Huaán töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
trong cuoäc gaëp caùc Giaùm muïc Peâru
Huaán töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong cuoäc gaëp caùc Giaùm muïc Peâru:
"Thaùnh Turibioâ, taám göông cuûa ngöôøi muïc töû chaâu Myõ Latinh".
Lima (WHÑ 23-01-2018) - Böôùc sang ngaøy cuoái cuøng, 21 thaùng 01 naêm 2018, trong chuyeán toâng du Chileâ vaø Peâru, vaøo buoåi saùng, luùc 10g30, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ gaëp gôõ caùc giaùm muïc Peâru taïi Toøa Toång giaùm muïc Lima.
Tröôùc ñoù, luùc 9g15, ngaøi ñaõ coù buoåi caàu nguyeän vôùi caùc tu só chieâm nieäm taïi Ñeàn thaùnh Senor de los Milagros, tieáp theo, luùc 10g30, ngaøi caàu nguyeän taïi nôi ñaët thaùnh tích caùc thaùnh Peâru trong nhaø thôø Chính toøa Lima.
Taïi cuoäc gaëp, Ñöùc Thaùnh Cha chia seû vôùi caùc giaùm muïc Peâru nhöõng suy tö veà Thaùnh Turibioâ Mogrovejo, Toång giaùm muïc giaùo phaän Peâru vaø laø boån maïng cuûa haøng giaùm muïc chaâu Myõ Latinh, taám göông veà moät muïc töû heát loøng vì ñoaøn chieân, chuyeân chaêm "xaây döïng söï hieäp nhaát cuûa Hoäi thaùnh" vaø khoâng ngöøng suy tö, saùng taïo nhöõng phöông caùch truyeàn giaùo mang laïi hieäu quaû cao nhaát.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên huaán töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
* * *
Thöa anh em,
Xin caûm ôn Ñöùc hoàng y Toång giaùm muïc Lima, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Peâru, nhaân danh taát caû anh em ñang coù maët nôi ñaây, ñaõ daønh cho toâi nhöõng lôøi chaøo möøng quyù meán. Toâi ñaõ mong moûi ñöôïc ñeán ñaây gaëp gôõ anh em. Toâi vui möøng nhôù laïi chuyeán ad limina cuûa anh em naêm ngoaùi.
Nhöõng ngaøy vöøa qua ñöôïc soáng giöõa anh em quaû raát aán töôïng vaø vui söôùng. Toâi coù theå hoïc hoûi vaø caûm nghieäm nhöõng thöïc taïi khaùc nhau ñang laøm neân khuoân maët ñaát nöôùc naøy, vaø tröôùc heát coù theå chia seû nieàm tin cuûa daân thaùnh thieän vaø trung tín cuûa Thieân Chuùa, ñang taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi chuùng ta. Caûm ôn anh em veà cô hoäi ñöôïc "chaïm vaøo" nieàm tin cuûa ñoaøn daân Chuùa ñaõ trao phoù cho chuùng ta.
Ñeà taøi chuyeán toâng du naøy laø hieäp nhaát vaø hy voïng. Ñeà taøi naøy laø caû moät chöông trình tuy ñaày thaùch ñoá nhöng laïi thoâi thuùc chuùng ta, khieán chuùng ta nhôù ñeán nhöõng thaønh töïu ñaày quaû caûm cuûa Thaùnh Turibioâ Mogrovejo, Toång giaùm muïc cuûa giaùo phaän naøy vaø laø boån maïng cuûa haøng giaùm muïc chaâu Myõ Latinh, taám göông "xaây döïng söï hieäp nhaát cuûa Hoäi thaùnh", nhö Thaùnh Gioan Phaoloâ II, vò tieàn nhieäm cuûa toâi, ñaõ noùi veà ngaøi trong chuyeán toâng du ñaàu tieân cuûa ngaøi ñeán ñaát nöôùc naøy.[1]
Ñaëc bieät, vò thaùnh giaùm muïc naøy vaãn ñöôïc moâ taû laø moät "Moâseâ môùi". Nhö anh em bieát, taïi Vatican coù böùc hoïa Thaùnh Turibioâ baêng qua moät con soâng lôùn, nöôùc reõ ra tröôùc maët ngaøi nhö trong bieán coá Bieån Ñoû, nhôø ñoù ngaøi sang ñöôïc bôø beân kia, nôi coù ñoâng ñaûo saéc daân baûn ñòa ñang ñôïi ngaøi. Ñaèng sau Thaùnh Turibioâ laø caû moät ñoaøn ngöôøi ñoâng ñaûo, töôïng tröng cho ñoaøn daân trung tín böôùc theo vò muïc töû thöïc thi söù maïng Phuùc aâm hoùa.[2] Hình aûnh naøy coù theå duøng laøm ñieåm töïa cho suy tö toâi muoán chia seû vôùi anh em. Thaùnh Turibioâ, moät con ngöôøi muoán tôùi ñöôïc bôø beân kia.
Chuùng ta gaëp ngaøi töø luùc ngaøi nhaän baøi sai ñeán nhöõng vuøng ñaát naøy vôùi söù maïng laøm moät ngöôøi cha vaø vò muïc töû. Ngaøi rôøi boû söï an toaøn cuûa khung caûnh cuoäc soáng quen thuoäc ñeå böôùc vaøo moät theá giôùi hoaøn toaøn môùi meû, chöa töøng bieát ñeán vaø ñaày thöû thaùch. Ngaøi leân ñöôøng ñeán vuøng ñaát höùa döôùi söï höôùng daãn cuûa ñöùc Tin "moät baûo ñaûm cho nhöõng nieàm hy voïng" (Dt 11, 1). Ñöùc Tin vaø söï tín thaùc vaøo Chuùa ñaõ thoâi thuùc ngaøi, khi aáy vaø suoát quaõng ñôøi coøn laïi, ñeå sang tôùi bôø beân kia, nôi chính Chuùa ñang ñôïi ngaøi giöõa caû moät ñoaøn ngöôøi ñoâng ñaûo.
1. Thaùnh nhaân muoán sang bôø beân kia ñeå tìm ngöôøi xa laï vaø keû laïc loái. Nhö vaäy, ngaøi phaûi boû laïi ñaèng sau cuoäc soáng tieän nghi ôû toøa giaùm muïc vaø ngöôïc xuoâi khaép laõnh thoå ñöôïc trao phoù cho mình trong nhöõng chuyeán ñi thaêm muïc vuï; ngaøi coá gaéng ñeán thaêm vaø ôû laïi baát cöù nôi naøo ñang caàn ñeán ngaøi! Ngaøi ñi ra gaëp gôõ moïi ngöôøi men theo nhöõng con ñöôøng, theo lôøi keå cuûa cha bí thö, deâ röøng nhieàu hôn ngöôøi. Turibioâ phaûi ñöông ñaàu vôùi khí haäu thaát thöôøng vaø ñòa hình ñuû loaïi, "trong 21 naêm laøm giaùm muïc, thì 18 naêm soáng beân ngoaøi thaønh phoá, ba laàn raûo khaép giaùo phaän".[3] Ngaøi bieát ñaây laø caùch duy nhaát ñeå laøm moät chuû chaên: soáng gaàn guõi ñoaøn chieân cuûa mình, ban caùc bí tích, vaø khoâng ngöøng khuyeán khích caùc linh muïc cuûa mình cuõng laøm nhö vaäy. Ngaøi khoâng chæ duøng lôøi noùi, maø coøn qua chöùng töø, baèng caùch ñi ñaàu trong coâng cuoäc Phuùc aâm hoùa. Ngaøy nay chuùng ta coù theå goïi ngaøi laø giaùm muïc "ñöôøng phoá". Moät giaùm muïc mang ñoâi giaøy cuõ sôøn vì cuoác boä, di chuyeån khoâng ngöøng, böôùc ra ngoaøi ñeå "rao giaûng Tin Möøng cho moïi ngöôøi: ôû moïi nôi, trong moïi dòp, khoâng chuùt chaàn chöø, mieãn cöôõng vaø sôï haõi. Nieàm vui Tin Möøng thì daønh cho moïi ngöôøi: khoâng theå gaït ai ra ngoaøi".[4] Thaùnh Turibioâ thaáu hieåu ñieàu ñoù bieát bao! Khoâng chuùt sôï haõi vaø chaàn chöø, ngaøi ñeå mình chìm vaøo luïc ñòa cuûa chuùng ta ñeå loan baùo Tin Möøng.
2. Ngaøi muoán sang tôùi bôø beân kia khoâng chæ veà maët ñòa lyù maø coøn veà phöông dieän vaên hoùa. Vì theá, ngaøi laøm nhieàu caùch ñeå Phuùc aâm hoùa baèng ngoân ngöõ cuûa ngöôøi baûn ñòa. Vôùi Coâng nghò Lima laàn thöù ba, ngaøi soaïn saùch daïy giaùo lyù vaø dòch sang tieáng Quechua vaø Aymara. Ngaøi khuyeán khích haøng giaùo só hoïc ngoân ngöõ cuûa ñoaøn chieân mình coi soùc ñeå ban caùc bí tích cho hoï caùch naøo hoï hieåu ñöôïc. Tuy thöôøng thaêm vieáng vaø soáng vôùi ñoaøn chieân, nhöng ngaøi thaáy theá vaãn chöa ñuû, vì môùi chæ hieän dieän baèng theå xaùc, maø coøn phaûi hoïc ngoân ngöõ cuûa moïi ngöôøi, vì chæ baèng caùch naøy, hoï môùi hieåu Tin Möøng vaø ñeå Tin Möøng chaïm vaøo coõi loøng hoï. Ñöôøng höôùng naøy caàn thieát cho chuùng ta bieát bao, nhöõng muïc töû cuûa theá kyû hai möôi moát! Bôûi vì chuùng ta ñang phaûi hoïc nhöõng ngoân ngöõ hoaøn toaøn môùi, chaúng haïn, ngoân ngöõ kyõ thuaät soá cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Hoïc ñeå bieát ngoân ngöõ hieän nay cuûa giôùi treû, cuûa caùc gia ñình, cuûa con caùi chuùng ta... Nhö Thaùnh Turibioâ, khoâng nhöõng phaûi hieåu roõ, hieän dieän vaø chieám lónh khoâng gian, maø coøn phaûi coù khaû naêng xaây döïng phöông phaùp tieáp caän cuoäc soáng con ngöôøi, ñeå ñöùc Tin coù theå beùn reã vaø mang laïi yù nghóa cho cuoäc soáng cuûa hoï. Ñeå laøm ñieàu ñoù, chuùng ta phaûi noùi ñöôïc ngoân ngöõ cuûa hoï. Chuùng ta phaûi ñeán ñöôïc nhöõng nôi coù nhöõng caâu chuyeän vaø nhöõng loaïi hình môùi ñang sinh soâi naûy nôû, ñeå mang lôøi Chuùa Gieâsu ñeán taän traùi tim caùc thaønh phoá vaø ngöôøi daân chuùng ta.[5] Vieäc Phuùc aâm hoùa neàn vaên hoùa ñoøi hoûi chuùng ta phaûi böôùc vaøo taän thaâm saâu cuûa neàn vaên hoùa ñoù, khai saùng noù taän beân trong baèng Tin Möøng.
3. Thaùnh Turibioâ muoán sang tôùi bôø beân kia cuûa ñöùc aùi. Ñoái vôùi vò thaùnh boån maïng cuûa chuùng ta, khoâng theå Phuùc aâm hoùa maø khoâng coù ñöùc aùi. Ngaøi hieåu raèng hình thöùc cao nhaát cuûa Phuùc aâm hoùa laø cuoäc soáng chuùng ta phaûi noi theo göông Chuùa Gieâsu töï hieán mình vì yeâu thöông moïi ngöôøi nam nöõ. Baèng caùch naøy seõ nhaän ra ñöôïc con caùi Thieân Chuùa vaø con caùi söï döõ: taát caû nhöõng ai khoâng thöïc haønh söï coâng chính ñeàu khoâng xuaát phaùt töø Thieân Chuùa, vaø nhöõng ai khoâng yeâu thöông anh em, chò em mình, thì cuõng vaäy (x. 1 Ga 3, 10). Trong nhöõng chuyeán thaêm vieáng muïc vuï, ngaøi thaáy nhöõng laïm duïng vaø haø khaéc maø ngöôøi baûn ñòa phaûi gaùnh chòu, neân vaøo naêm 1585, ngaøi ñaõ khoâng chuøn tay ra vaï tuyeät thoâng cho vieân Corregidor (quan AÙn saùt) ôû Catajambo, töï ñaët mình vaøo theá choáng laïi toaøn boä heä thoáng tham quan nhuõng laïi vaø caû moät maïng löôùi laïm quyeàn, chính vì theá "ngaøi laõnh ñuû söï thuø haèn cuûa nhieàu ngöôøi", trong ñoù coù vieân Phoù vöông.[6] Chuùng ta thaáy, ngöôøi muïc töû laø theá ñoù, laø ngöôøi hieåu raèng khoâng bao giôø ñieàu toát ñeïp phaàn hoàn laïi taùch khoûi ñieàu toát ñeïp phaàn xaùc, hôn nöõa, khi danh döï vaø phaåm giaù con ngöôøi bò ñe doïa. Tinh thaàn ngoân söù cuûa vò giaùm muïc laø: khoâng sôï toá caùo nhöõng laïm duïng vaø söï haø khaéc ñoái vôùi daân mình. Qua ñoù, Thaùnh Turibioâ löu yù toaøn theå xaõ hoäi vaø töøng coäng ñoàng raèng ñöùc aùi bao giôø cuõng ñi ñoâi vôùi coâng bình. Ñoàng thôøi khoâng theå thaät söï Phuùc aâm hoùa neáu khoâng vaïch traàn vaø leân aùn moïi toäi loãi choáng laïi söï soáng cuûa anh chò em mình, nhaát laø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát.
4. Thaùnh Turibioâ muoán sang tôùi bôø beân kia trong vieäc ñaøo taïo haøng linh muïc cuûa mình. Ngaøi thaønh laäp chuûng vieän ñaàu tieân theo tinh thaàn haäu coâng ñoàng Triñentinoâ taïi phaàn ñaát naøy cuûa theá giôùi, nhôø ñoù ñaõ khuyeán khích vieäc ñaøo taïo haøng giaùo só baûn xöù. Ngaøi nhaän thaáy vieäc ñi thaêm khaép nôi vaø noùi cuøng moät ngoân ngöõ thì khoâng ñuû: Giaùo hoäi caàn gaày döïng caùc muïc töû ngöôøi ñòa phöông cuûa mình vaø töø ñoù trôû thaønh ngöôøi meï sinh nhieàu con caùi. Ñeå ñaït muïc tieâu naøy, ngaøi baûo veä vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho caùc mestizos (thoå daân lai da traéng) - moät vaán ñeà gaây tranh caõi hoài ñoù - vaø tìm caùch cho moïi ngöôøi thaáy raèng: neáu haøng giaùo só caàn phaûi troåi vöôït trong baát cöù lónh vöïc naøo, thì vì soáng thaùnh thieän chöù khoâng phaûi do nguoàn goác chuûng toäc.[7] Vieäc ñaøo taïo naøy khoâng giôùi haïn trong vieäc hoïc haønh ôû chuûng vieän, maø coøn ñöôïc tieáp tuïc qua nhöõng cuoäc thaêm vieáng muïc vuï khoâng ngöøng cuûa ngaøi. Taïi nhöõng nôi ñeán thaêm, ngaøi coù theå thaáy taän maét "tình traïng caùc linh muïc cuûa mình" vaø noùi cho hoï bieát nhöõng löu yù cuûa mình. Ngöôøi ta thuaät laïi caâu chuyeän vaøo ñeâm Voïng Giaùng sinh, ngöôøi chò gaùi taëng ngaøi moät chieác aùo maëc trong caùc dòp leã. Ngay hoâm ñoù, ngaøi ñi thaêm moät linh muïc, vaø thaáy hoaøn caûnh soáng cuûa vò linh muïc naøy, ngaøi ñaõ laáy chieác aùo vöøa ñöôïc taëng ñem bieáu vò linh muïc.[8] Töøng laøm cha sôû, neân ngaøi hieåu caùc linh muïc cuûa mình. Vò muïc töû coá gaéng ñi thaêm caùc linh muïc, ñoàng haønh, khích leä vaø goùp yù vôùi caùc ngaøi. Ngaøi nhaéc caùc linh muïc nhôù mình laø muïc töû chöù khoâng phaûi ngöôøi troâng coi cöûa haøng, vì vaäy phaûi chaêm soùc vaø baûo veä ñoaøn chieân indios nhö con mình.[9] Ngaøi khoâng ngoài baøn giaáy maø thöïc hieän ñieàu ñoù, neân bieát roõ ñoaøn chieân cuûa mình vaø ñoaøn chieân nhaän ra tieáng ngaøi, ñoù laø tieáng cuûa ngöôøi muïc töû nhaân laønh.
5. Ngaøi muoán sang tôùi bôø beân kia cuûa söï hieäp nhaát. Vôùi moät caùch thöùc ñaùng khaâm phuïc vaø mang tính tieân tri, ngaøi thöïc hieän vieäc môû ra caùc khaû naêng cho nhöõng thaønh phaàn khaùc nhau trong coäng ñoaøn daân Chuùa ñöôïc hieäp thoâng vôùi nhau vaø tham gia vaøo vieäc chung. Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñeà caäp ñeán vieäc naøy khi noùi chuyeän vôùi caùc giaùm muïc Peâru; ngaøi löu yù: "Coâng nghò Lima laàn thöù ba chính laø keát quaû cuûa noã löïc ñoù, ñöôïc thaùnh Turibioâ höôùng daãn, khích leä vaø chæ ñaïo; coâng nghò mang laïi hoa traùi doài daøo laø söï hieäp nhaát trong ñöùc Tin, nhöõng chuaån möïc muïc vuï vaø toå chöùc, vaø quan ñieåm thieát thöïc veà vieäc hoäi nhaäp chaâu Myõ Latinh nhö töøng mong öôùc"[10] Chuùng ta bieát raát roõ söï hieäp nhaát vaø ñoàng thuaän naøy ñaït ñöôïc töø moät boái caûnh caêng thaúng vôùi nhöõng xung ñoät gay gaét. Chuùng ta khoâng theå phuû nhaän nhöõng caêng thaúng vaø khaùc bieät; cuoäc soáng khoâng theå khoâng coù söï xung khaéc. Tuy nhieân chuùng ñoøi hoûi chuùng ta, laø con ngöôøi vaø laø Kitoâ höõu, phaûi ñöông ñaàu vaø ñoái phoù vôùi chuùng. Nhöng ñeå ñoái phoù vôùi chuùng trong tinh thaàn hieäp nhaát, trung thöïc vaø ñoái thoaïi chaân thaønh, maët ñoái maët, thì phaûi löu yù ñöøng rôi vaøo caùm doã laõng queân quaù khöù, hoaëc cöù bò giam caàm trong quaù khöù, thieáu taàm nhìn ñeå xem xeùt nhöõng con ñöôøng daãn ñeán hieäp nhaát vaø hoøa bình. Coâng nghò ñoù laø nguoàn mang laïi söï khích leä trong cuoäc haønh trình cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc chuùng ta, ñeå bieát raèng söï hieäp nhaát luoân chieám öu theá so vôùi xung ñoät.[11] Anh em haõy löu taâm xaây döïng söï hieäp nhaát. Ñöøng giam mình maõi trong nhöõng chia reõ phaùt sinh beø phaùi vaø ngaên caûn ôn goïi cuûa chuùng ta laø trôû neân bí tích hieäp thoâng. Anh em haõy nhôù: söùc thu huùt cuûa Giaùo hoäi tieân khôûi laø nhôø caùc tín höõu yeâu thöông nhau. Ñoù chính laø - hieän taïi vaø mai sau vaãn laø - caùch toát nhaát ñeå Phuùc aâm hoùa.
6. Ñaõ ñeán luùc Thaùnh Turibioâ tôùi beán bôø cuoái cuøng, tôùi mieàn ñaát ngaøi ñaõ neám tröôùc taïi moãi bôø beán ngaøi ñeå laïi sau löng. Nhöng laàn naøy, ngaøi khoâng moät mình rôøi beán. Nhö trong böùc hoïa toâi ñaõ nhaéc ñeán treân ñaây, ngaøi ñi gaëp caùc thaùnh ñöôïc caû moät ñoaøn ngöôøi ñoâng ñaûo vaây quanh. Ngaøi laø vò muïc töû chaát vaøo "tuùi xaùch cuûa mình" caùc teân tuoåi vaø nhöõng göông maët. Hoï laø giaáy thoâng haønh ñöa ngaøi veà trôøi. Toâi khoâng muoán boû qua giai ñieäu cuoái cuøng naøy, giaây phuùt vò muïc töû trao linh hoàn mình cho Thieân Chuùa. Ngaøi ñaõ thöïc hieän ñieàu ñoù giöõa daân mình, roài moät thoå daân taáu leân khuùc saùo chirimía giuùp linh hoàn ngaøi ñöôïc thö thaùi bình an. Thöa anh em, mong sao luùc chuùng ta böôùc vaøo cuoäc haønh trình cuoái cuøng naøy, chuùng ta cuõng ñöôïc nhö vaäy. Chuùng ta haõy xin Chuùa ban cho chuùng ta ñöôïc hoàng phuùc aáy.[12]
Xin anh em ñöøng queân caàu nguyeän cho toâi....
- - - - - - -
[1] Huaán töø taïi cuoäc gaëp caùc Giaùm muïc Peâru (2 thaùng Hai 1985), 3.
[2] x. Pheùp laï cuûa Thaùnh Turibioâ, Vatican Pinacoteca.
[3] JORGE MARIO BERGOGLIO, Baøi giaûng Thaùnh Leã, Aparecida (16 thaùng Naêm 2007).
[4] Toâng huaán Nieàm Vui Tin Möøng, 23.
[5] x. tlñd, 74.
[6] x. ERNESTO ROJAS INGUNZA, El Peruù de los Santos, trong: KATHY PERALES YSLA (ed.), Cinco Santos del Peruù. Vida, obra y tiempo, Lima (2016), 57.
[7] x. JOSEÙANTONIO BENITO RODRÍGUEZ, Santo Toribio de Mogrovejo, in KATHY PERALES YSLA (ed.), Cinco Santos del Peruù. Vida, obra y tiempo, Lima (2016),178.
[8] x. tlñd, 180.
[9] x. JUAN VILLEGAS, Fiel y evangelizador. Santo Toribio de Mogrovejo, patrono de los obisbos de Ameùrica Latina, Montevideo (1984), 22.
[10] Huaán töø taïi cuoäc gaëp caùc Giaùm muïc Peâru (2 thaùng Hai 1985), 3.
[11] x. Toâng huaán Nieàm Vui Tin Möøng, 226-230.
[12] x. JORGE MARIO BERGOGLIO, Baøi giaûng Thaùnh Leã, Aparecida (16 thaùng Naêm 2007).
(Nguoàn: Libreria Editrice Vaticana)
Thaønh Thi chuyeån ngöõ