaø ñaõ chuaån bò saün saøng nuoâi döôõng vaø daïy doã con caùi chöa?
3. Hoân nhaân phong nhieâu coù nghóa laø gì vaø theá naøo, ñoái vôùi toâi?
4. Toâi coù theå ñoái dieän, ñöông ñaàu vôùi hoaøn caûnh hieám muoän coù theå coù cuûa vôï choàng mình khoâng?
Vaên phoøng HÑGMVN