Ñöùc Phanxicoâ noùi chuyeän
vôùi nhaân vieân vaø giaùo trieàu Roâma
Ñöùc Phanxicoâ noùi chuyeän vôùi nhaân vieân vaø giaùo trieàu Roâma.
Roma (VietCatholic News 22-12-2017) - Theo Religion News Service, naêm 2014, ñaàu trieàu ñaïi Ñöùc Phanxicoâ, Vatican coù khoaûng 3,500 nhaân vieân vaø khoaûng 1,100 Hoàng Y, giaùm muïc, linh muïc, tu só nam nöõ giöõ caùc chöùc vuï coù tính quyeát ñònh. Hai lôùp ngöôøi naøy, duø ñeàu thuoäc löïc löôïng lao ñoäng cuûa Vatican, nhöng thöôøng ñöôïc ñoái xöû khaùc nhau: nhaân vieân vaø giaùo trieàu. Chính vì theá, caùc baûn tin chính thöùc töø Vatican töôøng trình hai buoåi yeát kieán khaùc nhau daønh cho hai lôùp ngöôøi khaùc nhau naøy cuøng vaøo ngaøy 21 thaùng 12 naêm 2017.
Vieäc laøm, gia ñình
Tröôùc nhaát laø buoåi gaëp gôõ caùc nhaân vieân vaø gia ñình cuûa hoï. Haõng tin Zenit nhaän ñònh raèng trong buoåi gaëp gôõ naøy, Ñöùc Phanxicoâ toû ra laø moät oâng chuû bình daân. Ít nhaát thì ñoù laø caûm töôûng cuûa baát cöù ai chöùng kieán ñaùm ñoâng nhaân vieân vaø gia ñình haân hoan tuï taäp taïi Ñaïi Saûnh Ñöôøng Phaoloâ VI ôû Vatican ñeå nghe oâng xeáp cuûa hoï chuùc möøng leã Giaùng Sinh 2017.
Ngaøi caùm ôn caùc nhaân vieân vaø gia ñình hoï vì vieäc hoï laøm, ñoâi khi raát khoù khaên. Theo ngaøi, khoâng coù hoï, "chieác xe löûa" Vatican khoâng taøi naøo chaïy ñöôïc. Chieác xe löûa naøy "naëng laém, lôùn laém, nhieàu vaán ñeà laém, nhieàu chuyeän laém". Maø chieác xe löûa naøy khoâng chaïy, thì "coâng vieäc cuûa Giaùo Hoäi seõ khoâng xuoâng xeû", nhöõng coâng vieäc nhö "rao giaûng Tin Möøng, giuùp raát nhieàu ngöôøi, ngöôøi bònh, tröôøng hoïc, raát nhieàu vieäc".
Noùi ñeán vieäc laøm, ngaøi nhaán maïnh 2 ñieàu: (1) "khoâng ai bò boû ñoù maø khoâng coù vieäc laøm", vieäc laøm ñaøng hoaøng chöù khoâng taïm bôï gì caû, moät hình thöùc ngaøi coi laø "baát hôïp phaùp", traùi vôùi Hoïc Thuyeát Xaõ Hoäi cuûa Giaùo Hoäi. (2) Vieäc laøm laø ñöôøng neân thaùnh, ñöôøng haïnh phuùc, ñöôøng phaùt trieån vì vieäc laøm ñem laïi phaåm giaù.
Roài ngaøi noùi tôùi gia ñình. Ngaøi noùi khi ngaøi bieát 1 gia ñình laâm khuûng hoaûng, con caùi raàu ró vì khuûng hoaûng, ngaøi raát ñau khoå. Vaø ngaøi khaån khoaûn "xin anh chò em cöùu laáy gia ñình". Khoâng deã vì raát nhieàu vaán ñeà: nhaân caùch, taâm lyù, nhieàu laém. "Tuy nhieân, anh chò em haõy coá gaéng xin ñöôïc giuùp ñôõ kòp thôøi, ñeå gìn giöõ gia ñình. Toâi bieát trong soá anh chò em, coù moät soá ly thaân; toâi bieát theá vaø toâi ñau khoå, toâi ñau khoå vôùi anh chò em... ñôøi soáng ñaõ ra nhö theá".
Nghó tôùi con caùi caùc gia ñình ñoù, ngaøi khaån khoaûn "Neáu coù ñieàu gì xaåy ra, ít nhaát anh chò em ñöøng ñeå con caùi phaûi ñau khoå, vì khi cha meï caõi nhau, con caùi ñau khoå, chuùng raát ñau khoå. Vaø toâi khuyeân anh chò em: ñöøng bao giôø caõi nhau tröôùc maët con caùi, ñöøng bao giôø".
Ñöùc Phanxicoâ coøn theâm ñieàu thöù ba laø ngoài leâ ñoâi maùch (gossip), vì noù vôùi khuûng boá, raát tai haïi; ñieàu thöù tö laø tha thöù: ai cuõng neân xin ñöôïc tha thöù, chính ngaøi cuõng vaäy, ñoâi khi, cuõng maát kieân nhaãn, bình tónh (tieáng Anh: "I fly off the handle").
Vaø dó nhieân ñieàu thöù naêm: Chuùc Leã Giaùng Sinh Haïnh Phuùc, nhöõng ngöôøi ngaøi goïi laø "hôïp taùc vieân" cuûa ngaøi.
Nhöõng ngöôøi phaûn boäi
Gaëp caùc nhaân vieân caáp cao, nhöõng ngöôøi naém giöõ caùc ñòa vò then choát trong guoàng maùy haønh chaùnh cuûa Toøa Thaùnh, töùc Giaùo Trieàu Roâma, gioïng ñieäu cuûa Ñöùc Phanxicoâ coù thay ñoåi, nghe nghieâm nghò hôn, thaäm chí, coù ngöôøi chæ löu taâm tôùi nhöõng ñieàu ngaøi "maéng moû". Nhö haõng tin Zenit chaúng haïn chaïy haøng tít "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ chæ trích caùc vieân chöùc Vatican choáng laïi caùc chöông trình caûi toå cuûa ngaøi ngaøy 21 thaùng 12 naêm 2017, trong thoâng ñieäp Giaùng Sinh vôùi Giaùo Trieàu Roâma".
Thöïc ra, ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân, ngaøi laøm theá. Töø naêm 2014, nhaân dòp Giaùng Sinh, ngaøi ñaõ lieät keâ "caùc thöù beänh thieâng lieâng" cuûa Giaùo Trieàu roài. Naêm 2016, cuõng nhaân dòp naøy, ngaøi taán coâng caùc ñoái khaùng "ma quaùi" choáng laïi keá hoaïch caûi toå cuûa ngaøi.
Naêm 2017, ngaøi pheâ phaùn "nhöõng ngöôøi phaûn boäi" trong Giaùo Trieàu Roâma vaø "naõo traïng baát quaân bình vaø haï caáp ñaày möu moâ vaø beø phaùi". Theo ngaøi, moät soá giôùi chöùc Vatican "khi bò aâm thaàm cho ra rìa, ñaõ laàm laãn töï tuyeân boá mình laø ngöôøi töû vì ñaïo cuûa heä thoáng" thay vì nhìn nhaän söï sai phaïm cuûa mình.
Laïi coù nhöõng ngöôøi coøn ôû laïi, nhöng chæ lo thaêng tieán baûn thaân, chöù khoâng lo quay veà vôùi cam keát, trung thaønh, khaû naêng, taän tuïy vaø thaùnh thieän, nhö phaàn ñoâng caùc nhaân vieân Giaùo Trieàu khaùc.
Coù ngöôøi cho raèng khi noùi ñeán nhöõng ngöôøi töï coi mình laø töû ñaïo, Ñöùc Phanxicoâ coù yù aùm chæ Ñöùc Hoàng Y Gerhard Muller, nguyeân toång tröôûng Giaùo Lyù Ñöùc Tin, vaø caû hai oâng Libero Milone, nguyeân toång thanh lyù vieân, vaø Guilio Mattietti, nguyeân phoù giaùm ñoác Ngaân Haøng Vatican.
Thöïc ra, muïc tieâu cuûa ngaøi khoâng haún theá maø chæ laø ñeå nhaán maïnh tôùi söï khoù khaên cuûa cuoäc caûi toå, moät söï khoù khaên raát ñuùng nhö moâ taû cuûa vò giaùo phaåm Bæ theá kyû 19, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Xavier de Meùrode: "caûi toå Roâma gioáng nhö laøm saïch töôïng Sphinx cuûa Ai Caäp baèng chieác baøn chaûi ñaùnh raêng".
Chaáp nhaän quan ñieåm töø beân ngoaøi
Muoán cuoäc caûi toå thaønh coâng, Ñöùc Phanxicoâ khuyeân Giaùo Trieàu chaáp nhaän quan ñieåm töø beân ngoaøi. Beân ngoaøi ñaây laø caùc quoác gia, caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø, caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát, vôùi Do Thaùi Giaùo, vôùi Hoài Giaùo, vaø caùc toân giaùo khaùc, noùi toùm laïi "vôùi theá giôùi beân ngoaøi".
Vôùi caùc quoác gia, Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh tôùi vieäc "xaây döïng nhöõng caây caàu, neàn hoøa bình, vaø ñoái thoaïi", saün saøng "môû roäng voøng tay, môû roäng caùnh cöûa, tìm caùch laéng nghe, hieåu, giuùp ñôõ, hoã trôï vaø can thieäp nhanh choùng vaø toân kính trong moïi hoaøn caûnh ñeå ruùt ngaén khoaûng caùch vaø xaây döïng loøng tin". Theo ngaøi, caùc nhaân vieân ngoaïi giao vöøa laø nhaø ngoaïi giao vöøa laø caùc muïc töû, phuïc vuï caû caùc giaùo hoäi ñaëc thuø vaø caùc quoác gia nôi hoï laøm vieäc.
Veà caùc giaùo hoäi ñaëc thuø, Ñöùc Phanxicoâ cho raèng Giaùo Trieàu Roâma khoâng chæ laáy Giaùm Muïc Roâma laøm ñieåm qui chieáu maø caû caùc giaùo hoäi ñaëc thuø vaø caùc muïc töû cuûa hoï khaép theá giôùi nöõa. Ngaøi ví nhaân vieân Giaùo Trieàu nhö nhöõng aêng-ten, bieát göûi ñi vaø thu nhaän: göûi ñi yù muoán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø caùc Beà Treân moät caùch trung thaønh; thu nhaän "caùc khaùt mong, vaán ñeà, yeâu caàu, nieàm vui vaø noãi buoàn cuûa caùc giaùo hoäi vaø theá giôùi, vaø chuyeån veà cho Giaùm Muïc Roâma". Ngaøi nhaán maïnh tôùi caùc cuoäc thaêm vieáng Ad Limina cuûa caùc giaùm muïc: khoâng chuù troïng hình thöùc leã nghi cho baèng ñoái thoaïi. Vaø caùch rieâng, saün saøng chaøo ñoùn Phieân Hoïp Toaøn Theå laàn thöù 15 saép tôùi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà chuû ñeà "Ngöôøi Treû, Ñöùc Tin vaø Bieän Phaân Ôn Goïi".
Veà caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, Ñöùc Phanxicoâ cho raèng moái lieân heä vôùi caùc giaùo hoäi naøy laø "moät phong phuù hoùa thieâng lieâng vaø phuïng vuï hoã töông. Thöïc vaäy, Giaùo Hoäi Roâma seõ khoâng Coâng Giaùo thöïc söï neáu khoâng coù söï phong phuù voâ giaù cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông". Duy trì söï hôïp nhaát vôùi hoï laø ñieàu toái thieát.
Vieäc hôïp nhaát vôùi caùc giaùo hoäi Kitoâ giaùo khaùc cuõng theá, caàn phaûi "böôùc ñi vôùi nhau, ñeå nhôù raèng khi ta cuøng böôùc ñi vôùi nhau, nghóa laø khi ta gaëp nhau nhö anh chò em, khi ta caàu nguyeän vôùi nhau, khi ta hôïp taùc vôùi nhau trong vieäc coâng boá Tin Möøng, vaø khi phuïc vuï nhöõng ngöôøi beù nhoû nhaát, laø chuùng ta ñaõ hôïp nhaát vôùi nhau roài", moïi dò bieät veà thaàn hoïc vaø giaùo hoäi hoïc seõ ñöôïc vöôït qua treân neûo ñöôøng naøy. Giaùo Trieàu phaûi coå vuõ caùc cuoäc böôùc ñi chung naøy.
Rieâng vôùi Do Thaùi Giaùo , Hoài Giaùo vaø caùc toân giaùo khaùc, cuoäc ñoái thoaïi phaûi döïa vaøo nguyeân taéc: toân troïng baûn saéc ta vaø baûn saéc ngöôøi khaùc, can ñaûm chaáp nhaän dò bieät, vaø söï thaønh thaät trong yù höôùng.
Keát luaän, Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh ñeán neùt bieän chöùng cuûa ñöùc tin: "moät ñöùc tin khoâng laøm ta boái roái laø moät ñöùc tin bò boái roái. Moät ñöùc tin khoâng laøm ta lôùn leân laø moät ñöùc tin caàn lôùn leân. Moät ñöùc tin khoâng neâu vaán ñeà laø moät ñöùc tin caàn ñöôïc ñaët vaán ñeà. Moät ñöùc tin khoâng khuaáy ñoäng ta laø moät ñöùc tin caàn ñöôïc khuaáy ñoäng. Moät ñöùc tin khoâng lay chuyeån ta laø moät ñöùc tin caàn ñöôïc lay chuyeån. Thöïc vaäy, moät ñöùc tin chæ coù tính tri thöùc hay haâm haáp chæ laø moät yù nieäm veà ñöùc tin. Noù chæ trôû neân coù thöïc chaát khi noù ñuïng tôùi traùi tim ta, linh hoàn ta, tinh thaàn ta vaø troïn höõu theå ta. Khi noù ñeå Thieân Chuùa sinh ra vaø taùi sinh trong maùng coû loøng ta. Khi ta ñeå Ngoâi Sao Beâlem daãn ta tôùi nôi Con Thieân Chuùa naèm, khoâng phaûi nôi cuûa vua chuùa vaø giaàu sang, maø laø nôi cuûa ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi khieâm haï".
Vuõ Vaên An