Can ñaûm khöôùc töø
neàn kinh teá loaïi tröø
Can ñaûm khöôùc töø neàn kinh teá loaïi tröø.
Roma (Vat. 20-04-2018) - Trong thaùng 4 naêm 2018 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ môøi goïi chuùng ta hieäp yù vôùi tín höõu coâng giaùo toaøn theá giôùi caàu xin cho giôùi höõu traùch tö töôûng vaø quaûn trò kinh teá coù can ñaûm khöôùc töø moät neàn kinh teá loaïi tröø vaø bieát roäng môû cho caùc con ñöôøng môùi.
Neáu döïa treân caùc giaùo huaán cuûa Thaùnh Kinh vaø tinh thaàn Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu, ñaây seõ laø ñieàu deã thöïc hieän. Chöông 5 saùch Ñeä Nhò Luaät daäy: "Ngöôi phaûi yeâu ñoàng loaïi nhö chính mình" (Lv 19,18). Sau naøy Chuùa Gieâsu toùm taét moïi giaùo huaán cuûa caùc ngoân söù vaø cuûa Taân Öôùc khi traû lôøi moät ngöôøi bieät phaùi hoûi Ngaøi: "Thöa Thaày, trong saùch Luaät Moâ-seâ, ñieàu raên naøo laø ñieàu raên troïng nhaát? " Ñöùc Gieâ-su ñaùp: "Ngöôi phaûi yeâu meán Chuùa, Thieân Chuùa cuûa ngöôi, heát loøng, heát linh hoàn vaø heát trí khoân ngöôi. Ñoù laø ñieàu raên quan troïng nhaát vaø ñieàu raên thöù nhaát. Coøn ñieàu raên thöù hai, cuõng gioáng ñieàu raên aáy, laø: ngöôi phaûi yeâu ngöôøi thaân caän nhö chính mình. Taát caû Luaät Moâ-seâ vaø caùc saùch ngoân söù ñeàu tuyø thuoäc vaøo hai ñieàu raên aáy." (Mt 22,35-40). Neàn luaân lyù ñaïo ñöùc cöïu öôùc cuõng ñaõ daäy trong hình thöùc tieâu cöïc. Chaúng haïn oâng Tobia daën con nhö sau: "Ñieàu gì con khoâng thích, thì cuõng ñöøng laøm cho ai caû" (Tb 4,15). OÂng baø cha meï ta xöa cuõng ñaõ daäy: "Kyû sôû baát duïc, vaät thi ö nhaân" Ñieàu mình khoâng muoán cuõng ñöøng laøm cho ngöôøi khaùc". Chuùa Gieâsu daäy trong hình thöùc tích cöïc nhö sau: "Vaäy taát caû nhöõng gì anh em muoán ngöôøi ta laøm cho mình, thì chính anh em cuõng haõy laøm cho ngöôøi ta, vì Luaät Moâ-seâ vaø lôøi caùc ngoân söù laø theá ñoù." (Mt 7,12). Noùi cho cuøng luaät naøy döïa treân luaät yeâu thöông: "haõy yeâu thöông tha nhaân nhö chính mình". Sau naøy Chuùa Gieâsu coøn ñi moät böôùc xa hôn: "Haõy yeâu thöông nhau nhö Thaày yeâu caùc con".
Neáu moïi ngöôøi ñeàu laáy tình yeâu laøm chuaån möïc ñeå ñoái xöû vôùi nhau, thì boä maët theá giôùi naøy seõ bieán ñoåi ngay töùc khaéc. Tuy nhieân, khi noùi ñeán kinh teá, taøi chaùnh, doanh thöông laø ngöôøi ta nghó ngay ñeán lôïi nhuaän. "Mua reû baùn maéc" laø chaâm ngoân cuûa daân buoân baùn thuoäc moïi thôøi ñaïi.
Thaät ra, ñaây cuõng laø ñieàu bình thöôøng thoâi. Buoân baùn, laøm vieäc, giao dòch phaûi coù lôøi môùi soáng ñöôïc. Nhöng trong caùc heä thoáng kinh teá ngöôøi ta coù traêm ngaøn phöông caùch ñeå kieám lôøi moät caùch baát chính. Vaø nhö theá ngöôøi ta loaïi tröø nhau, vaø nhaát laø loaïi tröø nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi yeáu theá, khoâng coù khaû naêng, khoâng coù phöông tieän vaø khoâng coù tieáng noùi trong xaõ hoäi. Nhöng khi laáy yeâu thöông laøm nguyeân taéc höôùng daãn, ngöôøi ta seõ coù cung caùch haønh xöû khaùc. Buoân baùn thì vaãn aên lôøi ñaáy, nhöng khoâng cheøn eùp, öùc hieáp, caét coå boùc loät ngöôøi khaùc. Traùi laïi, coøn bieát duøng tieàn lôøi ñeå laøm vieäc nghóa, trôï giuùp nhöõng ngöôøi tuùng thieáu, baàn cuøng vaø nhaát laø ñaàu tö vaøo nhöõng chöông trình thaêng tieán giaùo duïc, y teá, an sinh, xaây tröôøng hoïc, nhaø ôû, taïo coâng aên vieäc laøm cho nhöõng ngöôøi khoâng coù phöông tieän taøi chaùnh. Ñaây laø ñieàu nhieàu trieäu phuù ñaõ laøm. Ñieån hình nhö tyû phuù Bill Gates coù gia taøi leân tôùi 91.3 tyû myõ kim, ñöùng haøng thöù hai sau Jeff Bezos coù gia taøi 99.6 tyû myõ kim. Tieáp ñeán laø Warren Buffet vôùi 85 tyû myõ kim, roài Amancio Ortega vôùi 75.5 tyû myõ kim vaø Mark Zuckerberg vôùi 72.6 tyû myõ kim.
Hai oâng baø Bill Gates haøng naêm ñeàu boû ra haøng chuïc trieäu myõ kim ñeå giuùp daân ngheøo nhieàu nöôùc treân theá giôùi, trong ñoù coù caùc nöôùc Phi chaâu. Nghóa laø ngöôøi giaàu vaãn coù theå bieát söû duïng cuûa caûi ñeå laøm cho ngöôøi khaùc bôùt ñoùi khoû vaø sung söôùng haïnh phuùc hôn. Vì noùi cho cuøng coù giaàu maáy ñi nöõa chuùng ta cuõng chæ aên ñöôïc töøng aáy thöïc phaåm moãi ngaøy. Khi cheát ñi coù xaây laêng taåm to lôùn vaø sang troïng maáy ñi nöõa thì thaân xaùc cuõng chæ vöøa moät chieác hoøm chieám khoâng bao nhieâu ñaát.
Saùch Chaâm Ngoân daäy chuùng ta raèng tieàn baïc khoâng phaûi laø taát caû. Tuy theá giôùi toân kính ngöôøi giaàu, nhöng Thieân Chuùa laïi löïa choïn ngöôøi ngheøo (Gc 2,5). Chính Chuùa Gieâsu ñaõ töï ñoàng hoaù vôùi ngöôøi ngheøo khoâng côm aên aùo maëc, raùch röôùi, bò boû rôi queân laõng, ñau khoå, bò tuø toäi vaø gaït boû ngoaøi leà xaõ hoäi: "Ñieàu caùc con laøm cho moät trong nhöõng anh em beù nhoû nhaát ñaây laø anh em laøm cho chính Thaày vaäy" (Mt 25, 40). Ngoân söù Isaia daäy daân Do thaùi raèng: "Caùch aên chay maø Ta öa thích chaúng phaûi laø theá naøy sao: môû xieàng xích baïo taøn, thaùo goâng cuøm troùi buoäc, traû töï do cho ngöôøi bò aùp böùc, ñaäp tan moïi goâng cuøm? Chaúng phaûi laø chia côm cho ngöôøi ñoùi, röôùc vaøo nhaø nhöõng ngöôøi ngheøo khoâng nôi truù nguï; thaáy ai mình traàn thì cho aùo che thaân, khoâng ngoaûnh maët laøm ngô tröôùc ngöôøi anh em coát nhuïc?" (Is 58,6-7). Chính vì theá tín höõu phaûi lo laéng giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo. Thôø ô khoâng bieát ñeán nhöõng ngöôøi caàn ñöôïc trôï giuùp laø moät toäi.
Vôùi caùc taâm tình treân ñaây trong thaùng 4 naêm 2018 hieäp yù vôùi tín höõu coâng giaùo toaøn theá giôùi caàu xin cho giôùi höõu traùch tö töôûng vaø quaûn trò kinh teá coù can ñaûm khöôùc töø moät neàn kinh teá loaïi tröø vaø bieát roäng môû cho caùc con ñöôøng môùi ñeå thaêng tieán cuoäc soáng cho moïi giai taàng xaõ hoäi.
Linh Tieán Khaûi
(Vatican News)