Ñöùc Phanxicoâ traû lôøi baùo chí
treân ñöôøng töø Bangladesh trôû veà Roâma
Ñöùc Phanxicoâ traû lôøi baùo chí treân ñöôøng töø Bangladesh trôû veà Roâma.
Vatican (VietCatholic News 03-12-2017) - Theo tin cuûa Crux, treân ñöôøng töø Bangladesh trôû veà Roâma, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ daønh chöøng 1 tieáng ñoàng hoà ñeå traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa caùc nhaø baùo thaùp tuøng.
Dó nhieân, caâu hoûi ñaàu tieân laø lieäu ngaøi coù hoái tieác khi khoâng söû duïng danh xöng Rohingya taïi Mieán Ñieän. Traû lôøi, ngaøi cho hay: dó nhieân ngaøi khoâng thoaûi maùi laém khi khoâng söû duïng danh xöng aáy taïi Mieán Ñieän, nhöng söù ñieäp veà hoï thì ngaøi ñaõ truyeàn ñöôïc moät caùch khoâng nhöõng ñaày ñuû maø coøn roõ raøng nöõa. Ñieàu quan troïng, laø coù dòp laéng nghe vaø ñoái thoaïi. Ñoái thoaïi, xeùt cho cuøng, bao giôø cuõng laø moät chieán thaéng! Noù môû ñöôïc moïi caùnh cöûa. Ngaøi vaãn ôû theá thöôïng phong!
Vaø maëc duø ngaøi yeâu caàu caùc nhaø baùo chæ hoûi nhöõng ñieàu lieân quan tôùi chuyeán ñi, vaãn coù hai ngoaïi leä: ñoù laø 1 caâu hoûi veà giaùn chæ haïch nhaân vaø 1 caâu veà khaû theå chuyeán toâng du AÁn Ñoä.
Veà vaán ñeà giaùn chæ haïch nhaân, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng theo yù kieán cuûa ngaøi, "chuùng ta ñaõ tôùi giôùi haïn cuûa nhöõng gì ñöôïc pheùp" khi noùi tôùi vieäc sôû höõu vaø söû duïng vuõ khí haïch nhaân.
Ñöùc Phanxicoâ ñöôïc hoûi veà moät dieãn töø ngaøi ñoïc caùch nay 1 thaùng, taïi moät hoäi nghò veà giaûi giôùi haïch nhaân do Vatican toå chöùc, vaø hoäi nghò naøy bao goàm nhieàu nhaø laõnh giaûi Nobel Hoøa Bình vaø ñaïi dieän cuûa moät soá cöôøng quoác haïch nhaân, trong ñoù coù Hoa Kyø vaø Nga.
Dòp ñoù, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng vuõ khí haïch nhaân khoâng nhöõng voâ luaân maø "coøn phaûi bò coi laø phöông tieän baát hôïp phaùp cuûa chieán tranh".
Caâu hoûi ñaët ra vôùi ngaøi töông phaûn lôøi ngaøi vôùi nhöõng gì Ñöùc Gioan Phaoloâ II vieát naêm 1982, trong moät laù thö göûi Lieân Hieäp Quoác: "Trong caùc ñieàu kieän hieän thôøi, 'giaùn chæ' döïa treân caân baèng, chaéc chaén khoâng nhö moät cuøng ñích töï taïi nhöng nhö moät böôùc treân con ñöôøng tieán tôùi giaûi giôùi töø töø, vaãn coù theå ñöôïc phaùn keát laø chaáp nhaän ñöôïc veà phöông dieän luaân lyù".
Ñöùc Phanxicoâ ñöôïc hoûi lieäu coù ñieàu gì trong tình hình hoaøn caàu hieän nay, nhaát laø caùc ñe doïa vaø laêng maï trao ñoåi giöõa Toång Thoáng Hoa Kyø Donald Trump vaø laõnh tuï Baéc Haøn Kim Jong Un, khieán phaûi coù söï thay ñoåi laäp tröôøng chaêng.
Ñöùc Phanxicoâ traû lôøi: "Tính phi lyù ñaõ thay ñoåi töø thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II noùi ñieàu aáy, nhieàu naêm ñaõ troâi qua".
Ngaøi cho hay: trong caùc naêm treân, caùc vuõ khí haïch nhaân ñaõ phaùt trieån ñeán ñoä con ngöôøi coù theå bò saùt haïi trong khi haï taàng cô sôû vaãn nguyeân veïn.
Ngaøi noùi tieáp: "Ngaøy nay, vôùi kho haïch nhaân taân tieán nhö theá, chuùng ta coù nguy cô tieâu dieät nhaân loaïi hay ít nhaát, moät phaàn nhaân loaïi".
Ñöùc Phanxicoâ noùi ngaøi töï hoûi ngaøi caâu hoûi, "khoâng nhö moät huaán quyeàn giaùo hoaøng, nhöng nhö moät vò giaùo hoaøng hoûi moät caâu hoûi" raèng lieäu coù ñöôïc pheùp tieáp tuïc coù caùc kho haïch nhaân nhö hieän nay hay lieäu "ñeå cöùu saùng theá, ñeå cöùu nhaân loaïi, haù khoâng caàn thieát phaûi luøi böôùc hay sao".
Sau khi ñeà caäp tôùi söùc maïnh haïch nhaân, cho hay khoù coù theå kieåm soaùt noù "haõy nghó tôùi tai naïn ôû Ukraine", ngaøi nhaán maïnh raèng ngaøi tin theá giôùi ñang ôû taän cuøng ñieàu ñöôïc pheùp, "vì caùc vuõ khí naøy nhaèm ñaùnh baïi baèng caùch tieâu dieät".
Ngöôøi ta haún coøn nhôù, lôøi tuyeân boá cuûa Ñöùc Phanxicoâ hoài thaùng 11 naêm 2017 laø döïa vaøo lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, laø vò giaùo hoaøng, trong thoâng ñieäp Ngaøy Theá Giôùi Hoøa Bình naêm 2006, ñaõ vieát veà caùc chính phuû chæ bieát döïa vaøo vuõ khí haïch nhaân ñeå baûo ñaûm an ninh cho ñaát nöôùc hoï: Ngaøi goïi thaùi ñoä naøy khoâng nhöõng "tai quaùi maø coøn hoaøn toaøn sai laàm" nöõa.
Nhaéc laïi lôøi keát aùn vieäc sôû höõu vuõ khí haïch nhaân cuûa Coâng Ñoàng Vatican II vaø cuûa Thoâng Ñieäp Pacem in Terris cuûa Ñöùc Gioan XXIII, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI vieát raèng "Chaân lyù hoøa bình ñoøi moïi chính phuû, baát luaän caùc chính phuû ñaõ coâng khai hay bí maät sôû höõu vuõ khí haïch nhaân, hay caùc chính phuû ñang döï tính coù ñöôïc chuùng, phaûi thoaû thuaän thay ñoåi ñöôøng loái baèng caùc quyeát ñònh roõ raøng vaø cöông quyeát, vaø coá gaéng ñaït ñöôïc söï giaûi giôùi tieäm tieán vaø ñoàng boä".
Vaû laïi, laäp tröôøng chính thöùc cuûa Toøa Thaùnh veà giaùn chæ haïch nhaân ñaõ ñöôïc minh xaùc naêm 2014, khi Toøa Thaùnh cho coâng boá moät vaên kieän töïa laø "Giaûi Giôùi Haïch Nhaân: Thôøi ñeå Baõi Boû" trong khuoân khoå Hoäi Nghò Vienna veà Taùc Ñoäng Nhaân Ñaïo cuûa Vuõ Khí Haïch Nhaân. Trong vaên kieän naøy, Giaùo Hoäi quaû quyeát raèng "khoâng theå giaû thieát raèng heä thoáng vuõ khí haïch nhaân laø moät chính saùch ñöôïc xaây döïng vöõng chaéc treân cô sôû luaân lyù".
Veà chuyeán ñi AÁn Ñoä, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng vì thuû tuïc haønh chaùnh caàn thieát ñeå moät cuoäc toâng du dieãn ra keùo daøi quaù laâu, maø thôøi gian thì coù haïn. Ngaøi noùi: "Cuõng laø do Chuùa quan phoøng. Ñeå vieáng AÁn Ñoä, quùy vò caàn caû moät chuyeán toâng du. Quùy vò phaûi tôùi mieàn nam, mieàn trung, mieàn baéc, mieàn ñoâng, vì caùc neàn vaên hoùa ña daïng cuûa nöôùc naøy. Toâi hy voïng coù theå tôùi ñoù naêm 2018".
Nhö thöôøng leä khi noùi tôùi keá hoaïch töông lai, ngaøi theâm: "Neáu toâi coøn soáng".
Trôû laïi Mieán Ñieän, coù ngöôøi hoûi veà nhöõng chæ trích gaàn ñaây cuûa coäng ñoàng quoác teá ñoái vôùi baø Aung San Suu Kyi, ngöôøi hieän ñöùng ñaàu chính phuû daân cöû ñaàu tieân cuûa Mieán Ñieän sau 60 naêm cheá ñoä quaân phieät, Ñöùc Phanxicoâ cho hay ngaøi coù nghe lôøi chæ trích naøy. Tuy nhieân, theo ngaøi, ôû Myanmar, khoù maø löôïng giaù moät lôøi chæ trích maø khoâng hoûi thöïc tieãn ra mình neân mong ñôïi nhöõng gì.
Ñöùc Phanxicoâ cho raèng "tình hình Myanmar laø moät tình hình ñang lôùn maïnh veà chính trò, ñang chuyeån tieáp, voán coù nhieàu giaù rò lòch söû vaø vaên hoùa, nhöng ñang chuyeån tieáp. Caùc khaû theå [haønh ñoäng] caàn ñöôïc löôïng giaù trong vieãn töôïng naøy".
Ngoaøi quyeát ñònh khoâng duøng danh xöng Rohingya ra, cuõng coù vaán ñeà ngaøi gaëp Töôùng Min Aung Hlaing, hoâm thöù Hai 27 thaùng 11 naêm 2017, ngay sau khi ñaët chaân leân Mieán Ñieän. Cuoäc gaëp gôõ naøy vaøo phuùt choùt voán ñaõ ñöôïc theâm vaøo chöông trình chuyeán toâng du. Ñieàu ñaùng noùi laø thoaït ñaàu, noù ñöôïc döï tính dieãn ra ngaøy cuoái cuøng Ñöùc Phanxicoâ thaêm Mieán Ñieän. Vieäc ñöa noù leân hoâm thöù Hai 27 thaùng 11 naêm 2017 ñöôïc baùo chí ñòa phöông giaûi thích raèng quaân ñoäi muoán chöùng toû cho moïi ngöôøi bieát hoï môùi laø ngöôøi ñieàu khieån quoác gia.
Nhöng theo Ñöùc Phanxicoâ, söï thay ñoåi treân laø vì Töôùng Hlaing baän ñi Trung Quoác.
Noùi veà chính cuoäc gaëp gôõ, Ñöùc Phanxicoâ cho raèng "toâi löu yù tôùi ñoái thoaïi, vaø hoï ñeán vôùi toâi". Vaø moät khi söù ñieäp cuûa ngaøi ñaõ ñöôïc noùi ra, ngaøi "daùm noùi moïi ñieàu toâi muoán noùi", vì yù thöùc raèng ôû Myanmar, tieán tôùi laø ñieàu phöùc taïp nhöng luøi böôùc cuõng khoâng deã, bôûi "löông taâm nhaân loaïi" ñaõ ñöôïc ñaùnh thöùc khi Lieân Hieäp Quoác chính thöùc coi ngöôøi Rohingya laø nhoùm saéc toäc vaø toân giaùo bò baùch haïi hôn heát.
Ñöùc Phanxicoâ noùi theâm veà cuoäc gaëp gôõ vôùi Töôùng Hlaing: "OÂng aáy yeâu caàu noùi chuyeän, toâi hoan nghinh oâng aáy. Toâi khoâng bao giôø ñoùng kín cöûa. Quùy vò yeâu caàu noùi chuyeän, xin quùy vò tôùi. Chaúng coù ñieàu gì maát maùt khi noùi chuyeän, noù luoân laø moät chieán thaéng".
Ngaøi töø khöôùc khoâng cho bieát chi tieát cuoäc gaëp gôõ, vì ñaây laø moät cuoäc ñaøm thoïai tö rieâng, nhöng ngaøi cho hay: "toâi khoâng mang söï thaät ra thöông thaûo. Nhöng toâi laøm theá moät caùch ñeå thaáy roõ raøng raèng ñi luøi trôû laïi con ñöôøng quaù khöù laø ñieàu khoâng neân".
Quaù khöù ñaây chính laø neàn ñoäc taøi quaân phieät, moät neàn ñoäc taøi coù theå taùi xuaát giang hoà baát cöù luùc naøo, vì hieán phaùp Mieân Ñieän, do quaân ñoäi soaïn thaûo naêm 2008, ñaõ döï lieäu ñieàu naøy trong tröôøng hôïp chính phuû daân chuû "gaëp khuûng hoaûng".
Vuõ Vaên An