5 lôøi goùi goïn nhöõng neùt noåi baät
cuûa trieàu ñaïi Giaùo hoaøng Phanxicoâ
5 lôøi goùi goïn nhöõng neùt noåi baät cuûa trieàu ñaïi Giaùo hoaøng Phanxicoâ.
Roma (L'Osservatore Romano 13-03-2018) - Nhaân kyû nieäm 5 naêm ngaøy Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng, 13/03/2013 - 13/03/2018, baùo Osservatore Romano ñaõ duøng 5 töø ñeå dieãn taû nhöõng neùt noåi baät trong chöông trình haønh ñoäng vaø giaùo huaán cuûa ngaøi.
1. Loøng Thöông xoùt
Ngaøy 22 thaùng 02 naêm 2016, sau buoåi ñoïc Kinh Truyeàn tin taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ, 40 ngaøn hoäp "Loøng thöông xoùt" ñaõ ñöôïc phaân phaùt cho caùc tín höõu hieän dieän taïi quaûng tröôøng. Hoäp nhoû naøy gioáng nhö moät hoäp thuoác taây nhöng beân trong coù moät traøng chuoãi Loøng thöông xoùt coù 59 haït, moät taám aûnh Loøng Chuùa thöông xoùt vaø moät maåu giaáy nhoû ghi lieàu löôïng vaø lôøi höôùng daãn coù ghi "cuoäc caùch maïng cuûa söï dòu daøng." Ñaây laø phöông phaùp chöõa beänh thieâng lieâng ñeå chöõa trò vaø chöõa laønh traùi tim vaø tinh thaàn.
Loøng thöông xoùt laø phöông phaùp trò lieäu nhöng ñoàng thôøi cuõng chaån ñoaùn caên beänh cuûa Giaùo hoäi. Söù ñieäp caên baûn nhaát, loøng caûm thoâng vaø thöông xoùt cuûa Chuùa Kitoâ, laø söù ñieäp caàn ñöôïc Giaùo hoäi rao truyeàn. Ñaáng Cöùu Theá khoâng töø choái ai, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi traùnh neù Giaùo hoäi, nhöõng ngöôøi ít ñi xöng toäi nhaát, nhöõng ngöôøi maø söï chua chaùt cuûa löông taâm con ngöôøi phaùt trieån, noù thuyeát phuïc hoï 2 ñieàu: hoï khoâng bao giôø coù theå thoaùt ra khoûi khu oå chuoät cuûa hoï vaø Thieân Chuùa khoâng bao giôø tha thöù cho hoï.
Duø cho söù ñieäp cuûa loøng thöông xoùt ñaõ coù töø laâu vaø vaøo thôøi thaùnh Faustina vaø thaùnh Giaùo hoaøng Gioan 23 ñaõ noùi nhieàu ñeán söù ñieäp naøy nhöng coâng chuùng vaãn nhìn Giaùo hoäi nhö moät ngöôøi canh giöõ ñaïo ñöùc nghieâm khaéc. Nhaán maïnh ñeán vieäc xöng toäi, cöû haønh Naêm thaùnh ñaëc bieät veà loøng thöông xoùt, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ thaønh coâng trong vieäc gaây chuù yù vôùi daân chuùng vaø rao truyeàn söù ñieäp thieâng lieâng cuûa tình yeâu voâ ñieàu kieän cuûa Thieân Chuùa, ñoù laø loøng thöông xoùt. Nhöõng gì caùc vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi gieo vaõi, giôø ñaây ngaøi thu hoaïch vôùi muøa gaët boäi thu, döôùi hình thöùc nuoâi döôõng tinh thaàn cho taát caû.
2. "Ñi ra"
Ñaây laø töø bao goàm söï môùi meû cuûa trieàu ñaïi Giaùo hoaøng Phanxicoâ, taâm ñieåm cuûa chöông trình muïc vuï ñöôïc chính ngaøi trình baøy trong toâng huaán "Nieàm vui Phuùc aâm." Tröôùc nhaân loaïi ñau khoå traêm chieàu, Ñöùc Giaùo hoaøng muoán giaûi thích raèng phaûi mang Tin möøng ñeán caùc vuøng ngoaïi vi nhö lôøi Chuùa noùi vôùi caùc toâng ñoà: Anh em haõy ra caùc ñöôøng phoá vaø ngaõ tö: môøi goïi taát caû nhöõng ngöôøi anh em seõ gaëp, khoâng loaïi tröø ai. Treân heát, anh em haõy ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi ôû beân veä ñöôøng, ngöôøi queø quaët, muø loøa, caâm ñieác. Khoâng xaây caùc töôøng vaø bieân giôùi, nhöng caùc quaûng tröôøng vaø beänh vieän töø caùc caùnh ñoàng. Ñöùc Giaùo hoaøng noùi vôùi caùc Giaùm muïc YÙ veà caùch thöùc cuûa Giaùo hoäi "ñi ra", coù khaû naêng an uûi, trôï giuùp, cöùu chöõa vaø treân heát laø laøm cho ngöôøi ta nhìn thaáy loøng thöông xoùt cuûa Chuùa.
Giaùo hoäi ñi ra laø moät Giaùo hoäi ñi tìm nhöõng ai laïc böôùc vaø ñoùn tieáp nhöõng ai xin Giaùo hoäi trôï giuùp. Do ñoù, Giaùo hoäi linh ñoäng trong vieäc "ñi ra", bôûi vì ñöôïc linh ñoäng bôûi söùc maïnh giaûi phoùng vaø canh taân cuûa Lôøi Chuùa. Nhöng ñoái vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, "ñi ra cho thaáy moät böôùc ñi tröôùc: cuûa söï hoaùn caûi, bôûi vì ngöôøi ta khoâng saün saøng neáu tröôùc ñoù hoï khoâng ñi ra khoûi chính mình, ñeán vôùi Thieân chuùa vaø tha nhaân.
Söï saüng saøng laéng nghe trong ñoäng thaùi ñi ra laø moät trong nhöõng chìa khoùa giaûi thích giuùp hieåu taát caû hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, laø caùch thöùc ngaøi nhìn caùc daáu chæ cuûa baûn chaát truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi. Ngaøi ñaõ coù tröïc giaùc veà giaùo hoäi vaø muïc vuï ñeå ñi ra ngoai, ñi ñeán vuøng ngoaïi oâ vaø baét ñaàu töø nhöõng nôi naøy, quay nhìn laïi, ôû ñoù, nôi maø vôùi vieäc cöû haønh Bí Tích Thaùnh Theå trong söï hieäp thoâng, ngaøi tìm thaáy hình aûnh cuûa Giaùo Hoäi maø ngaøi yeâu thích: hình aûnh naøy ñöôïc dieãn taû trong Hieán cheá Lumen gentium - AÙnh saùng muoân daân, Giaùo hoäi cuûa "daân toäc trung tín cuûa Thieân Chuùa."
Giaùo hoäi "ñi ra" cuõng coù nghóa laø ra khoûi söï töï quy chieáu ñoùng kín mình trong "moät nhaø nguyeän nhoû chæ coù theå chöùa moät nhoùm nhoû ngöôøi ñöôïc löïa choïn."Giaùo hoäi truyeàn giaùo höôùng ñeán moät theá giôùi nôi thaéng vöôït söï "toaøn caàu hoùa döûng döng". Ñoù laø söï döûng döng taïo neân moät neàn vaên hoùa loaïi boû, döïa treân sö noåi troäi cuûa lôïi ích caù nhaân maø Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ cho laø traùi vôùi Tin möøng cuûa loøng thöông xoùt.
3. Ngöôøi ngheøo
Khi caùc laù phieáu cuûa caùc Hoàng y trong maät nghò Giaùo hoaøng ñöôïc ñeám xong vaø Hoàng y Bergoglio ñöôïc choïn, moïi söï khoâng theå thay ñoåi nöõa, Ñöùc Hoàng y Hummes ngöôøi Braxin ngoài beân caïnh vò taân Giaùo hoaøng noùi nhoû vaøo tai ngaøi "Ngaøi ñöøng queân ngöôøi ngheøo nheù." Lôøi gôïi yù naøy nhö tieáng Chuùa thaàm thì, laø côn gioù maùt cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vang leân trong taâm trí cuûa vò Giaùo hoaøng ngöôøi Argentina, "ngöôøi ngheøo, ngöôøi ngheøo." Ngay laäp töùc moät lôøi khaùc xuaát hieän trong loøng ngaøi. Thaùnh Phanxicoâ. "Moät ngöôøi ngheøo khaùc." Nhöõng ngöôøi maø xaõ hoäi khoâng keå ñeán, bò keát aùn phaûi soáng caùch voâ danh, ñaõ ñaët teân cho vò taân Giaùo hoaøng. Chöông trình cuûa ngaøi cho moïi tín höõu Coâng giaùo: "Toâi mô moät Giaùo hoäi ngheøo vaø vì ngöøoi ngheøo." Mô chöù khoâng hoang töôûng.uø
Töø luùc ñoù, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñi ñeán caùc vuøng ngoaïi oâ cuûa theá giôùi, ñeán vôùi ngöôøi ngheøo thuoäc moïi hoaøn caûnh, töø moät beù gaùi ngöôøi Philippines ñeán nhöõng baø meï tuø nhaân ôû Colombia. Ngaøi röûa chaân cho moät ngöôøi di cö Hoài giaùo vaø ñöa tay ra vôùi nhöõng ngöôøi Rohingya bò ngöôïc ñaõi. Ngaøi ñoùn nhaän söï ngheøo khoù nhö caùch soáng cuûa ngaøi. Ñoái vôùi ngaøi, söï ngheøo khoù laø Tin möøng, nôi coù theå khaùm phaù göông maët cuûa Chuùa Gieâsu. Ñoùn nhaän söï ngheøo khoù, Ñöùc Phanxicoâ cuõng ñoàng thôøi leân aùn caùc nguyeân nhaân gaây neân ngheøo khoù vaø choáng laïi chuùng. Ngöôøi ngheøo luoân ôû haøng ñaàu trong quan taâm cuûa ngaøi. Töø giaây phuùt ngaøi ñöôïc choïn laøm Giaùo hoaøng vaø cho ñeán hoâm nay.
4. Caùc vuøng ngoaïi bieân
Ngay laäp töùc, Ñöùc Phanxicoâ mang vuøng ngoaïi bieân ñeán Vatican qua caùch nhìn cuûa ngaøi. Nhìn theá giôùi töø caùi nhìn cuûa vuøng ngoaïi bieân ñaõ soi chieáu caùc haønh ñoäng vaø quyeát ñònh cuûa trieàu ñaïi Giaùo hoaøng cuûa ngaøi. Töø chuyeán ñi ñaàu tieân ñeán Lampedusa ñeå gaëp haøng ngaøn ngöôøi di cö, ñeán nhöõng chuyeán ñi ñeán bieân giôùi giöõa Meâhicoâ vaø Hoa kyø, nhöõng nôi ngaøi chöùng kieán caùc thaûm kòch cuûa ngöôøi di daân, nhöõng vuøng tuyeät voïng nhaát treân traùi ñaát. Ñöùc Phanxicoâ bieát raèng töø caùc vuøng ngoaïi bieân saûn sinh ra söï döõ vaø cuõng coù theå töø ñoù phaùt sinh ñieàu toát cho theá giôùi.
Hai haønh ñoäng maïnh meõ nhaát ngaøi ñaõ thöïc hieän; thöù nhaát laø thoâng ñieäp Laudato Sì, trong ñoù ngaøi ñaûo loän hoaøn toaøn quan ñieåm thoâng thöôøng veà vaãn ñeà oâ nhieãm. Thay vì nhöõng phaøn naøn vì khoùi buïi, ngaøi noùi ñeán söï traû giaù naëng neà vaø baát coâng maø nhöõng ngöôøi soáng ôû caùc nöôùc ngheøo phaûit raû cho söï pjaùy trieån khoâng quan taâm ñeán nhu caàu cuûa con ngöôøi vaø thieân nhieân, nhöng chæ ñeå ñaït ñöôïc lôïi nhuaän. Haønh ñoäng thöù hai laø khai maïc Naêm Thaùnh Loøng Thöông xoùt taïi Bangui, Phi chaâu. Khi Ñöùc Phanxicoâ môû caùnh cöûa nhaø thôø ngheøo naøn, giöõa moät daân soá bò chieán tranh taøn phaù, caû theá giôùi hieåu raèng chính Giaùo hoäi khaûi hoaøn ñaõ toû cho thaáy veû ñeïp vaø söï sang troïng cuûa noù ñaõ vöôït qua ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ.
Nhöng coøn moät vuøng ngoaïi bieân khaùc maø Giaùo hoäi caàn giuùp ñôõ, noù ôû ngay trung taâm Giaùo hoäi: ñoù laø caùc ngöôøi nöõ, caùc nöõ tu, caùc nöõ giaùo daân, hoï coù nhieàu ñieàu caàn noùi, nhieàu ñieàu ñeå trao ban vaø hoï khoâng ñöôïc laéng nghe.
5. Ma quyû
Trong baøi giaûng Thaùnh leã taïi nhaø nguyeän thaùnh Marta saùng 11 thaùng 04 naêm 2014, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ noùi: "Trong theá kyû 21 naøy coù ma quyû vaø chuùng ta phaûi hoïc töø Tin möøng caùch chieán ñaáu choáng laïi noù." Ngaøi khoâng chuù taâm ñeán vieäc mieâu taû ma quyû, "teân gaây chia reõ" khoâng ngöøng chia caét chuùng ta khoûi Thieân Chuùa vaø laøm chuùng ta choáng ñoái nhau. Ñoái vôùi ngaøi, ñieàu quan troïng laø Kitoâ höõu bieát chieán ñaáu töøng ngaøy choáng ma quyû baèng caùch duøng khí cuï Tin möøng. Caùc vuõ khí Tin möøng laø chính Chuùa Gieâsu Kitoâ, ñöôïc tinh luyeän vôùi söï phaân ñònh - caùc yù nghóa, lôøi noùi, haønh ñoäng - ñöa ñeán vieäc nhaän ra nhöõng gì ñeán töø Thieân Chuùa vaø nhöõng ñieàu ñeán töø söï aùc. Söï phaân ñònh bieát nhaän ra caùm doã cuûa ma quyû xuaát hieän trong chuùng ta; noù coù 3 ñaëc tính laø lôùn leân, laây lan vaø töï bieän minh." Do ñoù phaûi chieán ñaáu vôùi vuõ khí Lôøi Chuùa, laø thöù thaåm thaáu vaø vaän haønh moät söï phaân reõ traùi ngöôïc vôùi söï chia reõ cuûa ma quyû, soi saùng moät taâm thöùc ñaët Kitoâ höõu trôû laïi vò trí ñi theo Chuùa, laøm baèng phaúng loái ñi, höôùng daãn Kitoâ höõu hoaùn caûi. Chính söï chuyeân caàn vôùi Lôøi Chuùa ngaên caûn söï caùm doã phaùt trieån vaø ñaâm reã, ngaên chaën noù laây lan vaø tieâu dieät nhöõng lôøi bieän minh cuûa noù
Ñoàng thôøi Chuùa Thaùnh Thaàn chieán ñaáu trong chuùng ta vaø caïnh chuùng ta, an uûi chuùng ta, giaûi thoaùt chuùng ta khoûi thaát voïng, loan baùo cho chuùng ta tin möøng cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng tha toäi loãi cuûa chuùng ta. Khuoân maët thöông xoùt naøy cuûa Chuùa laø thuoác giaûi ñoäc maø Ñöùc Phanxicoâ luoân nhaéc nhôù ñeå cuûng coá caùc Kitoâ höõu trong cuoäc ñaáu tranh choáng ngaãu töôïng cuûa hoï vaø ñeå an uûi nhöõng ngöôøi bò caùm doã ñeå hieán thaân cho ma quyû. Ñoù laø Chuùa Gieâsu - ñöôïc keå laïi vaø rao giaûng trong Tin Möøng, Ñaáng ñaõ phaù vôõ böùc töôøng ngaên caùch, taïo neân söï hieäp nhaát cuûa hai daân toäc (xem EÂpheâsoâ 2, 14) vaø moãi ngaøy ñeàu taùi taïo söï hieäp thoâng giöõa caùc moân ñoà - Ñaáng duy nhaát ñaùnh baïi teân chia reõ vaø hieäp nhaát traùi tim cuûa chuùng ta. Hôn nöõa, Ñöùc Giaùo hoaøng ñaõ khaúng ñònh ñieàu naøy ngay sau khi ngaøi ñöôïc laøm Giaùo hoaøng khi trích daãn Leùon Bloy: "Khi ngöôøi ta khoâng tuyeân xöng Chuùa Gieâsu Kitoâ thì ngöôøi ta tuyeân xöng theá giôùi cuûa ma quyû." (L'Osservatore Romano 13/03/2018)
Hoàng Thuûy
(Vatican News)