Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
nhaân Ngaøy Theá giôùi Di daân vaø Tò naïn naêm 2018
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaân Ngaøy Theá giôùi Di daân vaø Tò naïn laàn thöù 104 (naêm 2018).
"Ñoùn tieáp, baûo veä, thaêng tieán vaø hoäi nhaäp ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn"
Roma (WHÑ 5-01-2018) - Hoâm thöù Hai 21 thaùng Taùm naêm 2017, Toaø thaùnh ñaõ coâng boá Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho "Ngaøy theá giôùi Di daân vaø Tò naïn" laàn thöù 104, seõ ñöôïc toå chöùc vaøo ngaøy 14 thaùng Gieâng naêm 2018 vôùi chuû ñeà "Ñoùn tieáp, baûo veä, thaêng tieán vaø hoäi nhaäp ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn". Söù ñieäp ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha kyù ngaøy 15 thaùng Taùm 2017, ngaøy Leã troïng möøng kính Ñöùc Meï Leân Trôøi.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Söù ñieäp:
* * *
Anh chò em thaân meán,
"Caùc ngöôi haõy ñoái xöû vôùi ngöôøi khaùch laï nguï nhôø xöù caùc ngöôi nhö moät ngöôøi baûn höông trong caùc ngöôi; caùc ngöôi haõy yeâu thöông hoï nhö chính mình, vì caùc ngöôi cuõng ñaõ laø khaùch nguï cö nôi ñaát Ai Caäp: Ta laø Ñöùc Chuùa, Thieân Chuùa cuûa caùc ngöôi" (Lv 19,34)
Trong suoát nhöõng naêm ñaàu thi haønh söù vuï giaùo hoaøng, toâi ñaõ nhieàu laàn baøy toû moái quan taâm ñaëc bieät veà tình traïng ñaùng buoàn cuûa nhieàu ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn troán chaïy chieán tranh, khuûng boá, thieân tai vaø ngheøo ñoùi. Tình traïng naøy chaéc chaén laø moät 'daáu chæ cuûa thôøi ñaïi', maø toâi ñaõ coá gaéng giaûi thích, nhôø ôn Chuùa Thaùnh Thaàn trôï giuùp, suoát töø khi toâi ñeán thaêm Lampedusa vaøo ngaøy 8 thaùng Baûy 2013. Khi thaønh laäp boä môùi, Boä Thaêng tieán söï phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän, toâi muoán coù moät phaân boä ñaëc bieät -hieän do chính toâi ñöùng ñaàu- ñeå theå hieän moái quan taâm cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi ngöôøi nhaäp cö, ngöôøi tò naïn vaø caùc naïn nhaân cuûa naïn buoân ngöôøi.
Moãi ngöôøi khaùch laï goõ cöûa nhaø chuùng ta laø moät cô hoäi ñeå chuùng ta gaëp Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ñoàng hoaù mình vôùi nhöõng ngöôøi khaùch laï ñöôïc tieáp ñoùn hay bò choái töø trong moïi thôøi (Mt 25,35-43). Chuùa uyû thaùc cho tình yeâu töø maãu cuûa Giaùo hoäi töøng con ngöôøi bò buoäc phaûi rôøi boû queâ höông mình ñeå ñi tìm moät töông lai toát ñeïp hôn.[1] Tình lieân ñôùi naøy phaûi ñöôïc theå hieän caùch cuï theå ôû moïi giai ñoaïn cuûa haønh trình di daân - töø luùc ra ñi, trong suoát cuoäc haønh trình, ñeán nôi vaø trôû veà. Ñaây laø moät traùch nhieäm lôùn lao maø Giaùo hoäi muoán chia seû vôùi taát caû caùc tín höõu vaø moïi ngöôøi thieän chí, nhöõng ngöôøi ñöôïc keâu goïi ñaùp öùng nhöõng thaùch ñoá cuûa thôøi ñaïi di daân hieän nay vôùi loøng quaûng ñaïi, söï nhanh nheïn, khoân ngoan vaø nhìn xa troâng roäng, tuyø theo khaû naêng cuûa moãi ngöôøi.
Veà vaán ñeà naøy, toâi muoán khaúng ñònh laïi raèng "ñaùp öùng chung cuûa chuùng ta coù theå ñöôïc trình baøy baèng boán ñoäng töø: ñoùn tieáp, baûo veä, thaêng tieán vaø hoäi nhaäp".[2]
Theo hoaûn caûnh hieän nay, ñThññoùn tieáp tröôùc heát laø cung caáp nhieàu löïa choïn hôn cho ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn ñeå hoï ñeán ñöôïc caùc quoác gia tieáp nhaän moät caùch an toaøn vaø hôïp phaùp. Ñieàu naøy ñoøi hoûi moät daán thaân cuï theå ñeå gia taêng vaø ñôn giaûn hoaù tieán trình caáp thò thöïc nhaân ñaïo vaø ñoaøn tuï gia ñình. Ñoàng thôøi, toâi hy voïng raèng coù nhieàu quoác gia seõ thoâng qua caùc chöông trình taøi trôï tö nhaân vaø coäng ñoàng, vaø môû caùc haønh lang nhaân ñaïo cho nhöõng ngöôøi tò naïn ñaëc bieät yeáu theá. Hôn nöõa, cuõng neân caáp thò thöïc taïm thôøi ñaëc bieät cho nhöõng ngöôøi troán chaïy caùc cuoäc xung ñoät ôû nhöõng nöôùc laùng gieàng. Vieäc tuyø tieän truïc xuaát taäp theå nhöõng ngöôøi nhaäp cö vaø ngöôøi tò naïn khoâng phaûi laø giaûi phaùp thích hôïp, nhaát laø khi ngöôøi daân ñöôïc ñöa trôû laïi caùc quoác gia khoâng coù söï baûo ñaûm toân troïng nhaân phaåm vaø nhöõng quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi".[3] Moät laàn nöõa, toâi muoán nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa vieäc cung caáp cho ngöôøi di cö vaø ngöôøi tò naïn nôi ôû ban ñaàu ñaày ñuû vaø xöùng ñaùng. "Caùc chöông trình tieáp nhaän phoå bieán roäng raõi, ñaõ ñöôïc thöïc hieän ôû nhieàu nôi, döôøng nhö muoán coå voõ vieäc gaëp gôõ caù nhaân, giuùp coâng vieäc phuïc vuï ñöôïc toát hôn vaø ñem laïi thaønh coâng nhieàu hôn"[4]. Nguyeân taéc laáy con ngöôøi laøm trung taâm, maø vò tieàn nhieäm kính yeâu cuûa toâi, Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI vaãn nhaán maïnh,[5] ñoøi buoäc chuùng ta phaûi luoân ñaët öu tieân cho söï an toaøn cuûa caù nhaân tröôùc an ninh quoác gia. Vì theá, caàn baûo ñaûm raèng caùc nhaân vieân kieåm soaùt bieân giôùi phaûi ñöôïc huaán luyeän caùch ñuùng ñaén. Tình traïng cuûa ngöôøi di daân, ngöôøi xin tò naïn vaø ngöôøi tò naïn ñoøi buoäc hoï phaûi ñöôïc baûo ñaûm an toaøn caù nhaân vaø tieáp caän vôùi caùc dòch vuï cô baûn. Vì phaåm giaù neàn taûng cuûa moãi con ngöôøi, chuùng ta phaûi noã löïc tìm ra nhöõng giaûi phaùp thay theá cho vieäc giam giöõ nhöõng ngöôøi nhaäp caûnh vaøo moät quoác gia maø khoâng ñöôïc pheùp.[6]
Ñoäng töø thöù hai - baûo veä - coù theå ñöôïc hieåu laø moät loaït caùc böôùc nhaèm baûo veä quyeàn lôïi vaø phaåm giaù cuûa ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn, baát keå tình traïng phaùp lyù cuûa hoï.[7] Söï baûo veä aáy baét ñaàu taïi quoác gia xuaát phaùt vaø bao goàm vieäc cung caáp thoâng tin ñaùng tin caäy vaø ñöôïc xaùc minh tröôùc khi ngöôøi aáy ra ñi, cuõng nhö lo lieäu cho hoï ñöôïc an toaøn, traùnh caùc hoaït ñoäng tuyeån duïng baát hôïp phaùp.[8] Ñieàu naøy phaûi ñöôïc tieán haønh ôû möùc toái ña coù theå taïi quoác gia tieáp nhaän, baûo ñaûm cho hoï coù ñuû trôï giuùp veà maët laõnh söï, coù quyeàn luoân giöõ laïi caùc giaáy tôø caù nhaân, ñöôïc tieáp caän vôùi coâng lyù moät caùch coâng baèng, ñöôïc môû moät taøi khoaûn ngaân haøng caù nhaân vaø moät möùc toái thieåu ñeå soáng.
Khi ñöôïc nhìn nhaän vaø ñaùnh giaù moät caùch xöùng ñaùng, tieàm naêng vaø kyõ naêng cuûa ngöôøi di cö, ngöôøi xin tò naïn vaø ngöôøi tò naïn seõ laø nguoàn löïc thöïc söï cho caùc coäng ñoàng ñoùn nhaän hoï.[9] Ñoù laø lyù do taïi sao toâi hy voïng raèng, taïi caùc quoác gia ñoùn tieáp, ngöôøi di daân coù theå ñöôïc quyeàn töï do ñi laïi, cô hoäi laøm vieäc, vaø tieáp caän caùc phöông tieän truyeàn thoâng, trong söï toân troïng phaåm giaù cuûa hoï. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi quyeát ñònh hoài höông, toâi muoán nhaán maïnh nhu caàu phaùt trieån caùc chöông trình taùi hoäi nhaäp veà maët xaõ hoäi vaø ngheà nghieäp. Coâng öôùc Quoác teá veà Quyeàn Treû em cung caáp cô sôû phaùp lyù chung cho vieäc baûo veä di daân vò thaønh nieân. Khoâng ñöôïc giam giöõ chuùng döôùi baát kyø hình thöùc naøo vì chuùng laø ngöôøi di daân, vaø phaûi baûo ñaûm cho chuùng ñöôïc tieáp caän thöôøng xuyeân vôùi giaùo duïc tieåu hoïc vaø trung hoïc. Töông töï, khi chuùng ñeán tuoåi thaønh nieân, phaûi baûo ñaûm cho chuùng ñöôïc quyeàn ôû laïi vaø tieáp tuïc hoïc taäp. Caàn coù caùc chöông trình chaêm soùc vaø nuoâi döôõng taïm thôøi daønh cho nhöõng treû vò thaønh nieân khoâng coù ngöôøi lôùn ñi keøm vaø treû vò thaønh nieân xa gia ñình.[10] Quyeàn quoác teá veà quoác tòch phaûi ñöôïc coâng nhaän vaø chöùng nhaän cho taát caû caùc treû em ngay khi chuùng ñöôïc sinh ra. Tình traïng khoâng quoác tòch maø ñoâi khi ngöôøi nhaäp cö vaø ngöôøi tò naïn rôi vaøo coù theå deã daøng traùnh ñöôïc baèng vieäc thoâng qua "luaät veà quoác tòch phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa luaät phaùp quoác teá"[11]. Quy cheá di daân khoâng ñöôïc giôùi haïn quyeàn tieáp caän caùc chöông trình chaêm soùc söùc khoeû vaø chöông trình trôï caáp, cuõng nhö vieäc chuyeån caùc khoaûn ñoùng goùp cuûa hoï neáu hoï hoài höông.
Thaêng tieán chuû yeáu laø moät noã löïc quyeát taâm ñeå baûo ñaûm raèng taát caû nhöõng ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn - cuõng nhö caùc coäng ñoàng ñoùn tieáp hoï - ñeàu coù quyeàn theå hieän tieàm naêng cuûa mình nhö nhöõng con ngöôøi, trong moïi chieàu kích laøm thaønh nhaân loaïi maø Ñaáng Saùng Taïo ñaõ döï ñònh.[12] Trong nhöõng chieàu kích aáy, chuùng ta phaûi nhìn nhaän giaù trò ñích thöïc cuûa chieàu kích toân giaùo, baûo ñaûm cho taát caû caùc ngoaïi kieàu ôû baát cöù quoác gia naøo coù quyeàn töï do tín ngöôõng vaø thöïc haønh toân giaùo. Nhieàu ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn coù nhöõng khaû naêng phaûi ñöôïc nhìn nhaän vaø ñaùnh giaù moät caùch thích ñaùng. Vì "vieäc laøm töï baûn chaát cuûa noù laø ñeå lieân keát caùc daân toäc"[13] , neân toâi khuyeán khích noã löïc quyeát taâm nhaèm thuùc ñaåy vieäc tieáp nhaän ngöôøi di cö vaø ngöôøi tò naïn veà maët xaõ hoäi vaø ngheà nghieäp, baûo ñaûm cho moïi ngöôøi - caû nhöõng ngöôøi xin tò naïn - ñöôïc laøm vieäc, ñöôïc hoïc ngoân ngöõ vaø coù quyeàn coâng daân, cuõng nhö ñöôïc cung caáp thoâng tin ñaày ñuû baèng tieáng meï ñeû cuûa hoï. Ñoái vôùi di daân vò thaønh nieân, phaûi coù quy ñònh veà vieäc chuùng tham gia lao ñoäng ñeå ngaên ngöøa tình traïng boùt loät vaø nhöõng ruûi ro ñoái vôùi vieäc lôùn leân vaø phaùt trieån bình thöôøng cuûa chuùng. Naêm 2006, trong boái caûnh di daân, Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaõ nhaán maïnh gia ñình laø "moät nôi vaø laø nguoàn maïch cuûa neàn vaên hoaù söï soáng vaø cuõng laø moät yeáu toá ñeå hoäi nhaäp caùc giaù trò" ra sao.[14] Phaûi luoân khuyeán khích söï toaøn veïn cuûa gia ñình, baèng caùch uûng hoä vieäc ñoaøn tuï gia ñình - bao goàm caû oâng baø, caùc chaùu vaø anh chò em - maø khoâng ñoøi hoûi veà khaû naêng taøi chính. Ngöôøi di cö, ngöôøi xin tò naïn vaø ngöôøi tò naïn khuyeát taät phaûi ñöôïc trôï giuùp nhieàu hôn. Toâi nhìn nhaän raèng cho ñeán nay coù nhieàu quoác gia ñaõ coù nhöõng noã löïc ñaùng ca ngôïi veà maët hôïp taùc quoác teá vaø vieän trôï nhaân ñaïo, vaø toâi hy voïng raèng vieäc cung caáp caùc trôï giuùp naøy cuõng xeùt ñeán nhöõng nhu caàu (nhö trôï giuùp y teá, xaõ hoäi vaø giaùo duïc) cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån phaûi tieáp nhaän moät soá lôùn ngöôøi di cö vaø ngöôøi tò naïn. Toâi cuõng hy voïng raèng caùc coäng ñoàng ñòa phöông deã bò toån thöông vaø phaûi ñoái maët vôùi nhöõng khoù khaên veà vaät chaát cuõng naèm trong soá nhöõng ngöôøi ñöôïc höôûng trôï giuùp.[15]
Ñoäng töø cuoái cuøng - hoäi nhaäp - lieân quan ñeán caùc cô hoäi phong phuù hoaù qua vieäc giao thoa vaên hoùa nhôø söï hieän dieän cuûa ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn. Hoäi nhaäp khoâng phaûi laø "ñoàng hoùa ñeå ñaåy ngöôøi nhaäp cö ñeán choã xoaù boû hay queân ñi baûn saéc vaên hoaù rieâng cuûa hoï. Nhöng, vieäc giao tieáp vôùi ngöôøi khaùc phaûi daãn tôùi choã khaùm phaù ñöôïc 'bí quyeát' cuûa hoï, côûi môû vôùi hoï ñeå ñoùn nhaän caùc maët ñuùng ñaén cuûa hoï vaø nhö theá goùp phaàn vaøo vieäc hieåu bieát laãn nhau nhieàu hôn. Ñaây laø moät tieán trình laâu daøi nhaèm ñònh hình xaõ hoäi vaø vaên hoaù, laøm cho chuùng ngaøy caøng trôû neân phaûn aùnh nhöõng ôn hueä ña daïng maø Thieân Chuùa ban taëng cho con ngöôøi. Tieán trình naøy coù theå ñöôïc ñaåy nhanh baèng caùch caáp quyeàn coâng daân maø khoâng ñoøi hoûi veà maët taøi chính hoaëc ngoân ngöõ, vaø hôïp phaùp hoaù ñaëc bieät cho ngöôøi di daân ñeå hoï coù theå xin cö truù daøi haïn taïi quoác gia maø hoï ñeán. Toâi nhaéc laïi raèng caàn phaûi thuùc ñaåy moät neàn vaên hoaù gaëp gôõ baèng moïi caùch coù theå - baèng caùch gia taêng cô hoäi trao ñoåi vaên hoaù, cung caáp tö lieäu vaø phoå bieán nhöõng thöïc haønh toát nhaát veà hoäi nhaäp, ñoàng thôøi xaây döïng caùc chöông trình ñeå chuaån bò cho caùc coäng ñoàng ñòa phöông tham gia tieán trình hoäi nhaäp. Toâi muoán nhaán maïnh tröôøng hôïp ñaëc bieät cuûa nhöõng ngöôøi buoäc phaûi rôøi boû quoác gia maø hoï ñaõ ñeán vì khuûng hoaûng nhaân ñaïo. Phaûi baûo ñaûm cho nhöõng ngöôøi naøy ñöôïc trôï giuùp ñaày ñuû trong caùc chöông trình hoài höông vaø taùi hoäi nhaäp caùch hieäu quaû taïi ñaát nöôùc hoï.
Theo truyeàn thoáng muïc vuï cuûa mình, Giaùo hoäi luoân saün saøng daán thaân thöïc hieän moïi saùng kieán ñöôïc gôïi ra treân ñaây. Nhöng ñeå ñaït ñöôïc keát quaû mong muoán, khoâng theå khoâng coù söï ñoùng goùp cuûa caùc coäng ñoàng chính trò vaø xaõ hoäi daân söï, tuyø theo traùch nhieäm cuûa rieâng hoï.
Taïi Hoäi nghò thöôïng ñænh cuûa Lieân hieäp quoác toå chöùc ôû New York vaøo ngaøy 29 thaùng Chín 2016, caùc nhaø laõnh ñaïo treân theá giôùi ñaõ baøy toû mong muoán coù haønh ñoäng döùt khoaùt trong vieäc trôï giuùp ngöôøi di daân vaø ngöôøi tò naïn ñeå cöùu maïng vaø baûo veä quyeàn lôïi cuûa hoï, baèng caùch chia seû traùch nhieäm naøy treân toaøn caàu. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy, caùc quoác gia ñaõ cam keát soaïn thaûo vaø thoâng qua, tröôùc cuoái naêm 2018, hai Hieäp öôùc Toaøn caàu, moät veà ngöôøi tò naïn vaø moät veà ngöôøi di daân.
Anh chò em thaân meán, veà nhöõng tieán trình ñang ñöôïc thöïc hieän naøy, nhöõng thaùng saép tôùi laø cô may cho chuùng ta ñeå uûng hoä vaø trôï giuùp caùc haønh ñoäng cuï theå maø toâi ñaõ moâ taû baèng boán ñoäng töø ôû treân. Toâi môøi anh chò em taän duïng moïi cô hoäi ñeå chia seû söù ñieäp naøy vôùi taát caû caùc caù nhaân trong giôùi chính trò vaø xaõ hoäi coù lieân quan (hoaëc nhöõng ngöôøi muoán tham gia) trong tieán trình daãn ñeán vieäc thoâng qua hai Hieäp öôùc Toaøn caàu.
Hoâm nay, 15 thaùng Taùm, chuùng ta möøng leã Ñöùc Meï Hoàn xaùc leân trôøi. Chính Meï Thieân Chuùa ñaõ caûm nghieäm noãi nhoïc nhaèn cuûa caûnh löu vong (Mt 2,13-15), ñaõ yeâu thöông ñoàng haønh vôùi Con cuûa Meï treân ñöôøng ñeán Calveâ, vaø nay laïi ñöôïc chia seû vinh quang muoân ñôøi cuûa Ngöôøi. Chuùng ta phoù thaùc cho lôøi chuyeån caàu töø maãu cuûa Meï Maria nieàm hy voïng cuûa taát caû nhöõng ngöôøi nhaäp cö vaø nhöõng ngöôøi tò naïn treân toaøn theá giôùi cuõng nhö nhöõng öôùc nguyeän cuûa caùc coäng ñoàng ñoùn tieáp hoï, ñeå nhôø ñaùp laïi leänh truyeàn toái thöôïng cuûa Chuùa, taát caû chuùng ta seõ hoïc ñöôïc caùch yeâu thöông ngöôøi khaùc, ngöôøi xa laï, nhö chính baûn thaân chuùng ta.
Thaønh phoá Vatican, ngaøy 15 thaùng Taùm naêm 2017
Ñaïi leã Ñöùc Meï Maria Hoàn xaùc leân trôøi
Phanxicoâ
- - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] X. Pioâ XII, Toâng hieán Exsul Familia, Titulus Primus, I.
[2] Dieãn vaên vôùi caùc Tham döï vieân cuûa Dieãn ñaøn Quoác teá veà "Di daân vaø Hoaø bình", 21 thaùng Hai naêm 2017.
[3] X. Phaùt bieåu cuûa Quan saùt vieân Thöôøng tröïc cuûa Toaø thaùnh taïi Khoaù hoïp thöù 103 cuûa Hoäi ñoàng IOM, 26 thaùng Möôøi Moät naêm 2013.
[4] Dieãn vaên vôùi caùc Tham döï vieân cuûa Dieãn ñaøn Quoác teá veà "Di daân vaø Hoaø bình", 21 thaùng Hai naêm 2017.
[5] X. Beâneâñictoâ XVI, Thoâng ñieäp Caritas in Veritate, 47.
[6] X. Phaùt bieåu cuûa Quan saùt vieân Thöôøng tröïc cuûa Toaø thaùnh taïi Khoaù hoïp thöù 20 cuûa Hoäi ñoàng Nhaân quyeàn Lieân hieäp quoác, 22 thaùng Saùu naêm 2012.
[7] X. Beâneâñictoâ XVI, Thoâng ñieäp Caritas in Veritate, 62.
[8] X. Hoäi ñoàng Toaø thaùnh Chaêm soùc muïc vuï cho Ngöôøi di daân vaø löõ haønh, Huaán thò Erga Migrantes Caritas Christi, 6.
[9] X. Beâneâñictoâ XVI, Dieãn vaên vôùi caùc Tham döï vieân Hoäi nghò Theá giôùi laàn thöù 6 veà Chaêm soùc muïc vuï cho Ngöôøi di daân vaø löõ haønh, 9 thaùng Möôøi Moät naêm 2009.
[10] X. Beâneâñictoâ XVI, Söù ñieäp cho Ngaøy Theá giôùi Di daân vaø Tò naïn (2010) vaø Phaùt bieåu cuûa Quan saùt vieân Thöôøng tröïc cuûa Toaø thaùnh taïi Khoaù hoïp Thöôøng leä thöù 26 cuûa Hoäi ñoàng Nhaân quyeàn veà Nhaân quyeàn cuûa Ngöôøi Di daân, 13 thaùng Saùu naêm 2014.
[11] Hoäi ñoàng Toaø thaùnh Chaêm soùc muïc vuï cho Ngöôøi di daân vaø löõ haønh vaø Hoäi ñoàng Toaø thaùnh Cor Unum, Ñoùn tieáp Chuùa Kitoâ nôi ngöôøi Tò naïn vaø Nhöõng ngöôøi bò buoäc phaûi di cö, 2013, 70.
[12] X. Phaoloâ VI, Thoâng ñieäp Populorum Progressio, 14.
[13] Gioan Phaoloâ II, Thoâng ñieäp Centesimus Annus, 27.
[14] Beâneâñictoâ XVI, Söù ñieäp cho Ngaøy Theá giôùi Di daân vaø Tò naïn (2007).
[15] X. Hoäi ñoàng Toaø thaùnh Chaêm soùc muïc vuï cho Ngöôøi di daân vaø löõ haønh vaø Hoäi ñoàng Toaø thaùnh Cor Unum, Ñoùn tieáp Chuùa Kitoâ nôi ngöôøi Tò naïn vaø Nhöõng ngöôøi bò buoäc phaûi di cö, 2013, 30-31.
[16] Gioan Phaoloâ II, Söù ñieäp cho Ngaøy Theá giôùi Di daân vaø Tò naïn (2005).
(Nguoàn: http://w2.vatican.va)
Minh Ñöùc chuyeån ngöõ