Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Phanxicoâ
vôùi Toång Thoáng vaø nhaø caàm quyeàn Lithuania
Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Phanxicoâ vôùi Toång Thoáng vaø nhaø caàm quyeàn Lithuania.
Vuõ Vaên An
Vilnius (VietCatholic News 22-09-2018) - Sau khi maùy bay cuûa ngaøi ñaùp xuoáng phi tröôøng Vilnius, Lithuania, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñöôïc Nöõ Toång Thoáng nöôùc naøy ñoùn tieáp taïi Dinh Toång Thoáng. Taïi ñaây, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ gaëp gôõ caùc thaønh vieân chính phuû, ngoaïi giao ñoaøn, caùc ñaïi dieän xaõ hoäi daân söï. Nhaân dòp naøy ngaøi ñaõ ñoïc baøi dieãn vaên ñaàu tieân trong chuyeán vieáng naêm 3 nöôùc thuoäc vuøng Baltic.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn vaên:
Thöa Baø Toång thoáng,
Quí thaønh vieân Chính phuû vaø Ngoaïi giao ñoaøn,
Quùi Ñaïi dieän xaõ hoäi daân söï,
Quí nhaø chöùc traùch,
Quí Baø vaø Quí OÂng,
Thaät laø moät nguoàn vui vaø hy voïng ñöôïc baét ñaàu cuoäc haønh höông ñeán caùc nöôùc Baltic ôû Lithuania, moät nöôùc, nhö Thaùnh Gioan Phaoloâ II thích noùi, laø "moät nhaân chöùng thaàm laëng cho moät tình yeâu noàng naøn ñoái vôùi töï do toân giaùo" (Dieãn vaên trong buoåi leã chaøo ñoùn, Vilnius, ngaøy 4 thaùng 9 naêm 1993).
Thöa Baø Toång thoáng, toâi xin caûm ôn baø vì nhöõng lôøi chaøo ñoùn thaân aùi ñöôïc baø ngoû vôùi toâi nhaân danh chính baø vaø nhaân daân cuûa baø. Trong ngoâi vò baø, toâi muoán chaøo thaêm taát caû nhaân daân Lithuania, nhöõng ngöôøi, hoâm nay ñaây, môû cöûa nhaø mình vaø queâ höông mình. Toâi xin ngoû tình yeâu vaø lôøi caùm ôn chaân thaønh cuûa toâi vôùi taát caû quùi vò.
Chuyeán vieáng thaêm naøy dieãn ra trong moät thôøi ñieåm ñaëc bieät quan troïng trong ñôøi soáng cuûa ñaát nöôùc quí vò ñang kyû nieäm 100 naêm ngaøy tuyeân boá ñoäc laäp.
Moät theá kyû ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhieàu thöû thaùch vaø ñau khoå maø quí vò phaûi chòu ñöïng (giam giöõ, truïc xuaát, thaäm chí töû ñaïo). Cöû haønh 100 naêm ñoäc laäp coù nghóa laø döøng laïi ñoâi chuùt, khoâi phuïc kyù öùc traûi nghieäm ñeå tieáp xuùc vôùi taát caû nhöõng gì ñaõ leân khuoân quí vò nhö moät quoác gia vaø tìm bí quyeát giuùp quí vò bieát nhìn vaøo caùc thaùch thöùc hieän taïi ñeå döï phoùng cho töông lai trong baàu khí ñoái thoaïi vaø hôïp nhaát giöõa moïi cö daân, khoâng tröø moät ai. Moãi theá heä ñeàu ñöôïc keâu goïi laõnh quyeàn laøm chuû caùc cuoäc ñaáu tranh vaø thaønh töïu cuûa quaù khöù vaø toân vinh kyù öùc cuûa cha oâng trong hieän taïi. Chuùng ta khoâng bieát ngaøy mai seõ ra sao; ñieàu chuùng ta bieát laø ôû moïi thôøi ñaïi, chính "linh hoàn" ñaõ xaây döïng noù vaø giuùp noù bieán ñoåi moïi tình huoáng ñau ñôùn vaø baát coâng thaønh caùc cô hoäi, vaø giöõ cho soáng ñoäng vaø höõu hieäu goác reã ñaõ taïo ra hoa traùi ngaøy nay. Vaø daân toäc naøy coù moät "linh hoàn" maïnh meõ ñaõ giuùp hoï khang cöïc vaø xaây döïng! Baûn quoác ca cuûa quí vò haùt: "Xin cho con caùi anh em ruùt tæa ñöôïc söùc maïnh töø quaù khöù", ñeå nhìn hieän taïi moät caùch duõng caûm.
"Xin cho con caùi anh em ruùt tæa ñöôïc söùc maïnh töø quaù khöù".
Trong suoát lòch söû cuûa noù, Lithuania ñaõ coù khaû naêng laøm chuû nhaø, chaøo ñoùn vaø tieáp nhaän ngöôøi cuûa caùc nhoùm saéc toäc vaø toân giaùo khaùc nhau. Moïi ngöôøi ñeàu tìm ñöôïc moät nôi ñeå soáng treân caùc laõnh thoå naøy: ngöôøi Lithuania, ngöôøi Tartars, ngöôøi Ba Lan, ngöôøi Nga, ngöôøi Baïch Nga, ngöôøi Ukraine, ngöôøi Armenia, ngöôøi Ñöùc ...; ngöôøi Coâng Giaùo, ngöôøi Chính Thoáng, ngöôøi Theä Phaûn, ngöôøi Coâng Giaùo Coå, ngöôøi Hoài Giaùo, ngöôøi Do Thaùi giaùo...; hoï soáng vôùi nhau vaø soáng trong hoøa bình cho ñeán khi xuaát hieän caùc yù thöùc heä toaøn trò, caùc yù thöùc heä ñaõ phaù vôõ khaû naêng tieáp röôùc vaø hoøa hôïp caùc dò bieät baèng caùch gieo raéc baïo löïc vaø ngôø vöïc. Ruùt tæa söùc maïnh töø quaù khöù coù nghóa laø phuïc hoài goác reã vaø giöõ cho soáng ñoäng loái soáng chaân chính vaø ñoäc ñaùo nhaát trong quí vò vaø nhöõng ñieàu voán giuùp quí vò phaùt trieån chöù khoâng ñaàu haøng nhö moät quoác gia: khoan dung, hieáu khaùch, toân troïng vaø lieân ñôùi.
Nhìn vaøo khung caûnh theá giôùi chuùng ta ñang soáng, nôi caùc tieáng noùi gieo raéc chia reõ vaø maâu thuaãn ngaøy caøng gia taêng - caáp phöông tieän cho baát an vaø xung ñoät nhieàu laàn - hoaëc tuyeân boá raèng caùch duy nhaát coù theå coù ñeå ñaûm baûo an ninh vaø söï toàn taïi cuûa vaên hoùa heä ôû coá gaéng xoùa boû, deïp boû hoaëc truïc xuaát ngöôøi khaùc, ngöôøi Lithuania quùi vò coù moät haïn töø ñoäc ñaùo ñeå ñöa ra "ñieàu chænh caùc dò bieät cho aên khôùp vôùi nhau". Qua ñoái thoaïi, côûi môû vaø hieåu bieát hoï coù theå trôû thaønh moät caây caàu keát hôïp giöõa Ñoâng vaø Taây AÂu. Ñaây coù theå laø thaønh quaû cuûa moät lòch söû tröôûng thaønh, moät thaønh quaû maø quùi vò, trong tö caùch moät daân toäc, ñaõ cung caáp cho coäng ñoàng quoác teá vaø caùch rieâng cho Lieân Hieäp Chaâu AÂu. Quí vò ñaõ phaûi chòu ñöïng "baèng da thòt cuûa quùi vò" caùc möu toan nhaèm aùp ñaët moät moâ hình duy nhaát, moät moâ hình seõ laøm maát ñi caùc dò bieät vôùi kyø voïng tin raèng caùc ñaëc quyeàn cuûa moät ít ngöôøi naèm treân phaåm giaù ngöôøi khaùc hoaëc lôïi ích chung. Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaõ kheùo leùo chæ ra ñieàu naøy: "Öôùc muoán lôïi ích chung vaø laøm vieäc cho noù laø moät yeâu saùch cuûa coâng lyù vaø baùc aùi [...]. Chuùng ta caøng yeâu thöông nhau höõu hieäu hôn neáu chuùng ta caøng phaán ñaáu nhieàu hôn cho ích chung, ñaùp öùng caùc nhu caàu thöïc söï cuûa noù"(Thoâng ñieäp Caritas in Veritate, 7). Taát caû caùc xung ñoät ñang phaùt sinh seõ tìm ñöôïc caùc giaûi phaùp laâu daøi vôùi ñieàu kieän chuùng baét nguoàn töø söï chuù yù cuï theå tôùi ngöôøi ta, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi yeáu nhaát vaø baét nguoàn töø caûm quan ñöôïc môøi goïi "môû roäng caùi nhìn cuûa hoï ñeå nhaän ra moät lôïi ích lôùn hôn mang laïi lôïi ích cho moïi" (Toâng huaán Evangelii gaudium, 235).
Theo nghóa naøy, ruùt tæa söùc maïnh töø quaù khöù coù nghóa laø löu yù ñeán nhöõng ngöôøi treû hôn, nhöõng ngöôøi khoâng nhöõng laø töông lai, maø coøn laø hieän taïi cuûa quoác gia naøy, neáu hoï maõi hôïp nhaát vôùi nguoàn goác cuûa daân toäc. Moät daân toäc trong ñoù ngöôøi treû tìm ñöôïc choã ñeå lôùn leân vaø laøm vieäc seõ giuùp hoï caûm thaáy hoï laø nhöõng ngöôøi chuû ñoäng trong vieäc xaây döïng cô caáu xaõ hoäi vaø coäng ñoàng. Ñieàu naøy seõ laøm moïi ngöôøi coù khaû naêng ngaång ñaàu nhìn ngaøy mai moät caùch ñaày hy voïng. Ngöôøi Lithuania hoï mô öôùc thuû vai trong cuoäc tìm kieám lieân tuïc nhaèm coå vuõ caùc chính saùch coù theå khuyeán khích vieäc tham gia tích cöïc cuûa nhöõng ngöôøi treû nhaát trong xaõ hoäi. Khoâng nghi ngôø gì nöõa, ñaây seõ laø haït gioáng hy voïng, vì noù seõ daãn ñeán moät tính naêng ñoäng trong ñoù "linh hoàn" cuûa daân toäc naøy seõ tieáp tuïc taïo ra tính hieáu khaùch: hieáu khaùch ñoái vôùi khaùch laï, hieáu khaùch ñoái vôùi giôùi treû, ñoái vôùi giôùi giaø, nhöõng ngöôøi voán laø kyù öùc soáng ñoäng, ñoái vôùi ngöôøi ngheøo, vaø nhaát ñònh hieáu khaùch ñoái vôùi töông lai. Thöa baø toång thoáng, toâi cam ñoan vôùi baø raèng, cho ñeán nay, baø coù theå tin caäy vaøo cam keát vaø vieäc laøm ñoàng boä cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, ñeå laõnh thoå naøy coù theå hoaøn thaønh ôn goïi cuûa noù laø laøm caây caàu hieäp thoâng vaø hy voïng.