Ngaøy cuoái cuøng cuûa
Ñöùc Phanxicoâ taïi Chile
Tin ghi nhanh cuûa A.P. veà ngaøy cuoái cuøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Chile.
Chile (VietCatholic News 18-01-2018) Hoâm ngaøy, 18 thaùng 1 naêm 2018, ngaøy cuoái cuøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Chile vaø cuõng laø ngaøy ñaàu tieân ngaøi ñaët chaân leân Peru, Haõng Tin Associated Press ñaùnh ñi baûn tin ghi theo giôø ñòa phöông caùc sinh hoaït chính cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng:
10:15 giôø saùng
Moät nhaø nguyeän nhoû ôû mieàn nam Peru ñaõ bò moät traän hoûa hoaïn nhoû trong ñieàu caùc giôùi chöùc Giaùo Hoäi tin laø haønh vi phaù hoaïi cuoái cuøng caùc cô sôû toân giaùo nhaân chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi vuøng naøy.
Caùc vieân chöùc tuaàn tra taïi thaønh phoá Arequipa khaùm phaù thaáy cöûa chính cuûa nhaø nguyeän boác chaùy khoaûng luùc 3:40 giôø saùng vaø ñaõ nhanh choùng giaäp taét ngoïn löûa.
Chieác cöûa bò chaùy ñen, nhöng khoâng coù phaàn naøo khaùc cuûa toøa nhaø bò hö haïi.
Caùc nhaø chöùc traùch ñang ñieàu tra nguyeân nhaân cuûa vuï chaùy. Lyù thuyeát sô khôûi laø moät ai ñoù ñaõ neùm cuøi gieû taåm daàu vaøo ngoâi nhaø nguyeän.
Bieán coá treân xaåy ra chæ maáy giôø tröôùc khi Ñöùc Phanxicoâ tôùi Peru vaøo chieàu thöù Naêm töø laân bang Chile.
Möôøi moät bom löûa ñaõ gaây thieät haïi vaø trong moät soá vuï coøn thieâu ruïi caùc nhaø thôø ôû Chile trong maáy ngaøy gaàn ñaây.
10:40 giôø saùng
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vöøa cöû haønh ñaùm cöôùi ñaàu tieân do 1 vò giaùo hoaøng chuû söï treân maùy bay ñang bay; ngaøi chuû söï leã cöôùi cho hai tieáp vieân phi haønh cuûa haõng maùy bay Chile treân chuyeán bay ra khoûi Santiago.
Coâ daâu Paola Podest vaø chuù reå Carlos Ciuffardi noùi "con coù" (I Will) vaøo saùng thöù Naêm sau khi trình vôùi Ñöùc Thaùnh Cha laø hoï môùi chæ cöôùi nhau naêm 2011 theo daân luaät. Tuy nhieân, hoï cho bieát vì traän ñoäng ñaát ôû Chile naêm 2010, neân hoï chöa theå laøm ñaùm cöôùi trong nhaø thôø.
Ñöùc Phanxicoâ beøn ñeà nghò hai tieáp vieân phi haønh cuûa LATAM treân chuyeán bay tôùi thaønh phoá phía baéc Iquique laøm ñaùm cöôùi, vaø hoï saün sang tuaân theo. Vò chuû tòch Haõng Maùy Bay ñaõ ñöùng laøm nhaân chöùng cho hoï.
Ciuffardi noùi vôùi caùc nhaø baùo treân chieác maùy bay Airbus 321 raèng Ñöùc Phanxicoâ noùi vôùi anh ñaây laø moät chuyeän "lòch söû" vaø chöa coù vò giaùo hoaøng naøo ñaõ laøm leã thaønh hoân cho moät caëp vôï choàng treân maùy bay caû.
11:55 giôø saùng
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang thuùc giuïc ngöôøi Chile ôû thaønh phoá caûng tieáp tuïc chaøo ñoùn ngöôøi di daân khi con soá nhöõng ngöôøi naøy ñang gia taêng.
Ñöùc Phanxicoâ ñöa ra lôøi keâu goïi treân trong baøi giaûng leã ôû Iquique, moät thaønh phoá ñang muïc kích laøn soùng di daân aøo aït keùo tôùi töø moät soá quoác gia. Hoï ñeán nhanh quaù khieán hieän nay coù hôn 20 khu oå chuoät daønh cho di daân.
Nhaân dòp naøy, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng: "laõnh thoå naøy laø laõnh thoå cuûa caùc giaác mô, nhöng ta haõy coá gaéng baûo ñaûm ñeå noù tieáp tuïc laø laõnh thoå hieáu khaùch."
Theo Lieân Hieäp Quoác vaø caùc soá thoáng keâ cuûa Giaùo Hoäi, Chile coù tyû leä gia taêng di daân haøng naêm nhanh nhaát so vôùi baát cöù quoác gia naøo cuûa Chaâu Myõ La Tinh trong khoaûng thôøi gian töø 2010 tôùi 2015.
Nhieàu ngöôøi môùi tôùi laø ngöôøi Haiti; hoï thöôøng gaëp trôû ngaïi veà ngoân ngöõ neân khoù tìm ñöôïc vieäc laøm.
Chile chöa coù thöù phaûn khaùng choáng di daân nhö ôû Hoa Kyø vaø AÂu Chaâu, nhöng chính phuû saép nhaäm chöùc cuûa Toång Thoáng Sebastian Pinera höùa heïn seõ kieåm soaùt gaét gao.
1:35 giôø chieàu
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang goïi laø "noùi haønh" caùc lôøi toá caùo cho raèng moät vò giaùm muïc Chile bieát caùc haønh vi nhöng che ñaäy chuùng cho moät linh muïc aáu daâm tai tieáng nhaát nöôùc.
Ñaàu tuaàn naøy, ngaøi gaëp caùc naïn nhaân bò laïm duïng vaø xin ngöôøi Chile tha thöù vì haønh vi cuûa moät soá linh muïc.
Nhöng Ñöùc Phanxicoâ voán bò chæ trích naëng neà vì quyeát ñònh naêm 2015 cuûa ngaøi boå nhieäm Ñöùc Cha Juan Barros laøm giaùm muïc thaønh phoá Osorno ôû phía nam. Ñöùc Cha Barros voán ñöôïc Cha Fernando Karadima huaán luyeän, ngöôøi maø naêm 2011 bò Vatican keát toäi laïm duïng tình duïc vò thaønh nieân caû haøng chuïc naêm.
Hoâm thöù Naêm, ñöôïc hoûi veà vuï naøy, Ñöùc Phanxicoâ traû lôøi: "khoâng heà coù ñeán moät maûnh chöùng côù (choáng laïi Ñöùc Cha Barros). Taát caû ñeàu laø noùi haønh."
Lôøi beânh vöïc treân traùi ngöôïc haún vôùi caùc nhaän ñònh cuûa ngaøi veà vuï naøy trong moät laù thö vieát naêm 2015 maø Haõng Associated Press ñaõ nhaän ñöôïc vaø cho phoå bieán tuaàn roài.
Trong laù thö treân, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng ngaøi coù xem xeùt vieäc yeâu caàu Ñöùc Cha Barros vaø hai vò giaùm muïc bò toá caùo laø bieát caùc laïm duïng cuûa Cha Karadima töø chöùc vaø cho caùc ngaøi nghæ moät naêm. Nhöng cuoái cuøng, ngaøi khoâng laøm nhö döï tính.
2:00 giôø chieàu
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ra leänh cho ñoaøn xe döøng laïi ñeå xem chuyeän gì xaåy ra cho moät nöõ caûnh saùt vieân bò rôùt khoûi löng ngöïa.
Ngaøi xuoáng khoûi giaùo hoaøng xa sau khi cöû haønh Thaùnh Leã taïi Iquique ñeå hoûi thaêm vieân caûnh saùt coù nhieäm vuï ñöùng gaùc khi ñoaøn xe cuûa Ñöùc Phanxicoâ chaïy qua.
Con ngöïa loàng leân döõ doäi khi ñoaøn xe tôùi gaàn vaø vieân caûnh saùt rôùt xuoáng ñaát töø phía sau. Ñöùc Phanxicoâ ñöùng beân ngöôøi nöõ caûnh saùt cho tôùi khi xe cöùu thöông mang caùng tôùi vaø ñöa naøng ñi, tröôùc khi ngaøi trôû laïi xe tieáp tuïc ñi.
Toøa Thaùnh noùi raèng ngöôøi nöõ caûnh saùt vaãn coøn tænh taùo "vaø nhaän ñöôïc caùc lôøi an uûi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha."
3:30 giôø chieàu
Caùc nhaø chöùc traùch ôû Peru cho hay hoï seõ khoâng cho pheùp caùc cuoäc bieåu tình ôû ñöôøng phoá trong chuyeán vieáng thaêm 4 ngaøy cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ taïi nöôùc naøy.
Nöõ phaùt ngoân vieân cuûa Caûnh Saùt, Veronica Marquez, cho hay caùc vieân chöùc seõ khoâng cho pheùp caùc cuoäc bieåu tình vì vieäc naøy "aûnh höôûng tôùi hình aûnh ñaát nöôùc."
Taïi Peru, ngöôøi phaûn ñoái phaûi coù pheùp môùi ñöôïc bieåu tình.
Hoâm thöù Tö, moät nhoùm nhoû phuï nöõ ñaõ toå chöùc moät cuoäc bieåu tình côûi traàn ngay tröôùc nhaø thôø chính toøa Lima, thuû ñoâ Peru. Hoï mang bieåu ngöõ toá caùo Ñöùc Phanxicoâ che chôû caùc keû aáu daâm.
Cuoán video ñöôïc chia seû treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi cho thaáy caùc vieân chöùc ñang maïnh meõ haï bieåu ngöõ xuoáng vaø giaûi taùn caùc phuï nöõ.
Gaàn ñaây, Toøa Thaùnh ñaõ tieáp quaûn moät phong traøo giaùo daân Coâng Giaùo coù truï sôû ôû Peru vì vò saùng laäp ra noù bò toá caùo laïm duïng caùc thaønh vieân cuûa noù veà tình duïc vaø taâm lyù.
Ñöùc Phanxicoâ seõ töø Chile qua Peru xeá chieàu hoâm nay.
4:25 giôø chieàu
Ñaøn oâng, phuï nöõ vaø treû em töø caùc coäng ñoàng baûn ñòa ôû Peru ñang baêng qua nhöõng con ñöôøng moøn daøi cuûa Amazon ñeå gaëp Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khi ngaøi vieáng thaêm ñaát nöôùc naøy.
Puerto Maldonado laø moät thaønh phoá röøng nhieät ñôùi aåm thaáp thöôøng ñöôïc söû duïng nhö laø moät ñieåm ñeå nhaûy tôùi caùc vuøng saâu hôn vaø xa hôn cuûa Amazon. Nhieàu ngöôøi nhö Cesar Yojaje ñi baèng thuyeàn ñeå tôùi nôi, trong khi nhöõng ngöôøi khaùc tôùi treân nhöõng chieác xe taûi vaø vaøi ngöôøi baèng maùy bay. Yojaje noùi raèng oâng hy voïng Ñöùc Giaùo Hoaøng ñoùng vai trung gian giöõa caùc nhoùm baûn ñòa vaø nhaø nöôùc trong vieäc hoï tìm caùch ñöôïc caáp quyeàn söû duïng ñaát ñai chính thöùc.
Hôn 50 nhoùm saéc toäc soáng ôû vuøng Amazon cuûa Peru, trong nhöõng naêm gaàn ñaây töøng bò caùc cuoäc khai moû baát hôïp phaùp phaù hoaïi heä sinh thaùi deã bò thöông toån. Vaøi ngaøn ngöôøi baûn ñòa mong ñöôïc chaøo ñoùn Ñöùc Phanxicoâ taïi Puerto Maldonado vaøo hoâm thöù Saùu, nôi ngaøi döï kieán seõ nhaéc laïi vieäc ngaøi thuùc ñaåy phaûi baûo veä Amazon.
5:00 giôø chieàu.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang treân ñöôøng tôùi Peru sau khi keát thuùc chuyeán vieáng thaêm Chile.
Trong khi ôû Chile, Ñöùc Phanxicoâ xin tha thöù vì caùc vuï laïm duïng bôûi moät soá linh muïc vaø ñaõ gaëp gôõ nhöõng ngöôøi soáng soùt. Ngaøi cuõng gaëp caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoàng baûn ñòa Mapuche ôû phía nam, keâu goïi hoï xa traùnh baïo löïc chính trò vaø keâu goïi chính phuû Chile hôïp taùc toát hôn vôùi caùc daân toäc baûn ñòa.
Thaønh phoá Iquique ôû phía baéc laø ñieåm döøng chaân cuoái cuøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ tröôùc khi qua Peru. Taïi ñoù, ngaøi yeâu caàu ngöôøi Chile tieáp tuïc chaøo ñoùn caùc ngöôøi nhaäp cö duø daân soá di cö ñaõ gia taêng ñaùng keå.
Moät trong nhöõng khoaûnh khaéc ñaùng nhôù nhaát cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø ñaõ chuû söï cuoäc keát hoân cuûa moät caëp vôï choàng tieáp vieân phi haønh hoâm thöù Naêm trong chuyeán bay töø Santiago ñeán Iquique.
Ñöùc Phanxicoâ cuõng phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng lôøi chæ trích vì quyeát ñònh naêm 2015 cuûa ngaøi trong vieäc cöû nhieäm moät vò giaùm muïc töøng laøm vieäc chaët cheõ vôùi linh muïc aáu daâm bò keát toäi laø Fernando Karadima.
Hoâm thöù Naêm, Ñöùc Phanxicoâ cho bieát khoâng coù baèng chöùng naøo chöùng minh Ñöùc Cha Juan Barros bieát nhöõng gì Cha Karadima laøm.
Nhöõng nhaän xeùt treân coù theå caøng laøm ngöôøi ta chæ trích nhieàu hôn.
5:40 chieàu
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ haï caùnh xuoáng Peru trong chuyeán ñi boán ngaøy, moät chuyeán ñi seõ ñöa ngaøi tôùi röøng Amazon noùng böùc ñeå gaëp gôõ caùc coäng ñoàng baûn ñòa vaø ñaët ngaøi tröïc dieän vôùi moät vò toång thoáng xuyùt nöõa bò ñaøn haëc hoài thaùng Möôøi Hai.
Ñöùc Phanxicoâ ñeán Lima vaøo chieàu thöù Naêm sau khi keát thuùc chuyeán ñi Chile.
Ngaøi seõ gaëp caùc nhoùm ngöôøi baûn ñòa vuøng Amazon, nhöõng ngöôøi ñang hy voïng ngaøi seõ keâu goïi nhaø nöôùc caáp quyeàn söû duïng ñaát ñai chính thöùc vaø khuyeán khích chính phuû hoã trôï vieäc doïn saïch caùc con soâng vaø ñaát ñai bò hö haïi do vieäc ñaøo moû vaø phaù röøng baát hôïp phaùp gaây ra.
Ngaøi cuõng döï kieán seõ noùi chuyeän vôùi Toång thoáng Pedro Pablo Kuczynski, ngöôøi ñaõ gaây ra caùc cuoäc bieåu tình treân toaøn quoác vaøo thaùng 12 sau khi aân xaù cho ngöôøi cöïu huøng Peru laø Alberto Fujimori. Vieäc aân xaù naøy môû laïi caùc veát thöông cuûa moät chöông ñaãm maùu trong lòch söû Peru.
Vuõ Vaên An