Baøi phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha

daønh cho caùc nhaø baùo

treân chuyeán bay Cartagena Roma

Baøi phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha daønh cho caùc nhaø baùo treân chuyeán bay Cartagena - Roma.

Roma (Vat. 12-09-2017) - Theo thoâng leä, ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2017 treân chuyeán bay töø Cartagena beân Colombia veà Roma, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh cho caùc nhaø baùo quoác teá moät cuoäc phoûng vaán daøi veà nhieàu vaán ñeà cuûa Colombia cuõng nhö caùc vaán ñeà quoác teá. Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò noäi dung phaàn ñaàu baøi phoûng vaán naøy:

- Môû ñaàu oâng Greg Burke, giaùm ñoác Phoøng baùo chí kieâm phaùt ngoân vieân Toaø Thaùnh, ñaõ ngoû lôøi caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha daønh thôøi giôø cho caùc nhaø baùo, tuy ñaõ coù moät chuyeán coâng du raát baän roän meät nhoïc, raát vaát vaû ñoái vôùi vaøi ngöôøi, nhöng cuõng laø moät chuyeán vieáng thaêm coù nhieàu hoa traùi. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhieàu laàn caùm ôn daân chuùng vì nhöõng gì hoï ñaõ daäy cho Ñöùc Thaùnh Cha, chuùng con cuõng hoïc hoûi ñöôïc bieát bao nhieâu ñieàu töø caùc neàn vaên hoaù gaëp gôõ naøy, vaø chuùng con cuõng xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha vì ñieàu naøy. Ñaëc bieät daân nöôùc Colombia, vôùi quaù khöù môùi ñaây - vaø khoâng phaûi chæ vôùi quaù khöù môùi ñaây - ñaõ coáng hieán cho chuùng con vaøi chöùng taù raát maïnh meõ - caùc chöùng taù caûm ñoäng veà söï tha thöù vaø hoaø giaûi. Tuy nhieân, noù cuõng cho chuùng con moät baøi hoïc lieân tuïc veà söï töôi vui vaø nieàm hy voïng, laø hai töø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ duøng raát nhieàu laàn trong chuyeán coâng du naøy. Baây giôø chaéc Ñöùc Thaùnh Cha muoán noùi ñieàu gì roài chuùng ta seõ sang phaàn caùc caâu hoûi cuûa caùc nhaø baùo.

Ñaùp: Toâi xin chaøo vaø caùm ôn caùc anh caùc chò veà coâng vieäc cuûa caùc anh caùc chò. Toâi thaät caûm ñoäng veà söï töôi vui, dòu hieàn, treû trung vaø söï cao quyù cuûa nhaân daân Colombia. Hoï thaät laø moät daân toäc cao quyù, khoâng sôï haõi noùi leân ñieàu hoï caûm nghó, khoâng sôï haõi caûm nhaän vaø cho thaáy ñieàu hoï caûm nhaän. Toâi ñaõ nhaän ra nhö vaäy. Ñaây laø laàn thöù ba ñeán Colombia, toâi nhôù theá, nhöng moät Giaùm Muïc ñaõ noùi: "Khoâng ñaây laø laàn thöù tö, nhöng toâi ñaõ chæ ñeán Colombia cho caùc cuoäc hoïp nhoû". Moät laàn vaø hai laàn khaùc taïi Bogota hay ba, nhöng toâi khoâng bieát Colombia moät caùch saâu roäng, Colombia maø ngöôøi ta bieát treân caùc ñöôøng phoá. Vaø toâi caùm ôn vì chöùng taù cuûa nieàm vui, nieàm hy voïng, söï kieân nhaãn trong ñau khoå cuûa daân toäc naøy. Hoï ñaõ laøm ích cho toâi bieát bao. Xin caùm ôn.

- Caâu hoûi ñaàu tieân laø cuûa anh Cesar Moreno nhaân vieân cuûa ñaøi phaùt thanh Radio Caracol.

Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, tröôùc heát con muoán caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha, thay maët cho taát caû caùc nhaân vieân truyeàn thoâng Colombia thaùp tuøng chuùng ta trong chuyeán vieáng thaêm naøy, cho moïi ñoàng nghieäp vaø thaân höõu, ñaõ ñeán treân queâ höông chuùng con, ñaõ cho chuùng con bieát bao nhieâu söù ñieäp hay ñeïp, saâu saéc, vaø vì bieát bao nhieâu yeâu thöông, gaàn guõi maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chöùng minh cho nhaân daân Colombia thaáy. Chuùng con xin heát loøng caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha. Caâu hoûi cuûa con laø: Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán trong moät quoác gia chia reõ, qua con ñöôøng cuûa tieán trình hoaø bình, giöõa nhöõng ngöôøi chaáp nhaän hay khoâng chaáp nhaän tieán trình naøy. Phaûi laøm gì moät caùch cuï theå, ñaâu laø caùc böôùc tieán phaûi laøm ñeå cho caùc phe chia reõ xích laïi gaàn nhau, ñeå töø boû haän thuø, ñeå töø boû oaùn gheùt? Neáu Ñöùc Thaùnh Cha trôû laïi Colombia trong 4 naêm nöõa, Ñöùc Thaùnh Cha nghó theá naøo, Ñöùc Thaùnh Cha muoán troâng thaáy Colombia nhö theá naøo?

Ñaùp: Toâi thích raèng ít nhaát khaåu hieäu "Chuùng ta haõy ñi böôùc thöù hai", ít nhaát ñieàu ñoù ñöôïc thöïc hieän - Toâi ñaõ nghó laø caùc naêm chieán tranh, toâi ñaõ tính chuùng laø 60 naêm, nhöng ngöôøi ta noùi vôùi toâi laø 54 naêm chieán tranh du kích, ít nhieàu laø nhö vaäy, vaø trong ñoù ngöôøi ta choàng chaát leân bieát bao nhieâu, bieát bao nhieâu thuø gheùt, oaùn haän, bieát bao nhieâu taâm hoàn ñau yeáu; vaø beänh taät khoâng coù loãi, noù ñeán vaø baïn bò laây beänh sôûi. Vaø vôùi caùc cuoäc chieán du kích maø hoï ñaõ laøm - chieán tranh du kích, caùc daân quaân cuõng nhö nhöõng ngöôøi beân kia vaø caû naïn gian tham hoái loä nöõa, bieát bao nhieâu laàn xaûy ra trong quoác gia - ñaõ phaïm caùc toäi xaáu xa daáy leân söï thuø haän ñoù# Nhöng ñaõ coù caùc böôùc tieán trao ban hy voïng, caùc böôùc tieán trong vieäc thöông thuyeát, vaø cuoái cuøng laø vieäc ngöng baén cuûa löïc löôïng Quaân ñoäi giaûi phoùng quoác gia: toâi xin caùm ôn hoï raát nhieàu, raát nhieàu vì ñieàu ñoù. Nhöng coøn coù caùi gì hôn nöõa, maø toâi ñaõ nhaän ra, ñoù laø öôùc muoán tieán tôùi trong tieán trình naøy, noù vöôït xa hôn caùc cuoäc thöông thuyeát ñang ñöôïc laøm vaø caàn phaûi laøm. Ñoù laø moät öôùc muoán töï phaùt, vaø trong ñoù coù söùc maïnh cuûa daân chuùng. Toâi hy voïng nôi ñieàu naøy. Daân chuùng muoán thôû, nhöng chuùng ta phaûi trôï giuùp hoï vaø trôï giuùp hoï vôùi söï gaàn guõi, lôøi caàu nguyeän vaø nhaát laø vôùi söï caûm thoâng bieát bao noãi khoå ñau beân trong taâm hoàn cuûa bieát bao ngöôøi daân.

- OÂng Burke noùi baây giôø tôùi phieân anh Joseù Mujica cuûa tôø El Tiempo Thôøi baùo. Anh hoûi baèng tieáng Taây Ban Nha.

Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha thaät laø moät vinh döï ñöôïc ôû ñaây vôùi Ñöùc Thaùnh Cha. Con teân laø Joseù Mujica, nhaø baùo cuûa tôø El Tiempo beân Colombia vaø con cuõng xin chaøo Ñöùc Thaùnh Cha nhaân danh taát caû caùc nhaø baùo Colombia vaø giôùi truyeàn thoâng cuûa quoác gia naøy. Colombia ñaõ khoå ñau trong nhieàu thaäp nieân vì baïo löïc, chieán tranh, xung ñoät vuõ trang vaø caû vì naïn buoân baùn ma tuyù nöõa, nhöng caùc haäu quaû cuûa naïn gian tham hoái loä trong giôùi chöùc chính trò thaät laø taøn phaù, y nhö chieán tranh vaäy vaø caû khi naïn tham oâ hoái loä laø moät thöïc taïi môùi, chuùng con ñaõ luoân luoân bieát noù hieän höõu, giôø ñaây coù theå troâng thaáy roõ raøng hôn, bôûi vì khoâng coøn coù caùc tin chieán tranh vaø xung ñoät vuõ trang nöõa. Phaûi laøm gì tröôùc teä naïn naøy, vaø cho tôùi ñoä naøo vôùi caùc ngöôøi thoái naùt, laøm theá naøo ñeå tröøng phaït hoï vaø sau cuøng coù caàn phaûi döùt pheùp thoâng coâng hoï hay khoâng?

Ñaùp: Anh ñaõ ñöa ra moät caâu hoûi, maø chính toâi cuõng ñaõ ñaët ra bieát bao laàn. Vaø toâi ñaõ ñaët caâu hoûi kieåu naøy: keû thoái naùt coù ñöôïc ôn tha thöù hay khoâng? Toâi ñaõ ñaët caâu hoûi nhö vaäy ñoù. Vaø toâi ñaõ ñaët caâu hoûi naøy, khi xaûy ra moät tröôøng hôïp trong tænh Catamarca beân Argentina - moät tröôøng hôïp ñoái xöû taøn teä, laïm duïng vaø haõm hieáp moät thieáu nöõ vaø coù lieân quan tôùi caùc quyeàn bính chính trò vaø kinh teá cuûa tænh naøy.

Toâi ñaõ nghe noùi tôùi moät baøi baùo cuûa nhaø baùo Frigerio ñaêng treân tôø "La Nacion" thôøi baáy giôø. Toâi ñaõ vieát moät cuoán saùch nhoû goïi laø "Toäi loãi vaø thoái naùt". Chuùng ta taát caû ñeàu laø nhöõng ngöôøi toäi loãi, vaø chuùng ta bieát raèng Chuùa gaàn guõi chuùng ta, Ngaøi khoâng meät moûi tha thöù cho chuùng ta. Nhöng coù söï khaùc bieät: Thieân Chuùa khoâng bao giôø meät moûi tha thöù, nhöng ngöôøi toäi loãi coù khi hoài sinh vaø xin loãi. Vaán ñeà ñoù laø keû thoái naùt meät moûi khi xin loãi vaø queân phaûi xin loãi laøm sao: ñaây laø vaán ñeà nghieâm troïng. Ñoù laø moät tình traïng voâ caûm ñoái vôùi caùc giaù trò, ñoái vôùi söï phaù hoaïi, ñoái vôùi vieäc khai thaùc boùc loät con ngöôøi. Hoï khoâng coù khaû naêng xin loãi. Vaø nhö laø moät vieäc keát aùn, do ñoù raát khoù trôï giuùp moät ngöôøi thoái naùt, raát khoù. Nhöng Thieân Chuùa coù theå laøm ñieàu ñoù, vaø toâi caàu nguyeän cho ñieàu naøy.

- OÂng Burke giôùi thieäu anh Hernan Reyes cuûa tôø "Telam".

Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha. Caâu hoûi naøy laø cuûa nhoùm caùc nhaø baùo tieáng Taây Ban Nha. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi tôùi böôùc ñaàu tieân maø Colombia ñaõ laøm. Hoâm nay trong Thaùnh Leã Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi raèng moät cuoäc ñoái thoaïi giöõa hai phe khoâng ñuû, maø caàn phaûi ñöa theâm nhieàu taùc nhaân khaùc nöõa vaøo trong cuoäc ñoái thoaïi. ÑTC coù nghó raèng coù theå laäp laïi moâ thöùc naøy cuûa Colombia trong caùc xung ñoät khaùc treân theá giôùi hay khoâng?

Ñaùp: Thaùp nhaäp nhöõng ngöôøi khaùc vaøo... caû ngaøy hoâm nay nöõa trong baøi giaûng toâi ñaõ ñeà caäp tôùi ñieàu naøy baèng caùch ñi töø Phuùc AÂm. Thaùp nhaäp caùc ngöôøi khaùc: ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân... trong bieát bao cuoäc xung ñoät ñaõ coù caùc ngöôøi khaùc ñöôïc thaùp nhaäp vaøo cuoäc ñoái thoaïi. Ñaây laø moät caùch tieán tôùi, moät kieåu chính trò khoân ngoan, phaûi khoâng? Coù söï khoân ngoan xin trôï giuùp... Nhöng toâi tin raèng ngaøy hoâm nay toâi ñaõ muoán nhaán maïnh trong baøi giaûng - noù ñaõ laø moät söù ñieäp hôn laø moät baøi giaûng - toâi tin raèng caùc kieåu kyõ thuaät chính trò aáy giuùp ích; ñoâi khi chuùng yeâu caàu söï can thieäp cuûa Lieân Hieäp Quoác ñeå ra khoûi cuoäc khuûng hoaûng. Nhöng moät tieán trình hoaø bình seõ chæ coù theå tieán tôùi, khi nhaân daân caàm noù trong tay. Neáu ngöôøi daân khoâng caàm noù trong tay, ngöôøi ta coù theå tieán tôùi moät chuùt, ngöôøi ta seõ ñi tôùi moät giaøn xeáp... Ñoù laø ñieàu toâi ñaõ tìm laøm cho caûm thaáy trong chuyeán vieáng thaêm naøy: taùc nhaân cuûa vieäc hoaø giaûi hoaëc laø daân chuùng hay ngöôøi ta seõ ñi tôùi moät ñieåm naøo ñoù: nhöng khi moät daân toäc naém laáy vieäc taïo hoaø bình trong tay, thì noù coù khaû naêng laøm toát ñieàu aáy. Vaø toâi seõ noùi raèng ñoù laø con ñöôøng cao hôn.

- Tôùi phieân chò Elena Pinardi.

Hoûi: Con xin chaøo Ñöùc Thaùnh Cha, tröôùc heát chuùng con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha coù khoeû khoâng. Chuùng con taát caû ñaõ troâng thaáy Ñöùc Thaùnh Cha vaäp ñaàu vaøo xe díp, Ñöùc Thaùnh Cha coù khoeû khoâng, coù ñau khoâng aï?

Ñaùp: Luùc ñoù toâi quay ra chaøo caùc treû em vaø toâi ñaõ khoâng troâng thaáy kính vaø buøm moät caùi...

Hoûi: Caâu hoûi cuûa con laø: trong khi ôû treân maùy bay chuùng ta bay gaàn côn baõo Irma. Sau khi ñaõ gaây ra bao taøn phaù khieán cho haøng chuïc ngöôøi cheát vaø gaây ra caùc thieät haïi khoång loà taïi caùc ñaûo thuoäc quaàn ñaûo Caraibi vaø Cuba, ngöôøi ta sôï raèng nhieàu vuøng roäng lôùn trong tieåu bang Florida coù theå bò ngaäp luït. Saùu trieäu ngöôøi ñaõ phaûi boû nhaø cöûa cuûa hoï. Sau traän baõo Harvey haàu nhö ñaõ coù theâm 3 traän baõo khaùc ñoàng thôøi ñoå vaøo vuøng naøy. Caùc nhaø khoa hoïc cho raèng vieäc haâm noùng caùc ñaïi döông laø moät yeáu toá goùp phaàn khieán cho caùc côn doâng baõo muøa naøy ngaøy caøng maïnh hôn. Coù traùch nhieäm luaân lyù cuûa caùc vò laõnh ñaïo chính trò khöôùc töø coäng taùc vôùi caùc quoác gia khaùc ñeå kieåm soaùt vieäc thaûi thaùn khi vaøo khoâng trung haâm noùng traùi ñaát hay khoâng, bôûi vì hoï töø choái cho raèng khí haäu thay ñoåi laø loãi taïi con ngöôøi?

Ñaùp: Xin caùm ôn chò. Toâi traû lôøi phaàn cuoái cuøng cuûa caâu hoûi ñeå khoûi queân: ai choái ñieàu naøy thì phaûi ñi tôùi vôùi caùc nhaø khoa hoïc vaø hoûi hoï. Caùc khoa hoïc gia ñaõ noùi raát roõ raøng. Caùc khoa hoïc gia raát chính xaùc. Hoâm tröôùc khi coù tin töùc cuûa chieác taàu cuûa Nga - toâi tin theá - chieác taàu naøy ñaõ töø Na Uy sang Nhaät Baûn hay Ñaøi Loan vaø ñaõ ñi qua Baéc Cöïc, maø khoâng coù caùc taàu laøm beå ñaù baêng, caùc hình chuïp cho thaáy caùc maûng ñaù baêng... nhöng baây giôø coù theå ñi qua Baéc Cöïc. Noù thaät roõ raøng. Thaät laø roõ raøng. Khi tin naøy ñöôïc moät ñaïi hoïc tung ra - toâi khoâng nhôù ñaïi hoïc naøy ôû ñaâu - thì coù moät tin khaùc noùi raèng: "Chuùng ta chæ coøn coù 3 naêm nöõa ñeå quay laïi ñaøng sau. Neáu khoâng, thì caùc haäu quaû seõ kinh khuûng". Toâi khoâng bieát coù thaät "ba naêm" hay khoâng, nhöng neáu chuùng ta khoâng trôû laïi ñaøng sau, thì chuùng ta seõ chìm heát, ñieàu naøy thaät. Khí haäu thay ñoåi ngöôøi ta troâng thaáy caùc haäu quaû vaø caùc khoa hoïc gia noùi moät caùch roõ raøng con ñöôøng chuùng ta phaûi theo. Vaø chuùng ta taát caû ñeàu coù moät traùch nhieäm: taát caû moïi ngöôøi. Moãi ngöôøi moät phaàn traùch nhieäm nhoû, moät phaàn traùch nhieäm lôùn hôn, moät traùch nhieäm luaân lyù phaûi chaáp nhaän, goùp yù kieán hay laáy caùc quyeát ñònh... Vaø chuùng ta phaûi laøm ñieàu ñoù moät caùch nghieâm chænh. Toâi tin raèng noù laø moät ñieàu khoâng theå ñuøa giôõn ñöôïc: noù voâ cuøng nghieâm troïng. Vaø chò hoûi toâi ñaâu laø traùch nhieäm luaân lyù? Moãi moät ngöôøi ñeàu coù traùch nhieäm luaân lyù cuûa mình. Caû caùc chính trò gia cuõng coù traùch nhieäm cuûa hoï. Moãi ngöôøi ñeàu coù traùch nhieäm cuûa mình. Caâu traû lôøi thöù hai thì coù roài.

Hoûi: Coù ngöôøi nhaän thöùc raèng chuùng ta ñang ñi tôùi thôøi taän theá nhö taû trong saùch Khaûi Huyeàn vôùi taát caû caùc bieán coá khí quyeån... Ñöùc Thaùnh Cha nghó sao?

Ñaùp: Toâi khoâng bieát... Toâi seõ noùi: thöù nhaát, moãi moät ngöôøi coù traùch nhieäm luaân lyù rieâng cuûa mình. Thöù hai, neáu moät ngöôøi hôi nghi ngôø raèng noù khoâng thaät, thì haõy ñi hoûi caùc khoa hoïc gia ñi. Caùc khoa hoïc gia raát roõ raøng. Nhöõng ñieàu hoï noùi khoâng phaûi laø caùc yù kieán trong khoâng khí ñaâu. Chuùng raát roõ raøng. Vaø roài haõy quyeát ñònh. Vaø lòch söû seõ phaùn xöû caùc quyeát ñònh aáy.

- Sau caùc caâu hoûi cuûa caùc nhaø baùo Cesar Moreno, Joseù Mujica, Hernan Reyes, vaø Elena Pinardi, tôùi phieân anh Enzo Romeo.

Hoûi: Con xin chaøo Ñöùc Thaùnh Cha, con tieáp caâu hoûi cuûa chò Elena. Taïi sao trong caùc baøi dieãn vaên taïi Colombia Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ laïi nhieàu laàn noùi ñeán vieäc caàn phaûi laøm hoaø vôùi Thuï taïo, toân troïng moâi sinh nhö ñieàu kieän caàn thieát ñeå coù theå taïo ra moät neàn hoaø bình xaõ hoäi oån ñònh. Vaø chuùng ta troâng thaáy caùc haäu quaû cuaû söï kieän khí haäu thay ñoåi caû taïi Italia nöõa. Con khoâng bieát Ñöùc Thaùnh Cha coù bieát baûn tin naøy khoâng: ñaõ coù nhieàu ngöôøi cheát taïi tænh Livorno vì nöôùc luõ vaø buøn.

Ñaùp: Coù... sau ba thaùng röôõi khoâng coù möa...

Hoûi: Vaâng ñuùng theá. Taïi Roma thì coù bieát bao nhieâu laø thieät haïi... vì theá chuùng ta taát caû ñeàu bò lieân luïy trong tình traïng naøy. Nhöng maø taïi sao laïi coù söï chaäm treã trong vieäc yù thöùc nhö vaäy, nhaát laø töø phía caùc chính quyeàn, maø xem ra hoï laïi nhanh choùng ñeán theá trong caùc laõnh vöïc khaùc - luoân luoân lieân quan toùi vaán ñeà vuõ trang: chuùng ta ñang troâng thaáy thí duï nhö cuoäc khuûng hoaûng cuûa Ñaïi Haøn, caû lieân quan tôùi vaán ñeà naøy con cuõng thích coù ñöôïc yù kieán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha...

Ñaùp: Taïi sao? Toâi nhôù tôùi moät caâu trong Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc, toâi tin laø cuûa Thaùnh Vònh: "Con ngöôøi laø moät ñöùa ngu daïi, laø moät teân cöùng ñaàu khoâng troâng thaáy". Con con vaät duy nhaát cuûa Thuï Taïo ñaët chaân vaøo cuøng moät caùi loã laø con ngöôøi. Con ngöïa vaø caùc con vaät khaùc thì khoâng laøm ñieàu ñoù. Coù söï kieâu caêng, söï töï ñuû... "Khoâng, noù khoâng bieát nhö vaäy..." vaø roài coù oâng thaàn Tuùi. Khoâng phaûi chæ lieân quan tôùi Thuï Taïo maø thoâi ñaâu, nhöng ñoái vôùi bieát bao nhieâu ñieàu, bieát bao nhieâu quyeát ñònh, bieát bao nhieâu maâu thuaãn vaø vaøi maâu thuaãn naøy tuyø thuoäc tieàn baïc. Hoâm nay taïi Cartagena toâi ñaõ baét ñaàu moät ñaøng goïi noù laø phaàn Cartagena ngheøo naøn ñaùng thöông. Ngheøo naøn ñaùng thöông. Ñaøng khaùc laø phaàn du lòch, sang troïng vaø sang troïng voâ chöøng möïc luaân lyù, chuùng ta haõy noùi theá. Maø nhöõng ngöôøi ñi tôùi ñoù hoï khoâng nhaän ra ñieàu naøy sao? Hay caùc chuyeân vieân phaân tích, caùc nhaø xaõ hoäi chính trò khoâng nhaän ra sao? "Con ngöôøi laø moät keû ngu si" Thaùnh Kinh ñaõ noùi theá. Vaø nhö vaäy khi ngöôøi ta khoâng muoán troâng thaáy, thì hoï khoâng troâng thaáy. Ngöôøi ta chæ nhìn töø moät phía thoâi. Toâi khoâng bieát, vaø lieân quan tôùi Baéc Haøn toâi xin noùi thaät, toâi khoâng hieåu, toâi thaät söï khoâng hieåu. Nhöng toâi tin laø ñoái vôùi ñieàu toâi thaáy thì coù söï tranh giaønh lôïi loäc vöôït thoaùt khoûi toâi, toâi thöïc söï khoâng giaûi thích ñöôïc. Nhöng coù ñieàu khaùc quan troïng maø ngöôøi ta khoâng yù thöùc ñöôïc. Toâi nghó tôùi Cartagena hoâm nay. Nhöng ñaây laø ñieàu baát coâng vaø ngöôøi ta coù theå yù thöùc khoâng? Ñoù laø ñieàu ñeán trong trí toâi. Xin caùm ôn anh.

- OÂng Burke noùi: baây giôø tôùi phieân chò Valentina Alazraki.

Ñöùc Thaùnh Cha noùi: A, chò tröôûng nhoùm...

Chò Valentina hoûi Ñöùc Thaùnh Cha ra sao, coù ñau khoâng?

Ñaùp: Khoâng, khoâng ñau, noù chæ laøm toâi baàm maét thoâi.

Hoûi: Nhöng chuùng con laáy laøm tieác caû khi noù khoâng laøm Ñöùc Thaùnh Cha ñau. Thöa Ñöùc Thaùnh Cha moãi laàn gaëp giôùi treû taïi baát cöù phaàn ñaát naøo treân traùi ñaát naøy Ñöùc Thaùnh Cha luoân luoân noùi vôùi hoï: "Caùc baïn ñöøng ñeå cho nieàm hy voïng bò aên troäm, ñöøng ñeå mình bò laáy troäm ñi nieàm vui vaø töông lai". Raát tieác beân Hoa Kyø luaät cuûa "nhöõng ngöôøi mô moäng" ñaõ bò huyû boû: chuùng ta ñang noùi tôùi 800,000 ngöôøi treû Meâhicoâ, Colombia, vaø cuûa bieát bao nhieàu quoác gia khaùc. Ñöùc Thaùnh Cha khoâng tin raèng vôùi luaät naøy, vôùi vieäc huyû boû naøy caùc baïn treû naøy maát ñi nieàm vui, nieàm hy voïng vaø töông laïi hay sao? Theà roài lôïi duïng loøng töû teá cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø cuûa caùc ñoàng nghieäp, con khoâng bieát Ñöùc Thaùnh Cha coù theå ñoïc moät lôøi caàu nguyeän nhoû, coù moät tö töôûng nhoû cho taát caû caùc naïn nhaân ñoäng ñaát taïi Meâhicoâ vaø cuûa cuoàng phong Irma khoâng? Con xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha.

Ñaùp: Thaät khoâng... vaâng toâi hoûi khoâng bieát chò noùi veà luaät naøo theá. Toâi ñaõ nghe noùi tôùi luaät naøy, nhöng toâi ñaõ khoâng theå ñoïc caùc baøi vieát vaø ngöôøi ta ñaõ quyeát ñònh nhö theá naøo. Toâi khoâng bieát roõ luaät naøy, nhöng maø tröôùc heát taùch rôøi ngöôøi treû khoûi gia ñình khoâng phaûi laø moät ñieàu cho keát quaû toát: khoâng toát cho ngöôøi treû, cuõng khoâng toát cho gia ñình, Toâi nghó raèng luaät naøy khoâng ñeán töø Quoác hoäi nhöng töø Ban haønh phaùp vaø neáu laø nhö theá - nhöng maø toâi khoâng chaéc - thì coù hy voïng laø ngöôøi ta nghó laïi moät chuùt. Bôûi vì toâi ñaõ nghe toâng thoáng Myõ noùi chuyeän: oâng ta trình dieän nhö moät ngöôøi beânh vöïc söï soáng, vaø neáu oâng laø moät ngöôøi phoø söï soáng gioûi, thì oâng hieåu raèng gia ñình laø chieác noâi cuûa söï soáng, vaø phaûi beânh vöïc söï hieäp nhaát cuûa noù. Vì theá toâi muoán nghieân cöùu kyõ löôõng luaät naøy. Nhöng ñuùng thaät laø khi ngöôøi treû caûm thaáy - noùi chung trong tröôøng hôïp naøy hay trong caùc tröôøng hôïp khaùc - khi ngöôøi treû caûm thaáy hoï bò khai thaùc, nhö trong bieát bao nhieâu tröôøng hôïp, thì sau cuøng hoï caûm thaáy khoâng coù hy voïng. Vaø ai aên caép nieàm hy voïng ? Ñoù laø ma tuyù, caùc tuyø thuoäc khaùc, töï töû... Ngöôøi treû töï töû laø söï kieän raát maïnh, vaø noù xaûy ra, khi hoï bò giaät khoûi caùc goác reã. Thaät raát quan troïng töông quan cuûa moät ngöôøi treû vôùi caùc goác reã cuûa hoï. Ngaøy nay caùc ngöôøi treû bò böùng goác keâu cöùu: hoï muoán tìm trôû laïi goác reã cuûa hoï. Chính vì theá toâi nhaán maïnh raát nhieàu treân cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc ngöôøi treû vaø ngöôøi giaø... bôûi vì ôû ñoù coù caùc goác reã, vaø chuùng ôû xa hôn moät chuùt, ñeå traùnh caùc xung khaéc coù theå coù vôùi caùc goác reã gaàn hôn nhö goác reã cuûa cha meï. Nhöng giôùi treû ngaøy nay caàn tìm laïi ñöôïc caùc goác reã. Baát cöù ñieàu gì ñi ngöôïc laïi caùc goác reã, thì aên caép nieàm hy voïng. Toâi khoâng bieát toâi ñaõ traû lôøi ít nhieàu cho caâu hoûi cuûa chò chöa.

Hoûi: Hoï coù theå bò ñaày khoûi Hoa Kyø thöa Ñöùc Thaùnh Cha...

Ñaùp: Vaâng, vaâng: hoï maát ñi moät goác reã... Ñaây laø moät vaán ñeà. Nhöng thaät theá toâi khoâng muoán coù yù kieán lieân quan tôùi luaät naøy, bôûi vì toâi ñaõ khoâng ñoïc noù vaø toâi khoâng thích noùi veà ñieàu maø toâi ñaõ khoâng nghieân cöùu tröôùc. Theá roài chò Valentina laø ngöôøi Meâhicoâ vaø ñaát nöôùc Meâhicoâ ñaõ ñau khoå bieát bao nhieâu, vaø vôùi chuyeän cuoái cuøng naøy toâi xin taát caû moïi ngöôøi vì tình lieân ñôùi vôùi chò tröôûng nhoùm - vaø coù moät anh tröôûng nhoùm khaùc nöõa ôû ñaàu kia - toân xin moät lôøi caàu nguyeän cho queâ höông cuûa chò. Xin caùm ôn.

- OÂng Burke noùi: Xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha. Baây giôø tôùi phieân anh Fausto Gasparroni cuûa haõng thoâng taán ANSA.

Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, nhaân danh nhoùm caùc nhaø baùo noùi tieáng YÙ con muoán hoûi moät caâu lieân quan tôùi vaán ñeà cuûa ngöôøi di cö, caùch rieâng söï kieän maø Giaùo Hoäi Italia môùi ñaây ñaõ noùi leân - chuùng ta haõy noùi nhö theá - moät loaïi caûm thoâng ñoái vôùi chính saùch môùi cuûa chính quyeàn laø thaét chaët vaán ñeà caùc cuoäc khôûi haønh töø Libia vaø nhö vaäy thaét chaët caùc vuï ñoå boå vaøo Italia. Ngöôøi ta cuõng vieát raèng ñaõ coù moät cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi ngoaïi tröôûng Gentiloni. Chuùng con muoán bieát ñeà taøi naøy ñaõ coù thöïc söï ñöôïc ñeà caäp tôùi trong cuoäc gaëp gôõ naøy hay khoâng, ñaõ coù cuoäc gaëp gôõ hay khoâng vaø ñeà taøi coù ñöôïc noùi tôùi hay khoâng, vaø nhaát laø Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà ñöôøng loái chính trò ñoùng caùc cuoäc khôûi haønh naøy, cuõng ñeå yù ñeán söï kieän caùc ngöôøi di cö ôû treân ñaát Libia - nhö ñaõ ñöôïc caùc cuoäc ñieàu tra chöùng minh - hoï phaûi soáng trong caùc ñieàu kieän voâ nhaân, trong caùc ñieàu kieän voâ cuøng baáp beânh. Con xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha.

Ñaùp: Tröôùc heát cuoäc gaëp gôõ vôùi Boä tröôûng Gentiloni ñaõ laø moät cuoäc gaëp gôõ caù nhaân vaø khoâng lieân quan tôùi ñeà taøi naøy. Cuoäc gaëp gôõ ñaõ xaûy ra tröôùc vaán ñeà. Vaán ñeà ñaõ naûy sinh sau vaøi tuaàn, haàu nhö moät thaùng sau. Nghóa laø truôùc khi coù vaán ñeà.

Thöù hai, toâi caûm thaáy coù boån phaän bieát ôn hai nöôùc Italia vaø Hy Laïp, vì hoï ñaõ môû roäng con tim cho ngöôøi di cö. Nhöng môû roäng con tim thoâi khoâng ñuû. Vaán ñeà cuûa ngöôøi di cö laø tröôùc heát roäng môû con tim, luoân luoân roäng môû con tim. Vì ñoù cuõng laø moät ñieàu raên cuûa Chuùa daäy tieáp ñoùn hoï, " vì ngöôi ñaõ laø noâ leä, di cö beân Ai Caäp ", Thaùnh Kinh noùi theá. Nhöng moät chính quyeàn phaûi dieàu haønh vaán ñeà naøy vôùi nhaân ñöùc rieâng cuûa ngöôøi cai trò, nghóa laø vôùi söï thaän troïng. Noù coù nghóa laø gì ? Tröôùc heát : toâi coù bao nhieâu choã ? Thöù hai : khoâng chæ tieáp nhaän hoï, nhöng phaûi saùt nhaäp hoï vaøo cuoäc soáng. Saùt nhaäp hoï. Toâi ñaõ troâng thaáy bieát bao nhieâu thí duï - ôû Italia naøy - caùc thí duï hoäi nhaäp raát toát ñeïp ; Khi toâi ñeán thaêm ñaïi hoïc Roma III, ñaõ coù 4 sinh vieân hoûi toâi; chò sinh vieân cuoái cuøng ñöa ra caâu hoûi. Toâi nhìn chò, vaø göông maët naøy toâi bieát maø. Vaø chò laø baïn treû gaàn moät naêm tröôùc ñeán töø ñaûo Lesbo vôùi toâi trong cuøng chuyeán bay. Chò ñaõ hoïc tieáng, vaø vì chò ñaõ hoïc moân sinh hoïc taïi nöôùc cuûa chò, neân chò ñaõ xin ñöôïc coâng nhaän ngang haøng vôùi chöông trình taïi Italia vaø ñaõ tieáp tuïc hoïc. Chò ñaõ hoïc tieáng YÙ... ñieàu naøy goïi laø hoäi nhaäp. Trong moät chuyeán bay khaùc khi toâi töø Thuïy Ñieån trôû veà, toâi tin theá, toâi ñaõ noùi veà chính saùch hoäi nhaäp cuûa Thuïy Ñieån nhö moät moâ thöùc, vaø caû chính quyeàn Thuïy Ñieån cuõng ñaõ noùi: "Con soá laø theá naøy. Nhieàu hôn thì toâi khoâng theå nhaän", bôûi vì coù nguy cô khoâng hoäi nhaäp. Thöù ba, coù moät vaán ñeà nhaân ñaïo, laø vaán ñeà maø anh ñeà caäp tôùi. Nhaân loaïi yù thöùc ñöôïc caùc traïi taäp trung naøy, veà caùc ñieàu kieän maø anh noùi tôùi trong sa maïc. Toâi ñaõ troâng thaáy caùc hình chuïp... Tröôùc heát laø caùc ngöôøi khai thaùc boùc loät... Toâi tin raèng anh ñaõ noùi tôùi chính quyeàn Italia, chính quyeàn cho toâi caûm töôûng laø ñang laøm taát caû cho caùc coâng taùc nhaân ñaïo laø cuõng giaûi quyeát vaán ñeà maø hoï khoâng theå ñaûm traùch. Nhöng con tim luoân roäng môû, thaän troïng, hoäi nhaäp vaø gaàn guõi nhaân ñaïo. Vaø coù moät ñieàu cuoái cuøng, ñaây laø ñieàu toâi muoán noùi vaø ñieàu naøy coù giaù trò nhaát laø ñoái vôùi Phi chaâu. Coù trong tieàm thöùc taäp theå cuûa chuùng ta moät khaåu hieäu, moät nguyeân taéc: "Phaûi khai thaùc boùc loät Phi chaâu". Hoâm nay taïi Cartegena chuùng ta ñaõ troâng thaáy moät thí duï cuûa vieäc khai thaùc boùc loät con ngöôøi. Vaø moät thuû töôùng chính phuû ñaõ laøm vaø ñaõ noùi leân moät söï thaät raát ñeïp: "Nhöõng ngöôøi chaïy troán chieán tranh laø moät vaán ñeà. Nhöng coù bieát bao nhieâu ngöôøi chaïy troán ñoùi khaùt: chuùng ta haõy ñaàu tö taïi ñoù ñeå cho hoï lôùn leân". Nhöng trong tieàm thöùc taäp theå coù söï kieän laø bieát bao quoác gia phaùt trieån sang Phi chaâu laø ñeå khai thaùc boùc loät. Vaø chuùng ta phaûi laät ngöôïc tình theá: Phi chaâu laø baïn vaø caàn ñöôïc trôï giuùp ñeå lôùn leân. Theá roài coù caùc vaán ñeà khaùc cuûa chieán tranh ñi theo caùc phe khaùc. Khoâng bieát vôùi ñieàu naøy toâi ñaõ minh giaûi vaán ñeà chöa...

- OÂng Burke noùi coøn moät caâu hoûi cuoái cuøng nöõa cuûa anh Xavier Le Normand.

Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, hoâm nay sau Kinh Truyeàn Tin Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaéc tôùi Venezuela. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi raèng phaûi ñaåy lui moïi loaïi baïo löïc trong cuoäc soáng chính trò. Ngaøy thöù naêm sau Thaùnh Leã taïi Bogota Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo 5 Giaùm Muïc Venezuela. Chuùng ta ñeàu bieát Toaø Thaùnh ñaõ vaø coøn daán thaân raát nhieàu cho moät cuoäc ñoái thoaïi taïi nöôùc naøy. Töø nhieàu thaùng qua Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ keâu goïi chaám döùt moïi baïo löïc. Nhöng toång thoáng Maduro moät ñaøng ñaõ coù nhöõng lôøi leõ raát baïo löïc choáng laïi caùc Giaùm Muïc, ñaøng khaùc oâng cuõng noùi raèng oâng ñöùng veà phía Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ. Coù theå coù caùc lôøi leõ maïnh meõ hôn nöõa vaø coù leõ roõ raøng hôn nuõa khoâng thöa Ñöùc Thaùnh Cha. Con xin caùm ôn.

Ñaùp: Toâi tin raèng Toaø Thaùnh ñaõ noùi raát maïnh vaø moät caùch roõ raøng. Ñieàu maø toång thoáng Maduro noùi thì chính oâng phaûi giaûi thích : toâi khoâng bieát toång thoáng coù gì trong trí oâng. Nhöng Toaø Thaùnh ñaõ laøm bieát bao, ñaõ göûi tôùi ñoù, trong nhoùm laøm vieäc cuûa boán nguyeân toång thoáng, ñaõ göûi moät Söù Thaàn haøng ñaàu, roài ñaõ noùi, ñaõ noùi vôùi nhieàu ngöôøi, ñaõ noùi moät caùch coâng khai. Bieát bao nhieâu laàn trong Kinh Truyeàn Tin toâi ñaõ noùi veà tình hình baèng caùch luoân luoân tìm moät loái thoaùt cho Venzuela vaø trôï giuùp, baèng caùch coáng hieán trôï giuùp ñeå ra khoûi tình traïng naøy. Toâi khoâng bieát... nhöng xem ra raát khoù, vaø ñieàu ñau loøng nhaát laø vaán ñeà nhaân ñaïo: bieát bao nhieâu ngöôøi troán chaïy vaø khoå ñau ; cuõng coù moät vaán ñeà nhaân ñaïo maø daàu sao ñi nöõa chuùng ta cuõng phaûi giuùp giaûi quyeát. Toâi tin raèng Lieân Hieäp Quoác cuõng phaûi leân tieáng ñeå trôï giuùp.

- OÂng Burke noùi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha con tin laø chuùng ta phaûi keát thuùc.

Ñöùc Thaùnh Cha hoûi: vì caùc daèn soùc cuûa maùy bay phaûi khoâng?

OÂng thöa: vaâng.

Ñöùc Thaùnh Cha noùi:

Ngöôøi ta noùi laø coù vaøi daèn soùc vaø chuùng ta phaûi ñi veà choã ngoài. Toâi caùm ôn anh chò em, toâi caùm ôn anh chò em raát nhieàu vì coâng vieäc cuûa anh chò em. Vaø moät laàn nöõa toâi muoán caûm ôn göông saùng cuûa nhaân daân Colombia. Vaø toâi muoán keát thuùc vôùi moät hình aûnh, hình aûnh ñaõ ñaùnh ñoäng toâi nhaát nôi ngöôøi Colombia, trong boán thaønh phoá toâi thaêm vieáng ñaõ coù ñoâng daân chuùng ñöùng hai beân ñöôøng chaøo ñoùn. Ñieàu ñaõ ñaùnh ñoäng toâi nhaát laø thaáy caùc ngöôøi cha, caùc baø meï giô con leân cao cho chuùng troâng thaáy Giaùo Hoaøng vaø ñeå Giaùo Hoaøng chuùc laønh cho chuùng. Nhö theå noùi: "Ñaây laø kho taøng cuûa con, ñaây laø nieàm hy voïng cuûa con, ñaây laø töông lai cuûa con. Con tin vaøo ñoù". Ñieàu ñoù ñaõ ñaùnh ñoäng toâi. Söï hieàn dòu. Caùc ñoâi maét cuûa caùc ngöôøi cha, caùc ñoâi maét cuûa caùc baø meï. Raát ñeïp. Raát ñeïp! Ñaây laø moät bieåu töôïng, bieåu töôïng cuûa nieàm hy voïng cuûa töông lai. Moät daân toäc coù khaû naêng sinh con caùi, roài cho thaáy chuùng, laøm cho chuùng troâng thaáy nhö vaäy, nhö theå ñeå noùi raèng: "Ñaây laø kho taøng cuûa toâi". Ñoù laø moät daân toäc coù nieàm hy voïng vaø coù töông lai. Xin caùm ôn anh chò em raát nhieàu.

- OÂng Burke ñaïi dieän caùc nhaø baùo caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha vaø chuùc ngaøi nghæ ngôi toát.

Linh Tieán Khaûi

(Radio Vatican)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page