Moät caùch nhìn veà
Toâng huaán "Gaudete et Exsultate"
Moät caùch nhìn veà Toâng huaán "Gaudete et Exsultate".
Roma (WHÑ 24-04-2018) - Ñöùc Hoàng Daniel DiNardo, Giaùm muïc Giaùo phaän Galveston-Houston, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Hoa Kyø, vaø Ñöùc Hoàng Y Gerhard Muller, Nguyeân Toång tröôûng Thaùnh boä Giaùo lyù Ñöùc tin, khen ngôïi Toâng huaán veà söï thaùnh thieän, nhöng noù cuõng gôïi leân nhöõng yù kieán traùi chieàu lieân quan ñeán noäi dung veà tính thaùnh thieâng cuûa söï soáng vaø nhöõng laïc thuyeát.
Toâng huaán "Gaudete et Exultate" (Vui möøng vaø Haân hoan), vaên kieän môùi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, ñöôïc ca ngôïi nhieàu bôûi Toâng huaán chæ daãn nhöõng neûo ñöôøng tieán tôùi söï thaùnh thieän, nhöng cuõng bò pheâ bình laø keát hôïp nhaàm laãn tính luaân lyù nghieâm troïng cuûa vieäc baûo veä söï soáng thai nhi vôùi nhöõng vaán ñeà khaùc, vaø taïo ra nhöõng taán coâng voâ lyù ñoái vôùi nhöõng ngöôøi pheâ bình Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Ñöôïc coâng boá ngaøy 09 thaùng 4 naêm 2018, Vaên kieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha (ÑTC) nhaán maïnh ñeán lôøi keâu goïi toaøn theá giôùi höôùng veà söï thaùnh thieän baèng caùch ruùt tæa nhöõng giaù trò quan troïng nôi caùc moái phuùc, caûnh baùo veà nhöõng nguy hieåm cuûa söï xao laõng, chuû nghóa khoaùi laïc vaø höôûng thuï, vaø chæ ra hai laïc thuyeát cuï theå - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ goïi laø Taân Ngoä ñaïo thuyeát hieän ñaïi vaø thuyeát Taân Pelagio - nhö laø "nhöõng keû thuø tieàm aån" cuûa vieäc neân thaùnh.
Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi raèng "muïc tieâu khieâm toán" cuûa ngaøi ñoái vôùi vaên kieän naøy laø "moät laàn nöõa ñeà xuaát lôøi môøi goïi vöôn tôùi söï thaùnh thieän moät caùch thieát thöïc cho thôøi ñaïi cuûa chuùng ta, nôi ñaày daãy nhöõng nguy cô, thaùch thöùc vaø caû nhöõng cô hoäi. Chuùa ñaõ choïn moãi ngöôøi chuùng ta "ñeå neân thaùnh vaø khoâng coù gì ñaùng traùch tröôùc maët Ngaøi trong tình yeâu"".
Ngaøy 11 thaùng 4 naêm 2018, Ñöùc Hoàng y Daniel DiNardo, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Hoa Kyø, ñaõ trao ñoåi vôùi trang Register: "Toâng huaán naøy môøi goïi chuùng ta daán böôùc vaøo haønh trình höôùng tôùi söï bieán ñoåi troïn veïn nôi baûn theå cuûa chuùng ta: ñoù laø neân thaùnh". "Neáu chuùng ta daønh thôøi gian caàu nguyeän vôùi nhöõng suy tö thaät ñeïp cuûa Toâng huaán döïa treân Tin Möøng vaø nhöõng lôøi khuyeân mang tính thöïc tieãn cuûa noù trong cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa chuùng ta, noù seõ sinh hoa traùi doài daøo nuoâi döôõng chuùng ta treân tieán trình höôùng tôùi söï thaùnh thieän".
Giaùo sö Joseph Seifert, Chuû tòch Hoïc vieän Gioan Phaolo II veà Söï soáng Con Ngöôøi vaø Gia ñình (hoïc vieän môùi ñöôïc thaønh laäp), noùi veà Toâng huaán "Gaudete et Exsultate": "Cho ñeán nay, ñaây laø vaên kieän tuyeät haûo nhaát cuûa trieàu giaùo hoaøng ñöông nhieäm", vaên kieän maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ "nhaán maïnh tuyeät ñoái vaøo yeáu toá troïng taâm cuûa chaân lyù maïc khaûi: lôøi keâu goïi neân thaùnh".
Vò giaùo sö naøy cuõng tin raèng Toâng huaán "hoaøn toaøn khoâng töông thích" vôùi nhöõng phaùt bieåu gaàn ñaây cuûa moät soá hoïc giaû Coâng giaùo, baøi xích nhöõng yeáu toá trong thoâng ñieäp Humanae Vitae vaø Veritatis Splendor.
Coù hai khía caïnh trong vaên kieän ñaõ gaây tranh caõi vaø ñöôïc dö luaän quan taâm: 1) moät ñoaïn vaên ñöôïc vaøi ngöôøi dieãn giaûi nhö "caøo baèng" laäp tröôøng luaân lyù veà vieäc baûo veä söï soáng cuûa caùc thai nhi vôùi nhöõng bieän phaùp baûo veä ngöôøi ngheøo, ngöôøi nhaäp cö, vaø nhöõng ngöôøi bò gaït ra beân leà xaõ hoäi; 2) moät ñoaïn maø trong ñoù döôøng nhö Ñöùc Thaùnh Cha traùch phaït nhöõng ngöôøi ñang coá gaéng gìn giöõ giaùo lyù vaø kyû cöông Hoäi Thaùnh maø khoâng quan taâm ñeán ñieàu ngaøi noùi laø loan truyeàn "neùt ñeïp vaø nieàm vui cuûa Tin Möøng, vaø tìm kieám nhöõng keû laïc loái".
Tính Thaùnh Thieâng cuûa Söï Soáng
Lieân quan ñeán khía caïnh thöù nhaát, Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng vieäc baûo veä "thai nhi voâ toäi caàn thöïc hieän roõ raøng, kieân ñònh vaø nhieät thaønh", nhöng ngaøi cuõng noùi theâm raèng "söï soáng cuûa nhöõng ngöôøi khoán khoå (ñaõ chaøo ñôøi), nhöõng ngöôøi tuùng quaãn, ngöôøi bò boû rôi, ngöôøi thaáp coå beù mieäng, ngöôøi coâ thaân coâ theá, vaø ngöôøi giaø nua beänh taät ñoái dieän phöông thöùc trôï töû aùp ñaët, naïn nhaân cuûa boïn buoân ngöôøi, nhöõng hình thöùc noâ leä môùi, vaø heát moïi hình thöùc bò choái boû" cuõng thaùnh thieâng ngang nhau.
Tieáp ñeán, Ñöùc Thaùnh Cha pheâ phaùn moät soá ngöôøi Coâng giaùo thöôøng coi tình traïng ngöôøi di cö laø "vaán ñeà thöù yeáu" so vôùi taàm quan troïng cuûa "nhöõng vaán ñeà ñaïo ñöùc sinh hoïc", vaø ngaøi trích daãn Thaùnh Kinh ñeå nhaán maïnh ñeán taàm quan troïng cuûa haønh vi tieáp ñoùn khaùch ngoaïi kieàu.
Ñöùc Hoàng Y DiNardo, Toång giaùm muïc Galveston-Houston, noùi raèng söï soáng "khoâng bao giôø deã bò toån thöông hôn laø luùc coøn trong daï meï", nhöng cuõng coù nghóa laø "trong suoát cuoäc ñôøi, chuùng ta vaãn caàn ñeán söï trôï giuùp cuûa anh chò em mình". Ngaøi theâm raèng Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ "tha thieát nhaéc nhôû chuùng ta veà chaân lyù naøy" vaø raèng "Chuùa Gieâsu môøi goïi chuùng ta can ñaûm phuïc vuï söï soáng trong töøng giai ñoaïn".
Nhöng moät soá nhoùm phoø sinh ñaõ chæ trích nhöõng phaùt ngoân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Chaúng haïn, Susan B. Anthony List cho raèng: Maëc duø Ñöùc Giaùo Hoaøng coù veû khaúng ñònh toäi aùc töï thaân cuûa vieäc phaù thai, nhöng vaãn "khoâng theå naøo" caøo baèng phaù thai vôùi baát kyø vaán ñeà coâng baèng xaõ hoäi khaùc, vaø vì theá ñoaïn naøy cuûa Toâng huaán "xoaù môø ranh giôùi vaø gaây nhaàm laãn".
Trao ñoåi vôùi trang Register, Ñöùc Hoàng y Gerhard Muller noùi Ñöùc Giaùo Hoaøng "nhaán maïnh roõ raøng" trong vaên kieän quyeàn ñöôïc soáng, voâ ñieàu kieän, töø khi thuï thai ñeán khi cheát töï nhieân, vì vaäy ñöông nhieân laø khoâng ñuùng khi xeáp Ñöùc Phanxicoâ vaøo loaïi "tö töôûng gia choáng vaên hoaù söï soáng" vaø coi ngaøi nhö vò giaùo hoaøng phoùng khoaùng.
Nhöng khi trích daãn saéc leänh veà ñaïi keát, Unitatis Redintegratio, cuûa Coâng ñoàng Vatican II, vò Toång tröôûng Thaùnh boä Giaùo lyù Ñöùc tin cuõng nhaán maïnh raèng "chuùng ta khoâng ñöôïc queân yeáu toá phaåm traät cuûa chaân lyù ñöùc tin vaø luaân lyù". Ngaøi noùi raèng quyeàn soáng laø quyeàn cô baûn; caùc quyeàn khaùc cuûa con ngöôøi phuïc vuï cho quyeàn soáng naøy, vaø chuùng (quyeàn soáng vaø caùc quyeàn khaùc) khoâng loaïi tröø laãn nhau.
Giaùo sö Claudio Pierantoni, moät hoïc giaû veà Giaùo phuï vaø Trieát hoïc trung coå thuoäc Hoïc vieän Universidad taïi Chile noùi maëc duø döôøng nhö "khoâng coù loãi veà maët suy tö thaàn hoïc" trong ngoân töø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, nhöng phaù thai laø moät "haønh ñoäng gian aùc töï thaân, bò keát aùn naëng neà" theo luaät, trong khi ñoù nhöõng vaán naïn nhö tình traïng nhaäp cö chæ laø nhöõng vaán ñeà caàn "suy xeùt thaän troïng".
Quan ñieåm cuûa oâng ñöôïc chia seû bôûi giaùo sö Roberto De Mattei, moät chuyeân vieân giaùo söû vaø laø chuû tòch cuûa Toå chöùc Lepanto coù truï sôû taïi Rome. Giaùo sö Roberto De Mattei noùi raèng Giôùi raên thöù naêm caám vieäc gieát haïi ngöôøi voâ toäi, nhöng chöa thaáy khoaûn thieân luaät naøo yeâu caàu ñoùn tieáp ngöôøi nhaäp cö, ñaëc bieät laø khi nhöõng ngöôøi naøy coù caùch nhìn ñoái laäp vôùi Kitoâ giaùo.
Ngöôïc laïi, Seifert tin raèng nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø moät lôøi nhaéc nhôû veà nghóa vuï cuûa chuùng ta phaûi san seû "cuøng moät tình yeâu vaø loøng thöông xoùt" cho caùc thai nhi cuõng nhö cho taát caû moïi ngöôøi, vaø vì vaäy vaên kieän khoâng "töông ñoái hoaù vieäc daán thaân cho caùc thai nhi".
Seifert cho bieát theâm: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ cuõng nhaán maïnh raèng söù ñieäp troïng taâm cuûa Tin Möøng - "Nhöõng gì anh em ñaõ laøm cho nhöõng anh em beù moïn nhaát cuûa Ta, thì cuõng nhö ñaõ laøm cho Ta" - "khoâng chæ aùp duïng cho caùc thai nhi".
Ngoä Ñaïo thuyeát vaø Thuyeát Pelagio
Khía caïnh thöù hai trong vaên kieän gaây ra cuoäc tranh luaän maïnh meõ lieân quan ñeán nhöõng gì Ñöùc Giaùo hoaøng moâ taû nhö laø hai "keû thuø tinh vi" ngaên caûn haønh trình neân thaùnh laø hai laïc thuyeát: thuyeát Ngoä Ñaïo vaø thuyeát Pelagio.
Theo Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngaøy nay nhöõng ngöôøi theo Ngoä Ñaïo thuyeát "xeùt ñoaùn ngöôøi khaùc döïa treân khaû naêng hieåu bieát cuûa hoï veà söï phöùc taïp cuûa moät vaøi giaùo thuyeát". Hoï cuõng giaûn löôïc giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu thaønh moät laäp luaän laïnh luøng vaø khaéc nghieät ñeå tìm caùch thoáng trò moïi thöù.
Veà laïc thuyeát Pelagio ñöông ñaïi, Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi chuû thuyeát naøy noùi vôùi ngöôøi yeáu ñuoái raèng "moïi söï coù theå ñöôïc thaønh töïu vôùi aân suûng Thieân Chuùa", nhöng laïi cung caáp yù töôûng raèng "moïi thöù ñeàu coù theå do bôûi yù chí con ngöôøi", vaø khoâng nhaän ra raèng "khoâng phaûi ai cuõng coù theå laøm ñöôïc moïi söï".
Ngaøi noùi tieáp: "Nhöõng ngöôøi theo "Taân Pelagio" coù moät "noãi aùm aûnh vôùi leà luaät", "öu tö xeùt neùt veà phuïng vuï, giaùo lyù vaø uy theá cuûa Giaùo hoäi" vaø "ñöa ra taàm quan troïng quaù möùc ñoái vôùi moät vaøi luaät", hôn laø muoán loan baùo "veû ñeïp vaø nieàm vui cuûa Tin Möøng, tìm kieám nhöõng keû laïc loái".
Ñöùc Thaùnh Cha yeâu caàu Giaùo Hoäi "traùnh xa" khoûi hai laïc thuyeát ñang ngaên caûn "con ñöôøng daãn ñeán söï thaùnh thieän".
Seifert pheâ bình Ñöùc Phanxicoâ trong nhöõng ñoaïn vaên naøy ñaõ ñoàng hoùa caùch mô hoà söï cöùng nhaéc vôùi tính chính thoáng. Nhöng Seifert hy voïng "tinh thaàn luaân lyù cao caû" cuûa vaên kieän xeùt nhö moät toaøn theå bieåu thò raèng Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ maëc nhieân baùc boû "moâ hình thaàn hoïc luaân lyù môùi cuûa giaùo hoaøng" nôi nhöõng thaàn hoïc gia nhö laø Cha Maurizio Chiodi, ngöôøi gaàn ñaây ñaõ duøng Toâng huaán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng veà gia ñình, Amoris Laetitia, ñeå bieän luaän raèng khoâng coù gì laø "phi luaân noäi taïi" veà vieäc traùnh thai.
Nhöõng ngöôøi khaùc coù caùi nhìn coøn aûm ñaïm hôn. Pierantoni cho bieát vaên kieän naøy coù "nhöõng trang ñeïp vaø höõu ích veà söï thaùnh thieän", nhöng oâng xem phaàn noùi veà Ngoä ñaïo thuyeát vaø thuyeát Pelagio laø "troïng taâm" cuûa Toâng huaán vaø laø ñieåm "yeáu nhaát vaø nguy hieåm nhaát" cuûa Toâng huaán.
Pierantoni xem Toâng huaán naøy nhö tröïc tieáp nhaém tôùi nhöõng ngöôøi gaén boù vôùi "giaùo lyù vaø caùc ñieàu raên chính thoáng" - töùc laø moät cuoäc "phaûn coâng" choáng laïi nhöõng vò hoàng y ñaõ ñeà ra the dubia (yeâu caàu laøm roõ vaøi ñieåm trong Toâng huaán Amoris Laetitia) vaø choáng laïi nhöõng ngöôøi ñaët vaán ñeà xin ñieàu chænh Toâng huaán trong taâm tình con thaûo vaøo naêm tröôùc, caùo buoäc Ñöùc Giaùo Hoaøng truyeàn baù dò giaùo, ñaëc bieät laø qua Toâng huaán Amoris Laetitia vaø nhöõng giaûi thích veà Toâng huaán.
OÂng ta noùi caùc cuoäc taán coâng choáng laïi nhöõng ngöôøi baûo veä cho tính chính thoáng nhö theá laø "trôï giuùp cho söï sai laàm veà luaân lyù hoaøn caûnh", neàn luaân lyù voán phuû nhaän söï toàn taïi cuûa caùc haønh vi toäi aùc töï baûn chaát, ñieàu maø oâng tin laø "dò giaùo chính yeáu cuûa thôøi ñaïi chuùng ta".
Caû Pierantoni vaø De Mattei ñeàu noùi raèng nhöõng ñaëc tính Ngoä Ñaïo thuyeát vaø thuyeát Pelagio maø Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ moâ taû khoâng lieân quan gì tôùi Ngoä Ñaïo thuyeát vaø thuyeát Pelagio thöïc söï, nhöng (theo De Mattei) xuyeân taïc "nhöõng neàn taûng cuûa linh ñaïo Kitoâ giaùo ñích thöïc".
De Mattei noùi ngöôøi theo thuyeát Pelagio laø ngöôøi tin raèng mình coù theå ñöôïc cöùu nhôø söùc cuûa chính mình, khoâng caàn aân suûng cuûa Thieân Chuùa. Ngöôïc laïi, theo ñònh nghóa cuûa ÑTC Phanxicoâ, ngöôøi theo thuyeát Pelagio laïi laø nhöõng ngöôøi tin töôûng caùch sai laàm raèng aân suûng giuùp anh ta tuaân thuû thieân luaät trong moïi hoaøn caûnh vaø khoâng coù ngoaïi leä - theo Ñöùc Giaùo hoaøng, ñoù laø moät "aûo töôûng", ñieàu maø De Mattei cho laø khoâng khaùc chi so vôùi nhöõng gì Martin Luther ñaõ nghó.
Pierantoni, ngöôøi ñaõ löu yù laø Möôøi Ñieàu Raên hoaøn toaøn khoâng ñöôïc ñeà caäp trong baûn vaên, ñaõ goïi vieäc Ñöùc Giaùo Hoaøng söû duïng nhaõn hieäu "ngöôøi theo thuyeát Pelagio" laø "phi lyù" vaø "kyø cuïc" khi Ñöùc Phanxicoâ aùp duïng noù cho nhöõng ngöôøi "nhieät lieät noùi veà aân suûng Thieân Chuùa". Coøn veà thuaät ngöõ "ngoä ñaïo", Pierantoni noùi raèng noù "ñöôïc gaùn gheùp moät caùch voâ caên cöù" cho nhöõng ngöôøi "phaûn ñoái luaân lyù hoaøn caûnh" vaø nhaán maïnh raèng coù nhöõng haønh vi gian aùc töï baûn chaát vaø nhöõng khoaûn thieân luaät laø khoâng theå thay ñoåi ñöôïc.
Nhöõng Quan ñieåm khaùc
Nhöng ngöôøi vieát tieåu söû cho Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, Austen Ivereigh, tin raèng "khoâng ai chính thoáng veà giaùo lyù ñöùc tin hôn Ñöùc Phanxicoâ"; vaø khi ngaøi noùi veà söï cöùng nhaéc, phaûn öùng maïnh meõ (choáng laïi) "coù theå laø daáu hieäu" cuûa vieäc bieán "leà luaät, hoaëc moät soá ñònh thöùc giaùo lyù hay phuïng vuï nhaát ñònh" thaønh ngaãu töôïng.
Ivereigh noùi Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang môøi goïi moïi ngöôøi ñeán vôùi söï thaùnh thieän ñích thöïc, coù nghóa laø "thaùch thöùc chuùng ta töø boû ngaãu töôïng cuûa chuùng mình".
Ivereigh noùi theâm: Neáu moïi ngöôøi caûm thaáy bò xuùc phaïm bôûi ñieàu ñoù thì "toát thoâi", vì nhö vaäy "coù nghóa laø hoï ñang laéng nghe". OÂng khaúng ñònh Ñöùc Giaùo Hoaøng "thöïc söï khoâng phaûi laø" ñang thuø nghòch nhöõng ngöôøi caûm thaáy mình bò xuùc phaïm bôûi lôøi noùi cuûa ngaøi, nhöng laø caûnh giaùc "coù theå hoï ñang laàm ñöôøng laïc loái vaø chæ cho hoï neûo chính ñöôøng ngay".
Theo Ñöùc Hoàng y Muller, "nieàm tin vaøo chaân lyù trong tín ñieàu cuûa Hoäi Thaùnh, aân suûng bí tích cuûa Giaùo hoäi, bí tích cöùu ñoä cuûa theá giôùi, vaø thieân luaät trong Giaùo hoäi khoâng phaûi laø nhöõng ngaãu töôïng, maø laø neàn taûng cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo, "röôøng coät cuûa chaân lyù"".
Ngaøi noùi theâm: Toâng huaán naøy "chæ trôû thaønh phuùc laønh cho Giaùo hoäi vaø phuïc vuï ñöùc tin cuûa ngöôøi Coâng giaùo neáu nhöõng keû cô hoäi vaø nònh bôï khoâng uoán naén caùc yeáu toá vaø neùm vaøo nhöõng tín höõu nghieâm tuùc nhö neùm ñaù vì cho raèng hoï phaïm toäi choáng laïi söï hieäp nhaát trong Hoäi Thaùnh".
Ñöùc Hoàng y ñaët vaán ñeà: "Ai muoán caùo buoäc caùc Nghò Phuï Coâng Ñoàng laø theo chuû nghóa duy tín ñieàu trong giaùo huaán, cöùng nhaéc trong luaân lyù, vaø duy leà luaät trong thieân luaät?"
Ñöùc Hoàng Y Muller noùi: "Ngöôøi choáng laïi Thieân Chuùa trong söï baát tín vaø baát tuaân thì töï laøm cho con tim mình neân chai ñaù vaø khoùa chaët taâm trí cuûa mình". Ngaøi noùi theâm: "Ngöôøi cöùng nhaéc khoâng phaûi laø ngöôøi giöõ troïn Giôùi raên Thieân Chuùa, nhöng laø keû choái töø giôùi luaät baèng con tim chai ñaù vaø ñaàu oùc kieâu caêng".
Ñöùc Hoàng y nhaán maïnh Giaùo hoäi laø "coäng ñoaøn nhöõng keû tin" laøm chöùng cho "chaân lyù cuûa Thieân Chuùa", chöù khoâng phaûi laø moät ñaûng phaùi chính trò, trong ñoù nhöõng ngöôøi baûo thuû vaø tieán boä "ñaáu tranh vì quyeàn löïc." Giaùo hoäi caàn "söï hieäp thoâng nhieàu hôn vaø ít xung ñoät hôn".
Coøn vôùi Ñöùc Hoàng y DiNardo vaø Seifert, vaên kieän thuùc ñaåy söï hieäp thoâng qua vieäc nhaán maïnh caùc moái phuùc. Caùc moái phuùc ñöa ra "moät höôùng daãn ngaén goïn tuyeät vôøi cho söï thaùnh thieän", Seifert noùi theâm raèng Toâng huaán "Gaudete vaø Exsultate" coáng hieán moät "dieãn ngoân bay boång" cho Baøi giaûng treân Nuùi cuûa Chuùa Gieâsu "vaø xaùc tín veà giaù trò luaân lyù tuyeät ñoái cuûa tình yeâu Thieân Chuùa vaø loøng thöông yeâu ngöôøi thaân caän, loøng thöông xoùt, söï nhaãn naïi, v.v".
Ñöùc Hoàng y DiNardo goïi caùc moái phuùc laø "trung taâm" cuûa Toâng huaán, moät vaên kieän maø "nôi taâm ñieåm cuûa noù" nhaéc nhôû chuùng ta raèng "chuùng ta laø nhöõng toäi nhaân ñang ñi tìm phöông döôïc taêng tröôûng ñöùc tin cuûa mình".
Ñöùc Hoàng y noùi "Söï hoaøn haûo laõng traùnh ta, nhöng chuùng ta tieán trieån trong söï thaùnh thieän baèng 'taêng tieán töøng böôùc chaäm".
Taùc giaû: Edward Pentin
Dòch giaû: Lm Fx. Nguyeãn Thöôïng
(tham khaûo tieáng Anh taïi: http://www.ncregister.com/daily-news/gaudete-et-exsultate-an-assessment)