Ñöùc Phanxicoâ nhìn laïi
chuyeán toâng du Chile vaø Peru
Ñöùc Phanxicoâ nhìn laïi chuyeán toâng du Chile vaø Peru.
Roma (VietCatholic News 24-01-2018) - 'Chuùng ta haõy caàu nguyeän cho hai Quoác Gia Chò Em naøy, Chile vaø Peru, xin Chuùa chuùc phuùc cho hoï'.
Theo tin Zenit, ngaøy thöù Tö, 24 thaùng 1 naêm 2018, taïi buoåi trieàu yeát chung taïi Quaûng Tröôøng Nhaø Thôø Thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh phaàn lôùn thì giôø noùi veà chuyeán toâng du Chile vaø Peru maø ngaøi môùi keát thuùc tröôùc ñoù maáy ngaøy.
Sau ñaây laø lôøi ngaøi:
Toâi trôû veà hai ngaøy tröôùc ñaây töø chuyeán toâng du Chile vaø Peru. Haõy voã tay hoan hoâ Chile vaø Peru! Hai daân toäc toát, thaät toát laønh... Toâi caùm ôn Chuùa vì moïi söï dieãn tieán toát ñeïp: toâi ñaõ coù theå gaëp gôõ daân Chuùa ñang löõ haønh treân caùc laõnh thoå aáy - vaø caû nhöõng ngöôøi khoâng löõ haønh nöõa, nhöõng ngöôøi hôi ñöùng yeân moät choã... nhöng ñeàu laø nhöõng ngöôøi toát laønh - vaø khuyeán khích vieäc phaùt trieån xaõ hoäi cuûa caùc nöôùc aáy. Toâi nhaéc laïi loøng bieát ôn cuûa toâi ñoái vôùi caùc nhaø caàm quyeàn daân söï vaø caùc giaùm muïc, nhöõng ngöôøi ñaõ nghinh ñoùn toâi moät caùch ñaày chaêm soùc vaø ñaïi löôïng; cuõng nhö caùc ngöôøi coäng taùc vaø thieän nguyeän vieân. Anh chò em haõy nghó taïi moãi nöôùc naøy ñeàu coù hôn 20 ngaøn thieän nguyeän vieân: 20 ngaøn vaø hôn theá taïi Chile, 20 ngaøn taïi Peru. Quaû laø nhöõng ngöôøi toát laønh, maø phaàn lôùn laïi laø giôùi treû.
Tröôùc khi toâi tôùi Chile, ñaõ coù moät soá cuoäc bieåu tình phaûn ñoái, vì nhöõng lyù do khaùc nhau, nhö anh chò em ñoïc thaáy treân baùo chí. Vaø ñieàu naøy laøm cho khaåu hieäu cuûa chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi caøng coù lieân quan vaø soáng ñoäng hôn: "Mi paz os doy - Thaày ban bình an cuûa Thaày cho caùc con". Ñaây laø lôøi leõ cuûa Chuùa Gieâsu ngoû cuøng caùc moân ñeä, nhöõng lôøi leõ ñöôïc chuùng ta nhaéc laïi trong moïi Thaùnh Leã: ôn bình an, maø chæ coù Chuùa Gieâsu cheát vaø soáng laïi môùi coù theå ban cho nhöõng ngöôøi töï phoù thaùc nôi Ngöôøi. Khoâng phaûi chæ moät soá ngöôøi trong chuùng ta caàn bình an: caû theá giôùi, trong theá chieán thöù ba ñaùnh töøng maûng ngaøy nay nöõa... Xin anh chò em vui loøng, chuùng ta haõy caàu nguyeän cho hoøa bình!
Trong cuoäc gaëp gôõ caùc nhaø caàm quyeàn chính trò vaø daân söï cuûa nöôùc naøy, toâi ñaõ khuyeán khích con ñöôøng daân chuû cuûa Chile, nhö laø nôi gaëp gôõ cuûa tình lieân ñôùi vaø coù khaû naêng chaáp nhaän tính ña daïng; vì muïc ñích naøy, toâi ñaõ chæ ra phöông phaùp laéng nghe: maø ñaëc bieät laø laéng nghe ngöôøi ngheøo, ngöôøi treû vaø ngöôøi cao nieân, di daân, vaø laéng nghe caû traùi ñaát nöõa.
Trong Thaùnh Leã ñaàu tieân, cöû haønh cho hoøa bình vaø coâng lyù, caùc moái phuùc ñaõ ñöôïc noùi vang leân, nhaát laø "phuùc cho nhöõng ngöôøi kieán taïo hoøa bình vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con caùi Thieân Chuùa" (Mt 5: 9). Moät Moái Phuùc laøm chöùng baèng loái soáng gaàn guõi, thaân maät; vôùi ôn Chuùa Kitoâ, chia seû vaø do ñoù cuûng coá keát caáu cuûa coäng ñoàng Giaùo Hoäi vaø cuûa xaõ hoäi nhö moät toaøn theå.
Trong loái soáng gaàn guõi naøy, caùc cöû chæ ñaùng keå hôn lôøi noùi, vaø cöû chæ quan troïng toâi coù theå laøm laø vieáng nhaø tuø phuï nöõ ôû Santiago: göông maët caùc phuï nöõ naøy, nhieàu ngöôøi laø caùc baø meï treû, vôùi nhöõng ñöùa con cuûa hoï trong voøng tay, ñaõ noùi leân raát nhieàu hy voïng, baát chaáp moïi ñieàu khaùc. Toâi khuyeán khích hoï ñoøi cho ñöôïc, töø chính hoï vaø töø caùc ñònh cheá, moät haønh trình chuaån bò nghieâm tuùc ñeå taùi hoäi nhaäp, nhö moät chaân trôøi ñem yù nghóa laïi cho caùc ñau khoå haøng ngaøy cuûa hoï. Ta khoâng theå nghó tôùi moät nhaø tuø, baát cöù nhaø tuø naøo, maø laïi khoâng coù chieàu kích taùi hoäi nhaäp naøy vì neáu khoâng coù nieàm hy voïng taùi hoäi nhaäp xaõ hoäi naøy, nhaø tuø laø moät cuoäc tra taán baát taän. Thay vaøo ñoù, neáu anh chò em coá gaéng taùi hoäi nhaäp, ngay caû nhöõng ngöôøi thoï aùn chung thaân cuõng coù theå taùi hoäi nhaäp, baát chaáp vieäc laøm cuûa nhaø tuø hay cuûa xaõ hoäi, cuoäc ñoái thoaïi cuõng seõ môû ra. Nhöng nhaø tuø phaûi luoân luoân coù chieàu kích taùi hoäi nhaäp naøy, luoân luoân.
Vôùi caùc linh muïc vaø ngöôøi taän hieán cuõng nhö vôùi caùc giaùm muïc Chile, toâi traûi nghieäm hai cuoäc gaëp gôõ raát thaâm haäu, caøng coù hieäu quaû hôn nhôø cuøng chia seû vieäc chòu moät soá veát thöông gaây ra cho Giaùo Hoäi taïi nöôùc naøy. Nhaát laø, toâi ñaõ cuûng coá caùc anh em toâi trong vieäc töø khöôùc baát cöù thoûa hieäp naøo ñoái vôùi vieäc laïm duïng tình duïc vò thaønh nieân, vaø ñoàng thôøi, trong vieäc tín thaùc nôi Thieân Chuùa, Ñaáng thanh taåy vaø ñoåi môùi caùc thöøa taùc vieân cuûa Ngöôøi baèng cuoäc thöû thaùch gian nan naøy.
Hai Thaùnh Leã khaùc taïi Chile ñaõ ñöôïc cöû haønh, moät ôû mieàn nam vaø moät ôû mieàn baéc. Thaùnh leã ôû mieàn nam, ôû Araucanía, laõnh thoå nôi ngöôøi Baûn Ñòa Mapuche sinh soáng, ñaõ bieán bi kòch vaø gian khoå cuûa daân toäc naøy thaønh nieàm vui; [taïi ñaây toâi] ñaõ phaùt ñoäng lôøi keâu goïi hoøa bình, moät thöù hoøa bình voán laø hoøa hôïp trong tính ña daïng, vaø keâu goïi töø boû moïi thöù baïo löïc. Thaùnh leã ôû mieàn Baéc, ôû Iquique, giöõa ñaïi döông vaø sa maïc, laø moät baøi thaùnh ca ca tuïng cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc daân toäc, ñöôïc dieãn taû moät caùch ñaëc bieät baèng loøng ñaïo bình daân.
Caùc cuoäc gaëp gôõ giôùi treû vaø Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo Chile ñaõ ñaùp öùng thaùch ñoá chuû choát phaûi ñem laïi moät yù nghóa lôùn lao cho ñôøi soáng caùc theá heä môùi. Toâi ñaõ ñeå laïi cho giôùi treû caùc lôøi leõ coù tính leân chöông trình cuûa Thaùnh Albert Hurtado: "Chuùa Kitoâ seõ laøm gì ôû vò trí toâi?" Vaø ôû Ñaïi Hoïc, toâi ñeà nghò moâ thöùc ñaøo taïo toaøn dieän, phieân dòch caên tính Coâng Giaùo thaønh khaû naêng tham döï vaøo vieäc xaây döïng caùc xaõ hoäi hôïp nhaát vaø ña daïng, nôi tranh chaáp khoâng bò che daáu nhöng ñöôïc giaûi quyeát baèng ñoái thoaïi. Luoân luoân coù tranh chaáp: caû trong nhaø; luoân luoân. Nhöng xöû lyù tranh chaáp moät caùch toài seõ toài teä hôn nhieàu. Khoâng ñöôïc daáu dieám caùc tranh chaáp, phaûi mang chuùng ra aùnh saùng, chuùng phaûi ñöôïc ñoái maët vaø giaûi quyeát baèng ñoái thoaïi. Anh chò em haõy nghó tôùi nhöõng tranh chaáp nho nhoû maø chaéc chaén anh chò em seõ gaëp trong gia ñình: khoâng ñöôïc daáu dieám chuùng, nhöng chuùng phaûi ñöôïc ñoái maët. Anh chò em haõy tìm thôøi gian [thích ñaùng], roài noùi ra: tranh chaáp ñöôïc giaûi quyeát caùch naøy, baèng ñoái thoaïi.
ÔÛ Peru, khaåu hieäu chuyeán toâng du laø "Unidos por la esperanza - Hôïp nhaát nhôø hy voïng". Hôïp nhaát khoâng phaûi trong ñoäc daïng khoâ caèn, moïi ngöôøi y nhö nhau, ñoù khoâng phaûi laø keát hôïp; nhöng chính trong söï phong phuù cuûa caùc dò bieät, chuùng ta nhaän ñöôïc di saûn töø lòch söû vaø vaên hoùa. Cuoäc gaëp gôõ caùc daân toäc vuøng Amazon cuûa Peru laø bieåu töôïng cuûa vieäc naøy; noù cuõng ñaõ laøm phaùt sinh cuoäc haønh trình cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Toaøn-Amazon seõ ñöôïc trieäu taâp vaøo thaùng Möôøi naêm 2019, vaø noù cuõng ñaõ ñöôïc laøm chöùng bôûi caùc khoaûnh khaéc soáng vôùi ngöôøi daân Puerto Maldonado vaø caùc treû em ôû "Nhaø Tieåu Hoaøng Töû". Cuøng nhau, chuùng toâi ñaõ noùi "khoâng" vôùi chính saùch thöïc daân kinh teá vaø thöïc daân yù thöùc heä.
Noùi vôùi caùc nhaø caàm quyeàn chính trò vaø daân söï Peru, toâi ñaõ ñaùnh giaù cao di saûn moâi tröôøng, vaên hoùa vaø taâm linh cuûa nöôùc naøy, vaø toâi ñaõ taäp chuù vaøo hai vaán ñeà ñang ñe doïa noù moät caùch traàm troïng hôn caû: xuoáng caáp sinh thaùi vaø xaõ hoäi, vaø tham nhuõng. Toâi khoâng bieát anh chò em coù nghe noùi ñeán tham nhuõng ôû ñaây khoâng... Toâi khoâng bieát... Noù khoâng nhöõng chæ tìm thaáy ôû nhöõng nôi ñoù maø thoâi: caû ôû ñaây nöõa, vaø noù coøn nguy hieåm hôn laø beänh cuùm! Noù laøm xaùo roän moïi söï vaø huûy dieät caùc traùi tim. Toâi van xin ñoù, ñöøng tham nhuõng. Vaø toâi ñaõ nhaän xeùt raèng khoâng ai bò mieãn traùch nhieäm khi giaùp maët vôùi hai ñaïi hoïa naøy, vaø vieäc daán thaân choáng laïi chuùng phaûi laø quan taâm cuûa moïi ngöôøi.
Toâi ñaõ cöû haønh Thaùnh Leã ñaàu tieân taïi Peru beân caïnh ñaïi döông, taïi thaønh phoá Trujillo, nôi naêm ngoaùi traän baõo coù teân "Nino costiero" ñaõ laøm daân chuùng thieät haïi naëng. Do ñoù, toâi ñaõ khuyeán khích hoï phaûn öùng ñieàu ñoù, nhöng cuõng phaûn öùng caû nhöõng côn baõo toá khaùc nhö hình toäi, thieáu giaùo duïc, vieäc laøm vaø nhaø ôû yeân oån. Taïi Trujillo, toâi cuõng ñaõ gaëp caùc linh muïc vaø ngöôøi taän hieán cuûa mieàn baéc Peru, chia seû vôùi hoï nieàm vui ôn goïi vaø söù meänh, cuõng nhö traùch nhieäm hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi. Toâi thuùc giuïc hoï phong phuù trong kyù öùc vaø trung thaønh vôùi goác reã cuûa hoï. Vaø trong soá caùc goác reã naøy, coù loøng toân suøng bình daân ñoái vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Cuõng taïi Trujillo, moät cuoäc cöû haønh kính Ñöùc Meï ñaõ ñöôïc toå chöùc, trong ñoù, toâi ñoäi trieàu thieân cho Ñöùc Meï Coång Thaønh, tuyeân boá ngaøi laø "Meï Thöông Xoùt vaø Hy Voïng".
Ngaøy cuoái cuøng cuûa chuyeán ñi, töùc Chuùa Nhaät vöøa roài, dieãn ra taïi Lima, vôùi saéc thaùi thieâng lieâng vaø Giaùo Hoäi maïnh meõ. Taïi Ñeàn Thaùnh Peru raát noåi tieáng, nôi böùc tranh ñoùng ñinh töïa laø "Senor de los Milagros" ñöôïc toân kính, toâi gaëp chöøng 500 nöõ tu noäi caám, soáng ñôøi chieâm nieäm: quaû laø "laù phoåi" ñích thöïc cuûa ñöùc tin vaø caàu nguyeän daønh cho Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi nhö moät toaøn theå. Taïi nhaø thôø chính toøa, toâi ñaõ thöïc hieän haønh vi caàu nguyeän ñaëc bieät nhôø söï caàu baàu cuûa caùc thaùnh ngöôøi Peru; tieáp theo laø cuoäc gaëp gôõ caùc giaùm muïc cuûa xöù sôû, vôùi caùc ngaøi, toâi coù ñeà xuaát göông maët göông maãu cuûa Thaùnh Turibius thaønh Mogrovejo. Toâi cuõng chæ ra raèng caùc thaùnh nam nöõ ngöôøi Peru khoâng ñeå maát thì giôø cho vieäc "söûa sang" hình aûnh cuûa hoï, maø thay vaøo ñoù, laø böôùc chaân theo Chuùa Kitoâ. Ñaáng nhìn hoï moät caùch ñaày hy voïng. Nhö moïi luùc, lôøi cuûa Chuùa Gieâsu ñem laïi yù nghóa troïn veïn cho moïi söï, vaø Tin Möøng Thaùnh Leã cuoái cuøng cuõng theá ñaõ toùm taét söù ñieäp cuûa Thieân Chuùa göûi cho daân cuûa Ngöôøi ôû Chile vaø Peru: "haõy aên naên vaø tin vaøo Tin Möøng" (Mc 1:15). Chuùa döôøng nhö muoán noùi, nhö theá, caùc con seõ nhaän ñöôïc söï bình an maø Thaày ban cho caùc con vaø caùc con seõ hôïp nhaát nhôø loøng hy voïng cuûa Thaày. Ñoù hôn keùm laø baûn toùm löïôïc chuyeán ñi cuûa toâi. Chuùng ta haõy caàu nguyeän cho hai quoác gia chò em naøy, laø Chile vaø Peru, xin Chuùa chuùc phuùc cho hoï.
Vuõ Vaên An