Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
tröôùc toång thoáng, chính quyeàn daân söï Chí Lôïi
vaø ngoaïi giao ñoaøn
Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha tröôùc toång thoáng, chính quyeàn daân söï Chí Lôïi vaø ngoaïi giao ñoaøn.
Santiago (VietCatholic News 16-01-2018) - Taát caû caùc sinh hoaït cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong ngaøy thöù Ba dieãn ra trong phaïm vi thuû ñoâ Santiago. Ban saùng, sau thaùnh leã saùng taïi Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp gôõ chính quyeàn daân söï vaø ñoaøn ngoaïi giao taïi Dinh Moneda vaøo luùc 8h20. Trong dieãn töø taïi ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Kính thöa toång thoáng, caùc thaønh vieân cuûa chính phuû vaø ngoaïi giao ñoaøn, ñaïi dieän cuûa caùc toå chöùc xaõ hoäi daân söï, caùc giôùi höõu traùch, caùc quyù baø vaø quyù oâng,
Thaät laø moät nieàm vui cho toâi ñöôïc trôû laïi Myõ chaâu Latinh vaø baét ñaàu cuoäc vieáng thaêm taïi ñaát nöôùc Chí Lôïi yeâu quí naøy, nôi ñaõ töøng ñoùn tieáp vaø huaán luyeän toâi khi toâi coøn treû; toâi öôùc muoán raèng thôøi gian ôû vôùi quí vò cuõng laø luùc baøy toû loøng bieát ôn vì bao nhieâu ñieàu toát laønh toâi ñaõ nhaän ñöôïc. Toâi nhôù ñeán moät ñoaïn trong Quoác Ca cuûa caùc baïn: "Thaät tinh khieát baàu trôøi xanh Chí Lôïi, laøn gioù thuaàn khieát cuõng thoåi treân queâ höông, vaø nhöõng caùnh ñoàng ñaày hoa, laø baûn sao cuûa vöôøn Ñòa Ñaøng". Ñoù laø moät baøi taùn tuïng ca thöïc söï ngôïi khen maûnh ñaát hoï cö truù, ñaày höùa heïn vaø thaùch thöùc; nhöng ñaëc bieät laø hoaøi thai moät töông lai höùa heïn.
Xin caùm ôn Toång thoáng vì nhöõng lôøi chaøo möøng ñaõ göûi ñeán toâi. Qua Toång thoáng, toâi cuõng muoán chaøo thaêm vaø oâm laáy toaøn theå nhaân daân Chí Lôïi, töø vuøng cöïc baéc cuûa mieàn Arica vaø Painacota cho ñeán quaàn ñaûo mieàn nam, nhöõng maûnh ñaát nhoâ ra bieån cuûa baùn ñaûo vaø caùc keânh raïch. Söï ña daïng vaø phong phuù veà ñòa lyù cuûa quoác gia naøy laøm ta lieân töôûng ñeán söï phong phuù vaø ña daïng cuûa vaên hoaù laø neùt ñaëc tröng cho ñaát nöôùc naøy.
Toâi tri aân söï coù maët cuûa caùc thaønh vieân trong chính phuû; caùc vò chuû tòch Thöôïng vieän, Haï vieän vaø Toái cao Phaùp vieän, cuõng nhö caùc vò thaåm quyeàn khaùc cuûa nhaø nöôùc vaø coäng taùc vieân cuûa hoï. Toâi chaøo ñoùn Toång thoáng taân cöû, laø oâng Sebastiaùn Pi#era Echenique, ngöôøi vöøa môùi nhaän ñöôïc söï tín nhieäm cuûa ngöôøi daân Chí Lôïi ñeå leøo laùi vaän meänh cuûa ñaát nöôùc trong boán naêm tôùi.
Chí Lôïi ñaõ löøng danh trong nhöõng thaäp kyû qua vì söï phaùt trieån cuûa moät neàn daân chuû maø nhôø ñoù noù coù ñöôïc moät söï tieán boä beàn vöõng. Caùc cuoäc baàu cöû chính trò gaàn ñaây laø bieåu hieän cuûa söï vöõng maïnh vaø söï tröôûng thaønh cuûa coâng daân maø ñaát nöôùc ñaõ ñaït ñöôïc, ñaëc bieät laø trong naêm nay, khi Chí Lôïi kyû nieäm 200 naêm ngaøy tuyeân boá ñoäc laäp. Ñaây laø thôøi ñieåm quan troïng ñaëc bieät, vì noù cho thaáy Chí Lôïi nhö moät daân toäc, döïa treân töï do vaø luaät phaùp, ñaõ töøng phaûi ñoái maët vôùi nhöõng giai ñoaïn khoù khaên khaùc nhau nhöng ñaõ coù theå thanh thaûn vöôït qua. Nhôø theá, caùc baïn ñaõ coù theå cuûng coá vaø taêng cöôøng öôùc mô cuûa tieàn nhaân khai phaù ra quoác gia naøy.
Theo nghóa naøy, toâi nhôù ñeán nhöõng lôøi ñaày bieåu töôïng cuûa Ñöùc Hoàng Y Silva Henríquez trong moät buoåi kinh chieàu taï ôn Te Deum ñaõ khaúng ñònh: "Chuùng ta - taát caû chuùng ta - laø nhöõng ngöôøi xaây döïng moät coâng trình ñeïp nhaát, ñoù laø Toå quoác. Queâ höông traàn theá naøy tieân baùo vaø chuaån bò cho chuùng ta moät queâ höông khoâng coù bieân giôùi. Nöôùc ñoù khoâng baét ñaàu ngaøy hoâm nay, vôùi chuùng ta; nhöng noù khoâng theå lôùn leân vaø sinh hoa traùi maø khoâng coù chuùng ta. Ñoù laø lyù do taïi sao chuùng ta ñoùn nhaän vôùi loøng toân troïng, loøng bieát ôn, nhö moät nhieäm vuï ñaõ baét ñaàu caùch ñaây nhieàu naêm, nhö laø moät di saûn laøm cho chuùng ta vöøa töï haøo vaø vöøa phaûi daán thaân"
Moãi theá heä phaûi ñoùn nhaän nhöõng cuoäc tranh ñaáu vaø nhöõng thaønh tích cuûa caùc theá heä ñi tröôùc vaø naâng chuùng leân nhöõng muïc tieâu cao hôn nöõa. Thieän ích, cuõng nhö tình thöông, coâng lyù vaø tình lieân ñôùi, khoâng theå ñaït ñöôïc moät laàn cho taát caû, nhöng caàn phaûi ñöôïc chinh phuïc moãi ngaøy. Khoâng theå haøi loøng vôùi nhöõng gì ñaõ ñaït ñöôïc trong quaù khöù vaø nghæ yeân, vaø taän höôûng noù vì tình huoáng ñoù daãn chuùng ta ñeán vieäc boû qua thöïc teá laø nhieàu anh chò em cuûa chuùng ta vaãn phaûi chòu ñöïng nhöõng tình huoáng baát coâng ñang keâu ñoøi taát caû chuùng ta.
Do ñoù, caùc baïn coù moät thaùch thöùc to lôùn vaø thuù vò: laø tieáp tuïc hoaït ñoäng ñeå neàn daân chuû vaø öôùc mô cuûa nhöõng baäc tieàn boái, thaät söï daønh cho taát caû moïi ngöôøi. Haõy bieán noù trôû thaønh nôi cho moïi ngöôøi, khoâng tröø moät ai, caûm thaáy ñöôïc keâu goïi xaây döïng moät ngoâi nhaø, moät gia ñình vaø moät quoác gia. Moät nôi, moät ngoâi nhaø, moät gia ñình, ñöôïc goïi laø Chí Lôïi: haøo phoùng, chaøo ñoùn, yeâu thích lòch söû cuûa mình, cuøng laøm vieäc cho hieän taïi cuûa mình cuøng toàn taïi vaø cuøng troâng vôùi hy voïng cho moät töông lai saùn laïn. Chuùng ta caàn nhôù nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Albeùron Hurtado: "Moät quoác gia, nhieàu hôn bieân giôùi, nhieàu hôn ñaát ñai, caùc daõy nuùi, caùc bieån caû cuûa noù, nhieàu hôn ngoân ngöõ hay truyeàn thoáng cuûa noù, laø moät söù meänh ñeå hoaøn thaønh." Ñaây laø töông lai. Vaø töông lai ñoù coù ñöôïc hay khoâng phaàn lôùn phuï thuoäc vaøo khaû naêng laéng nghe cuûa ngöôøi daân vaø chính quyeàn.
Khaû naêng laéng nghe ñoù coù moät giaù trò to lôùn taïi ñaát nöôùc naøy, nôi maø söï ña nguyeân veà chuûng toäc, vaên hoùa vaø lòch söû ñoøi phaûi ñöôïc baûo toàn, choáng laïi moïi toan tính thieân vò hoaëc baù quyeàn, gaây nguy hieåm cho khaû naêng loaïi boû caùi thaùi ñoä giaùo ñieàu loaïi tröø ngöôøi khaùc nhaèm tieán ñeán moät thaùi ñoä côûi môû laønh maïnh ñoái vôùi coâng ích. Neáu noù khoâng coù moät yeáu tính coäng ñoàng noù seõ khoâng bao giôø laø moät ñieàu toát. Ñieàu khoâng theå thieáu ñöôïc laø laéng nghe: laéng nghe nhöõng ngöôøi thaát nghieäp khoâng theå ñaûm baûo ñöôïc hieän taïi vaø töông lai cuûa gia ñình hoï; laéng nghe caùc thoå daân baûn xöù, thöôøng bò queân laõng, quyeàn lôïi cuûa hoï phaûi ñöôïc quaân taâm vaø vaên hoùa cuûa hoï phaûi ñöôïc baûo veä, ñeå khoâng bò maát moät phaàn caên tính vaø söï phong phuù cuûa quoác gia naøy. Laéng nghe nhöõng ngöôøi di daân, ñang goõ cöûa ñaát nöôùc naøy ñeå tìm kieám moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn, vaø vôùi loøng can ñaûm vaø hy voïng, hoï muoán kieán taïo moät töông lai toát ñeïp cho taát caû moïi ngöôøi.
Haõy laéng nghe nhöõng ngöôøi treû, trong nhöõng baên khoaên mong ñöôïc coù nhieàu cô hoäi hôn, ñaëc bieät trong laõnh vöïc giaùo duïc, vaø qua ñoù hoï caûm thaáy mình laø nhöõng ngöôøi naém vai chính taïi Chí Lôïi maø hoï öôùc mô; caàn tích cöïc baûo veä ngöôøi treû choáng laïi tai öông ma tuùy ñang töôùc ñoaït nhöõng ñieàu toát nhaát trong cuoäc soáng cuûa hoï. Haõy laéng nghe ngöôøi giaø, vôùi nhöõng khoân ngoan raát caàn thieát cuûa hoï vaø naâng ñôõ söï yeáu ñuoái mong manh cuûa hoï. Chuùng ta khoâng theå boû rôi hoï.
Haõy laéng nghe nhöõng ñöùa treû, nhöõng ngöôøi nhìn ra theá giôùi baèng ñoâi maét ñaày ngaïc nhieân vaø ngaây thô vaø ñang mong ñôïi töø chuùng ta nhöõng caâu traû lôøi thöïc söï cho moät töông lai xöùng ñaùng. Vaø ôû ñaây toâi khoâng theå khoâng baøy toû söï ñau buoàn vaø xaáu hoå maø toâi caûm thaáy tröôùc nhöõng thieät haïi khoâng theå söûa chöõa ñöôïc maø caùc thöøa taùc vieân cuûa Giaùo Hoäi ñaõ gaây ra. Toâi muoán hieäp cuøng vôùi caùc anh em toâi trong haøng Giaùm Muïc, vì ñieàu coâng baèng laø phaûi xin loãi vaø heát söùc naâng ñôõ caùc naïn nhaân, trong khi chuùng ta phaûi daán thaân ñeå nhöõng ñieàu ñoù khoâng xaûy ra nöõa.
Vôùi khaû naêng laéng nghe naøy, ñaëc bieät ngaøy nay, chuùng ta ñöôïc môøi goïi chuù yù ñaëc bieät ñeán caên nhaø chung cuûa chuùng ta: nuoâi döôõng moät neàn vaên hoùa bieát chaêm soùc traùi ñaát vaø vôùi muïc ñích aáy, chuùng ta khoâng chæ haøi loøng vôùi vieäc cung caáp nhöõng caâu traû lôøi ñaëc thuø cho caùc vaán ñeà traàm troïng veà sinh thaùi hoïc vaø moâi tröôøng ñang xaûy ra; nhöng trong laõnh vöïc naøy caàn phaûi coù söï taùo baïo, coáng hieán moät caùi nhìn khaùc, moät tö töôûng, moät chính saùch, moät chöông trình giaùo duïc, moät loái soáng vaø moät linh ñaïo nhaèm choáng laïi söï baønh tröôùng cuûa nhöõng khuoân maãu duy kyõ thuaät, daønh öu tieân cho nhöõng theá löïc kinh teá maø xem nheï heä thoáng moâi sinh töï nhieân, vaø qua ñoù xem thöôøng coâng ích cuûa caùc daân toäc.
Söï khoân ngoan cuûa caùc daân toäc baûn xöù ñoùng goùp moät phaàn quan troïng. Chuùng ta coù theå hoïc ñöôïc töø nôi hoï ñieàu naøy: khoâng coù söï phaùt trieån chaân thöïc nôi moät daân toäc quay löng laïi vôùi traùi ñaát vaø taát caû nhöõng gì vaø nhöõng ngöôøi xung quanh. Chí Lôïi, trong caên coäi cuûa mình, coù moät söï khoân ngoan coù khaû naêng giuùp ñi xa hôn quan nieäm thuaàn tuùy duy tieâu thuï veà cuoäc soáng ñeå ñaït tôùi moät thaùi ñoä khoân ngoan khi ñöùng tröôùc töông lai.
Linh hoàn cuûa Chí Lôïi laø moät ôn goïi lieân læ. Ñoù laø moät ôn goïi cho taát caû chuùng ta trong ñoù khoâng ai coù theå caûm thaáy bò loaïi tröø hoaëc khoâng caàn thieát. Moät ôn goïi ñoøi hoûi moät söï löïa choïn trieät ñeå cho söï soáng, ñaëc bieät laø trong nhöõng tình huoáng maø noù ñang bò ñe doïa.
Toâi xin caûm ôn moät laàn nöõa vì lôøi môøi ñeán vaø gaëp gôõ caùc baïn, vaø gaëp gôõ taâm hoàn cuûa daân toäc naøy; vaø toâi caàu nguyeän xin Ñöùc Trinh Nöõ Carmeloâ, laø Meï vaø Nöõ Vöông Chí Lôïi, tieáp tuïc ñoàng haønh vaø naâng ñôõ caùc öôùc mô cuûa quoác gia ñöôïc chuùc phuùc laønh naøy.
J.B. Ñaëng Minh An dòch