Baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Quoác Vuï Khanh
veà Trieàu Tieân, Syria, Trung Quoác
vaø vuï vieäc cuûa beù Alfie Evans
Baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Quoác Vuï Khanh veà Trieàu Tieân, Syria, Trung Quoác vaø vuï vieäc cuûa beù Alfie Evans.
Roma (WHÑ 06-05-2018) - Traû lôøi phoûng vaán cuûa trang baùo La Stampa, Ñöùc Hoàng Y Quoác vuï khanh, Pietro Parolin, noùi veà nhöõng tín hieäu hy voïng lôùn lao cho Trieàu Tieân, moái quan taâm ñaëc bieät veà Syria, kieân nhaãn trong vieäc ñaøm phaùn vôùi Trung Quoác vaø vuï vieäc cuûa beù Alfie Evans.
1. Ñöùc Hoàng y nhaän xeùt veà vieãn töôïng hoaø bình taïi Trieàu Tieân nhö theá naøo?
- Sau moái nguy cô veà khaû naêng xaûy ra xung ñoäng haït nhaân thì moät tia hy voïng lôùn lao ñaõ ñöôïc nhen nhoùm. Theo baøi phaân tích maø toâi ñaõ ñoïc ñöôïc maáy hoâm nay, Chuû tòch Kim Jong-un ñaõ söû duïng tieàm naêng haït nhaân cuûa quoác gia nhö lôøi ñe doïa ñeå buoäc Hoa Kyø tieán haønh ñaøm phaùn, gôõ boû leänh caám vaän Baéc Haøn vaø treân heát laø ñeå baét ñaàu phaùt trieån neàn kinh teá ñaát nöôùc ñang trong caûnh tuùng thieáu traàm troïng.
2. Ñöùc Hoàng y coù ñoàng tình vôùi baøi phaân tích naøy khoâng?
- Toâi khoâng chaéc lieäu baøi vieát coù theå dieãn taû ñaày ñuû raèng Toång thoáng Kim Jong-un laø chieán löôïc gia vó ñaïi hay khoâng. Nhöng caùc chuyeân gia cho bieát oâng Kim Jong-un coù veû nghieâm tuùc thöïc söï vaø vieäc ñeà xuaát ñoái thoaïi khoâng chæ laø troø ñuøa. Tieán trình raát mong manh, ñaày chöôùng ngaïi, nhöng thöïc ra, neáu boû qua söï tieáp dieãn söï leo thang trong caùc vuï thöû teân löûa, thì vieäc hoï quyeát ñònh tieán haønh ñaøm phaùn ñaõ laø daáu chæ cuûa nieàm hy voïng. Trung Quoác cuõng uûng hoä cuoäc ñoái thoaïi naøy. Cuõng vaäy, chuû tòch Baéc Haøn ñöôïc cho laø coù thieän chí trong vieäc phi haït nhaân hoaù baùn ñaûo Trieàu Tieân, laøm dòu khaû naêng xaûy ra vuï noå haït nhaân voán ñang laø moái nguy cô gaây ra hieåm hoaï huyû dieät haøng loaït.
3. Nhöõng cuoäc ñaøm phaùn cuûa Toaø Thaùnh vôùi chính quyeàn Trung Quoác ñang tieán trieån ñeán giai ñoaïn naøo, thöa Ñöùc Hoàng y?
- Cuoäc ñoái thoaïi ñaõ dieãn tieán ñöôïc moät thôøi gian daøi, vôùi nhieàu kieân nhaãn, coù thaønh coâng laãn thaát baïi. Coù ngöôøi noùi ñieàu naøy gioáng nhö "vuõ ñieäu Saint Vito", hai böôùc tôùi vaø moät böôùc lui. Daãu sao thì ñieàu quan troïng laø ñang coù tieán trieån.
4. Coù nhöõng ngöôøi thaéc maéc taïi sao Toaø Thaùnh Vatican laïi tieáp xuùc vôùi moät nhaø nöôùc coäng saûn voán khöôùc töø töï do toân giaùo?
- Neáu chính phuû nöôùc naøy khoâng theo chuû nghóa Coäng saûn vaø toân troïng töï do toân giaùo, thì ñaâu caàn phaûi ñaøm phaùn laøm gì. Luùc ñoù, haún chuùng toâi ñaõ coù ñöôïc ñieàu chuùng toâi mong öôùc roài.
5. Vaäy muïc tieâu cuûa Giaùo hoäi trong cuoäc ñaøm phaùn naøy laø gì?
- Chuùng toâi khoâng theo ñuoåi muïc tieâu chính trò. Chuùng toâi bò caùo buoäc laø chæ mong muoán thieát laäp caùc moái quan heä ngoaïi giao vôùi nhöõng voïng töôûng veà söï thaønh coâng naøo ñoù. Nhöng Toaø Thaùnh, cuõng nhö Ñöùc Giaùo hoaøng ñaõ noùi nhieàu laàn, khoâng heà quan taâm ñeán baát kyø thaønh töïu ngoaïi giao naøo. Chuùng toâi chuù taâm ñeán khung trôøi töï do cho Giaùo hoäi, ngoõ haàu Giaùo hoäi coù theå sinh hoaït bình thöôøng trong söï thoâng hieäp vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng. Söï hieäp thoâng naøy laø neàn taûng cho ñöùc tin cuûa chuùng ta.
6. Vaäy ñaâu laø muïc tieâu chính yeáu cuûa thoaû öôùc naøy?
- Ñieàu caên baûn laø Giaùo hoäi ñöôïc hieäp nhaát. Coäng ñoaøn chính qui (coäng ñoaøn chòu söï ñieàu khieån cuûa nhaø nöôùc) vaø coäng ñoaøn Giaùo hoäi thaàm laëng - hieän taïi moãi beân ñang ñi theo con ñöôøng rieâng - ñöôïc hieäp nhaát vôùi nhau. Ñöùc Thaùnh Cha Benedictoâ XVI ñaõ töøng noùi trong thö göûi cho ngöôøi Coâng giaùo Trung Quoác raèng muïc ñích cuûa moïi noã löïc veà Trung Quoác laø söï hieäp thoâng giöõa hai coäng ñoaøn naøy vaø söï hieäp thoâng cuûa toaøn theå Giaùo hoäi Trung Hoa vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng. Chuùng toâi hy voïng raèng moät thoaû öôùc ñaëc bieät coù theå ñaït ñöôïc qua vieäc boå nhieäm giaùm muïc. Vaø chuùng toâi hy voïng raèng thoaû öôùc naøy seõ ñöôïc toân troïng veà sau. Chuùng toâi mong muoán thöïc thi ñieàu naøy vaø hy voïng nhaø nöôùc Trung Quoác cuõng coù cuøng mong muoán nhö chuùng toâi.
7. Vaøi ngaøy trôû laïi ñaây, theá giôùi nhö ñöùng tröôùc bôø vöïc cuûa cuoäc chieán tranh môùi, vôùi cuoäc taán coâng teân löûa vaøo Syria. Toaø Thaùnh Vatican nhìn söï kieän naøy nhö theá naøo?
- Vôùi moái quan ngaïi saâu saéc, nhieàu laàn, trong suoát cuoäc chieán naøy - voán ñaõ dieãn ra ñöôïc saùu naêm roài - Ñöùc Giaùo hoaøng ñaõ ñöa ra lôøi keâu goïi ñeán coäng ñoàng quoác teá vaø taát caû caùc beân naém vai troø chuû ñaïo. Ñoù laø söï vieäc bi thaûm vaø roái reng. Trong noäi boä quoác gia, coù cuoäc ñoái ñaàu giöõa phe cuûa Toång thoáng Assad vôùi phe ñoái laäp, ñaëc bieät söï xung ñoät laõnh thoå giöõa theá löïc Hoài giaùo Shiite vaø Sunni. Vaø tieáp ñeán laø nhöõng theá löïc huøng maïnh can thieäp vaøo, khieán hoï lieân minh choáng quaân ISIS vaø phe Hoài giaùo cöïc ñoan ñaõ tieán chieám nhieàu phaàn laõnh thoå. Keá ñoù, sau caùi goïi laø ñaùnh baïi nhoùm ISIS, taùi chieám laõnh thoå töø ISIS - song toâi khoâng nghó ñieàu naøy thuoäc veà maët yù thöùc heä - nhöõng theá löïc lôùn ñaõ töï chia reõ vaø ñaõ baét ñaàu giao chieán.
8. Con soá daân thöôøng bò thöông thaät ñaùng ngaïi...
- Chuùng ta ñaõ taän maét thaáy söï xaâm phaïm nhaân quyeàn roõ reät, haøng ngaøn daân thöôøng bò vaï laây bôûi chieán tranh, bò söû duïng laøm con tin vaø laù chaén soáng, moät söï huyû hoaïi nhaân quyeàn hoaøn toaøn. Vaø cuõng ñöøng bieän minh veà lyù do chieán tranh, bôûi vì trong chieán tranh, khoâng phaûi ñieàu gì cuõng ñöôïc pheùp laøm.
9. Vaäy, ñaâu laø phöông caùch giaûi tröø xung ñoät?
- Chuùng ta vaãn luoân luoân noùi khoâng neân vieän ñeán giaûi phaùp quaân söï. Gaàn ñaây, Chaâu AÂu nhoùm hoïp taïi Brussels ñeå thaûo luaän veà tình hình Syria, vaø vò ñaïi dieän caáp cao veà Ngoaïi giao cuûa Lieân minh Chaâu AÂu, baø Federica Mogherini, ñaõ truyeàn taûi thoâng ñieäp naøy roõ raøng. Daàu vaäy, giaûi phaùp ñaáu tranh vaãn ñöôïc ñöa ra ñeå giaûi quyeát vaán ñeà. Phe Toång thoáng ñöôïc thuyeát phuïc raèng hoï coù theå thaéng lôïi baèng giaûi phaùp quaân söï, ñaëc bieät laø söï can thieäp cuûa Nga - cöôøng quoác ñaõ giuùp ñôõ oâng Assad thu hoài nhieàu khu vöïc laõnh thoå quoác gia - ñang laøm suy yeáu khaû naêng cuûa nhöõng cuoäc ñaøm phaùn taïi Geneva. Vaø roài sau ñoù caùc cuoäc ñaøm phaùn ñöôïc saép xeáp taïi nhieàu nôi khaùc nhau: Geneva laø nôi chính, nhöng roài laïi coù nhieàu ñeà xuaát khaùc, taïi Astana, taïi Sochi...
10. Coù quaù nhieàu baøn ñaøm phaùn chaêng?
- Toâi khoâng bieát lieäu nhöõng saùng kieán naøy coù giuùp naâng cao giaûi phaùp ngoaïi giao vaø hoøa bình hay khoâng khi chuùng coù nguy cô ñöa vieãn töôïng naøy ñi xa vaø xa hôn nöõa. Chuùng toâi ñaõ noùi vôùi caùc beân coù lieân quan nhieàu laàn: Toâi tin raèng ngay caû khi chuùng ta chieán thaéng veà maët quaân söï, hoøa bình seõ khoâng töï nhieân maø coù ñöôïc, bôûi vì toå quoác seõ bò toàn ñoïng raát nhieàu haän thuø, ñoái khaùng vaø chia reõ.
11. Xin moät caâu hoûi cuoái cuøng: Ñöùc Hoàng y nghó sao veà vuï vieäc cuûa chaùu beù Alfie Evans?
- Söï vieäc naøy khieán toâi raát buoàn: vôùi moät thieän yù ñöôïc baøy toû heát söùc côûi môû, trong nhieàu laàn, vaø vôùi giaûi phaùp ñaày traùch nhieäm, caùc baùc só cuûa Beänh vieän Nhi ñoàng Chuùa Gieâsu cuûa chuùng toâi ñaõ ba laàn ñeán Liverpool, maø vaãn bò töø choái ñeå Alfie ñöôïc ñöa ñeán YÙ. Thaät khoâng theå hieåu noãi. Ñaây laø ñieàu taùc ñoäng nhieàu nhaát khieán toâi voâ cuøng ñau ñôùn. Toâi khoâng theå hieåu lyù do taïi sao, hoaëc coù leõ coù lyù do theo moät laäp luaän haõi huøng naøo ñoù. Ñöùc Giaùo hoaøng vaø Toaø Thaùnh ñaõ laøm moïi thöù coù theå ñeå giuùp ñôõ gia ñình, vaø cuõng ñeå ñaûm baûo raèng chaùu beù ñöôïc ñoàng haønh trong suoát dieãn tieán côn beänh cuûa chaùu, baát chaáp moïi tieân lieäu khoâng may.
12. Vuï vieäc ñaõ gaây ra moät cuoäc tranh luaän soâi noåi...
- Trong nhöõng tình huoáng theá naøy, moïi ngöôøi gaøo leân nhö nöôùc vôõ bôø. Baây giôø, vuï vieäc ñaõ ñoùng laïi vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng seõ nhanh choùng queân noù, nhöng chuùng ta caàn phaûn aùnh noù trong aâm thaàm. Nhöõng tröôøng hôïp theá naøy seõ coøn xaûy ra nöõa. Töø nhöõng caùch nhìn khaùc nhau, nhöng cuøng nhau vaø cuøng vôùi söï ñoùng goùp cuûa caùc tín höõu, chuùng ta neân coá gaéng ñöa ra caâu traû lôøi ñaày nhaân tính ñoái vôùi nhöõng tình huoáng naøy, döïa treân tình yeâu con ngöôøi, söï toân troïng nhaân phaåm vaø khoâng ñeå noù laëp laïi. Chuùng toâi hy voïng seõ laøm ñöôïc ñieàu ñoù, vaø caùc cuoäc thaûo luaän seõ khoâng ngöøng ñaït tôùi nhöõng suy tö saâu xa hôn, saün saøng ñaáu tranh theâm nöõa ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp xaûy ra töông töï.
Taùc giaû: Andrea Tornielli
Dòch giaû: Micae Thu Phong