Giaùo hoäi Ailen vaø noã löïc
baûo veà quyeàn soáng cuûa caùc thai nhi
Giaùo hoäi Ailen vaø noã löïc baûo veà quyeàn soáng cuûa caùc thai nhi.
Dublin (Vat. 11-04-2018) - Vaøo cuoái thaùng 5 naêm 2018 ngöôøi daân Ailen seõ tham söï cuoäc tröng caàu daân yù lieân quan tôùi luaät cho pheùp phaù thai. Trong nhöõng ngaøy ñaàu thaùng 3 vöøa qua caùc Giaùm Muïc Ailen ñaõ chính thöùc baày toû laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi beânh vöïc quyeàn soáng cuûa caùc thai nhi, vaø trong khoaù hoïp muøa xuaân taïi Maynooth ñaõ coâng boá thö muïc vuï töïa ñeà "Hai maïng soáng, moät tình yeâu".
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò noäi dung laù thö muïc vuï beânh vöïc quyeàn soáng naøy.
Môû ñaàu thö muïc vuï caùc Giaùm Muïc Ailen nhaéc tôùi Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt Giaùo Hoäi môùi cöû haønh. Noù laø lôøi môøi goïi moïi ngöôøi roäng môû taâm trí cho loøng thöông xoùt cuaû Thieân Chuùa trong cuoäc soáng vaø cho caùc caùch thöùc thöïc thi loøng thöông xoùt ñoái vôùi moïi ngöôøi, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát, trong ñoù coù caùc thai nhi. Nhaéc laïi söï kieän Hieán phaùp baûo veä quyeàn cuûa caùc baø meï vaø caùc thai nhi trong 8 khoaûn tu chính, caùc Giaùm Muïc khaúng ñònh raèng moïi ngöôøi ñeàu coù boån phaän baày toû loøng thöông xoùt cao ñoä ñoái vôùi caùc baø meï vaø caùc thai nhi, neáu vaø khi hoï yeâu caàu ñöôïc yeåm trôï trong thôøi gian thai ngheùn. Caàn phaûi söû duïng caùc nguoàn lôïi coâng coäng ñeå thöïc thi loøng thöông xoùt naøy vôùi oùc saùng taïo. Yeåm trôï vaø naâng ñôõ neàn vaên hoaù söï soáng laø thieän ích cuûa moïi theá heä, vaø noù ñònh nghóa xaõ hoäi cuûa chuùng ta.
Caùc Giaùm Muïc Ailen cuõng taùi khaúng ñònh tính caùch thaùnh thieâng cuûa söï soáng töø luùc thuï thai cho tôùi khi cheát töï nhieân. Caùc vò xin Thieân Chuùa chuùc laønh vaø höôùng daãn moïi thaønh phaàn xaõ hoäi bieát ñaùp öùng traùch nhieäm baûo veä quyeàn soáng naøy cho theá heä hieän taïi vaø theá heä töông lai. Ngaøy nay coù ngöôøi cho raèng quyeàn soáng cuûa caùc thai nhi tuyø thuoäc söï löïa choïn caù nhaân cuûa baø meï. Ngöôøi khaùc laïi lyù luaän raèng hoï choáng phaù thai nhö nguyeân taéc chung, nhöng tin raèng quyeàn soáng khoâng ñöôïc aùp duïng cho nhöõng treû em coù vaán ñeà y khoa traàm troïng, hay vì chuùng laø haäu cuûa vieäc bò hieáp daâm. Nhöng bôûi vì söï soáng vaãn luoân luoân coù giaù trò neân Giaùo Hoäi khöôùc töø vieäc gôïi yù moät ngöôøi coù theå quyeát ñònh khi naøo moät ngöôøi khaùc phaûi cheát.
Trong phaàn hai cuûa thö muïc vuï caùc Giaùm Muïc Ailen neâu baät söï kieän quyeàn soáng laø moät trong caùc quyeàn neàn taûng cuûa con ngöôøi. Noù ñöôïc ghi trong khoaûn 40 cuûa Hieán phaùp Ailen noùi veà caùc quyeàn caên baûn cuûa con ngöôøi: quyeàn soáng, quyeàn töï do, quyeàn coù nhaø ôû vaø quyeàn töï do phaùt bieåu, töø raát laâu tröôùc khi Lieân Hieäp Quoác coâng boá Baûn tuyeân ngoân nhaân quyeàn.
Caùc quyeàn caên baûn khaùc vôùi caùc quyeàn daân söï. Trong khi caùc quyeàn daân söï ñöôïc ban cho caùc coâng daân cuûa moät xaõ hoäi, thì caùc quyeàn caên baûn laø cuûa moïi ngöôøi vì laø baûn vò con ngöôøi. Caùc quyeàn caên baûn khoâng do xaõ hoäi ban cho con ngöôøi, vì theá xaõ hoäi khoâng theå töôùc ñoaït caùc quyeàn aáy. Caùc quyeàn caên baûn ñöôïc thöøa nhaän trong caùc hieán phaùp vaø caùc tuyeân ngoân caàn ñöôïc aùp duïng. Chuùng laø caùc quyeàn maø Lieân Hieäp Quoác coi laø caùc "quyeàn bình ñaúng vaø baát khaû xaâm phaïm cuûa moïi thaønh phaàn gia ñình nhaân loaïi".
Khoaûn 40 cuûa Hieán Phaùp Ailen khaúng ñònh raèng nhaø nöôùc thöøa nhaän quyeàn soáng cuûa treû em chöa sinh ra, cuõng nhö quyeàn soáng cuûa ngöôøi meï vaø baûo ñaûm toân troïng noù trong caùc luaät leä cuûa mình, baûo veä vaø aùp duïng noù chöøng naøo coù theå". Tuy nhieân khoaûn tu chính seõ ñöôïc tröng caàu daân yù laïi laáy maát quyeàn soáng cuûa vaøi loaïi treû em chöa sinh ra, vaø nhö theá laø thay ñoåi nguyeân taéc ñoái vôùi caùc thai nhi vaø taát caû moïi ngöôøi, vì choái boû quyeàn soáng laø quyeàn baát khaû xaâm phaïm, khoâng phaân bieät caùc thai nhi vôùi caùc treû em ñaõ sinh nhö ñöôïc ghi trong Thoaû hieäp nhaân quyeàn AÂu chaâu cuõng nhö Thoaû hieäp nhaân quyeàn cuûa Lieân Hieäp Quoác.
Khoaûn 40 thöøa nhaän quyeàn soáng nhö quyeàn caên baûn cuûa thai nhi cuõng nhö cuûa baø meï, vì laø ngöôøi vaø laø thaønh phaàn cuûa gia ñình nhaân loaïi, chöù khoâng ban quyeàn ñoù cho hoï. Hôn nöõa noù cho thaáy nhaø nöôùc baûo ñaûm toân troïng quyeàn soáng cuûa thai nhi trong caùc luaät leä cuûa mình nhö ñoái vôùi caùc ngöôøi khaùc. Quyeàn soáng laø duy nhaát, vì neáu khoâng coù noù thì khoâng coù quyeàn daân söï hay töï nhieân naøo coù theå ñöôïc thöïc thi, baây giôø cuõng nhö trong töông lai.
Tieáp tuïc thö muïc vuï baûo veä quyeàn soáng cuûa thai nhi caùc Giaùm Muïc Ailen taùi khaúng ñònh thöïc taïi thai nhi laø moät baûn vò coù caên tính rieâng vaø coù taát caû moïi quyeàn con ngöôøi, töø luùc ñöôïc thuï thai cho tôùi khi cheát töï nhieân. Giaù trò cuûa söï soáng con ngöôøi cao troïng vaø quyeàn soáng cuûa thai nhi trong loøng baø meï baát khaû xaâm phaïm tôùi ñoä khoâng coù quyeàn naøo cuûa thaân xaùc rieâng coù theå bieän minh cho quyeát ñònh chaám döùt noù, vaø khoâng bao giôø coù theå bò coi laø sôû höõu cuûa moät ngöôøi khaùc.
Trong ngoân ngöõ thöôøng ngaøy ngöôøi ta vaãn coi caùc thai nhi khoeû maïnh chöa chaøo ñôøi nhö caùc treû em. Nhöng khi söû duïng caùc töø kyõ thuaät chuyeân moân nhö thai nhi, phoâi thai vaø tröùng thuï tinh, ngöôøi ta coá yù khoâng coi vaøi loaïi treû em chöa sinh ra laø ngöôøi ñeå bình thöôøng hoaù vieäc phaù thai.
Caùc hieäu quaû tích cöïc cuûa khoaûn 40 trong Hieáp phaùp Ailen ñoøi buoäc chuùng ta phaûi yeåm trôï vaø naâng ñôõ neàn vaên hoaù söï soáng theá naøo ñeå trôï giuùp vaø naâng ñôõ caùc cha meï trong thôøi gian baø meï mang thai, thaéng vöôït cuoäc khuûng hoaûng, quyeát ñònh löïa choïn söï soáng, traùnh quyeát ñònh phaù thai seõ khieán cho hoï aân haän suoát ñôøi. Muïc ñích cuûa vieäc saên soùc caùc baø meï mang thai laø traùnh cho hoï khoûi cheát. Raát tieác laø treân thöïc teá khoâng theå traùnh ñöôïc. Nhöng caàn phaûi laøm moïi söï coù theå ñeå caùc baø meï khoâng thieät maïng khi sinh con.
Caùc Giaùm Muïc Ailen cuõng tröng daãn giaùo lyù Giaùo Hoäi coâng giaùo lieân quan tôùi boån phaän baûo veä söï soáng cuûa thai nhi vaø cuûa baø meï. Vì laø ngöôøi, caû hai ñeàu coù quyeàn soáng. Trong tröôøng hôïp caùc phuï nöõ mang thai bò beänh caàn ñöôïc ñieàu trò y khoa coù phaûn öùng phuï coù theå gaây nguy hieåm cho thai nhi, vieäc ñieàu trò aáy luoân luoân coù theå ñöôïc pheùp treân bình dieän luaân lyù ñaïo ñöùc, nhöng caàn laøm moïi söï coù theå ñeå cöùu soáng caû hai meï con. Trong khi phaù thai laø can thieäp tröïc tieáp vôùi yù ñònh huyû hoaïi thai nhi. Ñaây laø ñieàu voâ luaân nghieâm troïng trong moïi traïng huoáng. Noù khoâng phaûi laø vieäc ñieàu trò y khoa.
Khi thai nhi cheát trong loøng meï, thì khoâng coù chuyeän ngöôøi meï bò boù buoäc tieáp tuïc tieán trình mang thai. Giôø ñaây chæ coù moät beänh nhaân laø baø meï. Khi ñoù baø meï trôû thaønh taâm ñieåm cuûa moïi saên soùc y khoa caàn coù. Giaùo Hoäi coáng hieán söï trôï giuùp muïc vuï cho cha meï ñang buoàn saàu vì maát con.
Trong boái caûnh cuûa cuoäc thaûo luaän lieân quan tôùi 8 ñieåm tu chính thaät laø ñieàu quan troïng minh giaûi hai tröôøng hôïp : thai nhi vôùi caùc ñieàu kieän soáng bò haïn cheá, vaø thai nhi nhö haäu quaû cuûa vieäc hieáp daâm.
Thaät laø ñieàu khoå ñau, khi baø meï khaùm phaù ra raèng ñöùa con trong loøng mình bò ñau naëng vaø seõ khoâng soáng noåi. Noãi buoàn aáy khieán cho caùc mô öôùc vaø hy voïng cuûa caû hai vôï choàng bò tan bieán. Ngöôøi ta thöôøng noùi tôùi caùc treû em coù caùc ñieàu kieän soáng haïn cheá nhö theå chuùng cheát. Vieäc duøng caùc töø nhö "khoâng theå traùnh ñöôïc" hay "gaây ra caùi cheát" ñeå mieâu taû caùc ñieàu kieän naøy bao goàm ñieàu gì ñoù ñònh ñoaït vaø caùi cheát gaàn keà. Nhöng thöïc teá laø moãi tröôøng hôïp moãi khaùc, vaøi treû em cheát tröôùc khi sinh ra, vaø coù em khaùc seõ chæ soáng vaøi giôø, nhieàu em khaùc seõ soáng laâu hôn.
Caùc cha meï phaûi rôi vaøo tình traïng naøy caàn ñöôïc chuùng ta giuùp ñôõ ñeå ñöông ñaàu vôùi hoaøn caûnh khoù khaên aáy. Caû trong caùc tröôøng hôïp teä haïi nhaát tình hình cuûa thai nhi coù ñieàu kieän soáng haïn cheá ñöôïc so saùnh vôùi tình hình cuûa moät treû em hay ngöôøi lôùn bò beänh ôû giai ñoaïn cuoái ñôøi. Nhöng hoï laïi khoâng ñöôïc söï trôï giuùp coù phoái hôïp höõu hieäu. Caàn phaûi cung caáp cho hoï caùc phuïc vuï tröôùc vaø sau khi sinh vôùi nhieàu hôi aám tình ngöôøi, söï dòu hieàn, vieäc döôõng nuoâi ñaày ñuû giuùp hoï saên soùc con caùi ñau yeáu cho tôùi khi chuùng cheát töï nhieân.
Thöù hai laø tröôøng hôïp baøo thai laø haäu quaû cuûa cuûa moät vuï hieáp daâm. Caàn phaûi hieåu chaán thöông theå lyù vaø taâm lyù cuûa baø meï, vaø xaõ hoäi phaûi coù boån phaän luaân lyù trôï giuùp hoï vôùi taát caû loøng thöông xoùt. Baøo thai ñoù laø moät baûn vò con ngöôøi, coù moïi quyeàn caên baûn bao goàm quyeàn soáng. Xaõ hoäi phaûi trôï giuùp ñöùa beù chöa sinh ra. Coù ngöôøi ñeà nghò phaù thai nhö giaûi phaùp cuûa loøng caûm thöông. Nhöng caùc treû em naøy voâ toäi vaø chuùng coù quyeàn ñöôïc chuùng ta yeåm trôï vaø saên soùc moät caùch toát ñeïp nhaát.
Ñieåm sau cuøng trong thö muïc vuï cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ailen ñeà caäp ñeán töông quan giöõa phuï nöõ, nam giôùi vaø caùc treû em chöa chaøo ñôøi. Lieân heä giöõa moät baø meï vaø ñöùa con chöa sinh ra khoâng chæ ñôn thuaàn laø theå lyù hay sinh lyù, maø coøn laø caûm xuùc vaø tinh thaàn nöõa. Gaây thöông tích cho ñöùa con laø choáng laïi baø meï. Coù nhieàu yeáu toá aûnh höôûng treân quyeát ñònh phaù thai, vaø trong nhieàu tröôøng hôïp ñoù laø moät quyeát ñònh ñau ñôùn vaø taêm toái. Veát thöông tình caûm vaø tinh thaàn seõ raát laâu laønh. Thaät ñaùng tieác laø ngöôøi ta coù khuynh höôùng keát hôïp vieäc phaù thai vôùi phu nöõ ñaõ laøm ñieàu ñoù. Nhöng giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi daäy raèng caû nhöõng ngöôøi thaêng tieán, toå chöùc vaø thöïc thò vieäc phaù thai cuõng coù traùch nhieäm nhö, vaø trong vaøi tröôøng hôïp coù traùch nhieäm naëng neà hôn laø baø meï chaáp nhaän phaù thai. Raát thöôøng khi haønh ñoäng huyû hoaïi thai nhi bao goàm söï thaát baïi cuûa caùc caù nhaân hay cô caáu yeåm trôï baø meï trong vieäc nhaän ra vaø löïa choïn caùc khaû theå khaùc. Trong nghóa ñoù caùc ngöôøi cha cuõng coù taát caû traùch nhieäm lieân quan tôùi thöïc taïi naøy. Khi ñoù laø quyeàn soáng thì nam nöõ ñeàu coù traùch nhieäm khoâng theå khöôùc töø phaûi baûo veä caùc treû em chöa sinh ra khoâng coù tieáng noùi. Môùi ñaây Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ maïnh meõ taùi khaúng ñònh raèng phaù thai laø moät toäi troïng, vì noù chaám döùt moät söï soáng voâ toäi. Tuy nhieân, ngaøi cuõng tuyeân boá raèng khoâng coù toäi naøo maø loøng thöông xoùt Chuùa khoâng theå taåy xoaù, khi tìm thaáy moät con tim thoáng hoái kieám tìm hoaø giaûi vôùi Thieân Chuùa Cha.
Trong moät neàn vaên hoaù neâu cao caùc quyeàn caù nhaân, xem ra thaät laï luøng khi quyeàn caên baûn nhaát cuûa con ngöôøi laø quyeàn soáng laïi ngaøy caøng bò ñaët vaán ñeà vaø khöôùc töø. Vaán ñeà xem ra laø khi ngöôøi ta ñaåy vieäc toân troïng caùc quyeàn caù nhaân leân toät ñænh, thì haäu quaû laø hình thöùc cuaû khuynh höôùng caù nhaân chuû nghóa trong ñoù caùc quyeàn, keå caû quyeàn caên baûn nhaát cuûa con ngöôøi laø quyeàn soáng laïi trôû thaønh töông ñoái. Nhö thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi: trong tröôøng hôïp aáy quyeàn khoâng coøn laø quyeàn nöõa, vì noù khoâng coøn ñöôïc xaây döïng treân phaåm giaù khoâng theå xuùc phaïm cuûa con ngöôøi. Keát luaän taát yeáu laø toaøn yù nieäm veà nhaân quyeàn bò phaù huyû, vaø moïi quyeàn coøn laïi tuyø thuoäc yù muoán cuûa soá ñoâng. Khoaûn luaät soá 40, trieät 3 ñoïan 3 cuûa Hieán Phaùp Ailen coù moät quan nieäm ñaëc bieät döïa treân vieäc toân troïng quyeàn soáng cuûa moïi ngöôøi. Chuùng toâi tin raèng vieäc tu chính khoaûn luaät naøy chæ coù theå coù haäu quaû laø khieán cho caùc treû em chöa sinh ra gaëp nguy cô lôùn hôn vaø khoâng ñem laïi thieän ích naøo cho söï soáng hay söùc khoeû cuûa caùc baø meï Ailen. Vì theá chuùng toâi khích leä quyù vò, nhö laø thaønh phaàn cuûa gia ñình nhaân loaïi, hoaït ñoäng ñeå duy trì quyeàn soáng trong Hieán phaùp nhaân danh söï bình ñaúng, ngay chính vaø caûm thöông ñoái vôùi moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Vatican News)