UNICEF vaø vieäc trôï giuùp caùc treû em
Trung Phi vaø Coäng hoøa daân chuû Congo
UNICEF vaø vieäc trôï giuùp caùc treû em Trung Phi vaø Coäng hoøa daân chuû Congo.
Congo (Vat. 15-05-2018) - Trong caùc ngaøy vöøa qua toå chöùc UNICEF cuûa Lieân Hieäp Quoác ñaõ baùo ñoäng lieân quan tôùi tình hình cuûa caùc treû em taïi Coäng hoøa Trung Phi.
OÂng Marie-Pierre Poirier, giaùm ñoác UNICEF mieàn Taây vaø Trung Phi chaâu, ñang vieáng thaêm Coäng hoøa Trung Phi cho bieát naïn baïo löïc gia taêng taïi ñaây khieán cho cuoäc soáng cuûa caùc treû em gaëp nhieàu khoù khaên hôn. Moät phaàn ba treû em toaøn nöôùc khoâng ñöôïc caép saùch ñeán tröôøng. Haàu nhö phaân nöûa caùc treû em ñaõ khoâng ñöôïc chích ngöøa beänh taät, vaø 41% treû em döôùi 5 tuoåi bò thieáu dinh döôõng kinh nieân. Tình traïng chieán tranh baïo löïc ñaõ khieán cho 55,000 ngöôøi trong ñoù coù 28,600 treû em phaûi boû nhaø cöûa ruoäng vöôøn laùnh naïn trong maáy thaùng ñaàu naêm 2018. Tình hình nhaân ñaïo vaø an ninh voán ñaõ baáp beânh ñaõ trôû thaønh toài teä hôn.
Hieän nay taïi Coäng hoøa Trung Phi coù 687,000 ngöôøi tî naïn beân trong noäi ñòa, so vôùi 440,000 hoài naêm 2017, trong ñoù coù 357,000 treû em. Chieán tranh xung khaéc baïo löïc bieán caùc em thaønh ngöôøi tî naïn, khoâng ñöôïc hoïc haønh giaùo duïc, khoâng ñöôïc saên soùc söùc khoûe vaø khoâng ñöôïc baûo veä che chôû. OÂng Poirier cho bieát chính caùc em laø nhöõng ngöôøi ñang phaûi traû giaù ñaét ñoû vì laøn soùng baïo löïc gia taêng trong nöôùc. Ñeå cöùu caùc em moïi phe laâm chieán phaûi chaám döùt baïo löïc. Vaø theá giôùi khoâng ñöôïc queân caùc treû em cuûa Coäng hoøa Trung Phi. Baûo veä treû em phaûi laø ñieàu ñaàu tieân caàn laøm. Vaãn theo oâng Poirier taïi coäng hoøa Trung Phi coù ít nhaát 2.5 trieäu ngöôøi, trong ñoù coù 1.3 trieäu treû em caàn ñöôïc caáp baùch trôï giuùp nhaân ñaïo. Nhöng caùc ngaân quyõ raát laø haïn heïp.
Tính ñeán cuoái thaùng 4 naêm 2018 ñaõ chæ coù 15% ngaân khoaûn trôï giuùp nhaân ñaïo do UNICEF keâu goïi ñöôïc ñaùp öùng. Coøn caàn phaûi coù 48 trieâu myõ kim nöõa ñeå coù theå tieáp tuïc cung caáp trôï giuùp cho caùc treû em vaø caùc gia ñình taïi Trung Phi. Chöông trình trôï giuùp cuûa toå chöùc UNICEF bao goàm caùc vieäc cöùu maïng soáng cuûa treû em, cung caáp cho caùc em vieäc saên soùc y teá toái thieåu, trôï giuùp chuyeân bieät caùc naïn nhaân cuûa baïo löïc vaø laïm duïng tính duïc vaø cung caáp caùc cô caáu vaø nôi choán hoïc ngheà cho caùc em taïi caùc traïi tî naïn noäi ñòa.
Hoài naêm 2017 ñeå choáng laïi beänh dòch soát teâ lieät UNICEF ñaõ cung caáp phöông tieän chuûng ngöøa cho 800,000 treû em döôùi 5 tuoåi. Ngoaøi ra coøn coù 26,000 treû em bò thieáu dinh döôõng traàm troïng ñöôïc saên soùc, vaø coù 90% caùc em ñöôïc hoài phuïc hoaøn toaøn. Chæ noäi trong naêm 2017 UNICEF cuõng ñaõ hoã trôï vieäc traû töï do cho 2,969 treû em chieán binh, vaø giuùp caùc em taùi hoäi nhaäp xaõ hoäi sau thôøi gian bò baét buoäc caàm suùng chieán ñaáu trong nhieàu löïc löôïng vuõ trang khaùc nhau.
Toå chöùc UNICEF cuõng ñaõ taïo ra 315 tröôøng daäy ngheà taïm thôøi thích hôïp vôùi caùc treû em soáng trong caùc traïi tî naïn, vaø nhö theá toång coäng ñaõ coù 56,600 em ñöôïc theo hoïc moät ngheà giuùp caùc em sinh soáng trong töông lai. OÂng Poirier cho cuõng bieát vôùi caùc ñaàu tö coù yù nghóa vaø cuï theå ngöôøi ta coù theå trôï giuùp höõu hieäu caùc treû em soáng trong caùc traïi tî naïn noäi ñòa beân Trung Phi. Toå chöùc UNICEF vaø caùc toå chöùc nhaân ñaïo khaùc ñang gaët haùi nhieàu thaønh quaû toát ñeïp trong 4 chöông trình chuû yeáu: gia taêng caùc vuï chích ngöøa taät beänh, chaám döùt teä naïn treû em thieáu dinh döôõng, cung caáp vieäc giaùo duïc ñaøo taïo vaø che chôû treû em trong caùc tình traïng caáp baùch.
Noùi chung tình traïng soáng cuûa caùc treû em nhieàu nöôùc Phi chaâu voâ cuøng theâ thaûm. Caùc em thöôøng xuyeân laø naïn nhaân cuûa chieán tranh, xung ñoät, khuûng boá phaù hoaïi, maát muøa ñoùi keùm, taät beänh, ngheøo ñoùi, meâ tín dò ñoan, bò khai thaùc boùc loät, laïm duïng vaø ñoái xöû taøn teä nhö noâ leä. Ñaây ñaõ laø tröôøng hôïp cuûa caùc treû em nam nöõ bò baét coùc vaø xung vaøo quaân nguõ chieán ñaáu beân caïnh caùc phieán quaân. Caùc em bò taåy naõo, baét buoäc duøng ma tuùy, bò ñaùnh ñaäp haønh haï vaø khuûng boá taâm lyù ñeå trôû thaønh caùc maùy gieát ngöôøi. Caùc beù gaùi bò baét buoäc laøm vôï caùc phieán quaân hay laø duïng cuï giaûi quyeát nhu caàu tình duïc cuûa hoï. Khi tìm caùch troán caùc em seõ bò baén cheát, hay bò xöû töû khi bò baét. Vaø caùc phieán quaân baét chính caùc em xöû töû nhau.
Coäng hoøa Trung Phi roäng gaàn 623,000 caây soá vuoâng, coù hôn 5 trieäu daân, bao goàm hôn 80 nhoùm chuûng toäc, ñoâng nhaát laø caùc chuûng toäc Baya, Banda, Mandjia, Sara, Mboum, M'Baka, Yakoma, vaø Fula hay Fulani. 50% toång soá daân theo Kitoâ giaùo ña soá laø coâng giaùo, tieáp ñeán laø tin laønh. Trong khi 35% theo caùc toân giaùo phi chaâu vaø 15% theo Hoài giaùo.
Taïi Coäng hoøa daân chuû Congo, laø quoác gia coù chieán tranh töø nhieàu naêm nay, soá phaän cuûa caùc treû em cuõng raát theâ thaûm. Moät nhoùm nhaân vieân cuûa toå chöùc UNICEF laøm vieäc trong vuøng Kasai cho bieát taïi ñaây coù cuoäc khuûng hoaûng lôùn lieân quan tôùi tình traïng soáng cuûa caùc treû em. Theo baûn töôûng trình do UNICEF coâng boá hoâm 11 thaùng 5 naêm 2018 moät phaàn möôøi caùc em bò thieáu dinh döôõng traàm troïng. Toång coäng coù tôùi 770,000 em, trong ñoù coù tôùi 400,000 em raát thieáu dinh döôõng, vaø coù nguy cô bò cheát. Treân toång soá 3.8 trieäu daân coù 2.3 trieäu treû em caàn ñöôïc trôï giuùp caáp baùch. Toå chöùc UNICEF ñaõ caûnh baùo neáu khoâng hoaït ñoäng ngay töùc khaéc ñeå cuûng coá vieäc trôï giuùp nhaân ñaïo, con soá caùc treû em bò cheát coù theå taêng voït moät caùch choùng maët.
Töø naêm 2016 khi xung ñoät buøng noå taïi Kasai, ñaõ coù haøng traêm ngaøn ngöôøi phaûi boû nhaø cöûa, ruoäng vöôøn laøng maïc vaø thaønh thò ñeå taûn cö laùnh naïn. Chieán tranh xung ñoät khieán cho 400 tröôøng hoïc trong vuøng bò taán coâng hay bò chieám ñoùng vaø ñöôïc duøng cho caùc muïc ñích quaân söï, vaø coù 100 tröôøng hoïc khaùc bò phaù huûy. Chính vì theá coù 440,000 treû em ñaõ khoâng theå hoïc heát chöông trình naêm 2017. Haøng ngaøn em ñaõ bò tuyeån moä laøm chieán binh trong caùc nhoùm vuõ trang vaø caùc nhoùm daân quaân. Coù tôùi 60% daân quaân trong vuøng Kasai laø caùc treû em vò thaønh nieân bò baét buoäc chieán ñaáu. Caùc chöông trình chích ngöøa beänh taät ñaõ bò ngöng vì caùc cuoäc ñuïng ñoä baïo löïc vaø ngöôøi daân trong vuøng ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc beänh dòch taû vaø ñaäu muøa.
OÂng Fatoumata Ndiaye, phoù toång giaùm ñoác UNICEF, cho bieát chieán tranh xung ñoät tieáp tuïc gieo vaõi caùc haäu quaû tieâu cöïc ñoái vôùi caùc treû em Kasai. Haøng chuïc ngaøn treû em tî naïn ñaõ khoâng ñöôïc saên soùc yù teá, khoâng coù nöôùc saïch ñeå uoáng, khoâng ñöôïc hoïc haønh vaø caùc em phaûi soáng trong ñau khoå. Giôø ñaây tình traïng ñang ñöôïc caûi tieán chính quyeàn vaø caùc toå chöùc nhaân ñaïo vôùi söï yeåm trôï cuûa coäng ñoàng quoác teá, caàn gia taêng caùc can thieäp cöùu soáng caùc treû em, tröôùc khi quaù muoän maøng.
Vaãn theo baûn töôøng trình noùi treân cuoäc khuûng hoaûng cuûa caùc treû em taïi Kasai, tình hình thöïc phaåm baát oån ñaõ trôû neân nghieâm troïng hôn, vì vieäc saûn xuaát noâng nghieäp trong vuøng bò suy giaûm nghieâm troïng. Ngöôøi daân chaïy loaïn chieán tranh phaûi boû laïi ruoäng vöôøn, khoâng theå canh taùc ñaát ñai neân khoâng thu hoaïch ñöôïc gì. Tình traïng naøy khieán cho naïn thieáu dinh döôõng gia taêng. Trong moät vaøi vuøng ñaõ coù ba vuï muøa khoâng ñöôïc thu hoaïch.
Tuy nhieân, vôùi tình hình ñang ñöôïc caûi tieán giôø ñaây daân chuùng ñang trôû veà laøng maïc cuûa hoï, vaø haøng ngaøn treû em laïi coù theå ñöôïc trôï giuùp nhaân ñaïo. OÂng Gianfranco Rotigliano, ñaïi dieän toå chöùc UNICEF Coäng hoøa daân chuû Congo, cho bieát töø ñaàu naêm 2017 UNICEF vaø caùc toå chöùc quoác teá khaùc ñaõ coù theå trôï giuùp 71,500 treû em thieáu dinh döôõng traàm troïng ñöôïc phuïc hoài söùc khoûe vôùi chöông trình phaân phaùt thöïc phaåm trò lieäu cho caùc trung taâm y teá vaø caùc nhaø thöông, vaø UNICEF cuõng ñang gia taêng caùc hoaït ñoäng ñaøo taïo caùc nhaân vieân y teá cho caùc coäng ñoaøn nhaèm thaêng tieán caùc chöông trình dinh döôõng moät caùch toát ñeïp hôn.
Rieâng ñoái vôùi caùc treû em chieán binh taïi Coäng hoøa daân chuû Congo toå chöùc UNICEF vaø caùc toå chöùc nhaân ñaïo ñaõ can thieäp vaø baûo ñaûm cho vieäc traû töï do cho 1.700 treû em chieán binh. Caùc em ñöôïc trôï giuùp veà maët taâm lyù xaõ hoäi vaø taùi hoäi nhaäp ñôøi soáng coäng ñoaøn. Bò nhoài soï, baïo haønh vaø ñoái xöû taøn teä, nhaát laø bò baét buoäc phaûi baén gieát vaø coù cung caùch taøn aùc, caùc em bò chaán thöông tinh thaàn naëng vaø gaëp khoù khaên trong vieäc tieáp xuùc vôùi ngöôøi khaùc. Toå chöùc UNICEF cuõng xaây vaø taùi phuïc hoài 314 phoøng lôùp trong vuøng Kasai ñeå cho caùc treû em coù theå trôû laïi tröôøng hoïc. Ngaân khoaûn caàn thieát cho caùc chöông trình trôï giuùp trong naêm 2018 laø 88 trieäu myõ kim.
Trong caùc ngaøy qua tin töùc dòch Ebola taùi buøng noå trong tænh Equatore beân Coäng hoøa daân chuû Congo ñaõ khieán cho toå chöùc UNICEF phaûi huy ñoäng nhaân vieân cuûa mình ñeå trôï giuùp ngaên chaën beänh dòch lan traøn. Caùc giôùi chöùc cho bieát beänh dòch Ebola ñang hieän dieän trong vuøng Bikoro, caùch tænh Mbandaka 100 caây soá veà maïn nam.
Phaùi ñoaøn cuûa UNICEF goàm 2 baùc só, moät chuyeân vieân laõnh vöïc cung caáp nöôùc vaø veä sinh y teá vaø moät chuyeân vieân truyeàn thoâng tin töùc cho caùc coäng ñoaøn.
Keå töø naêm 1976 tôùi nay, ñaây laø laàn thöù 9 beänh dòch Ebola boäc phaùt taïi Coäng hoøa daân chuû Congo. Toå chöùc UNICEF hoã trôï chính quyeàn trong vieäc phoái hôïp caâu traû lôøi thích ñaùng giuùp ñoái phoù vôùi beänh dòch quaùi aùc naøy trong thuû ñoâ Kinshasa cuõng nhö trong caùc vuøng bò taán coâng. Trong caùc ngaøy qua UNICEF ñaõ göûi 45 kí Cloro, 5 loï thuoác xòt, vaø 50 kí loâ xaø boâng saùt truøng cuõng nhö 28,000 vieân thuoác loïc nöôùc cho vuøng Bikoro, nhö 600 baûng höôùng daãn vaø 6,000 truyeàn ñôn giaûi thích beänh dòch cho caùc coäng ñoaøn ñang coù dòch Ebola hoaønh haønh hay ñe doïa.
Coäng hoøa daân chuû Congo roäng hôn 2 trieäu 345 ngaøn caây soá vuoâng, coù 82 trieäu daân, goàm nhieàu chuûng toäc, ña soá laø Bantu chia thaønh 300 boä laïc khaùc nhau. Ñoâng nhaát laø caùc chuûng toäc Teke, Twa, Hutu, Ngbandi, Mongo vaø Baluba. Ngoaøi tieáng Phaùp coù 4 thöù tieáng chính laø kikongo, lingala, tshiluba vaø swahili. 86% toång soá daân theo Ki toâ giaùo, trong ñoù coù 41% coâng giaùo, 31.6% tin laønh, 13.4% thuoäc caùc heä phaùi kitoâ khaùc. Trong khi 10.7% theo caùc toân giaùo coå truyeàn phi chaâu thôø vaät linh, 3.3% theo Hoài giaùo, vaø 1.4% theo caùc toân giaùo khaùc.
Linh Tieán Khaûi
(Vatican News)