Moät giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi thaàm laëng Trung Quoác:
"Chuùng toâi seõ vaâng phuïc Ñöùc giaùo hoaøng"
Moät giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi thaàm laëng Trung Quoác: "Chuùng toâi seõ vaâng phuïc Ñöùc giaùo hoaøng".
Baéc Kinh (WHÑ 18-02-2018) / Vatican Insider - Ñöùc giaùm muïc Giuse Nguïy Caûnh Nghi, moät nhaân vaät coù thaåm quyeàn cuûa Giaùo hoäi thaàm laëng Trung Quoác, noùi raèng "Toâi muoán xin caùc baïn höõu ôû ngoaøi Trung Hoa ñaïi luïc, bao goàm caû nhöõng ai ôû Hong Kong, Ma Cao, Ñaøi Loan: Xin ñöøng phaùt bieåu nhaân danh chuùng toâi. Ñöøng cöù nhaát quyeát noùi thay cho chuùng toâi. Caùc vò khoâng phaûi laø ngöôøi coù theå ñaïi dieän cho Giaùo hoäi thaàm laëng ôû Trung Quoác".
Cuøng vôùi coäng ñoaøn cuûa ngaøi, Ñöùc cha Nghi cho bieát ngaøi vaâng phuïc Ñöùc giaùo hoaøng vaø Toaø Thaùnh, "cho duø moái quan heä giöõa Trung Quoác vaø Vatican ñaït ñöôïc seõ nhö theá naøo". Vaø töø nay trôû ñi, ngaøi xin taát caû caùc "baïn höõu" ôû Hong Kong, Ma Cao, Ñaøi Loan vaø ôû nhöõng nôi khaùc treân theá giôùi haõy boû ñi "yù ñònh noùi thay cho chuùng toâi, noùi nhaân danh Giaùo hoäi thaàm laëng", bôûi vì "trong thöïc teá hieän nay cuûa Coäng hoaø Nhaân daân Trung Hoa, khoâng ai coù theå tuyeân boá raèng mình ñaïi dieän cho Giaùo hoäi thaàm laëng".
Trong "côn baõo truyeàn thoâng" cuûa nhöõng ngaøy gaàn ñaây, laïi ñöôïc caùc ñoäng cô chính trò thoåi phoàng leân nhaèm haâm noùng laïi caùc chieán dòch ñöôïc daøn xeáp bôûi moät vaøi nhoùm ôû Hong Kong vaø moät soá khu vöïc ôû phöông Taây ñang choáng laïi moät böôùc ngoaët coù theå xaûy ra trong moái quan heä giöõa Trung Quoác vaø Vatican, phaùt bieåu cuûa Ñöùc cha Giuse Nguïy Caûnh Nghi, giaùm muïc giaùo phaän Teà Teà Caùp Nhó ôû tænh Haéc Long Giang, ñöôïc moïi ngöôøi ñaëc bieät chuù yù. Bôûi vì ñoù laø lôøi noùi cuûa moät nhaân vaät coù thaåm quyeàn ôû Trung Quoác.
Ñöùc cha Giuse Nguïy Caûnh Nghi naêm nay 60 tuoåi, laø moät trong nhöõng nhaân vaät quan troïng vaø ñöôïc kính troïng nhaát cuûa Giaùo hoäi ñöôïc goïi laø "thaàm laëng" ôû Trung Quoác. Tuy nhieân, ñeán taän baây giôø boä maùy cuûa chính phuû Trung Quoác vaãn khoâng coâng nhaän ngaøi laø giaùm muïc. Luùc 31 tuoåi, ngaøi ñaõ laø moät linh muïc treû - vôùi caùc nhieäm vuï khaù quan troïng - coù maët trong moät hoäi nghò hoài thaùng Möôøi Moät naêm 1989 taïi thoân Tröông Nhò Saùch, moät ngoâi laøng nhoû thuoäc huyeän Tam Nguyeân, tænh Thieåm Taây. Hoäi nghò naøy quy tuï khoaûng hai möôi giaùm muïc hoaëc caùc ñaïi dieän giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi thaàm laëng, nhaèm thaønh laäp moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc Trung Quoác sinh hoaït ngoaøi söï kieåm soaùt cuûa chính phuû.
Ñöùc cha Nghi, ñöôïc taán phong bí maät vaøo thaùng Saùu naêm 1995, töøng bò giam giöõ ba laàn vaø bò haïn cheá töï do caù nhaân, trong ñoù laàn bò giam laâu nhaát laø sau hoäi nghò "bí maät" ôû thoân Tröông Nhò Saùch, vaø keùo daøi hôn hai naêm, töø thaùng Chín naêm 1990 ñeán thaùng Möôøi Hai naêm 1992. Ñoù cuõng laø lyù do taïi sao, ngaøy nay, nhöõng lôøi noùi cuûa ngaøi coù veû maïnh meõ vaø ñaày thaùch ñoá hôn bao giôø heát.
Ngaøy 16 thaùng 02 naêm 2018, trang maïng Vatican Insider ñaõ ñaêng baøi trao ñoåi vôùi Ñöùc cha Nguïy Caûnh Nghi sau ñaây, do phoùng vieân Gianni Valente thöïc hieän:
* * *
- Thöa Ñöùc cha, ngöôøi ta quan taâm raát nhieàu sau khi coù nhöõng saùng kieán kyø laï lieân quan ñeán tình hình hieän nay vaø töông lai cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác.
+ Töø cuoái thaùng Gieâng 2018, khi nhöõng tin ñoàn veà vieäc coù theå ñaõ baét ñaàu coù nhöõng tieán trieån trong moái quan heä giöõa Trung Quoác vaø Vatican, ñaõ coù nhieàu töôøng thuaät, bình luaän, phaân tích vaø giaû thuyeát veà vaán ñeà naøy. Theo giôùi truyeàn thoâng, moät soá ngöôøi toû ra thaát voïng, vaø moät soá ngöôøi khaùc laïi vui möøng. Cuõng coù nhöõng ngöôøi phaùt bieåu nhaân danh coäng ñoaøn Giaùo hoäi "thaàm laëng", vaø leân tieáng noùi raèng hoï phaûi baûo veä coäng ñoaøn aáy tröôùc nhöõng baát coâng. Hoï noùi raèng Giaùo hoäi thaàm laëng ôû Trung Quoác laø "naïn nhaân" cuûa tieán trình caûi thieän moái quan heä giöõa chính quyeàn Trung Quoác vaø Vatican cuûa Ñöùc giaùo hoaøng vaø Giaùo trieàu Roâma.
- Theá Ñöùc cha nhìn nhaän taát caû nhöõng ñieàu naøy nhö theá naøo?
+ Toâi laø moät giaùm muïc cuûa coäng ñoaøn Giaùo hoäi Coâng giaùo thaàm laëng ôû Trung Quoác. Toâi bieát ôn nhöõng ai quan taâm ñeán chuùng toâi vaø ñaõ giuùp chuùng toâi trong moïi caùch coù theå. Nhöng toâi cuõng muoán noùi vôùi taát caû moïi ngöôøi raèng ñaát nöôùc Trung Quoác raát roäng, vaø Giaùo hoäi coù nhöõng hoaøn caûnh raát khaùc nhau tuyø töøng nôi, vaø ñieàu naøy aùp duïng tröôùc heát ñoái vôùi Giaùo hoäi thaàm laëng. Vì vaäy, toâi thaønh taâm caàu xin caùc baïn höõu cuûa chuùng toâi ôû ngoaøi Trung Hoa ñaïi luïc, bao goàm caû nhöõng ngöôøi ôû Hong Kong, Ma Cao, Ñaøi Loan vaø ôû taát caû caùc chaâu luïc khaùc, xin ñöøng phaùt bieåu nhaân danh chuùng toâi, ñöøng nhaát quyeát noùi thay cho chuùng toâi, ñöøng noùi thay maët cho Giaùo hoäi thaàm laëng. Toâi xin caùc baïn vì caùc baïn khoâng phaûi laø ngöôøi coù theå ñaïi dieän cho Giaùo hoäi thaàm laëng ôû Trung Quoác.
- Coù ngöôøi muoán trình baøy Giaùo hoäi thaàm laëng nhö laø moät coäng ñoaøn ñang lo laéng, thaäm chí choáng laïi moät thoûa thuaän coù theå coù giöõa Baéc Kinh vaø Toaø Thaùnh. Lieäu coù phaûi theá khoâng?
+ Trong tình hình hieän nay ôû Coäng hoaø Nhaân daân Trung Hoa, khoâng ai ñöôïc khaúng ñònh mình ñaïi dieän cho Giaùo hoäi thaàm laëng. Neáu coù ai ñöôïc moät coäng ñoaøn hoaëc moät caù nhaân cuï theå yeâu caàu noùi ñieàu gì nhaân danh hoï, ngöôøi aáy phaûi coâng khai tuyeân boá raèng mình noùi thay cho coäng ñoaøn hoaëc caù nhaân cuï theå ñoù, chöù khoâng phaûi cho ai khaùc. Baûn thaân toâi cuõng khoâng muoán ai "ñaïi dieän" cho mình, maø toâi khoâng heà ñöôïc thoâng baùo. Vaø theo nhöõng gì ñöùc tin maùch baûo, nhaân danh chính toâi vaø nhaân danh coäng ñoaøn ñöôïc Chuùa giao phoù cho toâi chaêm soùc muïc vuï, toâi muoán long troïng tuyeân boá raèng: "Cho duø moái quan heä giöõa Trung Quoác vaø Toaø Thaùnh nhö theá naøo, chuùng toâi seõ hoaøn toaøn vaâng phuïc quyeát ñònh cuûa Ñöùc giaùo hoaøng vaø Toaø Thaùnh, baát keå coù theå laø gì. Vaø chuùng toâi cuõng seõ khoâng nghi ngôø ñieàu ñoù".
- Söï tin töôûng naøy döïa treân ñieàu gì? Coù phaûi chæ laø do toân troïng quyeát ñònh cuûa thaåm quyeàn giaùo hoäi?
+ Khi Chuùa goïi AÙpraham, thì oâng ñang ôû trong hoaøn caûnh thaät khoán khoù vaø baát lôïi. AÙpraham ñaõ khoâng xin Chuùa thay ñoåi hoaøn caûnh tröôùc khi oâng leân ñöôøng. Ñieàu duy nhaát AÙpraham coù laø nieàm tin nôi Chuùa, Thieân Chuùa cuûa oâng, Ñaáng ñaõ goïi oâng. OÂng phoù thaùc cho Thieân Chuùa khoâng heà do döï. Khi Chuùa goïi toâi, caùc chuûng vieän ôû Trung Quoác vaãn chöa ñöôïc môû cöûa trôû laïi. Nhöng Chuùa ñaõ ban cho toâi aùnh saùng cuûa Ngaøi. Ngaøi cho toâi thaáy töông lai cuûa Giaùo hoäi ôû Trung Quoác coù theå seõ ra sao. Khi toâi xin vaøo chuûng vieän môùi môû cöûa, ngöôøi ta baûo toâi phaûi tham döï kyø thi nhaäp hoïc. Toâi ñaõ soaïn moät baøi thuyeát trình vôùi ñeà taøi: "Neáu muøa ñoâng khaéc nghieät ñaõ chaám döùt, lieäu muøa xuaân coù coøn xa khoâng?"
- Baây giôø thì sao?
+ Baây giôø chuùng ta phaûi nhìn vaøo thôøi ñieåm hieän taïi. Hoaøn caûnh cuûa chuùng toâi hieän nay khoâng phaûi laø toát nhaát, coøn laâu môùi ñaït ñöôïc ñieàu ñoù, vaø khieán cho nhieàu ngöôøi lo laéng. Nhöng ngay baây giôø Chuùa cuõng seõ giuùp chuùng ta. Chính Ngaøi laø Ñaáng döïng neân trôøi ñaát vaø toaøn theå vuõ truï. Chuùng ta ñaët troïn nieàm hy voïng nôi Chuùa. Ngaøi laø Ñaáng duy nhaát baûo toaøn nieàm hy voïng aáy. Chính Ngaøi seõ khoâng laøm cho chuùng ta bò beõ maët. Ñoù laø lyù do taïi sao nhöõng lôøi cuûa Ñöùc hoàng y Parolin maø toâi ñoïc ñöôïc, ñaõ khích leä toâi raát nhieàu.
- Ñöùc cha caûm thaáy ñöôïc an uûi veà nhöõng lôøi ñoù nhö theá naøo?
+ Trong moät thôøi gian daøi, Giaùo hoäi ôû Trung Quoác cuûa chuùng toâi chæ bieát raèng Toaø Thaùnh vaø Chính phuû Trung Hoa ñang thöông thuyeát ñeå khaéc phuïc nhöõng khoaûng caùch. Nhöng caùc cuoäc thöông thuyeát laïi bí maät, vaø chuùng toâi khoâng laøm sao bieát ñöôïc nhöõng tieâu chí cuûa cuoäc thöông thuyeát. Cuõng vì lyù do naøy, ñaõ coù raát nhieàu khoaûng troáng cho nhieàu ngöôøi leân tieáng, gieo moái lo ngaïi raèng coù theå coù söï thoûa hieäp. Caâu traû lôøi cuûa Ñöùc hoàng y Parolin ñaõ xaùc nhaän vôùi chuùng toâi raèng giaû thieát cuûa nhöõng ngöôøi cho raèng cuoái cuøng seõ coù moät thoûa thuaän ñi ngöôïc laïi caùc nguyeân taéc cuûa Coâng giaùo, laø voâ caên cöù. Ñöùc Giaùo hoaøng khoâng phaûi laø moät nhaø chính trò. Caùc coäng söï cuûa ngaøi khoâng haønh ñoäng theo caùc tieâu chí chính trò. Taát caû coâng vieäc hoï laøm ñeàu ñöôïc ñöùc Tin khôi nguoàn vaø soi daãn. Vaø ñöùc Tin cuõng nuoâi döôõng nieàm öôùc mong raèng moïi con chieân seõ trôû veà cuøng moät ñaøn chieân, cuøng moät chuû chaên. Ñaây laø nhieäm vuï cuûa Ñöùc giaùo hoaøng: baûo veä söï hieäp thoâng trong Hoäi Thaùnh.
- Ñöùc cha ñang noùi ñeán vieäc taán phong giaùm muïc baát hôïp thöùc?
+ Trong soá 7 vò giaùm muïc baát hôïp thöùc, coù moät vaøi vò bò vaï tuyeät thoâng, vaø moät vaøi vò ñaõ laøm nhöõng vieäc khoâng toát. Coù ngöôøi seõ hoûi: lieäu hoï coù coøn xöùng ñaùng laõnh ñaïo coäng ñoaøn vôùi tö caùch giaùm muïc khoâng? Toâi quan nieäm theá naøy: chuùng ta bieát raèng Ñöùc giaùo hoaøng laø moät ngöôøi cha, vaø caùc giaùm muïc baát hôïp thöùc gioáng nhö nhöõng ñöùa con hoang ñaøng; hoï ñaõ phaïm sai laàm vaø boû nhaø ra ñi. Khi ngöôøi con hoái haän xin trôû veà vôùi cha mình, ngöôøi cha coù lyù do naøo ñeå töø choái tha thöù khoâng? Traùi laïi, ngöôøi cha ñaõ chôø ñôïi ñöùa con trôû veà töø raát laâu roài.
- Coù nhöõng ngöôøi noùi raèng thöông xoùt laø moät chuyeän, chaáp nhaän chöùc vuï giaùm muïc laø moät chuyeän khaùc.
+ Nhöng neáu Ñöùc giaùo hoaøng noùi raèng nhöõng ngöôøi aáy coù theå laø giaùm muïc, thì hoï coù theå laø giaùm muïc. Moät khi trôû veà nhaø, hoï coù theå soáng nhö moät ngöôøi trong gia ñình. Chuùng ta phaûi giuùp ñôõ, khuyeán khích, yeâu thöông nhau vaø cuøng nhau tieán böôùc. Taát caû nhöõng ñieàu naøy laøm toâi nhôù laïi nhöõng gì Chuùa Gieâsu noùi vôùi ngöôøi phuï nöõ ngoaïi tình trong Tin Möøng: "Naøy chò, khoâng coù ai keát aùn chò sao? Vaäy toâi cuõng khoâng keát aùn chò. Chò haõy veà vaø ñöøng phaïm toäi nöõa". Vaø toâi cuõng nhôù moät caâu khaùc cuûa Chuùa Gieâsu: "Ai thaáy mình voâ toäi, thì neùm ñaù tröôùc ñi".
- Chuyeän gì seõ xaûy ra neáu coù söï thay ñoåi, neáu moät trong hai beân khoâng giöõ ñuùng cam keát?
+ Baïn phaûi luoân tin töôûng laãn nhau moät chuùt ñeå ñi ñeán moät thoûa thuaän. Neáu khoâng tin töôûng laãn nhau, thì cô hoäi ñeå noùi vôùi nhau cuõng chaúng coù vaø seõ chaúng bao giôø coù thoûa thuaän. Muïc tieâu cuûa Toaø Thaùnh laø loan baùo ñöùc tin vaøo Chuùa Kitoâ, coøn chính quyeàn Trung Quoác coù caùc muïc ñích khaùc. Toaø Thaùnh raát nghieâm tuùc vaø chaúng coù gì phaûi giaáu gieám khi noùi chuyeän vôùi chính phuû. Nhöng Trung Quoác cuõng laø moät quoác gia lôùn, moät quoác gia bieát toân troïng nhöõng thoûa thuaän ñaõ ñaït ñöôïc. Ngöôøi Kitoâ höõu chuùng ta bieát raèng coù theå tin töôûng vaøo con ngöôøi. Vaø treân heát chuùng ta tin töôûng vaøo Chuùa. Chính Ngaøi laø Ñaáng höôùng daãn moïi söï.
* * *
Trong moät trao ñoåi tröôùc ñaây vaøo thaùng 8 naêm 2016, cuõng do phoùng vieân Gianni Valente thöïc hieän, khi ñöôïc hoûi: "Theo moät soá nhaø bình luaän, ñoái thoaïi laø khoâng thöïc teá vaø coøn coù haïi neáu tröôùc heát khoâng loaïi boû aùp löïc cuûa Hoäi Coâng giaùo Yeâu nöôùc. Coù phaûi nhö theá khoâng?", Ñöùc cha Nghi ñaõ traû lôøi: "... Tröôùc heát Ñöùc Thaùnh Cha phaûi caûm thaáy ñöôïc chuùng ta uûng hoä hoaøn toaøn, vaø tin töôûng vaøo ngaøi. Chuùng ta khoâng ñöôïc aùp ñaët caùc ñieàu kieän cho ngaøi, baûo ngaøi laøm caùi naøy hay khoâng laøm caùi kia, keå caû mong muoán aùp ñaët nhöõng yù töôûng cuûa chuùng ta cho ngaøi. Trong Tin Möøng, Chuùa Gieâsu ñaõ trao cho Pheâroâ nhieäm vuï cuûng coá anh em mình trong ñöùc tin. Chuùa Gieâsu cuõng naâng ñôõ Ñöùc giaùo hoaøng trong nhieäm vuï naøy. Vaø chuùng ta ñöøng mong daïy cho Ñöùc giaùo hoaøng laøm nhö theá naøo".
Minh Ñöùc chuyeån ngöõ