Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
vôùi caùc Giaùm Muïc Peru
Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi caùc Giaùm Muïc Peru.
Lima (VietCatholic News 21-01-2018) - Taát caû caùc sinh hoaït cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong ngaøy Chuùa Nhaät 21 thaùng Gieâng naêm 2018 ñaõ dieãn ra trong phaïm vi thuû ñoâ Lima.
Ban saùng, Ñöùc Thaùnh Cha chuû söï kinh giôø nhoû vaøo luùc 9h15 vôùi caùc nöõ tu chieâm nieäm ôû Ñeàn Thaùnh Chuùa laøm pheùp laï.
Luùc 10h30, Ñöùc Thaùnh Cha kính vieáng haøi coát caùc thaùnh ngöôøi Peru taïi nhaø thôø chính toøa Lima, roài ngaøi gaëp gôõ caùc Giaùm Muïc Chí Lôïi taïi toøa Toång Giaùm Muïc ñòa phöông, tröôùc khi chuû söï kinh Truyeàn Tin luùc 12h vôùi caùc tín höõu.
Trong dieãn töø vôùi caùc Giaùm Muïc, Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Caùc hieàn huynh Giaùm Muïc thaân meán,
Toâi caùm ôn nhöõng lôøi toát ñeïp Ñöùc Hoàng Y Toång Giaùm Muïc Lima vaø cuõng laø Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc gôûi ñeán toâi ñaïi dieän cho taát caû caùc hieàn huynh hieän dieän nôi ñaây. Toâi ñaõ mong ñôïi ñöôïc ôû ñaây vôùi caùc hieàn huynh. Toâi nhôù laïi vôùi nieàm vui chuyeán thaêm ad-limina naêm ngoaùi cuûa caùc hieàn huynh.
Nhöõng ngaøy toâi traûi qua vôùi caùc hieàn huynh thaät raát laø noàng nhieät vaø ñaùng haøi loøng. Toâi ñaõ coù theå hoïc hoûi vaø traûi nghieäm nhöõng thöïc taïi khaùc nhau hình thaønh neân nhöõng vuøng ñaát naøy vaø coù theå chia seû taän maét nieàm tin cuûa ngöôøi daân thaùnh thieän vaø trung thaønh cuûa Chuùa, ñieàu ñoù laøm cho chuùng ta phaán chaán. Caûm ôn caùc hieàn huynh ñaõ cho toâi cô hoäi "ñuïng chaïm" ñeán nieàm tin cuûa daân Chuùa ñaõ ñöôïc giao phoù cho caùc hieàn huynh.
Chuû ñeà cuûa chuyeán toâng du naøy noùi vôùi chuùng ta veà söï hieäp nhaát vaø hy voïng. Ñaây laø moät chöông trình ñaày thaùch thöùc nhöng thuù vò, laøm chuùng ta nghó ñeán nhöõng thaønh quaû anh huøng cuûa Thaùnh Turibius thaønh Mogrovejo, töøng laø Toång Giaùm Muïc cuûa Toøa naøy vaø cuõng laø quan thaày cuûa caùc giaùm muïc Myõ Latinh, ñoù laø moät göông saùng cuûa moät "ngöôøi xaây döïng tình hieäp nhaát giaùo hoäi", nhö ngöôøi tieàn nhieäm cuûa toâi, laø Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ moâ taû veà ngaøi trong laàn toâng du ñaàu tieân ñeán vuøng ñaát naøy. [1]
Ñieàu ñaùng noùi laø vò thaùnh quan thaày naøy thöôøng ñöôïc moâ taû nhö moät "Moâseâ môùi". Nhö caùc hieàn huynh ñaõ bieát, Vatican coù moät böùc tranh trong ñoù Thaùnh Turibius ñang vöôït qua moät con soâng lôùn, vaø nöôùc môû ra tröôùc maét ngaøi nhö Bieån Ñoû, ñeå ngaøi coù theå ñi ñeán bôø beân kia, nôi moät nhoùm ngöôøi baûn ñòa ñang chôø ñôïi ngaøi. Ñaèng sau Thaùnh Turibius laø moät ñoaøn luõ ñoâng ñaûo, ñaïi dieän cho daân trung tín, nhöõng ngöôøi ñi theo vò muïc töû cuûa hoï trong söù vuï rao giaûng Tin Möøng. [2] Hình aûnh ñeïp naøy coù theå ñoùng vai troø laø moät chieác neo trong suy tö cuûa toâi vôùi caùc hieàn huynh. Thaùnh Turibius, laø ngöôøi ñaøn oâng muoán ñeán bôø beân kia.
Chuùng ta quan saùt ngaøi töø luùc ngaøi chaáp nhaän nhieäm vuï ñeán vuøng ñaát naøy vôùi söù meänh laø moät ngöôøi cha vaø moät muïc töû. Ngaøi boû laïi sau löng söï an toaøn cuûa moâi tröôøng quen thuoäc xung quanh ñeå böôùc vaøo moät vuõ truï hoaøn toaøn môùi, chöa bieát vaø ñaày nhöõng thaùch thöùc. Ngaøi ñaõ tieán ñeán moät vuøng ñaát höùa ñöôïc höôùng daãn bôûi ñöùc tin nhö moät "baûo chöùng cho nhöõng ñieàu mong ñôïi" (Dt 11: 1). Nieàm tin cuûa ngaøi vaø loøng troâng caäy cuûa ngaøi vaøo Chuùa ñaõ thuùc ñaåy ngaøi, vaø suoát caû cuoäc ñôøi coøn laïi cuûa ngaøi, ñeå sang bôø beân kia, nôi chính Chuùa ñang ñôïi ngaøi ôû giöõa ñaùm ñoâng.
1. Ngaøi muoán ñeán bôø beân kia ñeå tìm kieám ngöôøi xa ñaøn chieân vaø laïc loái. Ñeå laøm nhö vaäy, ngaøi phaûi ñeå laïi ñaèng sau söï thoaûi maùi cuûa toøa giaùm muïc vaø doïc ngang treân laõnh thoå ñöôïc uûy thaùc cho ngaøi trong caùc chuyeán vieáng thaêm muïc vuï lieân tuïc; ngaøi ñaõ coá gaéng ñeán thaêm baát cöù nôi naøo caàn ñeán ngaøi, vaø hoï caàn ngaøi bieát ngaàn naøo! Ngaøi ra ngoaøi ñeå gaëp gôõ moïi ngöôøi, theo nhöõng con ñöôøng maø theo lôøi ngöôøi thö kyù cuûa ngaøi, ñöôïc daønh cho deâ hôn laø cho ngöôøi. Thaùnh Turibius ñaõ phaûi ñoái maët vôùi nhöõng thay ñoåi raát nhieàu veà khí haäu vaø ñòa hình, "trong hai möôi hai naêm giaùm muïc cuûa ngaøi, 18 naêm ngaøi ñaõ traûi qua beân ngoaøi thaønh phoá, ba naêm lang thang suoát doïc daøi laõnh thoå cuûa mình" [3] Ngaøi bieát raèng ñaây laø caùch duy nhaát ñeå trôû thaønh moät muïc töû: ñoù laø gaàn guõi vôùi ñaøn chieân cuûa mình, ban phaùt caùc pheùp bí tích, vaø ngaøi thöôøng xuyeân khích leä caùc linh muïc mình laøm nhö vaäy. Ngaøi ñaõ laøm nhö theá khoâng chæ baèng lôøi noùi maø coøn baèng chöùng taù cuûa ngaøi treân tuyeán ñaàu cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng. Theo kieåu ngaøy nay, ta seõ goïi ngaøi laø moät giaùm muïc "ñöôøng phoá". Moät giaùm muïc coù ñoâi giaøy moøn laúng vì lang thang, di haønh lieân tuïc, tieán ra ñeå "rao giaûng Tin Möøng cho taát caû moïi ngöôøi: moïi nôi, moïi luùc, khoâng do döï, mieãn cöôõng; vì nieàm vui cuûa Phuùc AÂm laø daønh cho moïi ngöôøi: khoâng ai coù theå bò loaïi tröø". [4]. Thaùnh Turibius bieát roõ ñieàu naøy bieát laø ngaàn naøo! Khoâng sôï haõi vaø khoâng do döï, ngaøi ñaém mình trong luïc ñòa cuûa chuùng ta ñeå loan baùo tin vui.
2. Ngaøi muoán ñeán bôø beân kia khoâng chæ veà maët ñòa lyù maø coøn veà maët vaên hoaù. Thaønh thöû, ngaøi ñaõ coá gaéng baèng nhieàu caùch khaùc nhau ñeå coù theå truyeàn baù Tin Möøng baèng ngoân ngöõ baûn ñòa. Vôùi Coâng Ñoàng Thöù Ba cuûa Lima, ngaøi ñaõ chuaån bò ñeå caùc saùch giaùo lyù ñöôïc bieân soaïn vaø dòch sang tieáng Quechua vaø Aymara. Ngaøi khuyeán khích haøng giaùo phaåm hoïc ngoân ngöõ cuûa ñaøn chieân cuûa hoï ñeå coù theå ban phaùt caùc bí tích cho hoï theo moät caùch thöùc maø hoï coù theå hieåu ñöôïc. Khi thaêm vaø soáng vôùi daân mình, ngaøi nhaän ra raèng hieän dieän veà theå chaát thoâi thì chöa ñuû, nhöng coøn phaûi hoïc caùch noùi ngoân ngöõ cuûa ngöôøi khaùc, chæ baèng caùch naøy Phuùc AÂm môùi coù theå ñöôïc hieåu vaø laøm rung ñoäng ñöôïc nhöõng con tim. Taàm nhìn naøy caàn thieát cho chuùng ta, laø nhöõng muïc töû cuûa theá kyû 21 naøy, bieát bao! Chuùng ta caàn phaûi hoïc nhöõng ngoân ngöõ hoaøn toaøn môùi chaúng haïn nhö nhöõng ngoân ngöõ thôøi kyõ thuaät soá ñeå hieåu ñöôïc ngoân ngöõ thöïc söï cuûa nhöõng ngöôøi treû, gia ñình, vaø con caùi chuùng ta... Nhö Thaùnh Turibius ñaõ nhaän ra moät caùch roõ raøng, coù maët vaø chieám moät khoaûng khoâng gian thoâi thì khoâng ñuû; chuùng ta phaûi coù khaû naêng taïo ra caùc quy trình trong cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân ñeå ñöùc tin cuûa hoï coù theå baét reã vaø coù yù nghóa ñoái vôùi hoï. Vaø ñeå laøm ñieàu ñoù, chuùng ta phaûi coù theå noùi ñöôïc ngoân ngöõ cuûa hoï. Chuùng ta caàn phaûi ñeán nhöõng nôi coù nhöõng caâu chuyeän vaø moâ hình môùi ñang ñöôïc naûy sinh ñeå mang lôøi Chuùa Gieâsu ñeán taän trung taâm cuûa caùc thaønh phoá vaø caùc daân toäc cuûa chuùng ta. [5] Phuùc aâm hoùa vaên hoaù ñoøi hoûi chuùng ta phaûi ñi vaøo traùi tim cuûa chính neàn vaên hoaù ñoù ñeå noù coù theå ñöôïc chieáu saùng töø beân trong bôûi Tin Möøng.
3. Thaùnh Turibius muoán ñeán bôø beân kia cuûa loøng baùc aùi. Ñoái vôùi vò quan thaày cuûa chuùng ta, khoâng theå coù phuùc aâm hoùa maø khoâng coù nhöõng coâng vieäc baùc aùi. Ngaøi bieát raèng hình thöùc phuùc aâm hoùa toái cao nhaát chính laø moâ hình hoùa söï töï hieán cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ nôi chính cuoäc soáng cuûa chuùng ta, vì tình yeâu ñoái vôùi moïi ngöôøi nam nöõ. Cöù daáu naøy ngöôøi ta nhaän ra ñaâu laø con caùi Thieân Chuùa vaø ñaâu laø con caùi cuûa ma quyû: taát caû nhöõng ai khoâng thöïc haønh coâng lyù thì khoâng ñeán töø Thieân Chuùa, vaø nhöõng ngöôøi khoâng yeâu meán anh chò em cuûa mình cuõng khoâng ñeán töø Thieân Chuùa (xem 1Ga 3:10). Trong nhöõng laàn thaêm vieáng cuûa mình, ngaøi ñaõ coù theå nhìn thaáy nhöõng laïm duïng vaø gaùnh naëng maø caùc daân toäc ñaõ phaûi chòu ñöïng, vaø vì theá vaøo naêm 1585, khoâng chuùt sôï haõi, ngaøi ñaõ ra vaï tuyeät thoâng cho quaän coâng Corregidor mieàn Cajatambo, ñaët mình vaøo vò theá choáng laïi toaøn boä heä thoáng tham nhuõng vaø moät maïng löôùi lôïi nhuaän, "thu huùt veà phía mình söï thuø haèn cuûa bao nhieâu ngöôøi", bao goàm caû vieân Thaùi Thuù [6]. Nhö vaäy, chuùng ta thaáy, ngöôøi muïc töû phaûi bieát raèng lôïi ích sieâu nhieân khoâng bao giôø coù theå ñöôïc taùch rôøi khoûi nhöõng thieän ích vaät chaát, vaø ñaëc bieät laø khi söï lieâm chính vaø phaåm giaù cuûa con ngöôøi gaëp nguy cô. Tính chaát tieân tri trong tinh thaàn cuûa moät giaùm muïc phaûi laø: khoâng sôï toá caùo nhöõng laïm duïng vaø daõ man ñoái vôùi daân cuûa chuùng ta. Baèng caùch naøy, Thaùnh Turibius nhaéc nhôû toaøn theå xaõ hoäi, vaø moãi coäng ñoàng, raèng loøng baùc aùi phaûi luoân ñi keøm vôùi coâng lyù. Vaø raèng khoâng theå coù moät cuoäc phuùc aâm hoaù chaân chính maø khoâng chæ ra vaø toá caùo moïi toäi loãi choáng laïi cuoäc soáng cuûa anh chò em cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi roát nhaát
4. Ngaøi muoán ñeán bôø beân kia trong vieäc ñaøo taïo caùc linh muïc cuûa mình. Ngaøi thaønh laäp chuûng vieän ñaàu tieân sau Coâng Ñoàng Tridentinoâ ôû phaàn ñaát naøy cuûa theá giôùi, nhôø ñoù ngaøi ñaåy maïnh vieäc ñaøo taïo caùc giaùo só ñòa phöông. Ngaøi nhaän ra raèng vieáng thaêm moïi nôi vaø noùi cuøng ngoân ngöõ vôùi ngöôøi daân cuõng chöa ñuû ñaâu: Giaùo Hoäi caàn phaûi nuoâi naáng nhöõng muïc töû ñòa phöông cuûa mình vaø trôû neân moät ngöôøi meï hieàn. Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy, ngaøi baûo veä vieäc truyeàn chöùc linh muïc cho nhöõng thoå daân - laø moät vaán ñeà gaây tranh caõi vaøo thôøi ñieåm ñoù - vaø tìm caùch laøm cho ngöôøi khaùc thaáy raèng neáu caàn phaûi coù söï ña daïng trong haøng giaùo só ôû moïi khu vöïc, thì söï ña daïng aáy phaûi döïa treân söï thaùnh thieän chöù khoâng phaûi laø nguoàn goác chuûng toäc cuûa hoï [7]. Vieäc ñaøo taïo naøy khoâng chæ döøng laïi ôû khuoân vieân caùc chuûng vieän maø coøn ñöôïc tieáp tuïc qua nhöõng chuyeán vieáng thaêm lieân tuïc cuûa ngaøi. ÔÛ ñoù, ngaøi coù theå nhìn thaáy "tình traïng cuûa caùc linh muïc cuûa mình" vaø baøy toû söï quan taâm cuûa ngaøi ñoái vôùi hoï. Chuyeän keå raèng vaøo ñeâm Giaùng sinh, em gaùi ngaøi taëng cho ngaøi moät chieác aùo sô mi ñeå ngaøi coù theå maëc trong dòp leã. Cuøng ngaøy ñoù, ngaøi ñi thaêm moät linh muïc, vaø nhìn thaáy ñieàu kieän soáng cuûa vò linh muïc aáy, ngaøi côûi ngay chieác aùo sô mi môùi tinh vaø taëng cho vò naøy. [8] Ngaøi laø muïc töû bieát ñaøn chieân cuûa mình. Moät muïc töû coá gaéng thaêm hoï, ñoàng haønh vôùi hoï, khuyeán khích hoï vaø khuyeân baûo hoï. Ngaøi nhaéc nhôû caùc linh muïc cuûa mình raèng hoï laø caùc muïc töû, chöù khoâng phaûi ngöôøi baùn haøng, vaø vì vaäy hoï phaûi chaêm soùc vaø baûo veä ngöôøi daân nhö con caùi mình [9]. Tuy nhieân, ngaøi ñaõ khoâng laøm ñieàu naøy töø baøn laøm vieäc, vaø vì theá ngaøi bieát nhöõng con chieân cuûa mình vaø hoï cuõng nhaän ra gioïng noùi cuûa vò muïc töû cuûa hoï.
5. Ngaøi muoán ñeán bôø beân kia cuûa söï hieäp nhaát. Trong moät caùch ñaùng khaâm phuïc vaø ñaày tính tieân tri, ngaøi hoaït ñoäng ñeå môû ra khaû naêng hieäp thoâng vaø döï phaàn giöõa caùc thaønh vieân khaùc nhau cuûa daân Chuùa. Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ nhaéc ñeán ñieàu naøy khi noùi chuyeän vôùi caùc giaùm muïc ôû vuøng ñaát naøy. Ngaøi löu yù raèng: "Coâng Ñoàng thöù ba cuûa Lima laø keát quaû cuûa noã löïc do Thaùnh Turibius höôùng daãn, khuyeán khích vaø chæ ñaïo; noù ñem laïi keát quaû laø moät söï phong phuù tình hieäp nhaát trong ñöùc tin, caùc tieâu chuaån muïc vuï vaø toå chöùc, vaø nhöõng hieåu bieát höõu ích cho söï hoäi nhaäp haèng ñöôïc mong muoán cuûa Myõ Latinh "[10]. Chuùng ta bieát raát roõ raèng tình hieäp nhaát vaø söï ñoàng thuaän naøy ñaõ ngoi leân ñöôïc töø nhöõng caêng thaúng vaø xung ñoät. Chuùng ta khoâng theå phuû nhaän nhöõng caêng thaúng vaø khaùc bieät; cuoäc soáng khoâng theå khoâng coù xung ñoät. Tuy nhieân, chuùng ñoøi hoûi chuùng ta, neáu chuùng ta laø nhöõng ngöôøi ñaøn oâng vaø nhöõng Kitoâ höõu, phaûi daùm ñoái maët vôùi chuùng vaø ñoái phoù vôùi chuùng. Nhöng phaûi ñoái phoù vôùi chuùng trong tinh thaàn lieân ñôùi, ñoái thoaïi chaân thaønh vaø thaúng thaén, maët ñoái maët, caån thaän ñeå khoâng bò caùm doã ñeå lôø ñi quaù khöù, hoaëc giam haõm mình trong quaù khöù, thieáu taàm nhìn ñeå coù theå phaân ñònh ñöôïc ñaâu laø nhöõng neûo ñöôøng hieäp nhaát vaø hoøa bình. Moät nguoàn ñoäng vieân, trong cuoäc haønh trình cuûa chuùng ta nhö laø moät Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, ñoù laø bieát raèng söï hieäp nhaát seõ luoân luoân chieám öu theá hôn [11] Caùc hieàn huynh thaân meán, haõy hoaït ñoäng cho tình hieäp nhaát. Khoâng neân cöù maõi laø nhöõng tuø nhaân cuûa nhöõng chia reõ ñang taïo ra nhöõng beø phaùi vaø caûn trôû ôn goïi cuûa chuùng ta laø trôû neân moät bí tích hieäp thoâng. Haõy nhôù raèng: ñieàu thu huùt cuûa Giaùo Hoäi tieân khôûi chính laø caùc Kitoâ höõu yeâu thöông nhau. Ñoù laø - vaø luoân luoân laø - caùch toát nhaát ñeå loan baùo Tin Möøng.
6. Ñaõ ñeán luùc Thaùnh Turibius leân bôø cuoái cuøng, ñeán vuøng ñaát maø ngaøi ñaõ nhieàu laàn neám tröôùc treân taát caû caùc bôø bieån maø ngaøi ñaõ boû laïi sau löng. Laàn naøy, tuy nhieân, ngaøi khoâng coâ ñôn. Nhö trong böùc tranh maø toâi ñaõ ñeà caäp tröôùc ñaây, ngaøi ñaõ ñi gaëp caùc thaùnh bao quanh bôûi moät ñoaøn luõ thaät ñoâng ñaûo. Ngaøi laø moät muïc töû chaát ñaày "tuùi xaùch cuûa mình" vôùi nhöõng teân vaø khuoân maët. Hoï laø hoä chieáu cuûa ngaøi ñeå leân trôøi. Toâi khoâng muoán vöôït qua giai ñieäu cuoái cuøng naøy, laø thôøi ñieåm khi vò muïc töû trao phoù linh hoàn mình cho Chuùa. Ngaøi ñaõ ra ñi giöõa daân mình, vaø moät ngöôøi baûn xöù ñaõ haùt moät baøi haùt baèng chieác tuø vaø cuûa mình ñeå linh hoàn ngöôøi muïc töû cuûa anh caûm thaáy bình an. Caùc anh em, xin cho khi chuùng ta thöïc hieän cuoäc haønh trình cuoái cuøng naøy cuûa mình, chuùng ta cuõng coù theå coù cuøng traûi nghieäm naøy. Chuùng ta haõy caàu xin Chuùa ban cho chuùng ta ñieàu naøy [12]
Vaø xin ñöøng queân caàu nguyeän cho toâi.
- - - - -
[1] Dieãn töø tröôùc caùc Giaùm muïc Peru (2 thaùng 2 naêm 1985), ñoaïn 3.
[2] x. Pheùp laï cuûa Thaùnh Turibius, Vatican Pinacoteca.
[3] Ñöùc Hoàng Y Jorge Mario Bergoglio, Baøi giaûng Thaùnh Leã, Aparecida (16 thaùng 5 naêm 2007).
[4] Toâng huaán Nieàm Vui Tin Möøng, soá 23.
[5] X. thöôïng daãn., 74.
[6] x. Ernesto Rojas Ingunza, El Peruù de los Santos, Kathy Perales Ysla (bieân soaïn), Cinco Santos del Peruù. Vida, obra y tiempo, Lima (2016), 57.
[7] x. Joseùantonio Benito Rodríguez, Santo Toribio de Mogrovejo, Kathy Perales Ysla (ed.), Cinco Santos del Peruù. Vida, obra y tiempo, Lima (2016), 178.
[8] x. thöôïng daãn, 180.
J.B. Ñaëng Minh An dòch