Naïn baïo haønh nöõ giôùi
Naïn baïo haønh nöõ giôùi.
Roma (Vat. 5-10-2017) - Ngaøy 30 thaùng 9 naêm 2017 haøng traêm ngaøn phuï nöõ ñaõ bieåu tænh taïi 100 thaønh phoá trong toaøn nöôùc Italia ñeå choáng laïi naïn baïo haønh nöõ giôùi, ñoàng thôøi ñeå ñoøi hoûi töï do vaø quyeàn lôïi cho phuï nöõ. Cuoäc bieåu tình do Toång Lieân Ñoaøn Lao Coâng Italia toå chöùc coù khaåu hieäu laø: "Chuùng ta haõy daønh laïi söï töï do" vôùi muïc ñích noùi "khoâng" vôùi baïo löïc choáng laïi phuï nöõ, noùi khoâng vôùi vieäc khoâng tröøng phaït toäi baïo löïc naøy, vaø yeâu caàu thay ñoåi thöù ngoân ngöõ töôøng thuaät caùc vuï haõm hieáp vaø saùt haïi caùc phuï nöõ vaø bieán chuùng thaønh moät vuï aùn choáng laïi caùc naïn nhaân.
Phaùt bieåu trong cuoäc bieåu tình taïi Roma baø Susanna Camusso, toång thö kyù lieân ñoaøn khaúng ñònh raèng söï kieän hôn 80 phuï nöõ bò saùt haïi töø ñaàu naêm tôùi nay laø moät baùo ñoäng naïn baïo haønh phuï nöõ lan traøn. Caàn phaûi chaám döùt vieäc söû duïng lôøi noùi nhö vuõ khí, ñoå loãi cho caùc naïn nhaân thay vì leân aùn caùc thuû phaïm gieát ngöôøi. AÙm chæ vuï hai nöõ sinh vieân Myõ taïi Firenze vaø moät nöõ sinh vieân taïi Milano bò caûnh saùt haõm hieáp, baø Camusso nhaán maïnh: ngöôøi ra thöôøng duøng loaïi töø ngöõ baïo löïc choáng laïi moät ngöôøi di cö neáu hoï phaïm toäi naøy, trong khi laïi khoâng tin lôøi caùc phuï nöõ naïn nhaân cuûa haõm hieáp toá caùo keû phaïm toäi laø nhaân vieân coâng löïc mang quaân phuïc hay khi ñoù laø ngöôøi Italia. Taïi sao moät vuï haõm hieáp naøy laïi bò coi laø nghieâm troïng hôn moät vuï haõm hieáp khaùc? Coù ngöôøi coi caùc lôøi keâu goïi cuûa chuùng toâi laø caùc lôøi xæ vaû. Vaø noù ñuùng nhö theá. Caùc lôøi keâu goïi choáng laïi baïo haønh nöõ giôùi cuûa chuùng toâi cho tôùi nay ñaõ khoâng ñöôïc laéng nghe. Caàn phaûi thay ñoåi kieåu thaûo luaän caùc ñeà taøi naøy."
Trong lôøi keâu goïi tham gia caùc cuoäc bieåu tình treân toaøn nöôùc, Toång Lieân Ñoaøn Lao Coâng Italia xin caùc tham döï vieân ñem theo muõ, giaày, deùp, khaên quaøng, saéc tay hay baát cöù vaät gì khaùc maàu ñoû, bieåu töôïng cho maùu cuûa nöõ giôùi ñaõ ñoå ra vò naïn baïo haønh choáng laïi hoï. Naêm ngoaùi taïi Italia ñaõ coù 120 phuï nöõ bò choàng, choàng cuõ hay tình nhaân hoaëc nam giôùi saùt haïi. Taïi Parma baéc Italia cuoäc bieåu tình cuûa chò em phuï nöõ thuoäc phong traøo toaøn quoác toá caùo naïn baïo haønh nöõ giôùi vaø yeâu caàu nam giôùi, caùc nhaø chính trò, giôùi truyeàn thoâng, caùc thaåm phaùn vaø caùc löïc löôïng coâng löïc yù thöùc caùc traùch nhieäm cuûa hoï hôn trong cung caùch noùi naêng haønh xöû, vaø phaûi laøm sao ñeå tröøng phaït thích ñaùng caùc toäi phaïm baïo haønh nöõ giôùi.
Baø Patricía Maestri, daân bieåu thuoäc ñaûng Daân chuû tænh Parma, nhaán maïnh trong baøi phaùt bieåu: Toâi keát hieäp vôùi saùng kieán do Toång Lieân Ñoaøn Lao Coâng Italia phaùt ñoäng treân toaøn nöôùc môøi goïi xuoáng ñöôøng bieåu tình choáng laïi naïn baïo haønh nöõ giôùi, vaø tranh ñaáu cho moät neàn vaên hoaù khaúng ñònh phaåm giaù cuûa phuï nöõ, baét ñaàu töø vieäc töôøng thuaät caùc vuï baïo löïc. Toâi uûng hoä phong traøo ñoûi hoûi thay ñoåi kieåu duøng töø ngöõ vaø noùi naêng, khi keå laïi caùc vuï baïo haønh nöõ giôùi. Toâi tin raèng caàn phaûi yeâu caàu nam giôùi noùi chung vaø caùc giôùi chöùc chính trò, truyeàn thoâng, thaåm phaùn vaø caùc nhaân vieân an ninh coâng löïc, cuõng nhö theá giôùi hoïc ñöôøng thay ñoåi cung caùch haønh xöû vaø caùch duøng töø vöïng, vaø yeâu caàu neàn vaên hoaù laõnh laáy traùch nhieäm cuûa mình ñoái vôùi thaûm caûnh baïo haønh nöõ giôùi. Bôûi vì baïo löïc cuûa nam giôùi treân caùc phuï nöõ khoâng phaûi laø moät vaán ñeà cuûa nöõ giôùi, laø nhöõng ngöôøi khoâng muoán ñeå cho söï sôï haõi chieán thaéng, vaø khoâng muoán giam haõm mình trong nhaø.
Vì theá theo baø Patricia Maestri caàn phaûi thöïc thò Thoaû hieäp Istanbul ñaõ ñöôïc pheâ chuaån lieân quan tôùi vieäc phoøng ngöøa vaø choáng naïn baïo haønh nöõ giôùi vaø baïo haønh trong gia ñình, cuûng coá caùc duïng cuï choáng laïi toäi phaïm naøy, taïo ra caùc ñieàu kieän, gia taêng ngaân khoaûn laøm sao ñeå chò em phuï nöõ bò ñe doïa hay laø naïn nhaân cuûa baïo löïc coù theå tìm ñöôïc nôi tieáp ñoùn, söï trôï giuùp vaø nöông töïa, caû trong vieäc baét ñaàu moät cuoäc soáng môùi vaø moät ngheà nghieäp môùi töï laäp. Ñoù laø caùc muïc ñích maø chuùng toâi nhaém tôùi vaø daán thaân hoaït ñoäng taïi Quoác hoäi trong caùc naêm qua. Raát tieác laø caùc keát quaû chöa ñöôïc ñaày ñuû vaø coøn raát nhieàu ñieàu phaûi laøm treân bình dieän giaùo duïc vaø vaên hoaù ñoái vôùi ngöôøi treû vaø nam giôùi. Chính vì theá cuoäc bieåu tình hoâm nay taïi quaûng tröôøng Garibaldi naøy cuûa thaønh phoá Parma laø dòp giuùp môøi goïi chuù yù, khích leä suy tö trong dö luaän coâng coäng, ñeå maïnh meõ keâu leân tieáng "Khoâng" xaùc tín cuûa chuùng ta ñoái vôùi moïi hình thöùc baïo haønh nöõ giôùi.
Chæ rieâng taïi Italia haøng naêm coù hôn 100 phuï nöõ bò nam giôùi saùt haïi, nhöõng ngöôøi luoân luoân noùi yeâu hoï. Ñaây quaû laø moät tai öông, moät beänh xaõ hoäi nhö toáng thoáng Matarella ñònh nghóa. Nhöng neáu phaûi keå tôùi caùc vuï baïo haønh trong caùc gia ñình, thì con soá naïn nhaân leân tôùi haøng traêm ngaøn. Thaät vaäy soá phuï nöõ bò saùch nhieãu, baùch haïi, taán coâng, ñaùnh ñaäp, löøa ñaûo leân tôùi haøng trieäu. Theo caùc döõ kieän cuûa Hoïc vieän thoáng keâ quoác gia Italia, haàu nhö coù tôùi 7 trieäu phuï nöõ ñaõ gaùnh chòu moät hình thöùc laøm duïng baïo löïc trong cuoäc soáng cuûa mình. Baïo löïc vaø saùt haïi nöõ giôùi cuõng khoâng buoâng tha caùc thieáu nöõ raát treû tuoåi, nhö tröôøng hôïp cuûa Noemi Durini 16 tuoåi bò gieát ngaøy muøng 3 thaùng 9 vöøa qua bôûi ngöôøi baïn trai ñính hoân cuûa mình 17 tuoåi. Vaø vuï traû thuø taøn baïo cuûa ngöôøi choàng cuõ cuûa baø Donatella Rago treân ñöùa con gaùi laø Nicolina Pacini 15 tuoåi, bò baén cheát ôû moät goùc ñöôøng gaàn nhaø.
Con soá caùc phuï nöõ bò saùt haïi khoâng chaéc chaén vaø coù thay ñoåi, nhöng ñieàu hieån nhieân laø soá phuï nöõ bò gieát cheát bôûi moät ngöôøi ñaøn oâng maø hoï ñaõ coù thôøi soáng chung hay coù caùc lieân laïc tình caûm, khoâng thuyeân giaûm. Trong naêm 2016 ñaõ coù 120 phuï nöõ bò saùt haïi. Caû trong naêm 2017 tính trung bình cöù ba ngaøy laïi coù moät phuï nöõ bò gieát. Trong 10 naêm qua taïi Italia ñaõ coù 1,740 phuï nöõ bò saùt haïi trong ñoù coù 1,251 ngöôøi bò gieát trong gia ñình, töùc chieám 71.9%. Theo Hoïc vieän thoáng keâ Italia caùc vuï saùt haïi trong gia ñình giaûm töø 117 vuï naêm 2014 xuoáng 111 naêm 2015 vaø 108 naêm 2016. Lyù do cuûa caùc vuï gieát vôï naøy laø caùc khoâng hieåu vaø caêng thaúng giöõa vôï choàng, öôùc muoán ly dò ly thaân, vaø vieäc khoâng ñöôïc giöõ con caùi. Baø Maria Carla Bocchino, ñaëc traùch phaân boä nöõ giôùi vaø treû vò thaønh nieân cuûa Trung taâm caûnh saùt quoác gia Italia, khuyeân chò em phuï nöõ ñöøng bao giôø chaáp nhaän "cuoäc heïn laàn cuoái", vì noù laø caùi baãy khieán cho phuï nöõ bò choàng cuõ hay tình nhaân gieát cheát.
Hieän töôïng theo ñuoåi saùch nhieãu phuï nöõ cuõng laø moät teä naïn gaây aâu lo. Taïi Italia coù 3 trieäu 466 ngaøn vuï phuï nöõ bò moät ngöôøi nam theo doõi saùch nhieãu baùch haïi trong cuoäc soáng. Trong soá ñoù 16% thuoäc löùa tuoåi 16 tôùi 70. Trong soá naøy coù 2 trieäu 151 ngaøn bò choàng cuõ saùch nhieãu. Nhöng 78% caùc phuï nöõ bò saùch nhieãu, töùc 8 treân 10 tröôøng hôïp, khoâng keâu cöùu toå chöùc naøo, vaø khoâng tìm trôï giuùp. Caùc cöû chæ vuõ phu cuûa nam giôùi gaây ra caùc veát thöông traàm troïng treân thaân xaùc vaø aâm höôûng ñau ñôùn saâu ñaäm trong taâm hoàn chò em phuï nöõ. Thoáng keâ cho bieát 79.6% phuï nöõ ñaõ phaûi chòu caùc giao hôïp tính duïc hoï khoâng muoán, 77.8% bò taùt, ñaám, ñaù vaø caén. Vaø trong raát nhieàu tröôøng hôïp baïo haønh trong gia ñình ngay caû khi phuï nöõ ñang mang thai cuõng khoâng ñöôïc thöông xoùt, traùi laïi coù tôùi 7.5% vì ngöôøi vôï ñang mang thai neân ngöôøi choàng giaän döõ haønh haï hoï vaø ñöùa con trong buïng meï. Caùc thoáng keâ cho bieát vieäc baïo haønh nöõ giôùi laø moät hieän töôïng lan traøn roäng raõi vaø da daïng, thöôøng ñi keøm caùc xuùc phaïm taâm lyù, hay moät tình traïng bò öùc hieáp vaø xuùc phaïm ñoái vôùi 4 treân 10 phuï nöõ.
Trong moät ñaïi hoäi veà ñeà taøi naøy Ñöùc Hoàng Y Gianfranco Ravasi, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Vaên Hoaù, cho bieát hieän töôïng gieát phuï nöõ naûy sinh töø moät yù töôûng hieåu laàm veà söï chieám höõu. Vôùi caùc söï vaät ngöôøi ta chieám höõu, vaø neáu noù gaây phieàn haø thì ngöôøi ta coù theå ñaùnh ñuoåi hay loaïi tröø. Ngaøy nay chuùng ta haàu nhö khoâng coù khaû naêng coù moät töông quan giöõa toâi vaø baïn, vaø taát caû trôû thaønh toâi vaø noù nôi tha nhaân trôû thaønh moät ñoà vaät, vaø neáu hoï quaáy raày toâi, thì toâi coù theå loaïi tröø vaø chaø ñaïp hoï".
Vaãn theo Hoïc vieän thoáng keâ Italia coù tôùi 21% phuï nöõ, töùc hôn 4.5 trieäu ngöôøi ñaõ phaûi chòu caùc cöû chæ tình duïc haï thaáp phaåm giaù vaø gaây nhuïc, caùc töông quan khoâng ñuôïc mong muoán, vaø bò coi nhö baïo haønh, lam duïng hay saùch nhieàu tình duïc traàm trong nhö bò haõm hieáp vaø thöû haõm hieáp. Moät trieäu 157 ngaøn trong caùc hình thöùc traàm troïng nhaát trong ñoù coù 653 ngaøn tröôøng hôïp bò haõm hieáp vaø 746 ngaøn tröôøng hôïp bò thöû haõm hieáp. Coù tôùi 20.2 % caùc phuï nöõ tuoåi töø 16 tôùi 70, töùc 4.3 trieäu ñaõ bò baïo haønh theå lyù, bò ñe doïa, bò taùt, bò ñaám vaø ñaù. Coù 1.5% ñaõ mang thöông taät naëng vaø vónh vieãn vì bò boùp coå, chaùy boûng vaø ngheït thôû. Trong soá caùc phuï nöõ ñính hoân vaø laø vôï coù 37.6% ñaõ phaûi mang caùc veát thöông vaø 21.8% bò ñau nhöùc thöôøng xuyeân.
Ngoaøi caùc baïo haønh theå lyù, chò em phuï nöõ coøn bò baïo haønh treân bình dieän tinh thaàn qua nhieàu hình thöùc khinh reû, ñaùnh giaù thaáp, vaø caùc daáu veát treân thaân theå, vaø nhaát laø trong taâm thaàn. Moät phaàn tö nöõ giôùi naïn nhaân khoâng coøn coù theå taäp trung ñuôïc nöõa vaø maát trí nhôù. Neáu coù tôùi 31.5% phuï nöõ, nghóa laø haàu nhö moät phaàn ba, ñaõ chòu moät hình thöùc baïo haønh theå lyù hay tính duïc trong cuoäc ñôøi mình, thì söï maát quaân bình quyeàn bính giöõa nam nöõ cuõng ñöa tôùi caùc hình thöùc kyø thò traàm troïng, khieán cho nam giôùi ñaùnh giaù thaáp, haïn cheá, kieåm soaùt theå lyù, taâm lyù vaø kinh teá chò em phuï nöõ. Coù tôùi 40.4%, töùc 8.3 trieäu phuï nöõ, ñaõ laø naïn nhaân cuûa baïo haønh taâm lyù töø phía choàng hay choàng cuõ cuûa mình. Baïo haønh kinh teá beân trong gia ñình töø phiaù ngöôøi choàng lieân quan tôùi 4.5% nöõ giôùi.
Baø Maria Teresa Amici, phoù thö kyù Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Vaên Hoaù, cho bieát tröôùc khi ñi tôùi baïo haønh luoân luoân coù caùc trieäu chöùng. Vaø ñieàu naøy loä hieän ngay trong thôøi coøn ñi hoïc, vôùi söï thoaùi hoaù trong töông quan giöõa hoïc sinh nam nöõ. Vì theá hieån nhieân laø cuoäc chieán chính yeáu choáng naïn baïo haønh nöõ giôùi phaûi baét ñaåu töø hoïc ñöôøng, vaø phaûi daäy cho hoïc sinh bieát xaõ hoäi bao goàm nöõ giôùi vaø nam giôùi, vôùi phaåm giaù vaø caùc quyeàn bình ñaúng nhö nhau.
Naïn baïo haønh phuï nöõ cuõng aûnh höôûng tieâu cöïc treân con caùi. Söï kieän haèng ngaøy phaûi chöùng kieán caûnh cha meï xung khaéc, chöûi bôùi, caõi nhau vaø ñaùnh nhau khieán cho treû em bò chaán thöông taâm thaàn coù theå so saùnh vôùi vieäc laïm duïng theå lyù vaø haønh haï taâm lyù. Baø Simonetta Gentile, ñaëc traùch taâm lyù nhaø thöông Nhi ñoàng Chuùa Gieâsu Haøi Ñoàng, cho bieát soá treû em phaûi chöùng kieán caûnh ngöôøi cha baïo haønh treân baø meï gia taêng nhieàu. Moät ñaøng coù khiaù caïnh toài baïi töø phiaù phuï huynh laøm nhö theå coá yù cho caùc con chöùng kieán caûnh baïo haønh, maët khaùc coù hieän töôïng thoâng truyeàn baïo haønh, vì keû baïo haønh ñaõ laø naïn nhaân cuûa caùc caûnh baïo haønh trong gia ñình. Treû em coù theå phaûn öùng baèng nhieàu caùch theá nhö ruùt lui, töï coâ laäp. Neáu coøn beù, noù caûm thaáy nhö coù loãi vì khoâng theå giaûi thích ñöôïc phaûn öùng cuûa mình, nhöng neáu noù lôùn hôn moät chuùt, thì seõ coù nguy cô ñoàng hoaù mình vôùi keû baïo haønh laø ngöôøi cha, vaø coù caùc cung caùch haønh xöû choáng xaõ hoäi. Caùc treû em khoù maø noùi leân caùc taâm tình cuaû chuùng, vaø caùc baø meï khoâng coù khaû naêng xin trôï giuùp, nhöng caùc thaày coâ phaûi tinh yù, khi thaáy caùc em khoâng chuù yù ñöôïc, hay gaëp khoù khaên khoâng hoäi nhaäp ñöôïc vôùi caùc treû em khaùc, hoaëc coù caùc thaùi ñoä khaùc thöôøng, caàn phaûi löôïng ñònh trieäu chöùng taâm lyù, tình traïng taâm tình vaø töông quan trong gia ñình cuûa caùc em.
Caùc thoáng keâ cuûa Lieân Hieäp Quoác cho bieát 35% phuï nöõ treân toaøn theá giôùi ñaõ bò baïo haønh theå lyù hay tính duïc töø choàng mình hay töø moät ngöôøi ñaøn oâng khaùc. Thoáng keâ cuõng cho bieát hai phaàn ba caùc naïn nhaân caùc vuï gieát ngöôøi trong gia ñình laø phuï nöõ. Treân theá giôùi chæ coù 119 nöôùc ñaõ pheâ chuaån caùc luaät leä choáng baïo haønh trong gia ñình vaø 125 nöôùc pheâ chuaån luaät leä choáng saùch nhieàu tình duïc. Thoáng keâ cuõng cho bieát söï kyø thò giôùi tính trong coâng aên vieäc laøm. Soá phuï nöõ thaát nghieäp bao giôø cuõng cao hôn nam giôùi. Vaø nöõ giôùi cuõng laõnh löông chæ baèng 70 tôùi 90% löông cuûa nam giôùi, tuy hoï laøm cuøng moät vieäc nhö nhau.
Ñeå choáng laïi naïn baïo haønh phuï nöõ chính quyeàn Italia ñaõ thaønh laäp caùc Trung taâm choáng baïo löïc vaø daønh ngaân khoaûn cho hoaït ñoäng naøy. Nhöng chæ coù 7 vuøng coù soå saùch chi tieâu roõ raøng cho caùc cô caáu baûo veä phuï nöõ, coøn caùc vuøng khaùc raát maäp môø. Cuõng khoâng thieáu caùc luaät choáng laïi naïn baïo haønh nöõ giôùi nhö luaät soá 93 sau ñoù trôû thaønh luaät 119 ban haønh ngaøy 15 thaùng 10 naêm 2013. Tuy nhieân, theo baø Cotrina Madaghiele, chuû tòch Hieäp hoäi nöõ giôùi, caàn xaây döïng moät neàn vaên hoaù caùch maïng, baét ñaàu töø hoïc ñöôøng. Ngaøy nay ngöôøi ta coù yù thöùc lôùn hôn lieân quan tôùi quyeàn cuûa nöõ giôùi, nhöng cuõng coù nhieàu baïo löïc ngaám ngaàm, khoâng bò toá caùo, vì sôï haõi hay vì thieáu yù thöùc. Naïn baïo löïc trong gia ñình phoå bieán hôn ngöôøi ta töôûng nghó, nhöng noù voâ hình vaø khoâng bò toá caùo. Luaät 107 ban haønh hoài thaùng 7 naêm 2015 khaúng ñònh vieäc giaùo duïc söï bình ñaúng giöõa phaùi tính phaûi ñöôïc daäy doã trong caùc tröôøng hoïc vaø moïi cô sôû giaùo duïc, ñeå giuùp caùc hoïc sinh sinh vieân bieát toân troïng vaø khoâng kyø thò nöõ giôùi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)