Caùc Giaùm Muïc Nam Sudan
keâu goïi hoøa bình vaø hoøa giaûi quoác gia
Caùc Giaùm Muïc Nam Sudan keâu goïi hoøa bình vaø hoøa giaûi quoác gia.
Sudan (Va. 26-04-2018) - Trong caùc ngaøy töø 21 tôùi 23 thaùng hai naêm 2018, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nam Sudan ñaõ nhoùm ñaïi hoäi khoaùng ñaïi taïi thuû ñoâ Juba ñeå thaûo luaän caùc vaán ñeà cuûa Giaùo Hoäi vaø cuûa ñaát nöôùc. Keát thuùc ñaïi hoäi caùc Giaùm Muïc Nam Sudan ñaõ coâng boá söù ñieäp göûi tín höõu vaø nhaân daân toaøn nöôùc, trong ñoù caùc vò môøi goïi haøng laõnh ñaïo coù can ñaûm tinh thaàn vaø luaân lyù, chaám döùt chieán tranh, hoaø giaûi vôùi nhau vaø chung lo cho thieän ích cuûa toaøn daân nöôùc. Caùc vò cho bieát ñaõ khoâng thoaû maõn, vì nhaän thaáy giôùi laõnh ñaïo cuûa chính quyeàn cuõng nhö cuûa phe ñoái laäp ñaõ khoâng boû ra moät beân caùc lôïi loäc rieâng tö ñeå laøm hoaø vaø lo cho thieän ích cuûa nhaân daân Nam Sudan. Caùc vò cuõng nhaän thaáy caùc binh só chæ nhìn theá giôùi qua laêng kính cuûa baïo löïc, chính hoï cuõng bò chaán thöông taâm thaàn, laïc loõng maát höôùng, caàn ñöôïc trôï giuùp vaø chöõa laønh. Nhaân daân Nam Sudan laïi caøng bò chaán thöông taâm thaàn hôn vì hôn 4 naêm noäi chieán giöõa caùc löïc löôïng vuõ trang cuûa toång thoáng Salva Kiir vaø cuûa phoù toång thoáng Riek Machar, ñaõ khieán cho haøng chuïc ngaøn ngöôøi cheát, bao nhieâu ngaøn ngöôøi bò thöông, vaø hôn moät trieäu ngöôøi phaûi taûn cö laùnh naïn chieán tranh. Haäu quaû laø caûnh cöôùp phaù, kinh teá suy suïp, vi phaïm caùc quyeàn con ngöôøi, vaø taøn phaù caùc cô caáu haï taàng, treû em vaø ngöôøi treû thaát hoïc, caùc gia ñình khoâng ñöôïc trôï giuùp veà y teá vaø an sinh. Trong khung caûnh theâ thaûm naøy cuûa ñaát nöôùc giôùi laõnh ñaïo caàn laøm moät cuoäc tónh taâm ñeå ñöôïc chöõa laønh caùc veát thöông taâm lyù, thay ñoåi con tim haàu coù theå töø boû baïo löïc, hoaø giaûi vôùi nhau vaø thaêng tieán phaùt trieån ñaát nöôùc.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò noäi dung söù ñieäp naøy:
Môû ñaàu söù ñieäp caùc Giaùm Muïc Nam Sudan baày toû loøng bieát ôn ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vì caùc lôøi caàu nguyeän vaø keâu goïi lieân tuïc cho hoaø bình taïi Nam Sudan, Coäng hoaø daân chuû Congo vaø nhieàu nôi khaùc treân theá giôùi ñang coù xung ñoät. Caùc Giaùm Muïc vieát: chuùng toâi ñöôïc khích leä bôûi söï chuù yù caù nhaân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñoái vôùi quoác gia cuûa chuùng toâi vaø chuùng toâi taùi laäp laïi lôøi môøi ngaøi vieáng thaêm chuùng toâi, khi tôùi luùc.
Chuùng toâi cuõng caùm ôn caùc toå chöùc quoác teá vaø vuøng mieàn vì söï daán thaân giuùp hoài phuïc tieán trình hoaø bình cuûa chuùng toâi, tuy chuùng toâi phaûi ghi nhaän raèng vaøi toå chöùc naøy coù caùc lôïi loäc rieâng cuûa hoï. Chuùng toâi hy voïng raèng giai ñoaïn 3 cuûa Dieãn ñaøn caáp cao taùi hoài sinh seõ chaám döùt baïo löïc töø caû hai phiaù chính quyeàn vaø phe ñoái laäp, cho tôùi nay ñaõ khoâng theå boû caùc lôïi loäc rieâng tö sang moät beân vaø laøm hoaø vôùi nhau cho thieän ích cuûa daân nöôùc. Chuùng toâi khaån naøi hoï vôùi caùc lôøi cuûa Thaùnh Vinh 95 caâu 4: "Ñöøng cöùng loøng nöõa".
Chuùng toâi sôï raèng caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa chuùng toâi khoâng bieát taïo döïng hoaø bình ra sao. Hoï laàm laãn. Hoï laø giôùi quaân nhaân chæ bieát nhìn theá giôùi qua laêng kính cuûa baïo löïc. Hoï caàn ñöôïc giuùp ñôõ, khoâng phaûi vôùi caùc chi tieát kyõ thuaät vaø chính trò, nhöng vôùi söï can ñaûm tinh thaàn vaø luaân lyù, ñeå laøm hoaø, ñeå coù caùi nhìn veà töông lai bao goàm hoaø bình. Con tim cuûa hoï caàn ñöôïc ñaùnh ñoäng. Hoï caàn ñöôïc trôï giuùp ñeå phaân ñònh laøm sao "bieán guôm giaùo thaønh löôõi cuoác löôõi caày" (Is 2,4).
Raát nhieàu ngöôøi trong hoï bò chaán thöông taâm thaàn cuõng nhö nhieàu ngöôøi daân Nam Sudan. Söï chaán thöông coù theå laøm con ngöôøi teâ lieät, khieán cho hoï coù cung caùch haønh xöû khoâng thích hôïp, soi moøn luaân lyù vaø ñaïo ñöùc cuûa hoï, vaø daãn ñöa hoï tôùi choã töï thöông xoùt mình vaø khöôùc töø tha nhaân. Hoï caàn ñöôïc chöõa laønh khoûi tình traïng bò chaán thöông aáy.
Hoï sôï haõi hoaø bình. Vaø hoï ñang trieät haï daân chuùng. Hoï ñaõ keâu goïi nhöõng ngöôøi theo hoï thuoäc baát cöù boä toäc naøo hy sinh cho vaøi lôïi loäc naøo ñoù, nhöng lôïi loäc gì ñaây? Caùc vò laõnh ñaïo sôï haõi trôû veà vôùi nhaân daân maø khoâng cho ngöôøi daân thaáy gì caû, vì theá hoï tieáp tuïc cuoäc chieán voâ nghóa naøy, bôûi vì hoï khoâng bieát phaûi laøm gì. Tieáp tuïc ñaùnh nhau thì deã hôn laø lieàu lónh laøm hoaø. Hoï khoâng chæ sôï haõi coâng lyù quoác teá, maø cuõng sôï haõi ñieàu nhaân daân seõ laøm cho hoï nöõa, neáu hoï thaát baïi.
Nhöng hoï ñaõ thaát baïi roài. Hôn boán naêm chieán tranh, haøng chuïc ngaøn ngöôøi cheát, haøng trieäu ngöôøi phaûi di taûn, cöôùp boùc, haõm hieáp, ñoùi khoå, kinh teá suïp ñoå, luaät leä gaãy gaäp, caùc cô caáu haï taàng cuûa quoác gia bò taøn phaù, treû em khoâng ñöôïc giaùo duïc, caùc gia ñình khoâng ñöôïc saên soùc söùc khoeû... taát caû ñeàu dieãn taû söï thaát baïi. Phaûi caàn coù bao nhieâu ngöôøi cheát nöõa, bao nhieâu thaát baïi nöõa, tröôùc khi hoï chaáp nhaän raèng hoï ñaõ thaát baïi vaø ñaõ khoâng bieát phaûi laøm gì?
Chuùng toâi ñaõ töï hoûi, laøm sao coù theå giuùp hoï thaéng vöôït söï sôï haõi vaø laàm laãn cuûa hoï? Laøm theá naøo ñeå giuùp hoï hoaø giaûi, khoâng phaûi chæ treân bình dieän chính trò maø thoâi, nhöng saâu xa hôn trong con tim cuûa hoï? Chuùng toâi ñaõ coâng boá nhieàu tuyeân ngoân, nhöng chuùng ñaõ khoâng ñöôïc laéng nghe. Chuùng toâi laäp laïi moät laàn nöõa: phaûi chaám döùt töùc khaéc vieäc gieát choùc. Chuùng ta phaûi buoâng khí giôùi xuoáng ñaát, ñeå ñoâi tay ñöôïc töï do vaø coù theå oâm laáy nhau.
Trong naêm 2015 Hoäi Ñoàng caùc Giaùo Hoäi Kitoâ Nam Sudan cuûa chuùng ta ñaõ coáng boá tuyeân ngoân, trong ñoù chuùng toâi coáng hieán vieäc thaønh laäp Dieãn ñaøn trung laäp, nôi caùc vò laõnh ñaïo cuaû chính quyeàn vaø cuûa caùc ñaûng phaùi ñoái laäp chính, cuõng nhö caùc nhoùm vuõ trang vaø caùc nhoùm chính trò, coù theå gaëp gôõ ñoái thoaïi trong khuoân khoå an ninh. Caùc Giaùm Muïc coâng giaùo chuùng toâi daán thaân hoaøn toaøn uûng hoä tieán trình naøy, bao goàm caû moät cuoäc tónh taâm, ñöôïc caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo Nam Sudan vaø töø caùc nôi khaùc tôùi höôùng daãn - noù seõ laø cuoäc tónh taâm chöõa laønh ñem ñeán söï thay ñoåi caù nhaân ñeå chuaån bò cho caùc tham döï vieân ñöông ñaàu vôùi nhieäm vuï taïo döïng hoaø bình. "Phuùc cho nhöõng ai taïo döïng hoaø bình, vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa!" (Mt 5,9). Chuùng ta ngöôøi daân Nam Sudan chuùng ta seõ giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuûa mình, neáu chuùng ta coù theå thay ñoåi con tim.
Chuùng toâi môøi goïi moïi ngöôøi thieän chí hôïp vôùi chuùng toâi hoâm nay aên chay caàu nguyeän cho hoaø bình, vaø tieáp tuïc aên chay caàu nguyeän döïa treân neàn taûng thöôøng xuyeân trong caùc thaùng tôùi. Chuùng toâi cuõng ñau huoàn thöøa nhaän raèng coù nhieàu ngöôøi daân Nam Sudan ñang lieân læ aên chay, khi hoï khoâng coù thöïc phaåm ñeå aên. Hoaø bình seõ ñeán, khi caùc con tim cuûa caùc ngöôøi laõnh ñaïo Nam Sudan thay ñoåi. Chuùng ta haõy caàu nguyeän cho söï hoaùn caûi aáy. Xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho anh chò em.
Treân ñaây laø noäi dung söù ñieäp caùc Giaùm Muïc Nam Sudan göûi tín höõu vaø nhaân daân toaøn nöôùc sau phieân hoïp khoaùng ñaïi nhoùm taïi thuû ñoâ Juba hoài cuoái thaùng 2 naêm 2018.
Ñaùp laïi lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ daønh ngaøy 23 thaùng 2 naêm 2018 ñeå caàu nguyeän cho Nam Sudan, Coäng hoaø daân chuû Congo vaø caùc quoác gia ñang coù chieán tranh, coäng ñoaøn coâng giao Tombura-Yambo trong suoát Muøa Chay vaø ñaëc bieät trong ngaøy naøy ñaõ aên chay caàu nguyeän theo yù chæ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Giaûng trong thaùnh leã Chuùa Nhaät ngaøy 18 thaùng 2 naêm 2018, Ñöùc Cha Barani Eduardo Hiiboro Kussala, Giaùm Muïc Tombura -Yambio Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Baéc vaø Nam Sudan, noùi: "Chuùng ta khieâm toán bieát ôn Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ quyù yeâu ñaõ môøi goïi chuùng ta hieäp nhaát aên chaïy caàu nguyeän cho hoaø bình taïi Nam Sudan vaø Coäng hoaø daân chuû Congo cuõng nhö moïi quoác gia ñang gaëp khoù khaên. Nhaân danh caùc tín höõu coâng giaùo vaø toaøn daân Sudan vaø Nam Sudan toâi muoán baày toû lôøi caùm ôn chaân thaønh vaø söï traân quyù cuûa chuùng toâi ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vì tình yeâu thöông vaø söï chuù yù lieân tuïc cuûa ngaøi ñoái vôùi chuùng toâi. Ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu tieân cuûa cuoäc xung ñoät cuûa chuùng toâi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ lieân tuïc coáng hieán caùc lôøi caàu nguyeän vaø uûng hoä cuûa Ngaøi cho söï oån ñònh vaø neàn hoaø bình taïi Nam Sudan, bao goàm caû Sudan nöõa.
Ñöùc Cha Kussala noùi tieáp trong baøi giaûng thaùnh leã: Muøa Chay laø thôøi ñieåm môøi goïi taát caû chuùng ta laø kitoâ höõu suy tö saâu xa veà cuoäc soáng cuûa mình, khoâng phaûi chæ lieân quan tôùi loøng thoáng hoái vaø hoaø giaûi. Ñaát nöôùc chuùng ta caàn söï hieäp nhaát daãn ñöa chuùng ta tôùi vieäc chöõa laønh qua söï saùm hoái ñích thaät. Hieäp nhaát khoâng coù nghóa laø moät xaõ hoäi töï do khoûi caùc xung ñoät, maø ñuùng hôn laø moät xaõ hoäi, trong ñoù taát caû moïi ngöôøi coù theå höôûng söï töï do vaø soáng kinh nghieäm tình yeâu vaø loøng caûm thöông. Muøa Chay cuõng laø thôøi ñieåm xeùt mình vaø duyeät laïi ñöùc tin cuûa chuùng ta laø con caùi cuûa Thieân Chuùa. Trong khi döøng laïi treân caùc boån phaän thöôøng ngaøy cuûa mình trong Muøa Chay naøy, chuùng ta haõy suy nieäm veà cuoäc soáng cuûa Chuùa Kitoâ, caùc giaù trò cuûa noù, loøng thöông ngöoøi cuûa Ngaøi vaø yù muoán khaùng cöï laïi caùc caùm doã cuûa theá gian, ñeå laáy höùng laøm vieäc thieän vaø aûnh höôûng treân caùc ngöôøi khaùc vaø laø caùc söù giaû hoaø bình cuûa lôøi Chuùa.
Trong caùc thôøi gian ñen toái nhö thôøi gian naøy caùc caâu traû lôøi khoâng deã, nhöng chuùng ta coù theå cuûng coá khích leä nhau, vì bieát raèng caû söï tuyeät voïng kinh khuûng nhaát cuõng coù theå ñöôïc soi chieáu bôûi moät aùnh saùng hy voïng. Vieäc tha thöù ñoøi hoûi phaûi thöïc thi, söï lieâm chính, taâm trí côûi môû vaø yù muoán laøm thöû. Noù khoâng phaûi laø ñieàu deã daøng.
Coù leõ baïn ñaõ thöû tha thöù cho ai ñoù vaø ñaõ khoâng thaønh coâng. Coù leõ baïn ñaõ tha thöù vaø ngöôøi ñoù khoâng toû ra hoái haän, hay thay ñoåi cung caùch soáng, hoaëc ñaõ khoâng chaáp nhaän caùc xuùc phaïm cuûa hoï vaø baïn khoâng tha thöù cho hoï nöõa. Phöông theá duy nhaát ñeå soáng kinh nghieäm söï chöõa laønh vaø hoaø bình laø tha thöù. Cho tôùi khi naøo chuùng ta khoâng tha thöù, thì chuùng ta ñoùng kín trong noãi ñôùn ñau cuûa mình vaø bò ñoùng kín khoûi khaû theå soáng kinh nghieäm söï chöõa laønh vaø töï do, bò loaïi tröø khoûi khaû theå soáng trong an bình. Leã Phuïc Sinh cuûa chuùng ta phaûi laø hoaø bình thöïc söï trong con tim, hoaø bình vôùi caùc ngöôøi laân caän vaø caùc quoác gia cuûa chuùng ta. Vì theá trong khi chuùng ta chuaån bò mình ñaùp traû laïi lôøi môøi goïi cuûa Chuùa Kitoâ tieán tôùi gaàn Ngaøi hôn nöõa trong Muøa Chay naøy ñeå ñöôïc traøn ñaày nieàm Vui Phuïc Sinh vaø ñöôïc pheùp xaây döïng Nöôùc Chaân Lyù, Coâng Baèng vaø Hoaø Bình cuûa Ngaøi, chuùng ta haõy nhôù caùc lôøi khoân ngoan cuûa saùch Huaán Ca: Haõy giô tay cho ngöôøi ngheøo, ñeå phuùc laønh cuûa con ñöôïc toaøn veïn (Hc 7,32).
Giaùo phaän Tombura- Yambio cuûa Ñöùc Cha Kussala coù hôn 1 trieäu tín höõu coâng giaùo. Thuyeát trình trong Ñaïi hoäi hoaø bình hoài cuoái thaùng 11 naêm 2017, Ñöùc Cha Kussala khaèng ñinh raèng: Nam Sudan laø vuøng ñaát ñöôïc chuùc phuùc vì coù raát nhieàu taøi nguyeân thieân nhieân. Thieân Chuùa vaø thieân nhieân ñaõ ban cho chuùng ta ñuû ñeå khieán cho chuùng ta taát caû giaøu coù vaø thònh vöôïng. Nhöng chính chieán tranh xung khaéc ñaõ ñaåy ñöa chuùng ta vaøo tình hình theâ thaûm nhö hieän nay. Vì coù nhieàu baát oån trong theá giôùi ngaøy nay, coù noá löïc reøn luyeän caên tính nhaát laø boä toäc taïo ra yù thöùc baát an ngaên chaën söï thay ñoài, caàn phaûi taäp trung vaøo giôùi treû, cung caáp cho hoï moät neàn giaùo duïc vaø ñaøo taïo ngheà nghieâp coù phaåm chaát cao hôn ñeå hoï giuùp xaây döïng töông lai quoác gia.
Môùi ñaây trong chuyeán vieáng thaêm 100 ñaïi chuûng sinh ñaïi chuûng vieän cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Sudan, Ñöùc Cha Michael Didi AdgumMangoria, Toång Giaùm Muïc Khartum, cho bieát chieán tranh ñaõ khieán cho moïi ngöôøi daân, keå caû caùc chuûng sinh vaø caùc giaùo sö, bò chaán thöông tinh thaàn. Naêm nay tình hình khaû quan hôn, vaø ngaøi ñaõ khích leä caùc öùng sinh linh muïc tieáp tuïc tieán böôùc vaø taän duïng caùc phöông tieän vaø taøi naêng Chuùa ban ñeå chuaån bò cho söù meänh töông lai, trong ñoù coù ñôøi caàu nguyeän saâu xa.
Cha Beatus Mauki, giaùm ñoác tröôøng trung hoïc Loyola cuûa doøng Teân taïi Wau ôû Nam Sudan, cho bieát cuoäc noäi chieán buøng noå hoài naêm 2013 vaø keùo daøi cho tôùi nay ñaõ khieán cho ít nhaát 50,000 ngöôøi cheát, haøng traêm ngaøn ngöôøi phaûi boû nhaø cöûa ruoäng vuôøn taûn cö laùnh naïn chieán tranh, vaø 40% treân toång soá 12 trieäu daân Nam Sudan thieáu löông thöïc traàm troïng. Chieán tranh ñaõ taøn phaù ñaát nöôùc. Caùc cuoäc giao tranh laøn traøn khaép moïi tænh thaønh. Sinh hoaït cuûa tröôøng bò chaäm laïi. Ñöôïc thaønh laäp naêm 1982 tröôøng trung hoïc Loyola ñaõ bò ñoùng cöûa trong thôøi gian daøi vì chieán tranh giöõa Baéc vaø Nam Sudan. Hieän tröôøng coù 580 hoïc sinh nam nöõ, 35 giaùo sö vaø 6 tu só doøng Teân. 60% caùc em ñeán töø caùc traïi tî naïn vaø nhieàu em moà coâi. Taïi ñaây caùc em tieáp tuïc ñöôïc giaùo duïc hoïc haønh, khoâng buø cho 19,000 treû em vò thaønh nieân nam nöõ khaùc khoâng ñöôïc hoïc haønh, nhöng bò xung vaøo quaân nguõ ñeå chieán ñaáu beân caïnh caùc löïc löôïng vuõ trang, trôû thaønh naïn nhaân cuûa baïo löïc, bò haõm hieáp, khai thaùc boùc loät vaø bò taåy naõo. Toå chöùc UNICEF ñaõ cho bieát Ngaøy 17 thaùng 3 naêm 2018 ñaõ coù 207 em, goàm 112 nam vaø 95 nöõ, ñöôïc traû töï do taïi Bakiwiri caùch Yambio moät giôø laùi xe. Caùc em ñaõ chieán ñaáu trong phong traøo Giaûi phoùng quoác gia Nam Sudan vaø löïc löôïng Quaân ñoäi giaûi phoùng nhaân daân Sudan. Hoài naêm 2016 phong traøo giaûi phoùng quoác gia ñaõ kyù thoaû hieäp hoaø bình vôùi chính quyeàn vaø hieän ñang hoäi nhaäp vaøo löïc löôïng quaân ñoäi quoác gia.
Trong caùc ngaøy tôùi seõ coù theâm 1,000 em khaùc nöõa. Vuï traû töï do ñaàu tieân laø hoài ñaàu thaùng hai naêm 2018 taïi thaønh phoá Yambio vôùi 300 em ñöôïc traû veà gia ñình hay caùc trung taâm trôï giuùp do UNICEF ñieàu haønh. Trong leã nghi tieáp ñoùn caùc em oâng Mahimbo Mdoe, ñaïi dieän UNICEF, tuyeân boá seõ khoâng bao giôø coøn coù treû em naøo phaûi caàm suùng chieán ñaáu nöõa. Ñoái vôùi moãi em ñöôïc traû töï do hoâm nay baét ñaàu moät cuoäc soáng môùi, vaø UNICEF haõnh dieän ñöôïc trôï giuùp caùc em laøm laïi cuoäc ñôøi." Caùc em buoâng khí giôùi vaø maëc quaàn aùo daân söï, tieáp ñeán ñöôïc khaùm söùc khoeû vaø saên soùc thuoác men cuõng nhö ñöôïc trôï giuùp ñeå vöôït thaéng chaán thöông taâm lyù, ñöôïc hoïc ngheà vaø hoïc chöõ tuyø theo löùa tuoåi cuûa caùc em.
Linh Tieán Khaûi
(Vatican News)