Baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
trong cuoäc gaëp giôùi chính quyeàn vaø ngoaïi giao ñoaøn
Baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong cuoäc gaëp giôùi chính quyeàn vaø ngoaïi giao ñoaøn.
Santiago (WHÑ 17-01-2018) - Ngaøy ñaàu tieân sau khi ñeán Chileâ, thöù Ba 16 thaùng 01 naêm 2018, luùc 8g20 saùng (giôø ñòa phöông), Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñeán Dinh Toång thoáng La Moneda, chaøo thaêm vaø gaëp giôùi chöùc chính quyeàn Chileâ vaø ngoaïi giao ñoaøn. Sau ñoù, ngaøi hoäi kieán vôùi Baø Michelle Bachelet, Toång thoáng Chileâ.
Trong cuoäc gaëp giôùi chöùc chính quyeàn vaø ngoaïi giao ñoaøn, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ phaùt bieåu. Toaøn vaên baøi phaùt bieåu nhö sau:
* * *
Kính thöa Baø Toång thoáng,
Kính thöa Quyù vò trong Chính phuû vaø Ngoaïi giao ñoaøn; Quyù vò ñaïi dieän xaõ hoäi daân söï; Quyù Baø vaø Quyù OÂng,
Toâi thaät vui möøng laïi ñöôïc ñaët chaân treân maûnh ñaát chaâu Myõ Latinh, baét ñaàu chuyeán vieáng thaêm Chileâ, ñaát nöôùc caän keà traùi tim toâi, töøng chaøo ñoùn vaø cho toâi ñöôïc hoïc haønh thôøi nieân thieáu. Toâi mong nhöõng ngaøy naøy ñöôïc ôû beân quyù vò trôû thaønh thôøi gian baøy toû loøng bieát ôn veà nhöõng ngaøy thaùng toâi ñöôïc ñoùn chaøo aáy. Toâi nhôù ñeán khuùc thô trong baøi quoác ca cuûa quyù vò: "Chileâ ôi, baàu trôøi xanh cuûa Ngöôøi thanh khieát bieát bao / Vaø thanh khieát bieát bao, ngoïn gioù thoåi qua Ngöôøi / Maûnh ñaát Ngöôøi nhaän laøm queâ höông deät ñaày hoa / Thaät nôi ñaây laø hình aûnh Ñòa ñaøng". Khuùc thô laø baûn tuïng ca ñích thöïc daønh cho maûnh ñaát naøy, maûnh ñaát ñaày höùa heïn vaø khoâng ít thaùch ñoá, vaø ñaëc bieät, traøn treà hy voïng vaøo töông lai.
Xin caûm ôn Baø Toång thoáng ñaõ ngoû lôøi chaøo möøng. Toâi muoán nhôø Baø chuyeån lôøi chaøo vaø oâm hoân moïi ngöôøi Chileâ, töø mieàn cöïc Baéc Arica vaø Parinacota ñeán quaàn ñaûo phía Nam vôùi "chaèng chòt ñaûo vaø keânh".[1] Söï ña daïng veà ñòa lyù gôïi leân söï phong phuù doài daøo veà vaên hoùa laø neùt ñaëc tröng cuûa ñaát nöôùc naøy.
Xin caûm ôn quyù vò ñang hieän dieän nôi ñaây: quyù vò thaønh vieân trong Chính phuû, quyù vò Chuû tòch Thöôïng vieän, Haï vieän vaø Toái cao Phaùp vieän, cuõng nhö quyù giôùi chöùc chính quyeàn. Toâi xin chaøo Ngaøi Sebastiaùn Pinera Echenique, Toång thoáng taân cöû, vöøa ñöôïc nhaân daân Chileâ trao phoù troïng traùch laõnh ñaïo ñaát nöôùc trong boán naêm tôùi.
Ñieåm noåi baät cuûa Chileâ trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây laø neàn daân chuû ñöôïc phaùt huy ñaõ taïo ra söï phaùt trieån vöõng chaéc. Nhöõng cuoäc baàu cöû môùi ñaây cho thaáy quyù vò ñaõ ñaït ñeán söï vöõng vaøng vaø chín chaén cuûa tinh thaàn coâng daân. Ñaây laø ñieàu ñaëc bieät coù yù nghóa trong naêm nay, kyû nieäm 200 naêm ngaøy tuyeân boá ñoäc laäp. Ngaøy aáy mang yù nghóa ñaëc bieät quan troïng, ñaùnh daáu vaän meänh cuûa daân toäc quyù vò töø ñaây ñöôïc ñaët treân neàn taûng töï do vaø luaät phaùp, moät daân toäc tuy gaëp phaûi nhöõng giai ñoaïn roái ren, nhöõng luùc ñau thöông, nhöng ñaõ vöôït qua heát thaûy. Nhôø ñoù, quyù vò ñaõ coù theå cuûng coá vaø khaúng ñònh nhöõng öôùc mô cuûa caùc vò laäp quoác.
Vì theá, toâi nhôù ñeán phaùt bieåu ñaày yù nghóa cuûa Ñöùc hoàng y Silva Henríquez trong baøi giaûng Te Deum: "Chuùng ta - taát caû chuùng ta - laø nhöõng ngöôøi ñang xaây döïng coâng trình ñeïp nhaát: queâ höông chuùng ta. Chính queâ höông traàn theá laø hình aûnh tieân baùo vaø chuaån bò cho queâ höông khoâng coù bieân giôùi (queâ höông treân trôøi). Queâ höông naøy khoâng baét ñaàu hoâm nay, vôùi chuùng ta; nhöng khoâng theå phaùt trieån vaø sinh hoa traùi maø khoâng coù chuùng ta. Ñoù laø lyù do vì sao chuùng ta laõnh nhaän queâ höông naøy vôùi nieàm quyù troïng, loøng bieát ôn, nhö moät nghóa vuï ñaõ baét ñaàu nhieàu naêm tröôùc, nhö moät di saûn khieán chuùng ta töï haøo, vaø ñoàng thôøi, heát loøng gaén boù".[2]
Moãi theá heä môùi, khi nhaém ñeán nhöõng muïc tieâu cao hôn, ñeàu phaûi tieáp nhaän nhöõng noã löïc vaø thaønh quaû cuûa caùc theá heä tröôùc. Loøng nhaân haäu, cuøng vôùi tình yeâu, coâng lyù vaø tình lieân ñôùi khoâng ñaït ñöôïc moät laàn laø xong, maø phaûi thöïc hieän moãi ngaøy. Khoâng theå baèng loøng vaø töï maõn vôùi nhöõng gì ñaõ ñaït ñöôïc trong quaù khöù, roài döûng döng tröôùc thöïc traïng nhieàu anh chò em cuûa chuùng ta vaãn ñang chòu caûnh baát coâng.
Quyù vò ñang ñöùng tröôùc moät thaùch ñoá tuyeät vôøi vaø lyù thuù: tieáp tuïc laøm vieäc ñeå neàn daân chuû naøy, nhö nhöõng vò ñi tröôùc ñaõ mong öôùc, ngoaøi caùc khía caïnh voán coù cuûa noù, thöïc söï trôû thaønh nôi gaëp gôõ daønh cho moïi ngöôøi, giuùp moïi ngöôøi, khoâng tröø moät ai, ñeàu thaáy mình ñöôïc môøi goïi tham gia xaây döïng ngoâi nhaø, gia ñình vaø ñaát nöôùc. Nôi aáy, ngoâi nhaø vaø gia ñình aáy chính laø Chileâ: quaûng ñaïi vaø hieáu khaùch, yeâu meán lòch söû cuûa mình, quyeát taâm kieán taïo moät xaõ hoäi hoøa hôïp trong hieän taïi, vaø höôùng ñeán töông lai vôùi nieàm hy voïng. Ñeán ñaây chuùng ta nhôù ñeán lôøi Thaùnh Alberto Hurtado: "Ñaát nöôùc, coøn hôn bieân cöông, ñaát ñai, nuùi röøng, bieån caû, ngoân ngöõ vaø caùc truyeàn thoáng cuûa noù, laø caû moät söù meänh phaûi chu toaøn".[3] Laø caû moät töông lai. Vaø töông lai ñoù phuï thuoäc phaàn lôùn vaøo khaû naêng bieát laéng nghe cuûa moïi ngöôøi daân vaø caùc vò laõnh ñaïo ñaát nöôùc.
Khaû naêng bieát laéng nghe coù yù nghóa quan troïng nhaát taïi ñaát nöôùc naøy, nôi maø söï ña daïng veà saéc toäc, vaên hoùa vaø lòch söû phaûi ñöôïc baûo veä khoûi moïi tinh thaàn beø phaùi hoaëc oùc cai trò, ñoàng thôøi, thuùc ñaåy khaû naêng voán coù cuûa chuùng ta ñeå thay theá nhöõng ñaàu oùc heïp hoøi baèng söï quan taâm laønh maïnh ñeán lôïi ích chung (neáu khoâng nhaém ñeán coäng ñoàng thì chaúng bao giôø toát caû). Caàn phaûi laéng nghe: laéng nghe ngöôøi khoâng coù vieäc laøm, laø ngöôøi chaúng lo gì ñöôïc cho gia ñình mình luùc naøy, ñöøng noùi chi ñeán töông lai. Laéng nghe ngöôøi baûn ñòa, laø nhöõng ngöôøi thöôøng bò laõng queân, phaûi baûo veä quyeàn lôïi vaø neàn vaên hoùa cuûa hoï, ñöøng laøm mai moät neàn vaên hoùa voán laøm neân baûn saéc vaø söï phong phuù cuûa ñaát nöôùc naøy. Laéng nghe nhöõng di daân ñang goõ cöûa ñaát nöôùc naøy tìm moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn, nhöng chính hoï cuõng mang ñeán naêng löïc vaø nieàm hy voïng goùp phaàn kieán taïo moät töông lai toát ñeïp hôn cho moïi ngöôøi. Laéng nghe nhöõng ngöôøi treû vaø khaùt voïng cuûa hoï muoán coù ñöôïc nhieàu cô hoäi hôn, nhaát laø ñöôïc hoïc haønh, ñeå coù theå tham gia tích cöïc vaøo vieäc xaây döïng moät Chileâ nhö loøng hoï mong öôùc, ñoàng thôøi che chôû hoï khoûi hieåm hoïa ma tuùy cöôùp maát phaàn ñôøi ñeïp nhaát cuûa hoï. Laéng nghe ngöôøi cao tuoåi voán raát möïc khoân ngoan nhöng cuõng gaëp nhieàu khoù khaên. Chuùng ta khoâng theå boû rôi hoï. Laéng nghe caùc treû nhoû ñang chaêm chuù nhìn theá giôùi baèng ñoâi maét ñaày ngaïc nhieân vaø ngaây thô, mong chôø chuùng ta ñöa ra caâu traû lôøi cuï theå cho moät töông lai xöùng ñaùng. Ñeán ñaây toâi thaáy buoäc phaûi noùi leân noãi ñau ñôùn vaø hoå theïn tröôùc nhöõng thieät haïi do caùc thöøa taùc vieân cuûa Giaùo hoäi ñaõ gaây ra cho treû nhoû. Hieäp nhaát vôùi caùc anh em giaùm muïc cuûa mình, toâi thaáy caàn phaûi noùi leân lôøi xin tha thöù vaø heát söùc trôï giuùp caùc naïn nhaân, thaäm chí chính chuùng toâi cam keát seõ khoâng ñeå taùi dieãn nhöõng vieäc nhö theá.
Vôùi khaû naêng laéng nghe naøy - ñaëc bieät hoâm nay - chuùng ta ñöôïc môøi goïi haõy löu taâm hôn ñeán maùi nhaø chung cuûa mình: vun xôùi neàn vaên hoùa bieát löu taâm chaêm soùc traùi ñaát, vaø vì theá khoâng ñôn thuaàn chæ giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà nghieâm troïng veà sinh thaùi vaø moâi tröôøng ñang phaùt sinh, maø coøn can ñaûm tieáp nhaän "moät caùch nhìn khaùc, loái suy nghó, nhöõng chính saùch, chöông trình giaùo duïc, loái soáng vaø ñôøi soáng thieâng lieâng, cuøng nhau choáng laïi xu theá kyõ trò"[4], xu theá naøy coi troïng lôïi ích kinh teá hôn heä sinh thaùi vaø lôïi ích chung cuûa moïi ngöôøi daân chuùng ta. Söï hieåu bieát khoân ngoan cuûa nhöõng ngöôøi daân baûn ñòa coù theå mang laïi nhöõng ñoùng goùp lôùn lao cho vaán ñeà naøy. Chuùng ta coù theå hoïc nôi hoï ñeå bieát raèng moät daân toäc quay löng laïi vôùi ñaát, vôùi moïi söï vaø moïi ngöôøi ôû treân maët ñaát, thì chaúng bao giôø thöïc söï phaùt trieån ñöôïc. Neàn minh trieát saâu saéc cuûa Chileâ coù theå giuùp vöôït leân khoûi thöù nhaân sinh quan chæ coi troïng tieâu thuï vaø tieáp nhaän moät thaùi ñoä ñuùng möïc ñoái vôùi töôïng lai.
Tinh thaàn cuûa ngöôøi Chileâ laø höôùng ñeán söï soáng, laø döùt khoaùt duy trì söï soáng.[5] Ñoù laø lôøi hieäu trieäu taát caû moïi ngöôøi, vaø töø lôøi hieäu trieäu naøy, khoâng ai thaáy mình bò loaïi tröø hoaëc laø keû voâ duïng. Moät lôøi hieäu trieäu ñoøi phaûi trieät ñeå löïa choïn söï soáng, nhaát laø söï soáng trong taát caû moïi hình thaùi ñang bò ñe doïa.
Moät laàn nöõa xin caûm ôn quyù vò ñaõ môøi toâi ñeán thaêm vaø ñöôïc gaëp gôõ tinh thaàn cuûa nhaân daân ñaát nöôùc naøy. Nguyeän xin Ñöùc Meï Nuùi Carmeâloâ, laø Meï vaø laø Nöõ Vöông ñaát nöôùc Chileâ, luoân ñoàng haønh vaø ban cho nhöõng mô öôùc cuûa ñaát nöôùc dieãm phuùc naøy ñöôïc hieän thöïc.
- - - - - - - - - - - -
[1] GABRIELA MISTRAL, Elegios de la tierra de Chile.
[2] X. Baøi giaûng trong cöû haønh Te Deum Ñaïi keát (4 thaùng Möôøi Moät 1970).
[3] X. Cöû haønh Te Deum (Thaùng Chín 1948).
[4] X. Thoâng ñieäp Laudato Si', 111.
[5] X. GABRIELA MISTRAL, Breve descripcioùn de Chile, Nieân giaùm Ñaïi hoïc Toång hôïp Chileâ 14, 1934.
(Nguoàn: Libreria Editrice Vaticana)
Thaønh Thi chuyeån ngöõ