Baøi giaûng cuûa Ñöùc Phanxicoâ
dòp Leã Ñöùc Meï Guadalupe
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Phanxicoâ dòp Leã Ñöùc Meï Guadalupe.
Roma (VietCatholic News 15-12-2017) - Ngaøy 12 thaùng 12 naêm 2017 taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ long troïng cöû haønh Thaùnh Leã möøng kính Ñöùc Meï Guadalupe.
Theo Associated Press, nhaân dòp naøy, ngaøi thuùc giuïc ngöôøi Coâng Giaùo Chaâu Myõ La Tinh vaø vuøng Carribbean cöû haønh vaø baûo veä tính ña daïng cuûa hoï: baûn ñòa, hôïp chuûng (mestizo) vaø da ñen, moät baûn saéc ñaõ ñöôïc chính Ñöùc Meï, khi hieän ra ôû Guadalupe thaäp nieân 1500, mang laáy.
Ngaøi thuùc giuïc hoï choáng laïi ñieàu ngaøi goïi laø ñoàng theå hoùa (homogenization) hay thöù thöïc daân hoùa yù thöùc heä "nhaèm tieâu dieät nhöõng ngöôøi phong phuù nhaát, baát keå hoï laø ngöôøi baûn ñòa, ngöôøi Myõ Chaâu goác Phi Chaâu, ngöôøi hôïp chuûng, noâng daân hay daân phoá xaù".
Haõng tin Associated Press cho raèng Ñöùc Phanxicoâ thöïc ra chæ tieáp noái truyeàn thoáng cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI trong vieäc cöû haønh Leã Ñöùc Baø Guadalupe vì nhìn nhaän raèng Chaâu Myõ La Tinh laø queâ höông cuûa gaàn 40 phaàn traêm ngöôøi Coâng Giaùo theá giôùi vaø Meã Taây Cô laø moät trong nhöõng nöôùc coù ñoâng ngöôøi Coâng Giaùo nhaát.
Tuy nhieân, Thaùnh Leã kính Ñöùc Baø Guadalupe ñaùng nhôù nhaát laø Thaùnh Leã naêm 2014 do Ñöùc Phanxicoâ cöû haønh, trong ñoù coù nhöõng baøi ca cuûa nhaø soaïn nhaïc AÙ Caên Ñình Ariel Ramirez. Thaùnh Leã naêm 2017 ñöôïc cöû haønh theo truyeàn thoáng hôn, nhöng ñieàu ñaùng löu yù laø Ñöùc Phanxicoâ, ngöôøi raát ít khi haùt, cuoái cuøng cuõng ñaõ haùt theo ca khuùc keát leã "La Guadalupana".
Taïp chí Crux thuaät laïi: Ñöùc Phanxicoâ, maëc leã phuïc traéng, töôïng tröng cho söï trong saïch, tieán vaøo Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Thaùnh Pheâroâ. Ngaøi tieán tôùi taám tilma cuûa Thaùnh Juan Diego treân ñoù coù hình Ñöùc Meï, Ñaáng ñaõ hieän ra vôùi thaùnh nhaân ngöôøi baûn ñòa Meã Taây Cô vaøo naêm 1531. Ñöùc Giaùo Hoaøng im laëng ñöùng tröôùc böùc aûnh moät luùc, roài cuùi ñaàu cung kính chaøo vaø xoâng höông ba laàn.
Tuy nhieân, trong baøi giaûng leã, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ loàng caùc ñieàu ngaøi noùi treân ñaây vaøo hai noäi dung chính yeáu khi noùi tôùi nhaân vaät phuï laø baø Elisabeùt: ngöôøi ñaøn baø nhö daáu chæ hieám muoän vaø cuõng laø daáu chæ sinh saûn.
Sau ñaây laø toaøn noäi dung baøi giaûng cuûa ngaøi:
Tin Möøng vöøa ñöôïc coâng boá laø lôøi noùi ñaàu cuûa hai ca khuùc: ca khuùc cuûa Ñöùc Meï goïi laø Magnificat vaø ca khuùc cuûa OÂng Giacaria goïi laø Benedictus nhöng toâi thích goïi noù laø "ca khuùc cuûa baø EÂlisabeùt hay ca khuùc sinh saûn". Haøng ngaøn Kitoâ höõu khaép theá giôùi baét ñaàu ngaøy soáng baèng caùch haùt baøi "Ngôïi khen Chuùa" vaø hoï keát thuùc ngaøy soáng baèng caùch "coâng boá söï cao caû cuûa Ngöôøi vì Ngöôøi ñaõ ñoaùi nhìn phaän heøn toâi tôù". Nhö theá, ngaøy laïi ngaøy, tín höõu thuoäc caùc quoác gia khaùc nhau tìm caùch töôûng nhôù, nhôù laïi raèng töø theá heä naøy qua theá heä noï, loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa traûi daøi tôùi moïi con ngöôøi, nhö Ngöôøi ñaõ höùa vôùi cha oâng ta. Vaø trong boái caûnh töôûng nhôù bieát ôn naøy, baøi ca cuûa baø Elisabeùt troå thaønh caâu hoûi: "toâi laø ai maø ñöôïc Meï Chuùa tôùi thaêm?" Ta thaáy baø Elisabeùt, ngöôøi ñaøn baø voán coù tieáng nhôø daáu chæ khoâng sinh saûn, nhöng nay ca haùt döôùi daáu chæ sinh saûn vaø bôõ ngôõ.
Toâi muoán nhaán maïnh hai khía caïnh: Elisabeùt, ngöôøi ñaøn baø döôùi daáu chæ khoâng sinh saûn vaø döôùi daáu chæ sinh saûn.
Elisabeùt, ngöôøi ñaøn baø hieám con, vôùi taát caû nhöõng gì haøm yù trong naõo traïng toân giaùo thôøi baø, moät naõo traïng coi hieám muoän nhö moät hình phaït cuûa Thieân Chuùa, haäu quaû toäi loãi cuûa rieâng baø hay cuûa choàng baø. Moät daáu chæ nhuoác nhô mang ngay trong xaùc thòt baø hay bò coi laø phaïm moät toäi maø chính baø khoâng phaïm hay töï caûm thaáy mình khoâng soáng ñuû theo möùc ño maø ngöôøi ta voán mong ñôïi nôi baø. Ta haõy töôûng töôïng, moät luùc, caùi nhìn cuûa thaân nhaân baø, cuûa ngöôøi haøng xoùm, cuûa chính baø# hieám muoän, voán in raát saâu vaø keát thuùc vôùi vieäc laøm troïn cuoäc soáng trôû thaønh teâ lieät. Söï hieám muoän coù raát nhieàu teân vaø hình thöùc moãi laàn ngöôøi naøo ñoù caûm nhaän trong da thòt mình noãi tuûi nhuïc thaáy mình bò beâu xaáu hoaëc töï caûm thaáy mình chæ laø moät vaät voâ nghóa.
Ta thoaùng thaáy ñieàu treân nôi ngöôøi thoå daân thaáp beù Juan Diego, khi oâng thöa vôùi Ñöùc Meï "Con, noùi thaät, con chaúng ñaùng gì, con chæ laø caùi daây da ñeo ñoà (mecapal), con chæ laø caùi bò ñeo löng (cacaxtle), con laø caùi ñuoâi, laø caùi caùnh caûm thaáy leä thuoäc vaø phuï thuoäc ngoaïi nhaân, ñoù khoâng phaûi laø nôi con ôû maø con cuõng khoâng tôùi caùi nôi maø baø haï coá sai con ñi". Nhö caùc giaùm muïc Chaâu Myõ La Tinh ñaõ cho thaáy, taâm tình naøy cuõng tìm thaáy nôi "caùc coäng ñoàng baûn ñòa vaø Myõ goác Phi Chaâu cuûa chuùng ta, nhöõng coäng ñoàng trong khaù nhieàu dòp ñaõ khoâng ñöôïc ñoái xöû xöùng ñaùng vaø bình ñaúng; hoaëc nôi nhieàu phuï nöõ, nhöõng ngöôøi bò loaïi boû vì giôùi tính, noøi gioáng hay hoaøn caûnh kinh teá xaõ hoäi; nôi caùc ngöôøi treû, nhöõng ngöôøi chæ nhaän ñöôïc moät neàn giaùo duïc coù phaåm chaát toài vaø khoâng coù cô hoäi tieán boä trong vieäc hoïc haønh hay gia nhaäp thò tröôøng lao ñoäng ñeå töï phaùt trieån vaø thaønh laäp moät gia ñình; nôi nhieàu ngöôøi ngheøo, ngöôøi thaát nghieäp, di daân, di taûn, caùc noâng daân khoâng coù ñaát ñai, nhöõng ngöôøi coá gaéng sinh toàn trong neàn kinh teá khoâng chính thöùc; nôi caùc beù trai beù gaùi phaûi laøm ñó ñieám con nít thöôøng lieân heä tôùi ngaønh du lòch tình duïc".
Vaø, cuøng vôùi baø Elisabeùt, ngöôøi ñaøn baø hieám muoän, ta haõy chieâm ngaém baø Elisabeùt, ngöôøi ñaøn baø sinh nôû vaø bôõ ngôõ. Baø laø ngöôøi ñaàu tieân nhaän ra vaø ca ngôïi Ñöùc Meï. Chính baø, trong tuoåi giaø, ñaõ caûm nghieäm söï neân troïn cuûa lôøi Thieân Chuùa höùa ngay trong ñôøi mình, ngay trong xaùc thòt mình. Chính baø, ngöôøi khoâng theå coù con ñaõ mang trong daï mình Ñaáng Tieàn Hoâ Ôn Cöùu Roãi. Nôi baø, chuùng ta hieåu raèng giaác mô cuûa Thieân Chuùa khoâng phaûi vaø seõ khoâng phaûi laø hieám muoän hay beâu xaáu con caùi Ngöôøi hay laøm hoï traøn ñaày nhuïc nhaõ, nhöng laøm böøng leân trong hoï vaø töø hoï baøi ca chuùc phuùc. Ta thaáy ñieàu naøy cuøng moät caùch nôi Thaùnh Juan Diego. Thöïc vaäy, chính ngaøi, chöù khoâng ai khaùc, ñaõ mang hình aûnh Trinh Nöõ trong taám tilma cuûa mình: Trinh Nöõ da ngaêm ngaêm ñen, khuoân maët hôïp chuûng, ñöôïc moät thieân thaàn naâng baèng ñoâi caùnh chim ñuoâi seo (quetzal), boà noâng vaø veït ñuoâi daøi (macaw); Baø Meï mang caùc ñaëc ñieåm cuûa con caùi mình ñeå laøm chuùng caûm thaáy laø thaønh phaàn cuûa ôn phuùc ngaøi.
Xem ra raát nhieàu laàn, Thieân Chuùa voán quyeát taâm cho chuùng ta thaáy vieân ñaù caùc thôï xaây loaïi boû ñaõ trôû neân vieân ñaùc goùc töôøng (xem Tv 117:22).
Anh chò em thaân meán, giöõa bieän chöùng sinh saûn vaø voâ sinh saûn naøy, ta haõy nhìn vaøo söï phong phuù vaø ña daïng cuûa caùc daân toäc Chaâu Myõ La Tinh vaø vuøng Caribbean, ñaây laø daáu chæ söï phong phuù lôùn lao maø chuùng ta ñöôïc môøi goïi khoâng nhöõng vun xôùi maø, nhaát laø thôøi ta, coøn phaûi baûo veä moät caùch can ñaûm choáng laïi moïi möu toan ñoàng theå hoùa, keát thuùc vôùi vieäc aùp ñaët, döôùi caùc khaåu hieäu haáp daãn, moät loái suy nghó, moät loái hieän höõu, moät loái soáng duy nhaát, maø keát cuïc laø bieán moïi ñieàu ta thöøa höôûng töø caùc baäc tröôûng thöôïng trôû thaønh voâ giaù trò hoaëc caèn coãi; keát cuïc laøm chuùng ta, nhaát laø giôùi treû, caûm thaáy nhoû nhoi vì thuoäc neàn vaên hoùa naøy hay neàn vaên hoùa noï. Toùm laïi, khaû naêng sinh saûn cuûa chuùng ta môøi goïi ta baûo veä caùc daân toäc cuûa ta khoûi chính saùch thöïc daân yù thöùc heä voán nhaèm tieâu dieät nhöõng ngöôøi phong phuù nhaát cuûa hoï baát keå laø ngöôøi baûn ñòa, ngöôøi Myõ goác phi chaâu, ngöôøi hôïp chuûng, caùc noâng daân hay ngöôøi ôû phoá xaù.
Meï Thieân Chuùa laø göông maët cuûa Giaùo Hoäi vaø töø ngaøi, chuùng ta hoïc ñeå trôû thaønh Giaùo Hoäi vôùi göông maët hôïp chuûng, vôùi göông maët Baûn Ñòa, Myõ goác Phi Chaâu, göông maët noâng daân, göông maët beù trai beù gaùi, göông maët ngöôøi giaø ngöôøi treû, ñeå khoâng moät ai coøn caûm thaáy hieám muoän hay khoâng sinh hoa traùi, ñeå khoâng ai coøn caûm thaáy phaûi xaáu hoå hay laø ñoà voâ nghóa nöõa. Nhöng, traùi laïi, ñeå moãi ngöôøi, gioáng nhö Thaùnh Elisabeùt vaø Thaùnh Juan Diego, töï caûm thaáy mình laø ngöôøi mang höùa heïn, mang hy voïng vaø töø thaâm taâm coù theå noùi: "Thöa Boá, nghóa laø laïy Cha! (Thö Galaùt 4:6) nhôø maàu nhieäm nhaän laøm con, moät maàu nhieäm tuy khoâng huûy boû caùc ñaëc ñieåm cuûa moãi ngöôøi, nhöng vaãn ñaõ phoå quaùt hoùa chuùng ta ñeå thieát laäp ta thaønh moät daân toäc. Anh chò em thaân meán, trong baàu khí töôûng nhôù ñaày bieát ôn naøy veà vieäc chuùng ta ñöôïc laøm ngöôøi Chaâu Myõ La Tinh, ta haõy haùt leân baøi ca cuûa Thaùnh EÂlisabeùt trong taâm hoàn mình, baøi ca maàu môõ saûn sinh, vaø haõy cuøng nhau noùi vôùi caùc daân toäc chuùng ta ñöøng meät moûi nhaéc ñi nhaéc laïi raèng: Baø coù phuùc laï hôn moïi ngöôøi nöõ vaø Gieâsu con loøng Baø goàm phuùc laï.
Vuõ Vaên An