Thaùi ñoä nöôùc ñoâi cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng
veà vaán ñeà ñoái thoaïi ñaïi keát
Thaùi ñoä nöôùc ñoâi cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng veà vaán ñeà ñoái thoaïi ñaïi keát.
Nga (WHÑ 10-05-2018) - Ñang khi Thöôïng phuï Kirill keâu goïi caùc Giaùo hoäi Kitoâ giaùo hieäp nhaát vôùi nhau ñeå ñoái phoù vôùi chuû nghóa khuûng boá Hoài giaùo, Toång giaùm muïc Hilarion laïi baøy toû hoaøi nghi veà vieäc xích laïi gaàn Giaùo hoäi Coâng giaùo.
Söï chia seû vai troø naøy (giöõa Thöôïng phuï Kirill vaø Toång giaùm muïc Hilarion), cho thaáy roõ hôn thaùi ñoä nöôùc ñoâi cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Nga veà ñaïi keát - moät lónh vöïc raát nhaïy caûm trong noäi boä Giaùo hoäi Chính thoáng.
Döôøng nhö giôùi laõnh ñaïo caáp cao cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Nga khoâng ñoàng thuaän vôùi nhau trong vaán ñeà ñaïi keát. Ñang khi Thöôïng phuï Kirill cuûa Moskva thöïc hieän chuyeán vieáng thaêm lòch söû ñeán Albania töø ngaøy 28 ñeán 30 thaùng Tö naêm 2018, ñeå coå voõ söï hieäp nhaát giöõa caùc Giaùo hoäi Kitoâ trong cuoäc chieán choáng chuû nghóa khuûng boá, thì cuøng luùc aáy Toång giaùm muïc Hilarion, nhaân vaät soá hai cuûa Giaùo hoäi Nga ñaëc traùch quan heä ñoái ngoaïi cuûa Toaø Thöôïng phuï Moskva laïi laøm trì treä caùc böôùc tieán ñaïi keát cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu Toaø thuôïng phuï.
Ñaëc bieät, Toång giaùm muïc Hilarion khoâng ñoàng yù vôùi nhöõng ngöôøi tin raèng caùc Giaùo hoäi Chính thoáng giaùo vaø Coâng giaùo La Maõ cuoái cuøng seõ vöôït qua söï chia reõ veà maët lòch söû.
Neáu Giaùo hoäi Coâng giaùo tuyeân thaùnh cho Hoàng y Stepinac seõ laø moät trôû ngaïi
Trong chöông trình "Giaùo hoäi vaø theá giôùi" phaùt treân keânh TV Rossia 24, bình luaän veà tuyeân boá cuûa Ñöùc Thöôïng phuï Bartholomaios, theo ñoù söï hieäp nhaát hai nhaùnh Kitoâ giaùo (Chính thoáng vaø Coâng giaùo) laø ñieàu chaéc chaén, Toång giaùm muïc Hilarion noùi raèng: "Maëc duø caùc neàn taûng ñöùc tin cuûa chuùng ta laø nhö nhau, vaø kinh Tin kính cuõng gaàn gioáng nhau, nhöng ngöôøi Coâng giaùo coù moät loái trình baøy khaùc veà söï nhieäm xuaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñoù laø ñieåm thöù nhaát. Thöù hai, trong gaàn moät ngaøn naêm lòch söû soáng phaân reõ nhau, chuùng ta ñaõ coù theâm nhieàu maâu thuaãn vaø baát ñoàng".
Ñeå bieän hoä cho quan ñieåm cuûa mình, vò Toång giaùm muïc ñaõ noùi ñeán caùc vuï tuyeân thaùnh cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo, theo quan ñieåm Chính thoáng giaùo laø khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc: "Giaùo hoäi Coâng giaùo cho bieát coù theå seõ tuyeân thaùnh cho Hoàng y Stepinac. OÂng laø ngöôøi Croatia, ñöôïc toân kính trong Giaùo hoäi Coâng giaùo nhö moät vò thaùnh. Nhöng, theo Giaùo hoäi Chính thoáng Serbia, oâng ñaõ tham gia tröïc tieáp vaøo cuoäc dieät chuûng ngöôøi Serbia".
Vaøo naêm 2016, moät Uyû ban ñöôïc thaønh laäp taïi Roma ñeå hai phía Coâng giaùo vaø Chính thoáng giaùo cuøng nghieân cöùu hình aûnh cuûa vò hoàng y ngöôøi Croatia gaây nhieàu tranh caõi naøy, ñöôïc ngöôøi Coâng giaùo Croatia coi laø ngöôøi choáng laïi nhöõng quaù khích cuûa cheá ñoä Ustasa nhöng caùc tín höõu Chính thoáng Serbia laïi xem ngaøi nhö moät ngöôøi baøi Serbia vaø baøi Do Thaùi quyeát lieät.
Moät chæ trích khaùc cuûa Toång giaùm muïc Hilarion nhaèm vaøo Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ töøng ñöôïc noùi ñeán töø laâu. Chæ trích naøy lieân quan ñeán söï chieâu duï tín höõu maø ngaøy nay Giaùo hoäi Coâng giaùo vaãn coøn bò nghi ngôø vì uniatism (chuû nghóa quy hieäp) - moät thuaät ngöõ ñeå chæ nhöõng noã löïc trong lòch söû nhaèm quy höôùng caùc tín höõu Chính thoáng veà Coâng giaùo.
Moái quan heä suy thoaùi naëng neà döôùi thôøi Ñöùc giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II
Ñöùc giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ phuïc hoài caùc giaùo phaän Coâng giaùo Roma ôû Nga döôùi trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa ngaøi vaø boå nhieäm moät Toång giaùm muïc ngöôøi Ba Lan taïi Moskva; tuy nhieân moái quan heä giöõa Giaùo hoäi Chính thoáng Nga vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ bò suy thoaùi naëng neà vaø chuû yeáu ñang phaûi ñoái maët vôùi vaán ñeà ngöôøi Coâng giaùo Hy Laïp ôû Ukraina.
Laø moät thieåu soá, hieäp thoâng vôùi Roma töø khi thaønh laäp vaøo cuoái theá kyû XVI, Giaùo hoäi Coâng giaùo Hy Laïp (goàm 5 trieäu tín höõu theo nghi leã Ñoâng phöông), bò baùch haïi naëng neà trong thôøi Xoâ vieát, taát nhieân choïn ñöùng veà phía Kiev cuøng vôùi Lieân minh chaâu AÂu. Khi laøm nhö vaäy, hoï ñaõ khieán cho Moskva noåi giaän, vì Moskva coi ñoù laø moät trôû ngaïi cho vieäc tieáp tuïc ñoái thoaïi ñaïi keát vôùi Roma.
Ñaïi keát laø moät lónh vöïc raát nhaïy caûm trong Giaùo hoäi Chính thoáng ñoâng nhaát, bò chi phoái bôûi traøo löu daân toäc chuû nghóa vaø cöïc kyø baûo thuû maø Thöôïng phuï Kirill buoäc phaûi thoaû hieäp. Do ñoù Thöôïng phuï Kirill ñaõ chia seû vai troø vôùi nhaân vaät soá hai laø Toång giaùm muïc Hilarion, ñieàu naøy cho thaáy roõ hôn thaùi ñoä nöôùc ñoâi cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng trong caùc moái quan heä vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo.
Trong khi Thöôïng phuï Kirill gaëp Ñöùc giaùo hoaøng ôû Cuba (thaùng Hai 2016) vaø baét tay vôùi phöông Taây ñeå baûo veä caùc Kitoâ höõu phöông Ñoâng, ñeå ñaáu tranh choáng khuûng boá hoaëc coå voõ "caùc giaù trò truyeàn thoáng", maø Moskva ñaõ duøng laøm con chuû baøi cuûa hoï, thì veà phaàn mình, Toång giaùm muïc Hilarion laïi nhaéc laïi moät caùch coù heä thoáng nhöõng ñieåm baát ñoàng vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo. Chính chieán löôïc nöôùc ñoâi naøy trong noäi boä Giaùo hoäi Chính thoáng, cuoái cuøng ñaõ daãn Thöôïng phuï Kirill ñeán choã taåy chay Coâng ñoàng Toaøn Chính thoáng dieãn ra taïi Kriti (Hy Laïp) hai naêm tröôùc ñaây, theo saùng kieán cuûa Thöôïng phuï Constantinopolis.
(Theo La Croix)
Minh Ñöùc