Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ toâng du Chileâ:

Thaùnh leã taïi phi tröôøng Maquehue

Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ toâng du Chileâ: Thaùnh leã taïi phi tröôøng Maquehue.

"Trôû neân nhöõng ngöôøi kieán taïo söï hieäp nhaát".

Maquehue (WHÑ 19-01-2018) - Saùng 17 thaùng 01 naêm 2018, theo chöông trình toâng du Chileâ, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñeán phi tröôøng Maquehue, thuoäc thaønh phoá Temuco, mieàn nam Chileâ.

Thaønh phoá Temuco laø thuû phuû tænh Cautín, thuoäc vuøng Araucanía, caùch thuû ñoâ Santiago 683 km veà phía nam.

Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ môøi goïi moïi ngöôøi tham döï Thaùnh leã haõy cuøng ngaøi: "caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñaõ chòu ñau khoå ñeán cheát, vaø cho nhöõng ai ñang haèng ngaøy gaùnh chòu nhieàu loaïi baát coâng".

Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi giaûng trong Thaùnh leã cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.

* * *

"Mari, Mari" [Chaøo taát caû anh chò em!]

"Kume tunngn ta niemun" ["Bình an cuûa Chuùa haèng ôû cuøng anh chò em!" (Lc 24,36)]

Toâi caûm taï Chuùa ñaõ cho toâi ñöôïc ñeán thaêm vuøng Araucanía tuyeät ñeïp naøy cuûa chaâu luïc chuùng ta. Vuøng ñaát naøy ñöôïc Ñaáng Taïo hoùa ban cho nhöõng caùnh ñoàng bao la baùt ngaùt, xanh toát phì nhieâu, nhöõng caùnh röøng caây baùch taùn araucaria ñaày aán töôïng - gôïi höùng cho nöõ só Gabriela Mistral vieát baøi "tuïng ca" thöù naêm veà mieàn ñaát naøy cuûa Chileâ [1] - cuøng nhöõng ngoïn nuùi löûa tuyeát phuû huøng vó, nhöõng soâng hoà ñaày söùc soáng. Phong caûnh naøy naâng loøng chuùng ta leân vôùi Chuùa, vaø deã daøng nhaän ra baøn tay cuûa Ngaøi nôi moãi thuï taïo. Nhieàu theá heä nam nöõ ñaõ ñem loøng tri aân noàng thaém meán yeâu maûnh ñaát naøy. Ñeán ñaây toâi muoán döøng laïi ñeå ñaëc bieät chaøo thaêm anh chò em thuoäc saéc daân Mapuche, cuõng nhö caùc saéc daân baûn ñòa khaùc cö nguï treân mieàn ñaát phöông nam naøy: caùc anh chò em Rapanui (thuoäc Ñaûo Ñoâng), Aymara, Quechua vaø Atacamenos, vaø nhieàu saéc daân khaùc.

Döôùi maét cuûa ngöôøi ñi du lòch, mieàn ñaát naøy seõ khieán chuùng ta ngaây ngaát khi ñi qua, coøn neáu aùp tai xuoáng ñaát, chuùng ta seõ nghe ñaát haùt raèng: "Arauco mang noãi buoàn khoâng theå cöù laëng thinh, nhöõng baát coâng löu cöõu bao ñôøi ai ai cuõng thaáy".[2]

Trong nieàm tri aân maûnh ñaát vaø con ngöôøi ôû ñaây, ñoàng thôøi thaám thía noãi buoàn ñau thoáng khoå, chuùng ta cuøng daâng Thaùnh leã naøy. Chuùng ta cöû haønh ngay taïi phi tröôøng Maquehue naøy, laø nôi töøng dieãn ra nhöõng vuï vi phaïm nhaân quyeàn nghieâm troïng. Chuùng ta daâng Thaùnh leã naøy caàu nguyeän cho nhöõng ai ñaõ chòu ñau khoå ñeán cheát, vaø nhöõng ai ñang haèng ngaøy gaùnh nguyeän cho nhöõng ai ñaõ chòu ñau khoå ñeán cheát, nhöõng aira nhöõng vuï vi phaïm nhaân quyeàn nghieâm troïng. Chuùng ta daâng thaùnh leã n chòu nhieàu loaïi baát coâng.

Trong baøi Tin Möøng chuùng ta vöøa nghe, Chuùa Gieâsu thöa vôùi Chuùa Cha "xin cho hoï taát caû ñöôïc neân moät" (Ga 17,21). Trong giaây phuùt quan troïng cuûa ñôøi mình, Ngöôøi döøng laïi ñeå naøi xin ôn hieäp nhaát. Töø ñaùy loøng, Ngöôøi bieát moät trong nhöõng moái ñe doaï lôùn nhaát ñoái vôùi caùc moân ñeä vaø taát caû nhaân loaïi laø söï chia reõ, ñoái ñaàu, vaø aùp böùc. Seõ coøn phaûi rôi bieát bao nöôùc maét! Hoâm nay chuùng ta muoán döïa vaøo lôøi caàu nguyeän naøy cuûa Chuùa Gieâsu, cuøng Ngöôøi böôùc vaøo khu vöôøn buoàn thaûm naøy vôùi nhöõng noãi buoàn phieàn cuûa chuùng ta, ñeå cuøng vôùi Chuùa Gieâsu naøi xin Chuùa Cha cho chuùng ta cuõng ñöôïc neân moät. Mong sao chuùng ta ñöøng rôi vaøo caûnh ñoái ñaàu vaø chia reõ.

Söï hieäp nhaát Chuùa Gieâsu khaån caàu laø ôn chuùng ta khoâng ngöøng naøi xin Chuùa ban, ñeå ñaát nöôùc vaø theá heä con chaùu treân maûnh ñaát naøy soáng trong an laønh. Chuùng ta caàn ñeà phoøng nhöõng caùm doã coù theå xaûy ñeán vaø "laøm hoûng goác reã" cuûa hoàng aân Chuùa muoán ban cho chuùng ta, vaø qua ñoù Chuùa môøi goïi chuùng ta haõy ñaûm nhaän vai troø ñích thöïc trong lòch söû.

1. Nhöõng ñoàng nghóa sai laïc

Moät trong nhöõng caùm doã chính chuùng ta caàn choáng laïi laø nhaàm laãn giöõa hieäp nhaát vaø ñoàng nhaát. Chuùa Gieâsu khoâng xin Chuùa Cha ban cho taát caû ñöôïc neân baèng nhau, gioáng nhau, vì hieäp nhaát khoâng coù nghóa laø voâ hieäu hoùa hoaëc phôùt lôø nhöõng khaùc bieät. Hieäp nhaát khoâng phaûi laø ñoàng hoùa hoaëc baét phaûi hoøa nhaäp; khoâng phaûi laø mua laáy söï haøi hoøa vôùi caùi giaù laø gaït moät soá ngöôøi ra ngoaøi leà. Ñaát nöôùc ñöôïc giaøu coù laø nhôø moãi thaønh vieân bieát chia seû söï khoân ngoan cuûa mình cho caùc thaønh vieân khaùc. Hieäp nhaát khoâng phaûi laø söï ñoàng daïng cöùng nhaéc do keû maïnh aùp ñaët, hoaëc kyø thò khoâng nhìn thaáy caùi toát nôi ngöôøi khaùc. Söï hieäp nhaát Chuùa Gieâsu muoán mang laïi chính laø bieát nhaän ra moãi daân toäc vaø moãi neàn vaên hoùa ñeàu ñöôïc môøi goïi ñoùng goùp vaøo maûnh ñaát hoàng aân naøy. Hieäp nhaát laø hoøa giaûi nhöõng khaùc bieät, neân khoâng ñöôïc pheùp nhaân danh hieäp nhaát ñeå hôïp phaùp hoùa nhöõng baát coâng cuûa moïi caù nhaân hoaëc coäng ñoàng. Chuùng ta caàn söï giaøu coù do moãi saéc daân mang laïi, vaø phaûi gaït qua moät beân thöù lyù luaän phaân bieät thaáp cao giöõa nhöõng neàn vaên hoùa. Ñeå laøm ra taám aùo choaøng "chamal" tuyeät ñeïp, ngöôøi thôï deät phaûi bieát ngheä thuaät pha troän caùc chaát lieäu vaø maøu saéc, toán nhieàu giôø cho töøng yeáu toá vaø töøng coâng ñoaïn. Maùy moùc cuõng deät ñöôïc "chamal", nhöng ai cuõng coù theå nhaän ra ngay taám vaûi aáy ñöôïc deät baèng maùy. Ngheä thuaät xaây döïng söï hieäp nhaát ñoøi phaûi coù nhöõng ngöôøi thôï ñích thöïc, bieát caùch laøm theá naøo haøi hoøa nhöõng dò bieät khi 'thieát keá" nhöõng thaønh phoá, ñöôøng saù, quaûng tröôøng vaø caûnh quan thieân nhieân. Noù khoâng phaûi laø "ngheä thuaät baøn giaáy", hoaëc giaáy tôø haønh chaùnh; maø laø moät taùc phaåm ñoøi hoûi söï laéng nghe vaø thaáu hieåu. Ñoù laø nguoàn sinh ra veû ñeïp cuûa söï hieäp nhaát, coù theå choáng choïi vôùi thôøi gian ñang baøo moøn vaø baõo toá aäp ñeán.

Söï hieäp nhaát maø ngöôøi daân chuùng ta ñang caàn ñoøi chuùng ta phaûi bieát laéng nghe nhau, nhöng quan troïng hôn caû laø bieát toân troïng nhau. "Khoâng chæ laø noùi toát veà ngöôøi khaùc, maø coøn phaûi bieát gaët haùi nhöõng gì ñaõ ñöïôc Thaàn Khí gieo nôi hoï".[3] Nhö theá seõ môû ñöôøng cho chuùng ta ñi tôùi tình lieân ñôùi, chaát lieäu deät neân söï hieäp nhaát, chaát lieäu xaây döïng lòch söû. Vôùi tình lieân ñôùi naøy, chuùng ta coù theå noùi leân raèng: chuùng toâi caàn coù nhau, vaø caàn coù nhöõng khaùc bieät cuûa nhau, ñeå ñaát nöôùc naøy maõi maõi xinh ñeïp! Ñoù khoâng chæ laø khí giôùi cuûa chuùng ta choáng laïi "söï phaù truïi röøng" hy voïng, maø laø lyù do khieán chuùng ta caàu nguyeän: Laïy Chuùa, xin laøm cho chuùng con trôû neân nhöõng ngöôøi kieán taïo söï hieäp nhaát.

2. Khí giôùi cuûa hieäp nhaát

Neáu hieäp nhaát ñöïôc xaây treân neàn cuûa loøng töï troïng vaø tình lieân ñôùi, thì chuùng ta khoâng theå chaáp nhaän baát kyø caùch thöùc naøo ñeå ñaït ñeán hieäp nhaát. Coù hai thöù baïo löïc, thay vì ñöa ñeán hieäp nhaát vaø hoøa giaûi, thì laïi ñe doïa chuùng. Thöù nhaát, chuùng ta phaûi löu yù ñeán nhöõng hieäp öôùc "ñeïp ñeõ" maø chaúng bao giôø thöïc hieän. Lôøi leõ hay ho, keá hoaïch tæ mæ - keå ra thì cuõng caàn - nhöng neáu khoâng ñöa ra thöïc hieän, thì keát cuïc gioáng nhö "baøn tay vieát, khuyûu tay xoùa". Ñoù laø moät thöù baïo löïc, vì noù laøm thui choät nieàm hy voïng.

Thöù hai, chuùng ta phaûi nhaán maïnh raèng neàn vaên hoùa toân troïng nhau khoâng theå döïa treân haønh ñoäng baïo löïc vaø huûy dieät, ñöa ñeán laáy ñi maïng soáng con ngöôøi. Ngöôøi ta khoâng theå keâu goïi ngöôøi khaùc nhìn nhaän mình baèng caùch chính mình laïi ñi tieâu dieät ngöôøi khaùc, nhö vaäy chæ ñöa ñeán baïo löïc vaø chia reõ. Baïo löïc sinh ra baïo löïc, huûy dieät caøng laøm tan raõ vaø chia reõ theâm. Cuoái cuøng baïo löïc khieán cho ñoäng cô ñuùng ñaén nhaát trôû thaønh söï doái traù. Ñoù laø lyù do khieán chuùng ta phaûi "noùi khoâng vôùi baïo löïc huûy dieät" duø vôùi hình thöùc naøo ñi nöõa.

Hai caùch tieáp caän naøy töïa nhö dung nham nuùi löûa traøn ra ñoát chaùy moïi thöù, chæ ñeå laïi caèn coãi hoang vu. Nhö vaäy chuùng ta haõy tìm kieám con ñöôøng baát baïo ñoäng tích cöïc, "nhö moät phong caùch chính trò kieán taïo hoøa bình".[4] Chuùng ta haõy tìm kieám, vaø ñöøng bao giôø meät moûi kieám tìm, ñoái thoaïi vì söï hieäp nhaát. Ñoù laø lyù do khieán chuùng ta thoát leân: Laïy Chuùa, xin laøm cho chuùng con trôû neân nhöõng ngöôøi kieán taïo söï hieäp nhaát cuûa Chuùa.

Taát caû chuùng ta, trong moät möùc ñoä nhaát ñònh, ñeàu laø ngöôøi cuûa ñaát (x. St 2,7). Taát caû chuùng ta ñeàu ñöôïc môøi goïi "soáng toát laønh" (Kume Mongen), nhö minh trieát cuûa toå tieân ngöôøi Mapuche nhaéc chuùng ta nhôù. Ñöôøng ñi coøn xa bieát bao, vaø coøn bieát bao ñieàu chuùng ta phaûi hoïc! Kume Mongen, moät nieàm khao khaùt saâu xa khoâng nhöõng traøo voït töø traùi tim chuùng ta, maø con vang leân nhö moät teân keâu, nhö moät khuùc haùt trong moïi thuï taïo. Chính vì theá, thöa anh chò em, vì con caùi cuûa traùi ñaát naøy, chuùng ta haõy cuøng vôùi Chuùa Gieâsu naøi xin Chuùa Cha: Xin cho caû chuùng nöõa cuõng ñöôïc neân moät; xin laøm cho chuùng con trôû neân nhöõng ngöôøi kieán taïo söï hieäp nhaát.

- - - - - - -

[1] GABRIELA MISTRAL, Elogios de la tierra de Chile

[2] VIOLETA PARRA, Arauco tiena una pena

[3] Toâng huaán Evangelii Gaudium, 246

[4] Söù ñieäp Ngaøy Hoøa bình Theá giôùi 2017

(Nguoàn: Libreria Editrice Vaticana)

Thaønh Thi chuyeån ngöõ

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page