Moät vaøi suy nghó khi ñoïc thö
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ göûi cho Daân Chuùa
veà nhöõng toäi phaïm tình duïc trong haøng giaùo só
Moät vaøi suy nghó khi ñoïc thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ göûi cho Daân Chuùa veà nhöõng toäi phaïm tình duïc trong haøng giaùo só.
Gm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm
Saøigoøn (WHÑ 22-08-2018) - Hoäi Thaùnh Coâng giaùo ñang phaûi ñoái dieän vôùi moät thöû thaùch lôùn, coù theå gaây taùc ñoäng raát xaáu leân ñôøi soáng ñöùc tin cuûa caùc tín höõu cuõng nhö uy tín tinh thaàn cuûa Hoäi Thaùnh treân theá giôùi. Laøn soùng caùo buoäc nhöõng toäi phaïm tình duïc trong haøng giaùo só Chile chöa nguoâi ngoai thì môùi ñaây, laøn soùng ñoù laïi daâng cao hôn nöõa taïi Hoa Kyø. Ñöùc Toång Giaùm Muïc McCarrick, nguyeân Hoàng y Toång Giaùm Muïc Washington, DC., bò caùo buoäc nhöõng toäi phaïm ñöôïc cho laø coù cô sôû vaø ñaùng tin. Khoâng laâu sau ñoù, Toøa aùn bang Pensylvania (trong ñoù coù 6 Giaùo phaän Coâng giaùo) coâng boá keát quaû ñieàu tra: "Ít nhaát laø caû ngaøn naïn nhaân cuûa laïm duïng tình duïc, laïm duïng quyeàn löïc, laïm duïng löông taâm do caùc linh muïc trong thôøi gian gaàn 70 naêm qua" (Thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha). Ngoaøi ra coøn coù nhöõng caùo buoäc caùc giaùm muïc ñaõ tìm caùch che giaáu toäi phaïm hoaëc daøn xeáp kín roài thuyeân chuyeån ñöông söï ñi nôi khaùc.
Trong boái caûnh ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieát thö, khoâng chæ göûi cho ngöôøi Coâng giaùo taïi Hoa Kyø hay Chile nhöng laø cho toaøn theå Daân Chuùa. Hi voïng laù thö naøy seõ sôùm ñöôïc dòch sang tieáng Vieät ñeå moïi ngöôøi coù theå tröïc tieáp ñoïc vaø suy nghó. ÔÛ ñaây chæ xin chia seû vaøi suy nghó.
1. Noãi ñau chung chöù khoâng cuûa rieâng ai
Thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha môû ñaàu baèng lôøi cuûa Thaùnh Phaoloâ: "Neáu moät chi theå bò ñau, moïi chi theå cuøng ñau" (1Cr 12,26), vaø lôøi naøy cuõng ñöôïc choïn laøm tieâu ñeà cho hai phaàn chính cuûa laù thö. Choïn löïa ñoù laøm noåi baät tình lieân ñôùi giöõa caùc chi theå trong cuøng moät Thaân theå Ñöùc Kitoâ laø Hoäi Thaùnh.
Ñoù laø söï lieân ñôùi trong tình thöông caûm vôùi caùc naïn nhaân, vôùi noãi ñau theå lyù vaø tinh thaàn maø hoï phaûi chòu ñöïng trong nhieàu naêm qua.
Ñoù laø söï lieân ñôùi trong vieäc thöïc thi coâng lyù, chöù khoâng theå chæ tìm caùch che giaáu hoaëc daøn xeáp beân trong cho oån thoûa, coøn keû thuû aùc cöù tieáp tuïc loái soáng cuõ.
Ñoù coøn laø söï lieân ñôùi trong vieäc ngaên ngöøa nhöõng toäi phaïm tình duïc, ngaên ngöøa baèng giaùo duïc, baèng nhöõng quy ñònh vaø baèng caû luaät phaùp.
Ñoù cuõng laø söï lieân ñôùi trong vieäc ñeàn boài phaït taï vì scandal naøy quaù lôùn trong loøng Hoäi Thaùnh: "Ñöùc Kitoâ bò phaûn boäi do chính caùc moân ñeä Ngaøi, do vieäc hoï röôùc Mình Maùu Chuùa caùch baát xöùng, chaéc chaén ñaây laø noãi ñau khoå lôùn nhaát maø Ñaáng Cöùu ñoä phaûi chòu; noù ñaâm thaáu traùi tim Ngaøi. Töø ñaùy loøng, chuùng ta chæ coù theå keâu leân: Kyrie eleison, Laïy Chuùa, xin cöùu chuùng con" (Hoàng y Joseph Ratzinger, Thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha).
2. Laïm duïng tình duïc vaø nhöõng moái lieân heä
Thoâng thöôøng, khi noùi ñeán scandal hieän nay, ngöôøi ta chæ nhaán maïnh vieäc laïm duïng tình duïc, nhöng trong Thö göûi Daân Chuùa, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ luoân noùi ñeán boä ba: laïm duïng tình duïc, laïm duïng quyeàn löïc, laïm duïng löông taâm. Bôûi leõ nhöõng laïm duïng tình duïc bò toá giaùc thöôøng xaûy ra trong töông quan giöõa ngöôøi caàm quyeàn vaø ngöôøi döôùi quyeàn: nhaø ñaøo taïo vaø ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo, cha giaùo vaø chuûng sinh, beà treân vaø beà döôùi, cha vaø con thieâng lieâng. Ngoaøi ra, khi xaûy ra sai phaïm, ngöôøi treân laïi tìm caùch eùp buoäc hoaëc gaây aùp löïc ñeå ngöôøi döôùi khoâng ñöôïc tieát loä, vôùi ñe doïa ngaàm laø seõ phaûi nguy hieåm hoaëc chòu thieät thoøi. Nhöõng laïm duïng naøy gaén lieàn vôùi chuû tröông giaùo só trò, vì theá, Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh: "Noùi khoâng vôùi laïm duïng laø cöông quyeát noùi khoâng vôùi moïi hình thöùc cuûa giaùo só trò". Ñaây chaúng phaûi laø lôøi caûnh caùo, hoaëc ít ra laø lôøi môøi goïi göûi ñeán caùc giaùm muïc, linh muïc sao? Khoâng chæ veà nhöõng loãi phaïm luaät ñoäc thaân nhöng coøn laø caùch söû duïng quyeàn bính trong vieäc ñieàu haønh coäng ñoaøn ñöôïc trao phoù cho mình.
Ngoaøi ra, tuy khoâng ñöôïc noùi ñeán trong thö nhöng coù moät vaán ñeà ñöôïc baøn tôùi raát nhieàu trong giôùi Coâng giaùo taïi Hoa Kyø, laø vaán ñeà ñoàng tính luyeán aùi. Ñoäc giaû naøo quan taâm coù theå ñoïc moät vaøi baøi sau treân maïng internet.
- Msgr. Charles Pope, Active Homosexuality in the Priesthood Helped Cause this Crisis, ncregister.com
- Daniel Mattson, Why Men like me should not be Priests? firstthings.com
- Dominic Legge, O.P., Cleansing the Church, firstthings.com
Caùc taùc giaû neâu leân moái quan ngaïi veà quan heä ñoàng tính trong caùc chuûng vieän vaø haøng giaùo só, ñeán noãi ñöôïc cho laø thöù vaên hoùa ngaàm (subculture), vaø ñieàu naøy ñöôïc cho laø nguyeân nhaân chính daãn ñeán nhöõng caùo buoäc veà laïm duïng tình duïc hieän nay. Moái quan ngaïi treân khoâng phaûi laø khoâng coù cô sôû vì theo baûn Töôøng trình naêm 2004 do chính Hoäi ñoàng Giaùm muïc Hoa Kyø chuû tröông thì: (1) 81% nhöõng vuï linh muïc bò caùo buoäc laïm duïng tình duïc laø vôùi treû nam; (2) 78% nhöõng vuï caùo buoäc laø quan heä tình duïc ñoàng tính vôùi nhöõng treû nam ñaõ qua tuoåi daäy thì chöù khoâng phaûi vôùi treû con (x. The Nature and Scope of the Problem of Sexual Abuse of Minors by Catholic Priests and Deacons in the United States).
Ngoaøi ra, theo Ñöùc OÂng Charles Pope, chæ caàn nhaän thöùc thoâng thöôøng cuõng ñuû thaáy khoâng neân nhaän nhöõng thanh nieân coù khuynh höôùng ñoàng tính vaøo chuûng vieän, vì ñeå moät chuûng sinh ñoàng tính (homosexual) soáng trong chuûng vieän chaúng khaùc gì ñeå moät chuûng sinh coù khuynh höôùng dò tính (hetero-sexual) ôû trong moät tu vieän nöõ! Tuy Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khoâng noùi ñeán vaán ñeà naøy trong thö nhöng ngaøi töøng noùi vôùi caùc nhaø ñaøo taïo chuûng vieän: "Neáu coù chuùt nghi ngôø naøo thì toát hôn laø ñöøng nhaän vaøo".
3. Giaûi phaùp thieâng lieâng
Trong laù thö quan troïng naøy, Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi toaøn theå Daân thaùnh Chuùa "thöïc haønh saùm hoái baèng caàu nguyeän vaø chay tònh". Ngöôøi ta coù theå thaéc maéc: Tröôùc moät scandal lôùn nhö theá maø chæ keâu goïi aên chay vaø caàu nguyeän thoâi thì giaûi quyeát ñöôïc gì? Theá nhöng töø nhaõn quan thieâng lieâng, ñaây chính laø giaûi phaùp caên cô nhaát vì chính Chuùa Gieâsu ñaõ daïy: "Khoâng theå truïc xuaát gioáng quûy naøy neáu ngöôøi ta khoâng aên chay caàu nguyeän" (Mt 17,21).
Lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cuõng phaûn aùnh taâm tö cuûa nhieàu ngöôøi trong cuoäc. Ñöùc Cha Scharfenberger, Giaùo phaän Albany taïi Hoa Kyø, noùi: "Chuùng ta coù theå vaø toâi tin töôûng laø chuùng ta seõ cuûng coá nhöõng luaät leä, quy ñònh vaø bieän phaùp ñeå ngaên ngöøa nhöõng vi phaïm traàm troïng naøy, theá nhöng ôû taâm ñieåm cuûa vaán ñeà, ñaây khoâng chæ laø chuyeän thi haønh luaät phaùp, ñaây laø cuoäc khuûng hoaûng saâu xa veà maët thieâng lieâng". Giaùm muïc Robert Baron vieát, "Thaùnh Phaoloâ ñaõ caûnh giaùc laø chuùng ta khoâng chæ chieán ñaáu choáng laïi xaùc thòt vaø maùu huyeát nhöng laø choáng laïi "nhöõng quyeàn löïc thaàn thieâng". Vì theá coâng vieäc chính cuûa Hoäi Thaùnh trong thôøi ñieåm taøn phaù naøy laø phaûi caàu nguyeän, yù thöùc vaø kieân trì keâu caàu Ñöùc Kitoâ vaø caùc thaùnh". Giaùo sö Robert P. George, Ñaïi hoïc Princeton, cho raèng goác reã cuûa vaán ñeà laø söï baát trung vaø giaûi phaùp toát nhaát laø söï trung tín cuûa nhöõng ngöôøi coù chöùc thaùnh: trung tín vôùi lôøi theà höùa khi chòu chöùc, trung thaønh vôùi giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh.
Taát caû ñeàu haøm chöùa lôøi môøi goïi quan taâm nhieàu hôn ñeán vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng cho nhöõng ngöôøi chuaån bò laõnh nhaän chöùc thaùnh. Ñaøo taïo tri thöùc vaø muïc vuï ñöông nhieân laø caàn thieát trong thôøi ñaïi ngaøy nay, nhöng ôû neàn taûng vaãn laø vieäc ñaøo taïo nhaân baûn vaø thieâng lieâng, höôùng ñeán söï tröôûng thaønh nhaân baûn vaø thieâng lieâng nôi caùc chuûng sinh. Ñaây laø neàn taûng ñeå caùc linh muïc töông lai soáng ôn goïi cuûa mình caùch ñuùng ñaén, thieát laäp nhöõng töông quan laønh maïnh, vöõng vaøng tröôùc nhöõng thöû thaùch vaø caûm nhaän nieàm vui trong ñôøi daâng hieán.