Toâng Du Bangladesh
Ñöùc Phanxicoâ nhìn nhaän Rohingya
tuy khoâng duøng danh xöng naøy
Toâng Du Bangladesh: Ñöùc Phanxicoâ nhìn nhaän Rohingya, tuy khoâng duøng danh xöng naøy.
Dhaka (VietCatholic News 30-11-2017) - Tin cuûa taäp san Crux töø Dhaka, Bangladesh, cho hay Ñöùc Phanxicoâ, hoâm thöù Naêm 30 thaùng 11 naêm 2017, ñaõ töø Mieán Ñieän qua Bangladesh vaø, laàn ñaàu tieân, trong boán ngaøy qua, ñaõ nhìn nhaän "coù con voi lôùn ôû trong phoøng" (nhöng khoâng ai muoán thaáy) ñoù laø cuoäc khuûng hoaûng cuûa ngöôøi Hoài Giaùo Rohingya, bò cöôõng böùc phaûi troán chaïy qua Bangladesh vaø nhieàu nöôùc laân caän.
Theá nhöng, moät laàn nöõa, ngaøi laïi traùnh khoâng minh nhieân söû duïng danh xöng "Rohingya". Ngaøi noùi: "Trong maáy thaùng gaàn ñaây, tinh thaàn ñaïi löôïng vaø lieân ñôùi, moät tinh thaàn voán laø ñaëc ñieåm roõ neùt cuûa xaõ hoäi Bangladesh, ñaõ ñöôïc chöùng toû moât caùch soáng ñoäng nhaát trong vieäc hoï noái voøng tay lôùn nhaân ñaïo vôùi ñoaøn luõ ñoâng ñaûo ngöôøi tî naïn töø Tieåu Bang Rakhine, baèng caùch cung caáp cho hoï nôi truù aån taïm thôøi vaø caùc nhu caàu caên baûn cuûa cuoäc soáng".
Mieán Ñieän voán khoâng nhìn nhaän ngöôøi Rohingya laø cö daân hôïp phaùp cuûa xöù sôû, chính thöùc goïi hoï laø "nhöõng teân Bengal xaâm laán", trong khi, trong nhieàu naêm qua, Bangladesh ñaõ môû cöûa cho hôn 1 trieäu ngöôøi Rohingya (noäi trong 3 thaùng qua laø 600,000 ngöôøi).
Theá nhöng, trong dieãn vaên nghinh ñoùn Ñöùc Phanxicoâ, Toång Thoáng Abdul Harmid ñaõ söû duïng danh xöng Rohingya. OÂng noùi raèng Bangladesh daønh nôi truù aån cho "nhöõng ngöôøi Rohingya bò buoäc phaûi taûn cö khoûi queâ höông cuûa toå tieân hoï ôû Tieåu Bang Rakhine cuûa Mieán Ñieän".
Nhieàu ngöôøi Rohingya ñaõ bò gieát, vaø trong soá caùc phuï nöõ, haøng ngaøn ngöôøi bò hieáp daâm. Nhaø cöûa hoï bò thieâu ruïi, vaø nhö Toång Thoáng Harmid noùi, hoï ñaõ phaûi "tìm nôi aån naùu taïi Bangladesh ñeå traùnh thoaùt caùc haønh ñoäng taøn aùc heát söùc nhaãn taâm cuûa quaân ñoäi Mieán Ñieän".
Vò toång thoáng naøy cuõng cho raèng sau khi nhaân daân Bangladesh chaáp nhaän "söï baát tieän" vì ñaõ nghinh ñoùn hoï, nay traùch nhieäm chung laø baøo ñaûm cho hoï moät "vieäc hoài cö an toaøn, laâu daøi vaø toân troïng phaåm giaù trôû laïi queâ höông hoï vaø ñöôïc hoäi nhaäp vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi, kinh teá vaø chính trò cuûa Mieán Ñieän".
Toång Thoáng Harmid cuõng hoan nghinh chuû tröông "raát ñaùng ca ngôïi" cuûa Ñöùc Phanxicoâ khi uûng hoä ngöôøi Rohingya; oâng noùi raèng lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng keâu goïi theá giôùi ñeán giuùp ñôõ hoï ñaõ ñem ñeán cho coäng ñoàng quoác teá moät traùch nhieäm tinh thaàn phaûi haønh ñoäng nhanh choùng vaø thaønh thöïc"
Trong caùc nhaän ñònh cuûa mình, Toång Thoáng Harmid cuõng ñaõ ñöa ra moät lôøi keát aùn maïnh meõ chuû nghóa khuûng boá; oâng cho raèng ñoái vôùi chuû nghóa cöïc ñoan baïo löïc vaø nguyeân nhaân goác reã cuûa chuû nghóa khuûng boá, khoâng theå coù baát cöù thöù dung tha naøo. OÂng noùi raèng: "Cuøng moät luùc, gioáng caùc nöôùc ña soá theo Hoài Giaùo khaùc, chuùng toâi luoân quan taâm tôùi söï gia taêng cuûa chuû nghóa thuø gheùt Hoài Giaùo vaø toäi aùc thuø haän ôû nhieàu xaõ hoäi Taây Phöông, moät chuû nghóa ñang taùc ñoäng tieâu cöïc ñoái vôùi ñôøi soáng haøng trieäu tín höõu öa chuoäng hoøa bình".
Theo yeâu caàu cuûa Ñöùc Hoàng Y Charles Bo, Ñöùc Phanxiicoâ ñaõ traùnh söû duïng danh xöng Rohingya xuoát trong thôøi gian ôû Mieán Ñieän, vaø caû ôû ñaây, cho tôùi nay, ngaøi vaãn traùnh vieäc naøy, duø ca ngôïi ngöôøi Bangladesh ñaõ nghinh ñoùn hoï "vôùi khoâng ít hy sinh".
Tröôùc khi thuùc giuïc coäng ñoàng quoác teá giuùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà chính trò töøng daãn ñeán vieäc sô taùn oà aït cuõng nhö trôï giuùp vaät chaát cho khoái ngöôøi naøy, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng: "Khoâng ai trong chuùng ta laïi coù theå khoâng bieát ñeán söï traàm troïng cuûa tình theá, soá löôïng khoång loà caùc ñau khoå cuûa con ngöôøi, vaø ñieàu kieän sinh soáng baáp beânh cuûa raát nhieàu anh chò em chuùng ta, maø ña phaàn laø phuï nöõ vaø treû em, chen chuùc nhau trong caùc traïi tò naïn".
Coù khoaûng 600,000 ngöôøi ñaõ rôøi Mieán Ñieän chaïy qua Bangladesh töø cuoái thaùng Taùm naêm 2017, ñeå ñònh cö ôû moät nôi maø cho tôùi thaùng 7 naêm 2017 chæ laø nhöõng caùnh ñoàng troáng ít ñöôïc caøy caáy. Caùc quan saùt vieân moâ taû caùc traïi tî naïn naøy laø lôùn nhaát trong lòch söû gaàn ñaây, so saùnh chuùng vôùi caùc traïi tî naïn ôû Kenya trong cuoäc dieät chuûng Rwandan.
Lôøi leõ cuûa Ñöùc Phanxicoâ ñöôïc gioùng leân ôû Dinh Toång Thoáng Bangabhaban, khi ngaøi ngoû lôøi vôùi khoaûng 400 ñaïi dieän caùc nhaø caàm quyeàn daân söï, ngoaïi giao ñoaøn vaø thaønh vieân xaõ hoäi daân söï.
Khi ñaët chaân tôùi Bangladesh, ñaàu tieân Ñöùc Phanxicoâ tôùi vieáng "Ñaøi Töôûng Nieäm Töû Ñaïo Quoác Gia", caùch Dhaka cöøng 20 daëm. Ñaøi naøy ñöôïc döïng leân ñeå töôûng nhôù taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ hieán maïng soáng mình trong Chieán Tranh Giaûi Phoùng Bangladesh khoûi Pakistan, moät cuoäc chieán tranh ñaõ ñem laïi ñoäc laäp vaø taùch Bangladesh ra khoûi Pakistan.
Sau ñoù, ngaøi tôùi vieáng Baûo Taøng Vieän Töôûng Nieäm Bangbandhu ñeå toân kính Sheikh Mujibur Rahman, toång thoáng ñaàu tieân cuûa Bangladesh, ñöôïc coi nhö cha giaø daân toäc. Cuøng vôùi 31 thaønh vieân cuûa gia ñình, Rahman bò saùt haïi naêm 1975, trong cuoäc chieán tranh giaønh ñoäc laäp cho xöù sôû.
Ñöùc Phanxicoâ nhaéc ñeán Rahman trong baøi dieãn vaên ñaàu tieân cuûa ngaøi treân ñaát Bangladesh. Ngaøi noùi raèng OÂng hieåu roõ, "laø thaønh vieân cuûa gia ñình nhaân loaïi duy nhaát", ngöôøi ta caàn ñeán nhau.
Ngaøi cho hay, caùc nhaø laäp quoác Bangladesh "coù vieãn kieán veà moät xaõ hoäi hieän ñaïi, ña nguyeân vaø bao goàm moïi ngöôøi" trong ñoù, ngöôøi ta coù theå soáng töï do vaø hoøa bình, vôùi phaåm giaù baåm sinh ñöôïc toân troïng vaø laø nôi moïi ngöôøi coù caùc quyeàn bình ñaúng nhau.
"Töông lai cuûa neàn daân chuû treû trung naøy vaø söï laønh maïnh cuûa ñôøi soáng chính trò cuûa noù, trong yeáu tính, voán lieân keát vôùi söï trung thaønh ñoái vôùi vieãn kieán laäp quoác ñoù". Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi theá khi cho bieát theâm raèng cuoäc ñoái thoaïi chaân thöïc ñöôïc xaây döïng treân vieäc phuïc vuï ích chung, vôùi söï löu yù ñaëc bieät tôùi ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi khoâng coù tieáng noùi.
Bangladesh laø moät nöôùc ña soá theo Hoài Giaùo, nôi ngöôøi Coâng Giaùo chæ laø 350,000 ngöôøi, nghóa laø chieám 0.2% toång daân soá, vôùi 400 linh muïc. Ñaây laø nöôùc ñoâng daân haøng thöù 8 cuûa theá giôùi vaø laø moät trong nhöõng nöôùc ngheøo nhaát: khoaûng 30% daân chuùng soáng döôùi möùc ngheøo töùc kieám ñöôïc döôùi 2 dollars moät ngaøy.
Chuyeán thaêm vieáng Bangladesh cuûa Ñöùc Phanxicoâ dieãn ra sau chuyeán vieáng thaêm naêm 1986 cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Ñöùc Phaoloâ VI coù döøng chaân ôû ñaây naêm 1970 luùc nöôùc naøy coøn coù teân laø Ñoâng Pakistan.
Trong chuyeán toâng du töø 30 thaùng 11 tôùi 2 thaùng 12 naêm 2017, Ñöùc Phanxicoâ seõ coù cuoäc gaëp gôõ lieân toân, gaëp ngöôøi Hoài Giaùo Rohingya, cöû haønh Thaùnh Leã vôùi söï tham döï cuûa 100,000 ngöôøi, trong ñoù, ngaøi seõ taán phong 16 linh muïc. Sau cuøng, ngaøi seõ gaëp gôõ giôùi treû nhö ngaøi ñaõ laøm taïi Mieán Ñieän.
Trong baøi dieãn vaên vôùi caùc nhaø caàm quyeàn, Ñöùc Phanxicoâ trình baày Bangladesh nhö moät ñaát nöôùc noåi danh veà söï haøi hoøa giöõa caùc tín höõu cuûa caùc toân giaùo khaùc nhau; ngaøi noùi raèng moät chöùng taù nhö theá "caøng caàn thieát hôn" trong moät theá giôùi nôi toân giaùo "thöôøng bò laïm duïng moät caùch tai tieáng ñeå xuùi giuïc chia reõ".
Veà maët chính thöùc, Bangladesh laø moät quoác gia theá tuïc nôi töï do toân giaùo ñöôïc hieán phaùp baûo ñaûm. Öôùc löôïng coù ñeán 86 phaàn traêm daân chuùng theo Hoài Giaùo, hôn 10 phaàn traêm theo AÁn Giaùo vaø phaàn coøn laïi theo Phaät Giaùo, Kitoâ Giaùo vaø duy linh (animist).
Open Doors International, moät toå chöùc baát vuï lôïi ôû Hoa Kyø chuyeân theo doõi vieäc baùch haïi Kitoâ höõu khaép theá giôùi, ñaõ aán ñònh möùc baùch haïi ñoái vôùi coäng ñoàng Kitoâ Giaùo beù nhoû cuûa quoác gia naøy laø "raát cao" khoâng phaûi trong tay chính phuû maø laø caùc nhoùm cöïc ñoan Hoài Giaùo.
Maáy ngaøy tröôùc chuyeán toâng du, moät linh muïc thuoäc soá nhöõng ngöôøi seõ gaëp Ñöùc Giaùo Hoaøng vaøo ngaøy thöù Baåy 2 thaùng 12 naêm 2017, ñaõ bò baét coùc, vaø nhieàu ngöôøi ôû ñaây tin raèng ISIS ñöùng ñaøng sau vuï naøy.
Quõy giaùo hoaøng hoaøn caàu "Giuùp Ñôõ Giaùo Hoäi Tuùng Thieáu", moät toå chöùc giuùp ñôõ caùc Kitoâ höõu bò baùch haïi, ñaõ vieát moät baøi treân trang maïng cuûa hoï vôùi haøng chöõ: "Caùc Kitoâ Höõu Bò AÙp Böùc ôû Bangladesh Ñang Chôø Mong Chuyeán Vieáng Thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng". Moät trong möôøi hai giaùm muïc trong nöôùc, Ñöùc Cha Bejoy Nicephorus D'Cruze, thuoäc giaùo phaän Sylhet, phía ñoâng baéc, noùi raèng baát chaáp luaät leä, caùc Kitoâ höõu ñoái phoù vôùi vieäc bò kyø thò haøng ngaøy vaø khoâng coù cuøng moät cô hoäi giaùo duïc vaø vieäc laøm nhö nhöõng ngöôøi khaùc.
Cha Adam Pereira, thuoäc Ñaïi Hoïc Notre Dame ôû Bangladesh, noùi raèng tình theá caùc Kitoâ höõu ôû ñaây "toát hôn ôû Pakistan", moät ñaát nöôùc luoân ñöùng haøng thöù naêm teä nhaát ñoái vôùi Kitoâ höõu, sau Baéc Haøn vaø Afghanistan.
Cha noùi vôùi taäp san Crux, luùc Ñöùc Phanxicoâ ñaët chaân tôùi Bangladesh, raèng "Chuùng toâi coù söï hoã trôï cuûa thuû töôùng vaø chính phuû, hoï ñöùng sau löng chuùng toâi vaø caùc coäng ñoàng toân giaùo thieåu soá khaùc". Chuû nghóa cöïc ñoan, theo ngaøi, "khoâng phaûi laø qui luaät" nhöng dieãn ra khaù thöôøng xuyeân khieán nhieàu ngöôøi lo sôï, töø ñoù, muoán coù "nhieàu töï do hôn". Chaéc chaén yù thöùc ñöôïc boái caûnh naøy, vaø giöõ ñuùng thaùi ñoä deø daët trong vieäc ñöa ra caùc nhaän ñænh naåy löûa trong chuyeán toâng du AÙ Chaâu laàn naøy, neân Ñöùc Phanxicoâ ñaõ nhoû nheï noùi raèng Giaùo Hoäi ôû Bangladesh ñaùnh giaù cao "quyeàn töï do thöïc haønh ñöùc tin cuûa mình vaø theo ñuoåi caùc vieäc baùc aùi, mang lôïi ích laïi cho toaøn theå quoác gia".
Ngaøi lieät keâ moät soá vieäc laøm treân vaø nhaéc caùc chính trò gia ñòa phöông nhôù raèng baát chaáp con soá nhoû nhoi, ngöôøi Coâng Giaùo vaãn "ñoùng moät vai troø xaây döïng trong vieäc phaùt trieàn ñaát nöôùc" ñaëc bieät qua caùc tröôøng hoïc, beänh xaù vaø phoøng phaùt thuoác.
Ngaøi nhaän ñònh: "Quaû thöïc, tuyeät ñaïi ña soá hoïc sinh vaø thaày coâ trong caùc tröôøng naøy khoâng theo Kitoâ Giaùo, nhöng thuoäc caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc. Toâi xaùc tín raèng, phuø hôïp vôùi chöõ nghóa vaø tinh thaàn cuûa hieán phaùp, coäng ñoàng Kitoâ höõu seõ tieáp tuïc ñöôïc höôûng töï do ñeå thi haønh caùc vieäc laøm toát naøy nhö moät bieåu thöùc noùi leân cam keát cuûa hoï ñoái vôùi ích chung".
Trong moät cuoäc phoûng vaán taïi Dinh Toång Thoáng sau baøi dieãn vaên, Marcia Bernicat, Ñaïi Söù Hoa Kyø taïi Bangladesh, noùi raèng caùc nhaän ñònh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng veà hôïp nhaát vaø ña daïng "raát, raát ñöôïc hoan nghinh"
Khi ñöôïc hoûi lieäu Ñöùc Giaùo Hoaøng coù neân minh nhieân nhaéc ñeán danh xöng Rohingya hay khoâng, Ñaïi Söù Bernicat noùi: Ñöùc Phanxicoâ ñaõ dieãn taû "baèng caùc haïn töø minh nhieân thaûm kòch ñaõ dieãn ra taïi Mieán Ñieän". Baø cuõng cho bieát baø ñaùnh giaù cao vieäc ngaøi nhìn nhaän nhöõng gì Bangladesh ñaõ laøm ñeå tieáp ñoùn ngöôøi Rohungya troán chaïy khoûi Mieán Ñieän. Baø noùi "Toâi töøng nghe ngöôøi Rohingya ñöôïc moâ taû nhö nhöõng ngöôøi bò hoaøn toaøn töôùc heát moïi söï. Nhöng hoï coù caùi teân cuûa hoï. Tuy nhieân, theo toâi, ñieàu quan troïng nhaát laø lieäu hoï coù moät tieáng noùi hay khoâng vaø ñoái vôùi moïi ngöôøi töøng laøm chöùng cho noãi ñau khoå maø hoï voán chòu xöa nay, chuùng ta giuùp hoï, vaø chuùng ta giuùp khueách ñaïi tieáng noùi cuûa hoï".
Vuõ Vaên An