27 thaùng gieâng
ngaøy töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng Do thaùi
27 thaùng gieâng ngaøy töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng Do thaùi.
Roma (Vat. 30-01-2018) - 27 thaùng gieâng laø Ngaøy quoác teá töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng Do thaùi Shoah. Ngaøy naøy ñaõ do Lieân Hieâp Quoác thaønh laäp hoài naêm 2005 vôùi quyeát nghò 60 treân 7 cuûa Ñaïi hoäi ñoàng Lieân Hieäp Quoác nhaèm muïc ñích töôûng nieäm 6 trieäu ngöôøi Do thaùi ñaõ bò Ñöùc Quoác Xaõ taøn saùt thôøi ñeä nhò theá chieán. Trong caùc ngaøy töø 22 ñeán 25 thaùng gieâng naêm 2018 toå chöùc UNESCO cuûa Lieân Hieäp Quoác ñaõ huy ñoäng dö luaän theá giôùi tham gia ngaøy töôûng nieäm naøy, vaø taùi khaúng ñònh daán thaân trong cuoäc chieán choáng laïi chuû tröông baøi Do thaùi, kyø thò chuûng toäc vaø moïi hình thöùc baát bao dung khaùc. Ñaõ coù moät loaït caùc sinh hoaït dieãn ra trong caùc ngaøy naøy do UNESCO cuøng baûo trôï vôùi Hieäp hoäi Töôûng nieäm Shoah cuûa coäng ñoàng Do thaùi. Luùc 8 giôø toái ngaøy 22 thaùng gieâng naêm 2018 ñaõ coù buoåi chieáu phaàn ñaàu cuoán phim töïa ñeà "Boán chò em: lôøi theà cuûa Hippocrate - Ruth Elias" vôùi söï hieän dieän cuûa nhaø laøm phim oâng Claude Lanzmann vaø baø toång giaùm ñoác UNESCO Audrey Azoulay.
Ngaøy 25 thaùng gieâng naêm 2018 luùc 3 giôø röôõi chieàu coù buoåi hoäi luaän veà ñeà taøi "Vieäc töôûng nieäm vaø giaùo huaán cuûa cuoäc Dieät chuûng: chuùng ta chia seû traùch nhieäm" vôùi söï tham döï cuûa oâng Serge Klarsfeld, traïng sö, söû gia, ñaëc phaùi vieân cuûa UNESCO cho vieäc giaûng daäy lòch söû cuoäc Dieät chuûng vaø vieäc phoøng ngöøa dieät chuûng; oâng Henri Rousso, söû gia, giaùm ñoác nghieân cöùu cuûa Trung taâm nghieân cöùu khoa hoïc quoác gia Phaùp; vaø baø Floriane Hohenberg, giaùm ñoác vaên phoøng nghieân cöùu quoác teá Ñöùc.
Tieáp theo ñoù vaøo luùc 5 giôø röôõi chieàu coù leã nghi khaùnh thaønh cuoäc trieån laõm veà ñeà taøi "Kyù öùc bò ñaùnh caép" lieân quan tôùi vieäc traû laïi caùc vaät duïng caù nhaân cuûa caùc tuø nhaân caùc traïi taäp trung Ñöùc Quoác Xaõ do Vaên phoøng nghieân cöùu quoác teá Bad Arolsen ñaûm traùch.
Sau ñoù luùc 6 giôø röôõi chieàu cuøng ngaøy 25 thaùng gieâng naêm 2018 coù leã nghi töôûng nieäm caùc naïn nhaân cuûa cuoäc Dieät chuûng Do thaùi vôùi söï hieän dieän cuûa oâng Eric Rothschild, chuû tòch toå chöùc Töôûng nieäm Shoah vaø baø Audrey Azoulay, toång giaùm ñoác UNESCO. Moïi ngöôøi ñaõ nghe chöùng töø cuûa baø Yvette Leùvy, ngöôøi tuø soáng soùt cuûa traïi taäp trung Auschwitz. Sau ñoù laø buoåi trình taáu cuûa nhaïc só AÙo Ariela, chôi caùc baûn nhaïc do caùc naïn nhaân cuoäc Dieät chuûng hay caùc tuø nhaân coøn soáng soùt saùng taùc.
Ngaøy 26 thaùng gieâng naêm 2018 baø Audrey Azoulay toång giaùm ñoác UNESCO chính thöùc vieáng thaêm toå chöùc Kyû nieäm cuoäc Dieät chuûng. Trong caùc ngaøy töø 22 thaùng gieâng tôùi muøng 3 thaùng hai coù cuoäc trieån laõm veà cuoäc caøn queùt Ñeâm Thuyû Tinh do toå chöùc Töôûng nieäm Shoah ñaëc traùch.
Töø "holocausto" trong tieáng Hy laïp coù nghóa laø "thieâu ñoát hoaøn toaøn" aùm chæ leã teá toaøn thieâu trong Do thaùi giaùo. Töø giöõa theá kyû XX noù ñöôïc duøng ñeå goïi cuoäc dieät chuûng Do thaùi do Ñöùc Quoác Xaõ chuû möu thôøi ñeä nhò theá chieán khieán cho 15 trieäu ngöôøi phaûi cheát, trong ñoù coù 6 trieäu ngöôøi Do thaùi thuoäc moïi löùa tuoåi.
Lieân quan tôùi caùc naïn nhaân Do thaùi cuoäc dieät chuûng ñöôïc goïi laø Shoah trong tieáng Do thaùi coù nghóa laø tai uông, söï taøn phaù. Ban ñaàu noù chæ lieân quan tôùi ngöôøi Do thaùi, nhöng sau ñoù ñöôïc traûi roäng ra taát caû caùc thaønh phaàn khoâng ñöôïc Ñöùc Quoác Xaõ öa thích bao goàm caùc nhoùm chuûng toäc vaø toân giaùo bò Ñöùc Quoác Xaõ coi laø thaáp keùm trong ñoù coù caû caùc tuø nhaân ngöôøi Nga, Ba Lan, Slave, caùc ngöôøi choáng ñoái chính trò, caùc quoác gia vaø caùc nhoùm chuûng toäc nhö ngöôøi Rom vaø ngöôøi Sinti du muïc, caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá nhö chöùng nhaân Gieâhova vaø tin laønh Pentecostal bò coi laø nhöõng ngöôøi maéc beänh taâm thaàn, caùc ngöôøi ñoàng tính, caùc beänh nhaân taâm thaàn, vaø ngöôøi taøn taät. Vieäc tieâu dieät khoaûng hai phaàn ba ngöôøi Do thaùi toaøn AÂu chaâu ñaõ ñöôïc chính quyeàn cuûa nhaø ñoäc taøi Hitler toå chöùc vaø thi haønh qua moät guoàng maùy phöùc taïp haønh chaùnh, kinh teá vaø quaân söï lieân quan tôùi ña soá caùc cô caáu quyeàn löïc baøn giaáy cuûa Ñöùc Quoác Xaõ vôùi vieäc phaùt trieån tieäm tieán baét ñaàu vaøo naêm 1933 vôùi chieán dòch caøn queùt ngöôøi Do thaùi taïi Ñöùc vaø sau ñoù lan sang toaøn AÂu chaâu bò Ñöùc Quoác Xaõ chieám ñoùng. Ngöôøi Do thaùi bò baét giöõ vaø göûi tôùi caùc traïi taäp trung ñöôïc thaønh laäp taïi nhieàu nôi. Caùc cuoäc caøn queùt ñaït toät ñænh vaøo naêm 1941 vôùi vieäc huyû dieät theå lyù do caùc löïc löôïng ñaëc bieät thi haønh, nhaát laø vieäc taøn saùt ngöôøi haøng loaït trong caùc nhaø hôi ngaït cuûa caùc traïi taäp trung, maø Ñöùc Quoác Xaõ goïi laø "giaûi phaùp cuoái cuøng cho vaán ñeà do thaùi". Ñaõ khoâng coù cuoäc taøn saùt ngöôøi Do thaùi naøo trong lòch söû so saùnh ñöôïc vôùi cuoäc dieät chuûng do Ñöùc Quoác Xaõ chuû möu.
Töø olocausto cuõng ñöôïc duøng cho caùc cuoäc dieät chuûng cuûa caùc daân toäc khaùc nhö cuoäc dieät chuûng ngöôøi Armeni vaø Hy laïp khieán cho 2.5 trieäu kitoâ höõu phaûi cheát döôùi tay chính quyeàn Ottoman Thoå Nhó Kyø giöõa caùc naêm 1915-1923; hay cuoäc dieät chuûng cuûa caùc thoå daân da ñoû beân chaâu Myõ vaø cuoäc dieät chuûng cuûa hai daân toäc Hutu vaø Tutsi beân Rwanda naêm 1994, hay cuoäc dieät chuûng taïi Coäng hoaø daân chuû Congo do cuoäc noäi chieán gaây ra trong caùc thaäp nieân 1980-2000 khieán cho 3 trieäu ngöôøi cheát. Lieân quan tôùi caùc kho vuõ khí haït nhaân coù söùc taøn phaù kinh khuûng, ngöôøi ta cuõng noùi tôùi cuoäc dieät chuûng haït nhaân.
Thaät ra khoâng coù con soá chính xaùc cuûa cuoäc dieät chuûng Do thaùi vaø cuûa caùc daân toäc bò Ñöùc Quoác Xaõ tieâu dieät hoài ñeä nhò theá chieán. Nhöng cho tôùi nay caùc söû gia tin raèng ñaõ coù 6 trieäu ngöôøi Do thaùi bò gieát, soá tuø binh Lieân Xoâ bò gieát laø 2-3 trieäu, ngöôøi Ba Lan khoaûng 2 trieäu, hai chuûng toäc Rom töø 220,000 tôùi 500,000, ngöôøi taøn taät vaø caùc tín höõu tin laønh Pentecostal khoaûng 250,000, caùc ngöôøi theo beø phaùi Tam Ñieåm töø 80,000 tôùi 200,000, caùc ngöôøi ñoàng tính töø 5,000 tôùi 15,000, caùc chöùng nhaân Gieâhoâva töø 2,500 tôùi 5,000, caùc ngöôøi baát ñoàng chính kieán töø 1 trieäu tôùi 1 trieäu röôõi, caùc daân toäc goác Slave töø 1 tôùi 2 trieäu röôõi. Toång coäng taát caû laø giöõa 12 trieäu 250 ngaøn vaø 17 trieäu 370 ngaøn ngöôøi bò cheá ñoä Ñöùc Quoác Xaõ saùt haïi. Nhö vaäy soá ngöôøi bò gieát coù theå vaøo khoaûng 20 trieäu.
Caùc ngöôøi tuø trong caùc traïi taäp trung bò baét buoäc maëc ñoàng phuïc coù caùc hình tam giaùc nhieàu maàu khaùc nhau. Maàu vaøng coù hai tam giaùc choàng leân nhau laø ngoâi sao Ñavít, daønh cho ngöôøi Do thaùi, ñoâi khi coù theâm chöõ Jude töùc Do thaùi beân treân. Maàu ñoû daønh cho caùc tuø nhaân chính trò. Maàu xanh laù caây daønh cho caùc thöôøng phaïm. Maàu tím daønh cho caùc chöùng nhaân Gieâhoâva. Maøu xanh da trôøi daønh cho nhöõng ngöôøi di cö choáng ñoái cheá ñoä Ñöùc Quoác Xaõ. Maàu naâu daønh cho caùc ngöôøi du muïc. Maàu ñen daønh cho nhöõng phuï nöõ ñoàng tính, phuï nöõ maïi daâm, caùc ngöôøi bò beänh taâm thaàn. Maàu ñoû daønh cho caùc ngöôøi ñoàng tính nam.
Luaät baûo veä doøng maùu tinh tuyeàn Ariane vaø danh döï cuûa Ñöùc ñöôïc ban haønh ngaøy 14 thaùng 9 naêm 1935 loaïi tröø ngöôøi Do thaùi khoûi moïi khiaù caïnh cuoäc soáng xaõ hoäi Ñöùc. Töø ñoù phaùt xuaát ra caùc saéc leänh khaùc daãn ñöa tôùi "giaûi phaùp kinh teá cuûa vaán ñeà do thaùi". Ngöôøi goác Do thaùi bò loaïi boû khoûi moïi chöùc vuï coâng coäng, nhaân vieân nhaø nöôùc bao goàm caû caùc baùc só, traïng sö vaø binh só quaân ñoäi. Böôùc tieáp theo laø giaûi phaùp kinh teá goïi laø Ariane hoaù caùc sinh hoaït ñoäc laäp cuûa ngöôøi Do thaùi trong caùc laõnh vöïc dòch vuï, kyõ ngheä vaø thöông maïi. Moïi sinh hoaït cuûa ngöôøi Do thaùi ñeàu bò chuyeån nhöôïng cho ngöôøi Ñöùc, ban ñaàu do töï nguyeän, sau ñoù bò baét buoäc.
Chính saùch baøi Do thaùi coøn ñi xa hôn nöõa vôùi vieäc ñuoåi ngöôøi Do thaùi vaø ñaày hoï ñi caùc nôi khaùc. Trong Ñeâm Thuyû Tinh muøng 9 raïng ngaøy muøng 10 thaùng 11 naêm 1938 do Joseph Goebbels chuû möu ñaõ coù 615 haøng quaùn cuûa ngöôøi Do thaùi bò phaù huûy, 171 nhaø bò ñoát chaùy vaø 191 hoäi ñöôøng Do thaùi bò thieâu ruïi. Ngoaøi ra ñaõ coù 36 ngöôøi Do thaùi bò gieát cheát, 36 ngöôøi bò thöông naëng vaø hôn 20,000 ngöôøi bò ñaày vaøo caùc traïi taäp trung Dachau, Buchenwald vaø Sachsenhausen. Caùc baïo löïc thaùi quaù ñaõ taïo chia reõ giöõa haøng laõnh ñaïo Ñöùc Quoác Xaõ, vaø sau ñoù ñaõ ñöa tôùi "giaûi phaùp keát thuùc cho vaán ñeà Do thaùi" vôùi leänh truïc xuaát vaø ñaày ngöôøi Do thaùi ñi caùc nôi khaùc.
Haàu nhö phaân nöûa treân toång soá 400,000 ngöôøi Do thaùi troán khoûi nöôùc Ñöùc hay caùc vuøng do Ñöùc Quoác Xaõ chieám ñoùng. Hoï tìm caùch sang caùc nöôùc AÂu chaâu khaùc, nhöng seõ laø moài cuûa kyõ ngheä dieät chuûng coù heä thoáng cuûa Hitler vaø haøng laõnh ñaïo Ñöùc Quoác Xaõ, ñaàu oùc traøn ñaày yù thöùc heä sai laïc vaø cuoàng tín. Caùc taøi lieäu tìm ñöôïc cho thaáy caùc danh saùch chi tieát cuûa caùc naïn nhaân hieän taïi, töông lai vaø tieàm naêng cuûa caùc vuï haønh quyeát. Song song laø vieäc nghieân cöùu caùc caùch thöùc taøn saùt haøng loaït ngaøy caøng höõu hieäu hôn: töø vieäc xöû baén cho tôùi caùc phoøng hôi ngaït. Vaø chính caùc tuø nhaân phaûi di chuyeån caùc xaùc cheát, ñaøo hoá choân taäp theå hay ñöa vaøo loø thieâu. Raát nhieàu ngöôøi cheát vì ñoùi khaùt, beänh taät hay bò duøng cho caùc thöû nghieäm khoa hoïc.
Trong caùc vuøng ñaát bò Ñöùc Quoác Xaõ chieám ñoùng nhö Ba Lan soá ngöôøi Do thaùi bò doàn vaøo trong caùc ghetto ñoùng kín leân tôùi hôn 600 ngaøn. Noåi tieáng nhaát laø Ghetto Varsava. Ban ñaàu caùc ghetto naøy nhaém muïc ñích ngaên chaën khoâng cho ngöôøi Do thaùi chaïy troán, nhöng sau cuøng laø ñeå deã tieâu dieät hoï hôn. Ñaây laø moät kieåu thanh loïc chuûng toäc, ñöôïc thi haønh vôùi caùc ngöoøi Ba Lan, nhaát laø ñoái vôùi giôùi trí thöùc vaø nhöõng ngöôøi coù ñaàu oùc laõnh ñaïo.
Caùc vuï taøn saùt taäp theå baét ñaàu töø thaùng 7 naêm 1941. Vaøo thaùng 11 Himmler baùo caùo cho Hitler bieát ñaõ coù 363,211 ngöôøi do thaùi bò xöû baén. Trong khi moât taøi lieäu naêm 1943 cho bieát ñaõ coù 633,000 ngöôøi bò xöû baén. Khi quaân Ñöùc Quoác Xaõ ruùt lui naêm 1944 ñaõ coù hôn 2 trieäu ngöôøi do thaùi bò gieát trong caùc vuøng bò chieám ñoùng cuûa Lieân Xoâ.
Trong caùc traïi taäp trung nhö Auschwitz Birkenau caùc tuø nhaân khoâng cheát vì ñoùi khaùt beänh taät thì cuõng cheát vì phaûi laøm vieäc nhö noâ leä. Trong 6 traïi taäp trung naèm treân ñaát Ba Lan ñaõ coù 3 trieäu ngöôøi Do thaùi bò gieát. Caùc traïi naøy goàm hai phaàn: phaàn daønh cho caùc tuø nhaân vaø phaàn daønh cho vieäc taøn saùt caùc tuø nhaân, ñöôïc toå chöùc raát quy moâ chuyeân bieät nhö moät loaïi nhaø maùy kyõ ngheä gieát ngöôøi. Caùc loø hoaû thieâu hoaït ñoäng ñeâm ngaøy moãi thaùng thieâu 132,000 xaùc cheát.
Rieâng trong traïi taäp trung Auschwitz coù ít nhaát 1.1 trieäu ngöôøi Do thaùi bò ñaày tôùi ñaây: 438,000 ñeán töø Hungaria, 300,000 töø Ba Lan, 69,000 töø Phaùp, 60,000 töø Hoaø Lan, 55,000 töø Hy Laïp. 46,000 töø vuøng Boemia vaø Moravia, 23,000 töø Ñöùc vaø AÙo, 27,000 töø Slovachia, 10,000 töø Yougoslavia, 7,500 töø Italia, 690 töø Na Uy, 34,000 töø caùc vuøng khaùc. Ñaõ coù 900,000 ngöôøi cheát trong caùc phoøng hôi ngaït vaø 95,000 ngöôøi khaùc vì lao ñoäng meät nhoïc. Ngoaøi ra coøn coù 400,207 ngöôøi bò ñaày tôùi ñaây nhö coâng nhaân noâ leä, vaø 210,000 ngöôøi bò ñaày ôû ñaây roài sau ñoù bò chuyeån ñi caùc traïi taäp trung khaùc vaø 8,000 ngöôøi soáng soùt, toång soá caùc naïn nhaân taïi Auschwitz laø 1 trieäu 417 ngaøn 505 ngöôøi treân toång soá 1 trieäu 613 ngaøn 455 ngöôøi, trong ñoù coù 222,000 treû em vaø thieáu nieân nam nöõ.
Caùc söû gia ñaõ ñaët ra nhieàu caâu hoûi lieân quan tôùi vuï dieät chuûng Do thaùi vaø tieâp tuc tranh luaän, nhöng cho tôùi nay vaãn khoâng coù caùc caâu traû lôøi thoûa ñaùng. Ñaõ coù bao nhieâu ngöôøi bò gieát? Ai tröïc tieáp lieân luy tôùi caùc vuï taøn saùt naøy? Ai cho pheùp noù? Ai ñaõ bieát caùc vuï taøn saùt naøy? Vaø taïi sao ngöôøi ta laïi tröïc tieáp tham döï, cho pheùp hay aâm thaàm chaáp nhaän chuùng? Taïi sao moät daân toäc thoâng minh, taøi gioûi vaø xuaát chuùng nhö daân toäc Do thaùi maø laïi thinh laëng ngoan ngoaõn chaáp nhaän ñeå cho mình bò tieâu dieät moät caùch taøn baïo nhö theá, maø khoâng noåi loaïn choáng laïi, ngay caû khi bieát mình seõ cheát veà tay cuûa moät toaùn quaân Ñöùc quoác xaõ ít oûi vaøi traêm hay moät ngaøn ngöôøi nhö vaäy?
Duø coù caâu traû lôøi hay khoâng vuï dieät chuûng Do thaùi ñaõ laø moät trang voâ cuøng ñen toái trong lòch söû nhaân loaïi, bò söï döõ thoáng trò qua baøn tay cuûa caùc cheá ñoä yù thöùc heä ñoäc taøi voâ luaân vaø voâ nhaân, trong ñoù con ngöôøi ñaõ bieán thaønh quaùi vaät.
Linh Tieán Khaûi
(Vatican News)