Hoäi nghò truyeàn giaùo Myõ chaâu CAM V
Hoäi nghò truyeàn giaùo Myõ chaâu CAM V.
Linh Tieán Khaûi
Vatican (Vat. 24-07-2018) - Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Ferlando Filoni, Toång tröôûng Boä truyeàn giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc veà. Hoäi nghò truyeàn giaùo Myõ chaâu CAM V.
Hoäi nghò truyeàn giaùo Myõ chaâu CAM V veà ñeà taøi "Chaâu Myõ truyeàn giaùo" ñaõ dieãn ra beân Bolivia trong caùc ngaøy töø 11 ñeán 14 thaùng 7 naêm 2018. Tham döï ñaïi hoäi cuøng vôùi phaùi ñoaøn caùc nöôùc toaøn Myõ chaâu cuõng coù Ñöùc Hoàng Y Fernando Filoni, Toång tröôûng Boä truyeàn giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc. Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò moät soá caûm töôûng cuûa Ñöùc Hoàng Y veà hoäi nghò naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, nhaân daân Bolivia ñaõ toû ra raát quaûng ñaïi vì ñaõ coù raát nhieàu gia ñình môû roäng cöûa nhaø ñoùn tieáp caùc phaùi ñoaøn ñeán töø khaép nôi beân Myõ chaâu, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Söï quaûng ñaïi tieáp ñoùn ñaõ luoân luoân laø moät ñaëc tính cuûa Nam Myõ chaâu, nôi coù raát nhieàu thaân tình. Nhö vaäy ñaõ thaät laø hay, khi chöùng kieán hôn 3.000 ngöôøi tham döï hoäi nghò ñaõ ñöôïc tieáp ñoùn trong caùc giaùo xöù vaø caùc doøng tu. Cuõng coù khoaûng 1,200 gia ñình môû roäng cöûa nhaø tieáp ñoùn caùc tham döï vieân. Toâi thaáy ñoù laø ñieàu raát ñeïp, bôûi vì noù ñaùp traû laïi chính lôøi keâu môøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: "Haõy môû cöûa vaø ñoùn tieáp hoï".
Hoûi: Giaùo huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ laø ñeøn pha soi chieáu cho cuoäc thaûo luaän trong hoäi nghò laàn thöù V naøy coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñuùng theá, chuùng toâi ñaõ ñeà nghò toå chöùc moät ñaïi hoäi ngay töø ñaàu phuø hôïp vôùi ñöôøng loái vaø quan ñieåm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Theá laø chuùng toâi ñaõ khôûi haønh töø cuøng moät ñieåm vaø coù moät ñích tôùi chung. Vì theá caùc coâng vieäc ñaõ coù söùc ñaåy töø moät giaùo huaán roõ raøng ngay töø ñaàu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha: Giaùo Hoäi khoâng laø chính mình, neáu khoâng truyeàn giaùo, neáu khoâng rao giaûng Tin Möøng.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, luïc ñòa Myõ chaâu roäng meânh moâng. Ñaâu laø caùc aâu lo ñaëc bieät ñaõ ñöôïc nhaän dieän trong hoäi nghò naøy?
Ñaùp: Tröôùc heát laø yù thöùc Chaâu Myõ Latinh ñang truyeàn giaùo. Khôûi haønh töø ñieåm naøy ngöôøi ta töï hoûi ñaâu laø caùc khía caïnh caàn phaûi ñöông ñaàu. Tröôùc heát cuoäc khuûng hoaûng gia ñình ñöôïc minh nhieân. Vaø ñaây laø ñeà taøi chính, khoâng chæ treân bình dieän giaùo hoäi maø ñoàng thôøi cuõng ôû treân bình dieän xaõ hoäi vaø daân söï nöõa. Theá roài coøn coù naïn baïo löïc vaø khinh reû söï soáng con ngöôøi. ÔÛ ñaây cuõng theá, roõ raøng noù laø moät vi phaïm phaåm giaù con ngöôøi vaø gaây thöông tích cho con tim Giaùo Hoäi cuõng nhö xaõ hoäi. Haäu quaû laø ngöôøi ta cuõng ghi nhaän ñeà taøi vi phaïm caùc quyeàn con ngöôøi, vaø ñi lieàn vôùi noù laø söï thoáng trò cuûa kinh teá treân con ngöôøi. Ñaây laø vieäc ñöông ñaàu vôùi caùc thöïc taïi, trong ñoù thoáng trò vieäc kieám lôøi, oli nhuaän, vaø trong ñoù baûn vò con ngöôøi bò xeáp vaøo haøng thöù yeáu. Theá roài coøn coù caùc vieäc caáp baùch khaùc nhö tình traïng thieáu coâng lyù, ít tình lieân ñôùi, vieäc khai thaùc ñaát ñai böøa baõi vaø khai thaùc laïm duïng caùc thoå daân, naïn baïo löïc ñoái vôùi nöõ giôùi vaø treû em, tình traïng xaõ hoäi tuïc hoùa, chuû tröông duy töông ñoái vaø naïn di cö.
Hoûi: Ñeà taøi di cö ñaëc bieät thôøi söï, bôûi vì noù khôi daäy cuoäc thaûo luaän treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñuùng vaäy, noù ñaõ laø moät trong caùc ñeà taøi lôùn ñöôïc thaûo luaän. Vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc noùi lui noùi tôùi nhieàu laàn cuõng nhö traùch nhieäm cuûa Giaùo Hoäi caûm thaáy phaûi gaàn guõi caùc anh chò em bò boù buoäc di cö vì lyù do an ninh hay vì caùc nhu caàu kinh teá. Thaät toát laø caû Giaùo Hoäi nöõa cuõng caûm nhaän ñöôïc toaøn hieän töôïng naøy, khoâng chæ nhö vaán ñeà kinh teá, xaõ hoäi hay chính trò maø cuõng nhö laø söï kieän giaùo hoäi lieân luïy trong vieäc ñoàng haønh vôùi hoï.
Hoûi: Trong caùc keát luaän hoäi nghò cuõng ñaõ ñeà caäp ñeán teä naïn laïm duïng. Ñöùc Hoàng Y nghó gì veà söï kieän naøy?
Ñaùp: Toâi ñaõ gaëp thaáy moät söï ñau khoå lôùn lao. Taøi lieäu chung keát ñeà caäp tôùi hieän töôïng Giaùo Hoäi bò ñaûo chaùnh, nghóa laø nhö theå Giaùo Hoäi ñaõ phaûi gaùnh chòu moät loaïi ñaûo chaùnh töø nhöõng ngöôøi ñaõ laïm duïng söï tin töôûng cuûa ngöôøi khaùc vaø laïm duïng söù meänh cuûa hoï. Tín höõu ñaõ bò ñaùnh ñoäng raát maïnh bôûi vaøi söï kieän.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, trong soaïn thaûo sô khôûi tröôùc khi ñöa ra taøi lieäu ñuùc keát coù lieät keâ ra 11 ñeà nghò hoaït ñoäng. Ñöùc Hoàng Y ñuùc keát chuùng nhö theá naøo?
Ñaùp: Tröôùc heát thaät laø toát vieäc taùi ñeà nghò Chuùa Kitoâ vaø söù ñieäp truyeàn giaùo cuûa Ngaøi nhö trung taâm ñieåm. Thaät ra, neáu coâng taùc naøy chæ haïn cheá trong laõnh vöïc thöông ngöôøi, thì noù khoâng troïn veïn. Maàu nhieäm trung taâm laø Chuùa Kitoâ, laø Tin Möøng, laø ôn cöùu roãi tinh thaàn vaø luaân lyù laøm cho söï cöùu roãi nhaân baûn vaø xaõ hoäi ñöôïc toaøn veïn. Ñieàu thöù hai laø yù nieäm raát thaân thieát ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: ñoù laø vieäc ñi ra vaø ñeán vôùi caùc vuøng ngoaïi bieân. Vaø chaâu Myõ thì ñaày nhöõng vuøng ngoaïi bieân, loaïi ngoaïi bieân thöïc söï, xaõ hoäi cuõng nhö caùc vuøng ngoaïi oâ cuûa caùc thaønh phoá, nhöng cuõng coù nhöõng vuøng ngoaïi bieân cuûa con ngöôøi nöõa, cuûa daân chuùng bò boù buoäc phaûi soáng ngoaøi leà xaõ hoäi vaø bò gaït boû khoûi tieán trình saûn xuaát. Yeáu toá thöù ba laø tinh thaàn traùch nhieäm maø caùc Giaùo Hoäi coù ñoái vôùi chính mình. Ñaây laø moät khía caïnh ñaõ ñöôïc thaûo luaän taïi Maracaibo, vaø giôø ñaây ñöôïc nhaän thöùc moät caùch traøn ñaày hôn. Ngaøy nay vaøi Giaùo Hoäi trong luïc ñòa Myõ chaâu ñöùng tröôùc tình traïng ngheøo tuùng cuûa haøng giaùo só tu só, hoï khoâng xin söï trôï giuùp töø Taây AÂu nöõa, nhöng caùc giaùo phaän laõnh traùch nhieäm lo laéng cho caùc nhaân löïc cuûa mình. Vaøi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc laõnh traùch nhieäm ñoái vôùi caùc toøa giaùm quaûn, tröôùc ñaây thöôøng ñöôïc giao cho caùc doøng tu coi soùc. Vaø caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc göûi caùc linh muïc, tu só, caùc ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán, caùc nöõ tu vaø caû caùc giaùo daân nöõa ñi caùc nôi khaùc ñeå trôï giuùp caùc tình traïng khoù khaên thieáu thoán nhaân löïc nhaát. Chuùng ta haõy nghó tôùi vuøng Amazzonia chaúng haïn. Ñaây laø moät yù thöùc truyeàn giaùo quan troïng. Noù coù nghóa laø taïi chaâu Myõ tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm giöõa caùc Giaùo Hoäi vôùi nhau ñang tröôûng thaønh. Ñaây laø moät söï môùi meû tieáp nhaän tö töôûng ñaõ ñöôïc neâu ra taïi hoäi nghò Maracaibo vaø giôø ñaây ñöôïc aùp duïng.
Hoûi: Nhö vaäy laø Ñöùc Hoàng Y thöøa nhaän coù söï tröôûng thaønh?
Ñaùp: Vaâng. Chuùng laø caùc daáu chæ dieãn taû yù thöùc cuûa caùc Giaùo Hoäi taïi Myõ chaâu, yù thöùc veà söùc maïnh truyeàn giaùo vaø rao giaûng Tin Möøng cuûa mình.
Hoûi: Vuøng Amazzonia caàn ñieàu gì thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Tröôùc heát laø yù thöùc raèng noù khoâng phaûi laø moät vöôøn baùch thuù, trong ñoù coù caây coái, suùc vaät vaø thoå daân. Noù laø moät vuøng voâ cuøng phong phuù treân bình dieän nhaân baûn, maø chuùng ta khoâng bieát ñöôïc caùc tieàm naêng cuûa noù, vaø trong quaù khöù chuùng ta ñaõ sôï haõi quan saùt noù trong vieäc khoù khaên giaû thieát moät tieáp caän. Nhöng moïi ngöôøi chuùng ta caàn phaûi chuù yù tôùi vuøng Amazzonia. Lieân quan tôùi ñieàu naøy hoäi nghò khoâng theå khoâng ôû trong cuøng ñöôøng höôùng vôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaëc bieät veà Amazzonia, maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ muoán trieäu taäp. Hai khía caïnh naøy thuùc ñaåy chính tinh thaàn truyeàn giaùo. Hieän nay ña soá caùc giaùo phaän taïi Amazzonia vaø trong caùc vuøng phuï caän caùc giaùm quaûn toâng toøa coù ngöôøi coi soùc. Nghóa laø chuùng laø caùc giaùo ñoaøn ñang lôùn leân, ñang ñöôïc ñaøo taïo. Chuùng ta caàn coù söï tham gia taäp theå ñeå trôï giuùp mieàn naøy coù caùc ñaëc thaùi rieâng cuûa noù, vaø ñeå noù coù theå goùp phaàn mình vôùi caùc khaû naêng rieâng. Töø bình dieän naøy Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Amazzonia seõ raát laø quyù baùu.
Hoûi: Caùc coâng vieäc cuûa Hoäi nghò CAM V nhö vaäy ñaõ coù moät vieãn töôïng töông lai?
Ñaùp: Hoäi nghò taïi Santa Cruz de la Siera, Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Amazzonia vaø thaùng 10 truyeàn giaùo gaén boù chaët cheõ vôùi nhau. Vaø toâi xin theâm laø caû vieäc phong hieån thaùnh cho nöõ tu Nazaria Ignacia March Mesa, nöõ tu truyeàn giaùo vó ñaïi raát ñöôïc yeâu meán taïi Bolivia nöõa. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ toân phong hieån thaùnh cho chò trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc tôùi ñaây vaø ñieàu naøy ñöôïc nhaän thöùc beân chaâu Myõ nhö laø moät daáu chæ cuûa söï chuù yù lôùn. Ñaây laø quaù khöù ñem laïi caùc hoa traùi trong ngaøy hoâm nay qua coâng vieäc cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi nhö meï Ignacia.
Hoûi: Trong cuoäc ñoái thoaïi naøy giöõa quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai hoäi nghò CAM V cuõng ñaõ minh nhieân taàm quan troïng cuûa loøng ñaïo döùc bình daân, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Caù nhaân toâi ñaõ coù moät kinh nghieäm yù nghóa vôùi vieäc vieáng thaêm caùc vuøng do caùc tu só doøng Teân troâng coi taïi Chiquitania. Toâi ñaõ raát bò ñaùnh ñoäng bôûi caùch thöùc caùc nhaø truyeàn giaùo thôøi ñoù tieáp xuùc vôùi caùc thoå daân, kieåu caùc vò toå chöùc moät xaõ hoäi khoâng coù caùc xung khaéc boä laïc vôùi nhau. Toâi ñaõ raát kinh ngaïc nhaän thaáy tinh thaàn truyeàn giaùo ôû ñoù ñaõ nhaäp theå trong moät theá kyû röôõi qua caùc tu só doøng Teân, vaø roài khi caùc vò bò truïc xuaát, coâng trình cuûa caùc vò ñaõ ñöôïc giaùo daân tieáp tuïc. Caû ngaøy nay nöõa trong cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi chuùng ta coù theå coù caùc caâu traû lôøi quan troïng treân bình dieän giaùo daân.
Hoûi: Trong dieãn vaên khai maïc hoäi nghò Ñöùc Hoàng Y ñaõ nhaán maïnh söï quan troïng khoâng ñöôïc laãn loän daán thaân truyeàn giaùo vôùi chuû tröông höõu hieäu, vôùi caùi luaän lyù cuûa löôïc ñoà tính toaùn. Ñöùc Hoàng Y coù yù noùi gì?
Ñaùp: Ngaøy nay caùc tính toaùn xem ra laø neàn taûng cuûa moïi söï. Nhöng thaät khoán khi böôùc vaøo trong ñoù vôùi söï laïnh luøng cuûa caùi luaän lyù naøy, trong ñoù söï tính toaùn giaûi quyeát caùc vaán ñeà. Caàn coù moät thöù luaän lyù laáy Chuùa Kitoâ laøm trung taâm ñieåm. Caùc vaán ñeà caàn ñöông ñaàu khoâng ñöôïc tín thaùc cho caùc chuoãi con soá, nhöng cho moät linh hoàn, moät tinh thaàn, cho ôn thaùnh. Neáu nhö laø Giaùo Hoäi maø chuùng ta thieáu ñieàu naøy, thì chuùng ta coù nguy cô ñaùnh maát ñi yù nghóa cuûa vieäc rao truyeàn Tin Möøng.