Tina Anselmi, moät nöõ chính trò gia Coâng giaùo
can ñaûm daán thaân cho coâng ích
Tina Anselmi, moät nöõ chính trò gia Coâng giaùo can ñaûm daán thaân cho coâng ích.
Bassano (L'Osservatore Romano 02-07-2018; Vat. 16-07-2018) - Vaøo ngaøy 26 thaùng 9 naêm 1944, taïi Bassano del Grappa, Ñöùc quoác xaõ treo coå 31 ngöôøi thuoäc thaønh phaàn choáng ñoái, moãi ngöôøi treân moät caây. Taát caû coøn raát treû. Khoâng ai trong soá caùc ngöôøi haønh quyeát vaø ngöôøi taïo ra vuï thaûm saùt bò ñöa ra xeùt xöû trong thôøi kyø haäu chieán. Trong soá caùc nhaân chöùng cuûa vuï thaûm saùt, coù nhieàu sinh vieân bò ñöa töø caùc tröôøng hoïc ñeå xem cuoäc trieån laõm aûm ñaïm. Trong soá ñoù coù moät thieáu nöõ 17 tuoåi ñang theo hoïc ôû Bassano, chuyeân ngaønh thaåm phaùn, ñoù laø Tina Anselmi, ngöôøi seõ trôû thaønh nöõ boä tröôûng ñaàu tieân cuûa coäng hoøa Italy. Sau söï kieän ñoù, coâ quyeát ñònh trôû thaønh moät phaàn tích cöïc cuûa cuoäc khaùng chieán vaø trôû thaønh ngöôøi tieáp söùc cho Cesare Battisti, moät ngöôøi yeâu nöôùc, nhaø baùo, nhaø ñòa lyù, chính trò gia cuûa Italia.
Tina Anselmi sinh naêm 1927 taïi Castelfranco Veneto trong moät gia ñình Coâng giaùo. Ngöôøi meï quaûn lyù moät quaùn röôïu, ngöôøi cha ngöôïc laïi theo ñuoåi yù töôûng xaõ hoäi chuû nghóa, do ñoù bò ñaøn aùp bôûi chuû nghóa phaùt xít. Vaøo thaùng 12 naêm 1944, tröôùc khi keát thuùc chieán tranh, Tina Anselmi ñaõ gia nhaäp Ñaûng Daân chuû Thieân Chuùa giaùo. Nieàm ñam meâ chính trò laø nguoàn caûm höùng cho cuoäc ñôøi cuûa coâ vaø cuõng laø nguoàn caûm höùng vieäc cho vieäc vieát saùch vôùi noäi dung veà chính trò. Sau chieán tranh, coâ ñaõ toát nghieäp vaên hoïc taïi ñaïi hoïc Coâng Giaùo Thaùnh Giaù ôû Milan vaø trôû thaønh moät giaùo vieân tieåu hoïc. Nhöng con ñöôøng thöïc söï cuûa coâ laø chính trò: moät chính trò ñöôïc hieåu theo nghóa roäng nhaát, ñoù laø chuù yù ñeán caùc vaán ñeà xaõ hoäi, vieäc laøm, cuoäc soáng haøng ngaøy cuõng nhö quaûn lyù caùc vaán ñeà coâng coäng.
Trong hai möôi naêm ñaàu sau khi giaûi phoùng, Tina laø moät nhaø hoaït ñoäng coâng ñoaøn, vaø tích cöïc tham gia vaøo neàn Daân chuû Thieân chuùa giaùo cho ñeán naêm 1959 trôû thaønh moät thaønh vieân cuûa hoäi ñoàng quoác gia. Naêm 1968, laàn ñaàu tieân baø ñöôïc baàu vaøo Haï vieän, laøm vieäc cho cô quan laäp phaùp cho ñeán naêm 1992. Trong nhöõng naêm ñöông nhieäm taïi quoác hoäi, baø laø moät phaàn cuûa uûy ban veà lao ñoäng vaø an sinh xaõ hoäi, y teá vaø xaõ hoäi. Sau ba laàn laø Phoù toång thö kyù, trong naêm 1976 döôùi thôøi cuûa Andreotti, baø laø Boä tröôûng Boä Lao ñoäng xaõ hoäi.
Baø laø ngöôøi phuï nöõ ñaàu tieân giöõ vai troø naøy ôû Italia, vaø chæ ba möôi naêm keå töø naêm 1946 ôû cuoäc baàu cöû, laàn ñaàu tieân ñöa phuï nöõ ñeán thuøng phieáu. ÔÛ vò trí naøy, vaøo naêm 1977 Tina Anselmi ñaõ pheâ chuaån ñaïo luaät quy ñònh ñoái xöû bình ñaúng nam nöõ, nhaát laø trong coâng vieäc. Ñoù laø moät traän chieán maø Boä tröôûng Anselmi ñaõ ñaáu tranh trong nhieàu naêm, baét ñaèu töø naêm 1962, taïi ñaïi hoäi Napoli cuûa ñaûng Daân chuû Thieân chuùa giaùo, ñaïi dieän cho phuï nöõ treû cuûa ñaûng, baø ñaõ uûng hoä maïnh meõ, phaù vôõ nhieàu ñieàu caám kî, söï caàn thieát phaûi thay ñoåi luaät phaùp, hoã trôï quyeàn cuûa lao ñoäng nöõ. Sau ñoù, vaøo naêm 1993, veà luaät baàu cöû môùi, ñieàu khoaûn veà "giôùi tính" cho pheùp gia taêng con soá caùc phuï nöõ ñöôïc baàu vaø baét ñaàu giôùi thieäu heä thoáng haïn möùc, gaây nhieàu tranh caõi. Ñieàu naøy ñaõ mang laïi hieäu quaû veà sau: neáu naêm 1986 tyû leä phuï nöõ ñöôïc baàu vaøo quoác hoäi laø 6%, naêm 2017 laø 30%.
Töø 1978 ñeán 1979 Tina Anselmi laø Boä tröôûng Boä Y teá. Vaø ôû ñaây baø cuõng lieân keát teân cuûa mình vôùi moät caûi caùch quan troïng ñoù laø veà dòch vuï y teá quoác gia, thöïc hieän quyeàn ñoái vôùi söùc khoûe ñaõ ñöôïc ghi nhaän trong Hieán phaùp: "Cheá ñoä Coäng hoøa baûo veä söùc khoûe nhö moät quyeàn cô baûn cuûa caù nhaân vaø lôïi ích cuûa coäng ñoàng, vaø ñaûm baûo söï chaêm soùc mieãn phí cho ngöôøi ngheøo khoå". Ñoù laø moät cuoäc caûi caùch ban ñaàu coù raát nhieàu choáng ñoái, ñaëc bieät veà phía caùc baùc só. Naêm 2003, Tina Anselmi noùi: "Toâi phaûi noùi raèng trong nhöõng naêm ñoù, ôû nhöõng goùc ñoä khaùc nhau, chaéc chaén ñaõ coù cuoäc ñuïng ñoä. Tuy nhieân, coù moät söï keát hôïp cô baûn vôùi nguyeân taéc maø caûi caùch heä thoáng y teá Italia ñaõ ñöôïc xaây döïng: tuaân thuû caùc giaù trò ñeå xaây döïng vieäc baûo veä quyeàn cuûa coâng daân, coù moät söï baûo ñaûm töø phía nhaø nöôùc lieân quan ñeán tính toaøn veïn cuûa noù. Ñeå xaây döïng moät heä thoáng maø noù coù theå ñaûm nhaän ñoù laø baûo veä con ngöôøi".
Hai vaán ñeà caûi caùch ñöôïc baø thöïc hieän coù taàm quan troïng lôùn. Baø laø moät trong soá nhöõng ngöôøi coù aûnh höôûng nhieàu nhaát ñeán xaõ hoäi Italia trong 50 naêm qua. Tina Anselmi coøn ñeå laïi teân cuûa baø lieân quan ñeán moät vaán ñeà quan troïng khaùc trong theá giôùi chính trò Italia; ñoù laø nhöõng naêm khuûng boá.
Naêm 1981, baø ñöôïc choïn laøm chuû tòch UÛy ban ñieàu tra quoác hoäi. Ñoù laø moät nhieäm vuï maø vì noù baø coù theå bò nguy hieåm ñeán tính maïng, ñaây laø giai ñoaïn cuûa nhöõng khoaûng ñen toái ghi daáu trong lòch söû cuûa ñaát nöôùc. Nhöng noù cuõng laø moät söï coâng nhaän phi thöôøng veà söï trung thöïc chính trò saâu saéc vaø khoâng theå baøn caõi cuûa baø. Moät söï trung thöïc ñöôïc ñoïc treân khuoân maët cuûa baø ñoù laø söï côûi môû, trong saùng vaø duõng caûm.
Sau khi keát thuùc coâng vieäc ôû UÛy ban ñieàu tra quoác hoäi, Tina Anselmi khoâng coøn laø öùng cöû vieân quoác hoäi nöõa, baø ñaõ coù moät vò trí ngaøy caøng gia taêng trong ñaûng. Vaøo cuoái nhöõng naêm chín möôi, baø laïi giöõ chöùc Chuû tòch UÛy ban ñieàu tra taøi saûn laáy töø coâng daân Do thaùi trong nhöõng naêm ñaøn aùp choáng Do Thaùi (1938-1945), laøm vieäc chaët cheõ vôùi Tullia Zevi, chuû tòch Lieân hieäp caùc coäng ñoàng Do thaùi Italia. Coâng vieäc cuûa baø cuøng vôùi nhöõng ngöôøi cuøng chí höôùng laø ñöa ra, choáng laïi caùc yù kieán chung, söï nhieät thaønh muø quaùng ôû Italia daãn ñeán phaân bieät chuûng toäc naêm 1938.
Söï trung thöïc saâu saéc, uy tín maø baø coù ñöôïc, ñaõ mang laïi cho baø coù teân trong soá caùc öùng cöû vieân cho chöùc toång thoáng cuûa nöôùc coäng hoøa vaøo naêm 1992. Baø qua ñôøi trong naêm 2016. Trong cuøng moät naêm moät con tem ñaõ ñöôïc daønh rieâng cho baø, moät vinh döï maø noùi chung laø khoâng ñöôïc trao cho nhöõng ngöôøi vaãn coøn soáng. Moät ngöôøi phuï nöõ coù giaù trò theo moïi nghóa. Nhôø baø, ngöôøi daân Italia coù theå noùi raèng neàn daân chuû Italia khoâng chæ coù nhöõng ngöôøi cha maø coøn caû nhöõng ngöôøi meï, moät ngöôøi meï Coâng giaùo göông maãu. (L'Osservatore Romano 02-7-2018)
Ngoïc Yeán
(Vatican News)